9.29.2012

bagay-bagay


Ang támbay nga sa húmbà
labiháng nahigúgma
dalì ra gayod nga matúmba
kon kini makiglúmbà
aron angkonon ni Lílay.
Magpatúlò na lang og láway
samtang kadto molabáy,
ginlaw ang kaányag ug lúnsay
gikan sa iyang pagsímba.


-- JOHN B. LABELLA
New Jersey, USA

distansya


Kon ang atong distansya
sama ra sa usa ka mapa
nga masukod sa pila lang ka tudlo
dili na siguro ko masubo
kon ikaw magpahilayo—

Tiaw mo na,
pila ra ka dangaw atong gilay-on,
ug kanang dagat nga lapad
nga dili madupa, sus,
maihap rana sa lakang
sa akong mga kuyamoy.

Apan karon sa atong nahimutangan,
ining sikit natong nilingkoran,
lapad man gihapon
ang wanang sa kahaw–ang, bisan pa
og usa lang ka dangaw ang gauwang
natong duha.


-- JIN GARCIANO
Camotes, Cebu, Philippines

9.27.2012

kadtong nasayod na sa iyang kamatayon


pagkadako sa dag-om
pagkakusog sa ulan

naglinti ang kalangitan
midalugdog mibaha

adunay wala na makurat
wala na siya modagan


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

sa eskina


Misandig ka, inday, sa akong dughan.
Midagayday sa imong aping ang kataposang luha,
Ug mao ra’g mipiyong kang nagpahiyom.

Gidawat mo ang akong pagbasol
Sa walay duha-duha mong pagpasaylo.
Isaad ko, O gugma ko,
Nga dili na gayod ako mahitumpawak pa.
Likayan ko na ang pagpadani
Dili na ako motadlas didto sa eskina.

Kon nahibalo ka pa lamang
Kon unsa ka lisod ang paglikay—
Ang pagpugong sa akong gibati
Ang paglubnot sa hata
Aron lamang dili ako madani.

Huyang nga binuhat lang baya ko
batok sa maidlot nga higayon.
Nagdibal ang akong kasingkasing
Sa dihang ang imong panagway,
Moaninag sa matag tagingting
Ug hayang sa mga sinsiyo.

Dili na, dili na gayod ako masukamod pa.
Panaad ko kanako ug labaw na kanato,
Nga talikdan ko na
Ang hantak sa eskina.


-- VICTOR D. KINTANAR
Cebu City, Philippines

9.25.2012

pagdamgo ug paghigmata


Usa lang kadto ka damgo:
nga kita’ng duha,
lulan sa karaang karwahe,
nagsubay sa taas nga taytayan
pagtabok 
sa halapad nga sapa.
Apan nahulog ako
ug nahigmata.
Karon, 
nagpabilin ako’ng nangandoy 
nga unta 
sumpayan 
kadtong damgo
aron makaapas ako kanimo
didto 
sa pikas tampi.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

taym sa


Ato sang kalimtan ang luha
nga nangumbitay sa panganod,
ihikling kadyot ang ngulngol
sa pagkabuak sa bato,
molingiw kita sa pila ka puyrot
nga lapok sa agtang sa sagad
ikahinagbo natong silingan,
kaopisina ug suod nga higala.
Takna karon aron panid-an
ang mga nakalimtan tungod
kay giuna’g siplit ang atong hiwi
nga mga dagway sa matag
tipak ug liki sa samin ug pagbati.

Paminawa ang tunob sa tuko,
tabili, hambubukag ug tanang
nangamang sa kilumkilom
aron lamang hagkan ang yuta.
Kon, pananglitan, misipyat
ang imong dunggan sa kasikas
sa ilang yukbo, hangda ang langit:
daling sabton ang pagtakdol
sa Buwan sa pikas pilok
ning mikuyanap nga kahilom
kaysa tiyabaw sa kasingkasing
tungod kay mihagsa kanato
ang naglagitom nga dag-om,
wa handomang matagak,
ug gipakaingon mog gisunog
na usab sa kilat ang langit. 

