11.30.2008

ayaw’g hikalimti si Ranudo
















Silaw sa bulan, tipik sa bituon,
Nga nagpabilin ning yutang malaay,
Kon daw buot nga dili simbahon
Iuli sa langit ang imong panagway.
-- Vicente Ranudo, Hikalimtan?, 1906


Ayaw’g hikalimti si Ranudo.
Kadtong mga tipik, kadtong mga gihay
Sa katahom
Nga kanhi iyang gisabulak,
Nahimong mga binhi
Nga nanurok, nanubo ug ninggamot
Dinhi ning Bisdak tang yuta.

Hawani ang iyang hardin
Nga karon daw wa nay nag-amoma.
Ibti sa mga gunahon. Bubo-i.
Aron ang lumad tang mga tanaman
Molabong ug magpadayon
Sa ilang pagpamulak.

Pasagdi’ng ang ilang mga bunga
Mangatagak. Kon moabot na ang takna
Sa ilang pagkahinog.
Kay didto sa dapit
Nga ilang tugdonan,
Bisag sila mangadugta,
Ang ilang mga liso
Magpabilin. Motisok
Sa tabunok nga yuta

Ug magsugod pagpanubo,
Ug mousab sa pagpamulak.


-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

handomanan sa tuli ug hunad sa tingtaob
















Awit sa mga atngal ang akong nabati
sa mga balod nga mora’g tutoy
sa mga sirena nga gatinghaya ubos sa adlaw

hangtod ang dugo sa akong kinatawo
nahimong pughaw, gihuyopan sa kabugnaw
ug kaparat sa ilang gininhawa.



-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

kay nakalugsong man
















Si Pedro nga nagpuyo sa usa ka payag
nagtingsi ang nawong sa kahayag
bug-at ang de-lata sulod sa iyang bag
naghulat sa umaabot nga buntag.

Kay didto sa ilang hambog nga bukid
walay mga isda nga nag-ikid-ikid
walay asin nga sa dagat gihapnig
walay tindahan nga namaligyag banig.

Kausa matag bulan mosakay siya sa trak
samtang iyang kasingkasing gahangak
bitbit ang maanyag nga mga bulak
nga gidalitan nag daghang mga balak.

Inig pauli niya sa iyang banay
maglumpayat ang tanan gikan sa lantay
naghinamhinam sila sa tumang kalipay
ang ilang mga bahakhak modagayday.

Kay lagi nakalugsong man
sardinas, karne norte ang sud-an
dili ang kasagarang subak nga utan
sa banay ni Pedro sa bukid sa Butuan.



-- MARIA VICTORIA BELTRAN
Cebu City, Philippines

insomnia
















Naglatagaw nagyampungad ang nagpadyamang hunahuna
Ang nanghuy-ab kaisipan namidpid nahadiin-diin
sa balisbisan sa nagtikawtikawng kangitngit
Mga dumuduong dagom nanurok sa inayrang kama
nanulpok sa bukobuko sa kahimatngon
Mga guwatsinanggong duwende nagtabyogtabyog sa mga pilok
samtang gibuliskad ang mga tabontabon tali kanato
Gikahig ug gipinangko ang mga kilay
Giwiwi ang milirawng kalimutaw
Ikaw nagmulto naghamok gihapon kanako
Layas na uban sa imong perbersyon kamahilabtanon
kabuang kamabudhion
Ayaw nag samoksamoka sungkaba sakmita
ang gidanggas gibus-aw nag-ihi-ihi kong mga gabii



-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

birtdey
















naay nanuktok
giablihan nako ang pultahan
si erpat diay

nisud siya
bitbit ang tulo ka bantris
dungan sa pagtudlo sa langas
nga mga manok
nangutan ko niya
para asa man na pa
ihawon ni sila
tubag niya
ngano kaha nga naa may
mga liog nga luglogon
aron ang dugo ikuros
sa akong agtang

di ta nako ipaihaw
ang mga bantris
apan tua na sa kusina
si erpat nagkupot na
og kutsilyo



-- KEVIN A. LAGUNDA
Mandaue City, Cebu, Philippines

ngaab
















(kang Shekinah Myrrh sa iyang unang uha)

Ikaw--
pungpong nga silaw
sa akong kasadpan
mibutho lingiw
sa kawanangan,
mipahiluna
sa akong nahimugso
nga mga bukton.

Shhhh, hilom na.
Pasagdi ang sungog-
sungog nianang
mga bituon sa unahan.

Sige lang, ugma
mutugbong ko
sa Carbon
unya mohapit
dayon sa Colon
aron mopalit
og mga planetang
gagmay--kanang
mokidhat-kidhat
kon bugason
ang langit--
akong idayan-dayan
nimo-- akong bag-ong
kalibotan.


-- GINA MANTUA-PANES
Cebu City, Philippines

11.29.2008

gasa
















(hubad sa balak ni R.S. Thomas)

Daghan ang nangayo sa kalibotan
ug nakunhod
sa pagdawat
niini. Gihatag nimo nako
kini rang gamay nga lim-aw
nga sa dugang nakong pag-inom
gikan ini, nilabaw ang paglapaw
kanako sa wa’y tinubdang kahayag.



-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

ang pan namo matag adlaw

(Hubad sa balak ni Cesar Vallejo)















Alang kang Alejandro Gamboa

Ang pamahaw humana imna… Ang umog nga yuta
sa lubnganan nangalisbo sa kaamyon sa bililhong dugo.
Syudad sa tingtugnaw… Ang mabiaybiayong krusada
sa usa ka karetilya nga daw nagbitad sa iyang likod
sa emosyon sa gikadenahang pagpuasa!

