7.14.2008

maria cacao: odesiya sa akong pagpangita
















(i) payag-pahulayanan sa magpapanaw

Halokan ko karon ang sidsiran sa imong sayal
Dagmayon ko ang singgit sa mga manggugubat
Wala sa akong panganinaw nga mosuong sa imong langob
Tungod kay wa ko magdahom nga ang mga garas-garas
Sa hubo kong lawas
Mangandoy sa kainit sa imong gininhawa
Kaabay ko karon ang espiritu sa hangin
Ug kuyogan nato ang kinagiit sa kawayan
Sa ilang pagsaulog

(ii) sa kagabhiong nahiusa ang atong mga lawas

Taudtaod na usab akong nagpanaw
Tungod kay buot nakong ugbokag mohon
Ang kinatung-an sa gabii ug kaadlawon
Apan asa ko ba kini makaplagi?
Sa alimpulo ba sa huyunghuyong?
Kon sa tinubdan sa imong sabakan?
Naughan na ang sapa taliwala sa duha mo ka paa
Nanaghan na ang biaybiay sa panahon sa imong agtang
Karon ko lang mamatngoni
Ang panit sa nahilos kong ulo
Sa pagkalarag sa akong mga balhibo
Milabong ang sigyab sa kagabhion
Sa atong atubangan
Mipauraray ang mga bulak nga ihalas
Molitok og pipila ka laray
Nga dugay mo nang gitagik
Singot mo ang tigpapas
Ang kaalam mo katugbang
Sa tanang utok sa mga Tawong-Buwan
Suwayan kog tubag ang tanang tanghaga
Nga gipaak sa imong pilok
Ang mga tudlo nako nagpanghiraw sa imong larawan
Ug giawit ko na ang tanang nasayran sa ting-ulan.
Putol-putol kong gisangpit ang imong ngalan
Nga makaplagan sa gatasong suok sa imong tagoangkan
Hangtod ang imong nawong kumoton
Sa usa ka libog usa ka esena sa kinabuhig kamatayon
Magkahugot ug magkahugot ang atong mga gakos
Ug madugangan ang mga bulok sa bangaw
Ug dinhi ko lang matubag
Ang tanang tigmo nga giampingan sa akong kaliwatan
Ug unya maukab ang bagal sa kabatohan
Hangtod ang kalala sa kukong nagkam-ang
Mosunop sa kahilom
Ug ang pinitik na lamang sa atong kasingkasing ang mabati
Maghagawhaw, maghagawhaw...

(iii) mga sambog sa kalayo

Ayaw nag pahulami ang imong mga kubyertos
Silang mga nagbugalbugal sa imong mito
Tungod kay kini na lang ang nahabilin mong bahandi
Pasagding maulawan ang tanang maghahalad
Tudloan ko ikaw unsaon pagdagmay sa yamog sa tingtugnaw
Isip taming sa kamandag sa gabii
Tusoka sila sa tayaon mong tinidor
Ah! silang mga sumisimba ni Lulid
Habasa sila sa imong kapungot
Hangtod nga ang Busay Kawasan
Mahimong sandayong sa ilang dugo
Nagsugwak, nagsugwak...
Tigoma ang kinasikas sa mga dahon
Isangkap sa sikpat-sikpat sa mga aninipot
Ug ihampak sa ilang atubangan
Sa tumang kakusog
Kataw-i sila sa imong dugdog
Sulirabi sila sa imong kilat
Hangtod magun-ob ang kahimayaan sa ilang tore
Nga gama lamang sa yuta
Ug sa ingon matultolan nila
Ang dalang tungas-dayugdog sa tagoanan mong langob
Ug hagkan sab nila ang sidsiran sa imong sayal.

(iv) sa ilaya, manggitib ang berso sa pagkahimugso

Tawgon ako ni Nanay ug sudlayon niya ang akong buhok
Mobakho pa ba ako? ah, dili na
May kugan na ang samad sa akong dughan
Ako ang bag-ong tawo— ang oblasyon
Sa akong pagsag-ob, mosubay ako sa pilapilan, magtiniil lamang
Tungod kay nasayod kong wala nay tunok sa kasagbotan
Molupad ako kuyog sa mga maya
Among iwakli ang mga gabon
Panalanginan namo ang mga binhi sa kalugotan
—sumanay kamo, pun-a ang nawong sa yuta
Iuli ko na ang inuslang kundiman sa kabukiran
Paaboton ko ang pagsanay sa gitisok nga mga binhi
Ug sa gabii, padayon akong magmadamgohon
Sa tanghaga sa akong pagka himugso
Ug sa halayo madungog ko ang iyang awit
Karaang awit, karaan kaayo kay hanap na ang mga titik
Ug mapanihag ko: usa lamang ang siloweto namong mga lawas
Nga managsamang naghubo, naligo sa ulan.


___________________________________________________________
* May lainlaing bersiyon ang mito ni Maria Cacao sa Kabisay-an. Usa niini: usa siya ka ermitanya nga mipuyo sa langob tungod sa pakyas nga gugma. Matod sa kasugiran, wala motumaw ang pamanhonon ni Maria Cacao sa adlaw sa ilang kasal. Tungod sa kaulaw, gihakot niya sa tinagong langob ang kahilipsan-pangkasal sa pagtuo nga niining paagiha, mahinumdoman siya matag dunay buot maghiusa sa kaminyoon. Matod sa tradisyon, pahulaman karon ni Maria Cacao ang iyang mga kubyertos lakip ang trahe de boda niadtong buot magpakasal nga apiki sa panggasto. Walay nasayod kon pila nay iyang panuigon.


-- OMAR KHALID
Medellin, Cebu, Philippines

No comments:


Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.