Kon mopadayon ka sa imong
pagbangotan, pasalig nako,
dili nimo madungog ang harana
sa mga pispis ug mangloy,
ang tagulaylay sa adang
nangaliya sa kalayo’g anino,
kun imo ba kahang makita
ang gagmayng lingin sa kahayag
sa kangitngit kay molagbas man lang
ang imong kalimutaw
sa mga aninipot, nag-alirong
sa labong nga dahon,
buwak ug panumdoman.
Aber, ug taymsa kuno kadiyot.
Namilit sa hangin ang pitik
sa balod bisan gani ang parat
nga himbis sa nanglangoy tang
pangandoy ug hasangang
damgo: tanan mahanaw,
malumos kun lamyon sa lilo
kay, sa gikaingon ko na,
daling uyogon ang mga luhang
nangapyot sa utuy-utoy natong
kasakit ug pagbakho.
Ug maminhod ang kahilom
sa duha ka palad sa kahayag,
maagiw ang tunob sa Adlaw,
mangunot ang balas sa dagat.

 (Alang sa tanan nakong mga estudyante
nga hilig motan-aw'g soap opera sa TV)


-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

9.23.2012

naunsa na?


nagbitay-bitay ang saging sa tindahan ug ang unggoy nagkapuliki sa paghanduraw 
sa lasang diha sa papel nga kum-ot ibabaw sa naghibat nga talad hinimo sa tinablang
lawaan apitong tugas yakal


-- JON R. SAGUBAN
Iligan City, Philippines

ang mga saag nga rosas


Tan-awa ang mga saag nga rosas
Nagkamang sa yuta, nagpataka og pagpamulak
Kilid sa tangkal sa mga manok,
Walay bisbis, walay pul-ong,
Gawas sa ulan nga midagayday sa kanal
Ngadto sa suba sa nangatun-as,
Nanglutawng salin sa mga bukog,
Ug mga pinintalang agtang ug abo
Sa lana sa mustasa.
Kining mga rosas mitakas ngadto sa kagabhion
Sa kanunayng pagtukaw nga walay damgo,
Aron mahimong damgo ug mahimong mga bulok
Pula, lila, ug dalag nga mipintal
Sa kangitngit aron makita ang kangitngit.
Pula ang purong-purong sa kangitngit
Sa kamatayon sa bulan, lila ang layong danguyngoy
Sa biya sa tubig diha sa mga tubong gitay-an
Sa mga nadunot, gilumotang mga tanke,
Hait nga dalag sa pekeng bulawan sa mga kalimutaw sa estatuwa
Nga nagbantay sa dakbayan ug miapod-apod sa mga baho,
Mga abog, ug balas nga wala mamatikdi, midahili
Sa gingi-gingi sa mga batong bungbong nga nagtakilid
Sa gatosan ka tuig nga katulogon.
Tan-awa ang mga saag nga rosas, nagkamang sa yuta,
Hubog, diha sa naghingaping kahumot sa mga pagtukaw.


-- ESTER TAPIA
Kathmandu, Nepal 

9.21.2012

lamat


Gatadlas ko sa darohan nga tugnaw pa
sa kugon nga manuslok sa batiis. Nagkaduol na—
ubos sa punoan sa sambag—ang balay
nga gitutokan nako dihang diha’y  

dan-ag sa anino likod sa tugas nga gapangamay
ang mga nigpis nga sanga. Bisan ang mga baktin
sa tangkal kalit nga gigutom samtang nisuway
pag-ila nako. Makapanlimbawot ang hangin.

Nihabol ang kangitngit, ug nidanguyngoy
ang dag-om. Ug unya, nabati nako ang sutoy
nga mga tunob ug mga kasikas nga wala
mailhi kon kang kinsa sa bildong bintana

diin naaghat ko’g panamin sa kalit nga kilat.