Akong gipangandoy nga mamukpok sa tanang mga pultahan,
ug mangita sa usa ka linalang; ug unya
mosud-ong sa mga kabos, ug, samtang sila hilom nga naghilak,
akong hatagan og mga tipik sa lab-as nga pan.
Ug kawaton gikan sa mga adunahan ang ilang kaparasan*
pinaagi niadtong duha ka balaanong kamot
nga sa usa ka suntok sa kahayag mipusgay sa mga lansang
ug milugtas gikan sa Krus!

Mga pilok sa kabuntagon, dili kamo maka-aswat kaninyo!
Hatagi kami sa pan namo matag adlaw,
Ginoo…!

Ang kada bukog nga nia kanako gipanag-iya sa laing mga tawo;
ug tingali ako silang gitulisan.
Mianhi ako aron pagsaklaw alang kanako niadtong butang
nga tingali alang sa usa ka laing tawo;
ug nagsugod ako paghunahuna nga, kon wa pa ako matawo,
laing kabos nga tawo unta ang makainom ning kape.
Gibati ko nga daw ako usa ka daotang kawatan…
Asa man ako mosangko?

Ug unya ning matugnaw’ng takna, nga ang kalibotan
dunay panimaho sa tawhanong abog ug labing masubo,
akong gipangandoy nga mamukpok sa tanang mga pultahan
ug mangayo’g pasaylo sa usa ka linalang,
ug maghimo’g mga tipik sa pan alang kaniya
dinhi, ning hurno sa akong kasingkasing…!
________________________________________
* kaparasan: vineyards

Gihubad ni:
-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

sayo sa buntag
















Kagawson na gyod.
Midagan ka paingon
Sa tago diin duna'y
mahulog.

Pag-abot, gahubo
ug milingkod ka.
Mipiyong. Mitakilid.
Mipatunga. Mihawid
Sa kilid. Mipiyong
Pag-usab. Miagulo
Sa kalami lamog
Ang dyutay nga kasakit.
Mora ka'g gigawsan.
Ay, kahayahay!

Gikalibang na nimo
Ang nakaong santol, pinya
Ug kinilaw nga bulinaw.

Nabasa nimo ang sinulat
Sa usa ka banggiitan
Nga Amerkano nga kining
Klaseng panghitabo
Diha sa imong sampot
Ug sa imong pantawan
Usa ka dakong kalipay
Sama sa paghimugso
Sa usa ka himsog nga
Balak. Busa paglipay.


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

kanus-a pa ang bulawanong ani?
















Kanus-a pa, kanus-a?
Nakapangutana ako Kanimo, kay abi
ko bag tinaon Mo na lang kami
sa lapok sa kahiwasa.

Kaming mga magbabaol (nga maoy mga yugo
nga nagpas-an sa mga kaumahang gitikad)
nangluyong na lag mga aligato
sa mga kainging halapad.

Tanan kapakyas, tanan panghupaw--
Kanus-a pa mabusog ang mga dulon?
Kanus-a pa hinginli ang hulaw
sa mga taligsik sa grasyang itulon?

Ah, tingali kon ang mga singot
mahimo nang parat nga dagat sa mga uhong;
Kon ang mga putyokang giharong
mangalugti na diri sa mga kamot.

Di bulkan, di rebelyon--
May rosaryo pa kami sa among relihiyon;
Nagbugwal nagbugtaw nagkugi intawon kami
Apan, kanus-a pa man ang Bulawanong Ani?


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

sa akong bag-ong tuig
















Sa akong bag-ong tuig
buot kong pugngan
ang pagbul-og
sa panahon apan
ako man nuo'y nidagayday
uban sa kagahapon.

Karon, kabuntagon
sa akong bag-ong tuig.
Apan kini motaliwan ra
kay nagpadayon man
ang suba sa panahon.

Ug kining akong bag-ong tuig
maanod ra gihapon.



-- KEVIN A. LAGUNDA
Mandaue City, Cebu, Philippines

tinughong
















Lusang puti nga busloton
Sa tayang dugay nang nikaon
Sa sartin nga gama sa latang pinikpik
Haron mahulmang bahawan.

Gipuno og baga nga gikan sa linung-ag
Nga kan-ong binungkagan--
Lutong mais nga bag-ong ginaling
Sa batong lingin ni Tatay
Nga tua na sa laing kalibotan.

Pagkatam-is sa gisabawng tubig
Sa linung-ag nga bag-ong haon
Aron matughong hulip
Sa tiyan nga nagkutoy.

Mitubod akong luha,
Misawom sa pina-ig mga mais
Nga akong gisuwa, giparis

Sa kaling nga binagahan
Nga sa kahumot nanilingan.

Gipangandoy ang wala diha.
Kada tulon lad-ok sa dagkong lusok
Sa bugas nga gahapon pa nahagdaw
Sa bag-ong luna nga gisanggian.

Kanus-a pa matilawan ang matuod
Nga pamahaw'g paniudto?
Sagdi nalang ang panihapon.
Pwede ra nang damgohon.


-- HAZELEN C. COBOL
Argao, Cebu, Philippines

11.28.2008

kinabuhi sa luha
















gikan sa dughan gawas
sa bilahan sa kalipay
ug kasakit

ulan ang anino
sa iyang uha

iyang kaluha
ang lawod

wala siya’y kamatayon
kay kanunay natong
gipanamkon



-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

pagpamalak
















(hubad sa balak ni Pablo Neruda)

Ug mao nga niadtong panuigon…ang pagpamalak miabot
nga nangita kanako. Wa ko hisayri, wa ko hisayri kon diin
kadto gikan, gikan sa tingtugnaw o sa usa ka sapa.
Wa ko hisayri kon giunsa ug kanus-a,
dili, dili kadto mga tingog, dili kadto
mga pulong, dili kahilom,
apan gikan sa usa ka kalyi mitawag kanako,
gikan sa mga sanga sa kagabhion,
kalit gikan sa uban,
uban sa nagsulbong nga mga kalayo
o sa pagpauli nga nag-inusara,
didto kini, walay nawong,
ug mihikap kanako.
Wa ko hisayri kon unsay akong isulti, ang akong baba
way paagi
sa mga ngalan,
ang akong mga mata buta.
Dihay mituktok sa akong kalag,
hilanat o mga ningkalimtang mga pako,
ug ako nangita sa kaugalingon kong agianan,
sa pagsabot
niadtong kalayo,
ug ako misulat sa unang hanap nga linya,
hanap, way unod, lunsayng
lamlam,
lunsayng kinaadman
sa usa nga nahibalo og wala;
ug kalit akong ningkit-an
nga ang kalangitan
ningluag
ug ningbukas,
mga planeta,
mga nagpitik nga mga asyenda,
ang kangitngit nabuslot,
gilapsan
sa mga pana, kalayo, ug mga bulak,
sa mabuntogong gabii, sa uniberso.

Ug ako, usa ka gamatoyng binuhat,
miinom uban sa dakong mabituonong
basiyo,
sa pagkasama, sa larawan sa
misteryo,
nabati ko nga ako usa ka lunsayng bahin
sa bung-aw.
Miligid ako uban sa kabituonan.
Ang akong kasingkasing milugtas uban sa hangin.


Gihubad ni:
-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

ang boksidor nga walay daog-daog
















Bus-ok ang iyang lawas.
Walay tambok, walay bisan
usa lang ka bugas.

Nagtagbo mi sa dalan.
Namalihog ko kon pwede ba
Nga aswaton niya ang akong
Usa ka sako nga kamoteng kahoy.
Wala gyod mosabat
Ang kanahan, nagmug-
Ug mora'g miyawit. Unsa man
Kuno iyang labot.
Gisapot ang boksidor, nangita
Og sumbagay didto sa peryahan
Sa kilid sa munisipyo.
Sayod ko nga siya
Ang gidungog nga boksidor
Nga kanunay mapilde
Busa ang iyang kumo
Iyang gisuntok sa
Mga Red Horse dapit
Sa ngiob nga luna
Sa daang merkado.

--RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

pasunding
















(A)

Lahos sa gingi sa bintana
May kapula nga miyuhot ug miagi
Ning pikas lawas kong buhi--
Ang mga gutling maoy lihokang mga kamot
Nga nangumkom diri sa nagbalikos
Nga taknaan niining patay kong bukton.
Sa inanay ang nagapaminti nga kainit
Nga nanganaykanay sa akong kabukogan
Nahimong usa ka nagdilaab nga Kagahob--
Ug akong namatngonan nga may sidlakan pa
Diay nga nagdagandagan tadlas sa
Naiskinadong mga lawak sa giparil kong Kaugalingon
Sa Kahayag:
Banagbanag...

(B)

Lahos sa gingi sa bintana
May kaitom nga mikinto ug misubo
Ning pikas lawas kong patay--
Ang mga gutling maoy paralitikong mga
Kamot nga nabukhad diri sa nangiyugpos
Nga taknaan ning gilansang bukton.
Sa inanay ang nagapanghupaw nga kabugnaw
Nga nanuhotsuhot sa akong kaugatan
Nahimong usa ka kamig ug tigming Kahilom--
Ug akong nakaplagan nga ang kasadpan
Diay mao ang buhing-patay kong Kaugalingon
Nga manamilit na, naghulat na lang inigdanguyngoy
Sa Kangitngit:

Kilumkilom...

(Adto na, adto na ako. Imo na ang akong handomanan)

-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

ang among titser
















nangutana siya namo:
who wants to be a teacher someday?
niisa ko sa akong right hand.
nag-solo ang akong kamot sa hangin.
ug niingon siya:
you know what,
there's no money in teaching.
ni-ring ang iyang 3G phone.
iyang gitubag. pagkuhaman
niyag hello, nikulismaot
ang iyang nawong. ug iyang gisiyagitan
ang iyang kaesturya sa pikas linya:
i-safety ang akong pajero ug
altis!
dayon, nagkurog siyang ni-
announce:
class, i have to go. emergency...

nasunog ang akong
dormitory!


-- KEVIN A. LAGUNDA
Mandaue City, Cebu, Philippines

badlis
















Badlisan ko kaha
Ang agtang
Sa kawanangan samtang
Maaninaw pa kini

Dinhi sa akong suok.

Didto ko dayon
Suwayan paglatid

Ang mga hinagtik
Ug tinagubtob
Sa atong dila.

Didto ko
Pakagumkumon

Ang natan-ogan
Natong mga tinagik
Ug mga laray
Sukad pa sa mga
Hinagawhawng laylay
Ug pyait ni nanay--
Dugay nang

Mitadlas sa atong
Kaunoran.

Didto nako
Imantala ang nahisulat
Dinhi sa atong silong

Hangtod mosiak
Ang mga panudlanan
Sa yuta samtang sila
Motangla.