-- DENNIS S. SARMIENTO
Maryland, USA

kanunay, ang mga gagmayng butang


sa kinatibuk-ang kamas
sa kinabuhi
anaa sila aron kanunayng
mopahinumdom
kanimo nga tadlas
sa mga katuigan
imo lang giusikan
ang mga higayon
nga di unta angayan
gahinan og panahon
ug kusog

sila ang mga
gagmayng butang
nga manguhit
magpahibalo
kanimo

sama sa
sigarilyong wa maupos
ug kapeng nabugnaw
nga sa pagdalidali
gibiyaan mo
kaganihang butang


 

-- ERIK E. TUBAN
Mandaue City, Cebu, Philippines

9.19.2012

gikan sa kusog nga hangin ug ulan


Naputlan og pipila ka mga sanga
Ang punoan sa kaymito.
Nawad-an og liboan ka dahon,
Namalhin sa lapokong yuta.
Diha sa tiilan niini, gahigda
Ang punoan sa saging
Nga, kagabii, gitigbas
Sa usa lamang ka haguros.

Uban sa pagtugdon sa bidlisiw
Diha sa mga nahabiling dahon
Sa kaymito, nanugdon
Ang mga goryon
Sa mga sanga’ng way dahon,

Ug mibarog
Ang sunoy sa natumbang
Punoan sa saging, garbosong
Mikapa-kapa
Sa iyang mga pako. 


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

kalimti na, ulan!


Kon gimingaw ka, ayaw
pangangin.

Kalanog sa imong taguktok,
gapanawag samtang imong gibato
ang atop atol sa tagpilaw—
saba, samok!
Wala na lagi

siya. Gianod na ngadto
sa walay kahumanang kahilom.

Unta, ang imong paghagsa
taliwala ining kangitngit magdala’g
hapyod nga mohatod nako
sa paghagok ug sa pagbukot batok
sa wala’y pahulay nakong
pagping-it hangtod

hingpit kong dagiton sa damgo
ug unya pukawon sa paghiyos
sa gasinaw nga hubag
sa kamingaw.


--TEA SOLON
Cebu City, Philippines

9.17.2012

ang hilom nga tubag nako sa tiguwang nga gabasa sa akong palad samtang gapaminaw ko sa libak sa mga langgam nga galaray sa kutay sa kuryente ibabaw sa habog nakong panglantaw


Napulo ka mga tudlo. Duha ka kamot.
Ug dili maihap ang akong makab-ot.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

apollo 13


Sa mga gabii sama niini,
buta lamang ang lampara
kasikbit sa kama.

Gakipatkipat ang mga bituon
sa kawanangan sa kisame,

ug kita gatinutokay sa isig usa
daw gasaksi sa kalibotan

samtang gapanaw ta
gikan sa dulom nga
bahin sa buwan.


-- TON DAPOSALA
Cagayan de Oro City, Philippines

9.15.2012

sigon sa kataposan mong tugon


Magpabilin ka sa panumdoman
Sigon sa kataposan mong tugon

Sa nagsingabot nga kahaponon
Kalimtan ko ang imong pangalan

Sigon sa kataposan mong tugon
Sa nagsingabot nga kahaponon

Kalimtan ko ang imong pangalan
Magpabilin ka sa panumdoman

Sa nagsingabot nga kahaponon
Kalimtan ko ang imong pangalan

Magpabilin ka sa panumdoman
Sigon sa kataposan mong tugon


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Manila, Philippines

hinubad gikan ni Rumi


Gihimugso ka nga adunay panaad ug purohan
Natawo ka inubanan og pagsalig ug kaayohan
Gihimugso ka kuyog ang mga damgo ug sumbanan
Natawo ka tugob sa kahanong katarong ug kabantog
Gimugna kang adunay mga kaluhang pakong baskog
Wala ka lalanga aron mokamang poreso ayaw
Gitugahan kag mga balaanong pakong mobayaw
Pagkat-on paggamit niini hala lupad paantaw