-- GINA MANTUA-PANES
Cebu City, Philippines

11.27.2008

ang isla sa asin
















Sa daplin sa kalsada subay sa hunasan
bag-o ang kalibotan
may alibangbang nga misursi sa basa
nga katulog sa isla

Katol ang kabulakan nga nanurok
sa aping sa yuta

Alang ba kini kanato
nga nangayo lag katahorang molabay

Ang ulan gipadpad ngadto sa kabatoan
sa mga anino mga danaw
ang mananag-ang ulan
hamugawayng gawang ngadto
sa lain na usab nga kaadlawon

Diin gilubong ko ang akong kahadlok
uban sa panganti
nga kalimtan ko ang tanan

Nakita ko ang lubnganan sa nangalunod
nga langgam ubos
sa lapida sa mga taytayan
sa utlanan sa nagdupang
mga lungsod sa mga payag nga hinimo
sa linut-od nga uhay

Ang paglaom tua nagtago
usa ka tulisan sa lunhawng kabukiran
sa yuta kong natawhan

Samtang kitang daklit nga nahisagmuyo
mihaguros mibiya
pintas pa sa panganod

Ang mga takna way kapasikaran
nganong silotan
kining kasingkasing
diin way bulak nga magum-os way
si kinsang mamatay

Diin dakong buhi ang dugo
nga way puas ang pagpangapkap
sa kahaw-ang
sa halapad niyang baybayon


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dubai, United Arab Emirates

romance sonambulo*
















(hubad sa balak ni Federico Garcia Lorca)

Berde gusto ko ikaw berde.
Berde’ng hangin. Berde’ng mga sanga.
Ang barko sa ibabaw sa kalawran
ug ang kabayo sa kabukiran.
Uban sa anino sa iyang hawak
ang babaye nagdamgo sa iyang balkon,
berde’ng unod, buhok nga berde,
ug mga mata sa ngamig nga plata.
Berde gusto ko ikaw berde.
Ilalom sa hitano’ng* bulan,
ang tanang butang nagsud-ong kaniya
apan wala siya makakita kanila.

Berde gusto ko ikaw berde.
Ang dakong mga bitoon sa puting yelo
miabot uban sa isda sa kangitngit
nga miabli sa dalan sa kaadlawon.
Ang kahoy’ng igos* minusnos sa hangin
sa papel de liha sa iyang mga sanga,
ug ang kabukiran, sungkabang iring,
mitiskag sa mapait nga mga aloe*.
Apan kinsa man ang moabot? Ug diin man gikan?
Ang babaye naglangaylangay sa iyang balkon,
berde’ng unod, buhok nga berde,
nagdamgo sa mapait nga kadagatan.

-- Compadre, gusto kong ibaylo
ang akong kabayo sa imong balay,
ang akong muntura* sa imong salamin,
ang akong kutsilyo sa imong habol.
Compadre, miabot ako nga nagdugo
gikan sa mga agianan sa Cabra.
-Kon mahimo ko pa, batan-ong lalaki,
kining kontrata unta gisilyohan na.
Apan ako dili na ako,
Ni ang akong balay dili na karon akong balay.
-- Compadre, gusto kong mamatay
nga desente sa akong katre.
Nga puthaw, kon mahimo,
uban sa bakbak nga pino’ng panapton sa linen.
Wa mo ba hikit-i kining akong samad
nga gikan sa dughan hangtod sa tutonlan?
-- Ang imong puti’ng kamisa nagdala
og tulo ka gatos ka maitom nga mga rosa.
Ang langto mong dugo nag-agos
libot sa imong bakos.
Apan ako dili na ako,
ni ang akong balay dili na karon akong balay.
-- Tugoti ako pagsaka labing minos
ngadto sa taas nga mga barandilya:
tugoti ako pag-adto! Tugoti ako pag-adto!
ngadto sa taas nga mga barandilya.
Mga barandilya sa bulan
diin ang tubig naglanog.

Karon ang duha ka compadre miadto
ngadto sa mga taas nga barandilya.
Nagbilin og laray sa dugo,
nagbilin og laray sa mga luha.
Mga lata’ng lamparilya
nanagkurog didto sa mga atop.
Usa ka libo ka mga pandaritas*
mitusok sa kaadlawon.

Berde gusto ko ikaw berde,
berde’ng hangin, berde’ng mga sanga.
Ang duha ka compadre misaka.
Ang dakong hangin nagbilin
sa baba og kahibudngang lami
sa apdo, sa menta* ug tam-is nga basil*.
Compadre! Asa man ang babaye, tug-ani ako,
asa man ang nayugot mong babaye?
Kapila man siya magpaabot kanimo!
Kapila man siya mipaabot kanimo,
sa bugnaw'ng nawong, itom nga buhok,
dinhi ning berde’ng balkon!

Ibabaw sa tangke sa tubig
ang hitano’ng babaye nagkiaykiay.
Berde’ng unod, buhok nga berde,
ug mga mata sa ngamig nga plata.
Usa ka nagbitay nga yelo sa bulan
nagtunton kaniya sa ibabaw sa tubig.
Ang gabii nahimong sama ka suod
sa usa ka gamayng plasa.
Mga hubog nga mga guardya sibil
nanuktok sa pultahan.
Berde gusto ko ikaw berde.
Berde’ng hangin. Berde’ng mga sanga.
Ang barko sa ibabaw sa kalawran.
Ug ang kabayo sa kabukiran.


________________________________________
* romance: ballad (usa ka balak o awit)
* sonambulo: naglakaw nga nagkatulog
* hitano: gypsy (libodsuroy)
* kahoy’ng igos: fig tree
* aloe: tanom nga may mapait nga duga, gigamit nga purga
* muntura: saddle
* pandaritas: tambourines
* menta: mint (humot nga tanom)
* basil: humot nga tanom, gigamit nga usa ka lamas

Gihubad ni:
-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

talan-awon nga duna’y dalag nga mga langgam
















(hubad sa Iningles ni Harold Wright gikan sa
Hinapon nga balak ni Shuntaro Tanikawa)


naay mga langgam
mao nga naay langit
naay langit
mao na nga naay mga balon
naay mga balon
mao na nga naay mga gadagan nga mga bata
nanagan ang mga bata
aron naay katawa
naay katawa
aron naay kasubo
aron naay pag-ampo
ug yuta alang sa pagluhod
naay yuta
aron modagayday ang tubig
ug naay karon ug ugma
naa’y dalag nga langgam
aron uban sa tanang bulok porma ug mga lihok
naay kalibotan



-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

eskizo
















imong gihimong yano ang tanan ang imong kaugalingon mao na lamang ang imong duha ka dunggan duha ka mata ug duha ka tiil gipapas nimo ang ilong kay dili na nimo kinahanglan ang gahom sa pagsimhot apil ang imong mga tudlo kay sa imong kadugayon gilaayan ka na sa mga kalipay niaanang paghikaphikap og paghapuhap milakat ka usa ka gabii niana mitan-aw ka sa luyo subay sa usa ka dalan nga gidan-agan sa usa ka bulan nga nagpahiyom kanimo nga dunay bungot ug imo pa untang gitutukan pag-ayo usa ka iring nga gustong mohapwag kanimo


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

tingpamulak sa nahanawng' kabatan-on
















Dili na madugay nga ang mga maidlas nga tibalas
mohugpa na unya sa maputing balas
sa gilumotlumotang baybayon...

manuroy unya kita sa daplin
sa sapa sa kasireguylasan,
sa landong sa anahawng salag sa antulihaw;
duawon ta ang kanhi natong kalibotan--
ang busay taliwala sa kanipaan,
ang nagdupa nga bukana sa suba,
ang nagdagayday nga tubod sa ilaya,
ang bungtod nga nag-ambo sa lunhawng banika...

manakop unya kitag alibangbang, alindanaw,
buntog ug maya sa tampi sa linaw,
sa mga darohan, humayan ug basakan,
sa nagtakilid nga mga bakilid,
sa tanaman sa mga kumintang ug ilang-ilang;
digoon ta ang atong kabulakan--
ang cadena de amor ug dama de noche
ang waling-waling ug adelpa...

Dili na madugay nga ang mahandomong
dama de noche sa gilawa-lawaang hardin
mangalimyon na pag-usab sa tumang kangaya...

oo, dili na madugay nga duyanon ko ikaw
sa akong mga tudling sa garay,
sa harana sa bulanong kagabhion,
sa mga balak ning daman ug damgo,
sa mga sonata ug honi ning handurawan--
tungod kay tingpamulak na sa nahanawng
kabatan-on ug ikaw mangutlo na unya sa mga
lapyong bulak (sama kaniadto) ning dughan...

nangandoy kanimo king nagkaluyang kasingkasing--
sa masilakon mong pahiyom,
sa dugamisnon mong yuhom,
sa pilaknon mong ngislit--
busa, alang kanimo ug sa atong mga dahong laya,
gikulit, giumol ko kining lukong sa
cadena de amor--dili na madugay--
apan, moabot ka kaha, Aldila?



-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

bakhong oda gilubong dila sakay purlon-karosa nakuwanggolitoyng panahon
















nahiwid dagitok dagitabyan
lupad-lupad espasyong gidunggab
espadang dagitab
sa singgaak tagaktak tekladong
keyboard
sirko sa sirkitong
motherboard
pinsada del teknolohiyang elehiya
subay sa manipesto yabagismo
alisto! di ba hinuon ang sulad
nagdilaab sa bulsa mo?
hain ang kalaki sa
optikang mouse gipormang bao
makamugnag orasan pinakapinan
og puneraryang minutohan?
atras man laging dagan kalibotan
tais kabayo sa merkado markadong carbon
nasingo ni ric sa karbonatong houston
si gremer ug erning nanghiniktik kasagbotan
banggiitan sa nakengkoyng larawan
sa mga dila sila giputlan

laktod puphong
genocide
muryatikong buhilaman
linguicide ang dangatan
sa na-virus pinulongan
na-shutdown tanan
pagtuyok gigahertz bulilyong
ram
nanuybong kuros
lubanganang dagitwanang



-- OMAR KHALID
Medellin, Cebu, Philippines

magbabalak
















Kon mangandoy,
Kinahanglan ang pangandoy dili susamag kasi-ot
Sa mga gamut sa tanghaga.
Kon magpahilayo,
Kinahanglang dili ka mahisungko
Sa gitugkan sa mga bituon.
Kon magtago,
Ayaw'g tagda ang mga kahoy'ng nangiyugpos lang
Diha sa Osmeña Boulevard.
Kon anha ka magluklok
Sa lukonlukon sa Carbon
O sa igot-igot sa San Nicolas,
Sipiti pag-ayo ang imong kasingkasing
Ug bitbita ang bantal mong pulos damgo.
Kon usa sa imong mga higala
May gihambing kasilag batok kanimo
Nga daw kukong-sampinit mobanhig,
Motampalas, mokawras, mogadlas
Sa sayon mong pamayhon, kis-ong,
Paabotang moaya-ay ang kangutngot
Ug dayon ipanugilon ang kahapdos.
Inighugpa sa ting-ulan,
Lapaw sa tuhod ang baha sa Colon.
Kinahanglang mangita kag katungtongan
Aron dili tuphon sa panuhot
Ang kubalon mong kalag.
Ayawg bugawa ang mga uk-ok
Nga manuol nimo,
Pasagdi silang mag-ambahan
Sa pagsud-ong sa bugason mong aping,
Aber kinsay pul-an.
Inigsalop sa adlaw,
Tiloka taman sa ginhawa
Ang nahibiling tikod
Sa gubaon mong sapatos,
Ug pangitaa ako.
Malagmit anha mo ako igkita,
Inigpanghimbis sa bulan sa ikaduhang subang,
Tipon sa mga baligyang bulak sa Freedom Park
Nga buntag pang wa mahalin;
Kon wa ‘ko sa gihay, naa ‘ko sa pungango,
Kon wa ‘ko sa pungango, malagmit
Ako ang ulod; kon dili ako ang ulod,
Ako ang tunok, nga kon dili ka magmatngon,
Mota-op sa imong tudlo.


-- RENE ESTELLA AMPER
Boljoon, Cebu, Philippines
_________________________________________________
Kini usa sa mga balak sa koleksyon ni anhing Dr. Rene Estella Amper nga ang ulohan Payag Ibabaw Sa Hangin. Gihatagan ni Rene og kopya sa orihinal ang iyang suod nga higala nga si Urias A. Almagro. Uban sa dakung pagbulig sa tigdumala niining balayan sa Kabisdak, ikasabwag na gyod kini ngadto sa mga magbabasa sa mga balak sa pinulongang Binisaya.

11.26.2008

bisan sa paglitok lang
















Nahitabo nga dihay nakighinabi sa iyang kaugalingon
militok siyag pipila ka pulong
samtang nag-inusara niining kalibotang katingalahan
unya nakamatikod ang yagpis nga bulak puti
ang gamitoyng bato nga way kalainan sa tanang nahiuna kaniya
ug ang subol sa balili
nga nagkahiusa diay sila pag-usab
duol sa pultahan
nga mibukas og hinayhinay
kay naay mosulod sa balay nga ganga
samtang ang mga silya ug lamesa ug mga estante
misilaob kay natandangan sa himaya


(hubad sa Iningles ni W.S. Merwin sa
orihinal nga Pranses ni Jean Follain)


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dubai, United Arab Emirates

sumbingay sa salamangkero
















Kon asa ko motutok, mamuwak
Bisan ang labing suok. Managhoy
Ang bungi. Ang alisbo sa bakak
Mahimong aso sa dila sa tig-asoy

Nga mosabwag sa abo sa langgam
Gikan sa akong kawo. Ang iring
Sa akong kahilom labaw sa siyam
Ang kamatayon. Dili ko mapuling

Sa naabog nga uling sa tanang
Gidamgo. Moambak ko sa gahupo
Nga tulisan, gisundan sa kimpang
Niyang anino. Manulonda nako

Motug-an: Akong kaugalingon diay
Ang matuod nakong magbalantay.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

recipe sa kinabuhi
















Bisag unsaon mo pagtakos

Bisag unsaon mo
paglaplap, paghiwa, pagtadtad,
pagkagod, pagdugmok

Bisag unsaon mo
pagkutaw, pagkugay, pagbatil, pagsagol

Bisag unsaon mo paghulom

Bisag unsaon mo pagsugba, pag-anag,
pag-asal, paglapwa, pagpabukal, paglata

Bisag unsaon mo paglamas, pagtimpla

Bisag unsaon mo pagsukad, pag-garnish
sa unsang klase sa plato

Bisag sa asa’ng lamisa idulot,
sa kusina, sa lawak kan-anan, sa kantin,
sa dakong dining hall, sa piknikan

Inigtilaw, inig-usap, inigtulon mo
Sa imong naluto, maka-ingon ka
nga ang kinabuhi wa magsunod og
recipe.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

usa ka pula nga rosas sa kilid sa bungtod
















nakita ko ikaw, bag-o
nga mibuswak didto
sa tiilan sa bungtod

buot nakong kutloon ko
ikaw aron akong dalhon
sa akong balay sulod
sa bulsa dap-ig
sa akong dughan

apan sa imong katahom
giwakli nako ang kamatayon
ug gitanom akong kaugalingon
sa imong kiliran

buot kong motubo
ug mobuswak usab sama
kanimo bisan og ako nasayod
nga kini mahitabo lamang
su'd sa usa ka adlaw



-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

sayaw uban sa mga bituon
















(alang nilang Brook Burke ug Derek Hough,
Dancing With The Stars champions)


Ang matahom pagsadsad nunot sa mga bituon
tulumanong paki-Diyos halangdon malamaton

Pagsud-ong kaninyong matam-isong nag-utaw-utaw
sa sayawhawanan kasinatiang makatagbaw

Usa ka paresang nagkintokinto sa sonata
Patsadang artista sa ritmo kumpas ug postura


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

constellation
















Mnemonic device: aron matultolan
ang mga bituong nasaag
sa langit nga giinat sa Kalay-on--
paghatag og imahe sa nagkatag-katag
nga kahayag, paghatag og kahulogan
sa mga butang nga kawang niini.

Karong gabii gatan-aw ko nila,
akong mata naghimog linya
nga nagsumpay sa mga bituong
usa ka milyonng pangutana
ang gilay-on sa isig usa.

Subaya akong tudlo ug ako kining
ipakita. Hinaut makakita pod ka.
Ang mga gapintok-pintok
nga tuldok, pinaagi sa hulagway,
hatagan nato og hinungdan.


-- BAL MARSIUS L. VALDEHUEZA
Cebu City, Philippines

sabaw sa linubian nga utan
















Sugyot sa dila dailos
Sa tiyan nga tilawan ko
Kadtong atong kagahapon
Tagamtamon ko gihapon
Kadtong atong panagdulog
Buot ko unta ang laing putahi
Tinagsip sa udlot sa kawayan
Linubiang langit sa kahidlaw
Timplang nilaputay daw laway
Apan ang kaluod wa ko batia
Bisan pa man sa kahalang
Gikan sa luy-ang bag-ong
inibot gikan sa uma.
Sabaw nga sarang
Makatagbaw.


-- HAZELEN C. COBOL
Argao, Cebu, Philippines

11.25.2008

kahingawa alang kang helen (samtang nag-aninaw ang mga mananambag sa hari sa kombate sa kapatagan sa troy)
















intawon ayaw na lang
ninyo angina
ang alaot nga babaye

makahulat ang gubat
ug kabahin
sa hingatulog

nga mga tiguwang
nga mahikalimot lang
gani dayon

unsa kabililhon ang kalinaw
ug kalipay
kon makita siya

nga makapanawag
apan dili
makapalarga

sa usa ka libo ka bapor
de giyera
basig sa ilang

angu-ango
makahukom silang
itugyan na lang

kaha siya
ug undangon na
ang pagpakigsangka

gani mahimong
mopatin-aw pa sila
sa banyaga

nilang kaaway
nga ang usa ka
dungganong gingharian

naghupot kanunay
og halangdon nga katuyoan
sa pagpatay


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dubai, United Arab Emirates

mga pahinumdom
















Sa ibabaw sa lamisa’ng akong giatubang
Sa akong pagtrabaho matag adlaw,
Duna’y pipila ka mga butang
Nga akong gi-ipon
Silbing mga pahinumdom kanako:
Globe-- gamay nga linging
Hulad sa kalibutan, nga nagpahinumdom
Kon diin ang akong nahimutangan
Ug unsa ako kagamay.
Hourglass-- taksanan
Sa mga gutlo’ng lumalabay,
Nga nagpahinumdom nga bisan unsaon,
Di ta mahimo
Ang paggukod sa panahon.
Mga quotation-- nga ang usa kinutlo gikan
Sa Salmo 139:14 nga nag-ingon:
Gidayeg ko ikaw; kay ako
Makalisang ug kahibulongang pagkalalang.



-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

nag-inusara ko
















Nag-inusara ko sa kapatagan
Ug sa kagabhion
Uban sa kakahoyan nga nagluko sa katugnaw
Ug hugot nga naghupot, siko ug lawas, sa isig usa.

Nag-inusara ko sa kapatagan
Ug sa kagabhion
Uban sa wa’y paglaom ug makaluluoy nga lihok sa kakahoyan
Nga nahanaw ang mga dahon ngadto sa laing mga pulo.

Nag-inusara ko sa kapatagan
Ug sa kagabhion.
Ako ang pagbinugtong sa mga poste sa kuryente
Diha sa daplin sa mga biniyaang
Kadalanan
.

(hubad sa Iningles ni Melvin Dixon gikan sa balak
ni Leopold Sedar Senghor nga taga-Senegal)

-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

mabaw ang sabaw
















nisawom ang usa ka ligoy nga lamok
nga dugay na kanako nagsamoksamok

nilugdang dinhi sa akong init nga sabaw
sa manok unya naglutawlutaw

wala nako panumbalinga ang kanahan
wala nako siya igsapayan

kay kining akong sabaw
lagi intawon mabaw

ang pako sa manok nisuway paglupad
apan nasangit sa punpon sa tangad

ug ang iyang lawas usab natabonan
sa luy-a kamatis ug sibuyas dahonan

wala nako paumbalinga ang kanahan
wala nako siya igsapayan

kay kining akong sabaw
lagi intawon mabaw



-- MARIA VICTORIA BELTRAN
Cebu City, Philippines

abi nimo og sikat ka kay ikaw usa ka magbabalak
















ayaw pailad sa imong kaugalingon
kon moingon sila nga ikaw sikat
dako kana nga bakak

abi nimo og sikat ka na
kay kuno ikaw
usa na ka magbabalak sama kanila
momata inig kaadlawon
aron kunohay mamati

sa mga tingog sa awit sa mga gangis
nga gihimo sa ginoo alang lang
kanimo

abi nimo og usa ka na ka halangdon
nga tawo nga pagapurongpurongan
sa usa ka korona sa kahayag
nga gimugna alang lang
sa bulan ug mga bitoon
ug sa adlaw ug usab
kanimo

sayop ka
usa ka lamang ka magbabalak
tighawid sa lapis
tigtuplok sa mga letra
sa imong computer
tigpatik sa dugay na nga ania dinhi
tig-aninaw sa mga karaan nga butang
nga dili imo kay kini sila nauna na
sa ilang tagsa-tagsa ka yugto
ug panahon sa ilang kinabuhi
ug pagkamatay

nagtikawtikaw na samtang wala pa gani
matawo ang imong mga lolo og lola
samtang wala pa gani
nangulag ang imong
papa ug mama

sayop ka
usa ka lamang ka tingog
nga dili nila madungog ug kon madungog man
dili gani nila paminawon kay
daghan pa kaayo silag buluhaton

ang pagtanom sa mga lagotmon
ang pagpangisda ug pagpamaling
ang pagpamasol
ang pagtikad sa yuta
ang paglakawlakaw aron pagpangita

sa mga liso nga itusok sa abono nga yuta
ang pagsalom sa mga suba
ang pag-abli sa mga nasirad-an
ang pagtuktok sa mga pultahan
ang pagtukod sa mga pinuy-anan
ang pagsunog sa mga kagulangan
ang pagputol sa mga kahoy
ug pagtanom na usab niini
ang paghimo sa mga tulay
ang pagtumpag sa mga pangpang
ang paghimo og mga pader
aron usab
sila mabuhi sama kanimo

sayop ka
usa ka lamang ka tingog
nga molabay
usa ka lamang ka hapdos
nga dili matambalan
usa ka lamang ka pangagho
nga motapad sa bungbong
ug dayon mawala kay gidagit
sa bugnaw nga hangin

dili ka sikat
tan-awa ang imong kaugalingon
nga migusbat ang imong gisi nga karsones
ang imong bulingon nga polo shirt
ang imong gidalikdik nga dughan
ang imong kuko nga wala maputol og bulingon
mora ka og iring nga nagpunay
og kawras sa haligi nga dili
maparog ug sa katapusan
mokatkat paingon sa atop
sa udtong tutok molantaw
sa mga bungtod ug mga panganod
ug igo lang nga miingon

pagkamingaw diay
pagkaalimuot sa akong kahimtang


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

una o/ug katapusang panamilit
















"for all we know
we may never meet again"

-- Nat King Cole

gaksa akog labihang hugot
pig-ita sa tuman king kamot
tutoki akog labing dugay
ug sa akong pagwarawara
sa inanay
saw-a sawra
kining luha



-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

kang Melquiadito
















Melquiadito, amigo, ilang gihiwahiwa sa makaupat
Ang imong kasingkasing didto sa Dumaguete sa unang pagbunok sa ulan.
Hasta pa gani ang kasingkasing nga imo untang gitagana alang sa mga
espesyal nga kasakit.
Ila pa gyung gihiwa. Amigo, pagkadimalas ba
Kon kaupat mahiwa ang kasingkasing. Nausab ka na man gani!

Aduna na karoy kahaw-ang sa imong tinutokan
Sukad motulak ang ikaduhang pag-ulan
Taliwala kanimo ug sa kahaponon, daw imong karibal.
Duha ka tsiks ug usa ka Writers Workshop! Tiaw mo na!
Wa na kong kakita nimo nga manghagpat og garay
Diha sa pagdangadanga sa hangin, sama sa kanhi,
Duol sa anino sa mga lilang kabatoan
Diin usahay moaslom ang gugma bisan pa sa mga masulob-ong kitara.

Naunsa ka na man? Bisan pa kon titi-on sa ting-init
Ang tanang aligato sa dilaab nga imong hiagoman
Aron kintahay himoong agipo ug idangilag sa pagmahay;
Bisan pa gani kon sa daklit maumog ang imong panan-aw
Sama sa mga balili sa daplin sa sapa
Nga agianan sa dagayday sa imong mga damgo.
Sa matag sil-ip mo kon asa magpahipi ang ulan,
Wa na tay mahimo niana.
Bisan ang mga layas nga iring nasayod na niini.
Bisan ang mga gamut sa akasya nga kanhi imong pagalingkodlingkoran,
Bisan ang mga uhong sa ilawom sa siko sa bakilid,
Ug si Edith Tiempo sa Dumaguete.

Wa ka nay laing mahimo gawas sa paghinayhinay pagpakigtipon kanamo.
Giyam-iran ka na god sa kahigayonan.
Gibiaybiay ka bisag dili angay.
Tinuod, maayo ka lang kay bisag kapila mo pa
Ipamilinbilin ang bahiway sa imong kasingkasing
Diha sa ang-ang sa banagbanag, kaha, pamasin nga limsan kag hapuhap,
Yayongan kini sa mga hulmigas balik
Ngadto sa kinatung-an sa bukog ug balatian.
Kami gani, nangapaslot na lang ang sampot sa among purol
Pagbinugtaw og mga idlas nga panganod
Pamasin nga duna kami’y makumkom diha sa kilumkilom.
Ang among ilok nangalisbo na gani sa inagos sa handomanan.
Melquiadito, amigo, mao sab nay imong dangatan.



-- RENE ESTELA AMPER
Boljoon, Cebu, Philippines
___________________________________________________
Kini usa sa mga balak sa koleksyon ni anhing Dr. Rene Estella Amper nga ang ulohan Payag Ibabaw Sa Hangin. Gihatagan ni Rene og kopya sa orihinal ang iyang suod nga higala nga si Urias A. Almagro. Uban sa dakung pagbulig sa tigdumala niining balayan sa Kabisdak, ikasabwag na gyod kini ngadto sa mga magbabasa sa mga balak sa pinulongang Binisaya.

11.24.2008

katorse ka haiku ni issa kobayashi
















Kon moasenso ko
Usa pa ninyo ang akong imbitahon,
Mga langaw.

*

Pinanggang mingkay
Nga nagkukalinding sa timbangan,
Nanambok ka na ba?

*

Higanteng baki ug ako
Nagtinutokay.
Way miatras.

*

Kalatkat sa bulongbong,
Suso, apan hinayhinay,
Hinayhinay ugod lamang!

*

Ay! Pulgas, unsa ganiy
Imong buhaton, ay gyog ambak:
Timpasaw gyod kas sapa.

*

Hoy, baliala:
Lingi diri, lingi didto—
Unsa, naay nawala?

*

Mao pod ang mga insekto—
Naay makakanta,
Naa dili gyod bisag unsaon.

*

Moligid ko paingon diha
Pwes, irog-irog ngadtog dyutay,
Mister Timos.

*

Ayg kabalaka
Mga kaka, dili ko kutihan
Bahin sa panghinlo.

*

Unsa, nahimuot ba gyod
Kaayo ka sa imong kaugalingon,
Ha, anunugba?

*

Lamok sa akong dalunggan—
Unsay imong pagtuo nako,
Bungol?

*

Mga gangis sa kawayanan,
Sa kalangas ang inyong ngawngaw
Nagpasabot ba nga udtong tutok na?

*

Gamititoyng goryon,
Unsa, gusto ko nimong tabangan
Sa pagpanghinguto?

*

Ang alindahaw, ay! Pulag bestida,
Klarong paingon makig-uban-uban
Sa piyesta.


(gikan sa Iningles ni Robert Hass)


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dubai, United Arab Emirates

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.