-- MELQUIADITO M. ALLEGO, JR.
Palm Harbor, Florida, USA

9.13.2012

paglutas


Dugay nang giputol
ang atong mga pusod
sa atong pagkahimugso
ning kalibotan.
Apan nagpabilin pa kita-
ng gidugtong sa inunlan
sa atong kagahapon.
Ug nagpadayon pa kita
pagsuso sa dughan
sa umaabot.
Tingali’g
ang kamatayon ra
maoy molutas kanato.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

habilin


(alang kang Geronima Nacionales)

1.         Apoy, ngano kang motangka sa talad kan-anan,
kalag nga wa namo tawaga, nga kaniadto pa
amo nang gitugyan sa kalangitan?
Mokalit lag tugnaw ang sabaw, ang bahaw
mangaging sa among plato, ug manuhotsuhot
sa among ilong ang hagpis nga baho sa dugo.
Mamaliktad among tiyan, unsa pa may sud-an,
talikdan na lang ang kan-anan nga gutom.

Lubos baya ang pangaliya sa imong pagpanaw--
ang siyam ka adlaw nga nobena, ang kwarenta diyas
nga pagsaulog sa imong pagkayab, ang hubkas,
tanan amo gyong giayo pagsaulog.
Ang imong escapularyo sa Madre Dolorosa,
mga balaan nga medalya, rosaryohan,
mga nobenahan, bendita sa lukay, among
gisulod sa imong lungon isip pabalon, basin
sa imong paghimata sa tiilan sa Ginoo,
Iyang mapamatud-an nga ikaw buotan
ug matinud-anong anak. Saksi ming tanan
sa gibenditahan na ang imong lubong
sa paring piangon, siya na lay kataposang buhi
mga nahilambigit niadtong dakong sangka
nga nahitabo kaniadto sa lungsod sa Balangiga.


2.         Apoy, nganong gihasol nimo akong katulogon?
Akong mga damgo napuno sa imong hunghong.
Moukiok sa akong dalunggan ang imong hagawhaw,
pulos mga pangutana nga lisod sabton ug tubagon.
Nahibalo kaha ka nga nanglipang ang katalagman
ning among panahon? Morag mga apan nga mikutkot
sa kataposang udlot sa among mga paninguha.
Apoy, kinahanglan mig pahuway, katulog, 
aron inigkaugma duna miy kusog ibugwal
sa napan-as nga mga bukiran, iaswat
sa mga dad-onon, ilatas sa lain-laing dalanon
sa among paningkamot. Tingali kahag wa ka
makapamilin-bilin og tim-os, Apoy, mao nang
magbalik-balik ka karon. Intawon kapti  na lang
nang imong habilin, dad-a, ihalad ngadto sa Ginoo ,
asa man gani Siya karon, ay' na lag kabalaka namo,
ay' na lang mig samoka. Intawon padayon na,
kanang kaalam o kusog nga buot nimong
isangon kanamo, palihog, ayaw na lang.


3.         Dugay na ming wa katanda sa imong lubnganan,
nagsapaw-sapaw na kaha didto ang gatos ka tuig
nga mga bukog, sukad nahitabo kadtong dugoong
panagsangka sa Balangiga.
Adlaw-adlaw sa tibuok nimong kinabuhi sayod ming
imong giludhan kadtong hitaboa, magalakaw ka
sa imong tuhod gikan sa pultahan sa simbahan
ngadto sa altar, busa gikublag kunog baga
ang imong mga tuhod. Unsay imong giampo, Apoy?
Ang mga gipangmatay, o kadtong mga nangharos
ug kinabuhi? Ang tanan sad-an man,
ang tanan, Apoy, way mapili.
Usahay among ihapon ang nangawala,
hinganlan ang nangapildi, apan wa miy siguro--
sibo kaha ni sa panghitabo, takdo kaha sa matuod?
Nangalagiw baya ang tanan, human sa sangka,
iyahay'g panago, panagka sa bukid, panglayaw.
Pag-ugdaw sa kalayo nga maoy naglinis sa lungsod,
kinsa pa may moukay sa abo pag-ila  sa nangatodas?
Tingalig gikakha ug gikahig na lang to
sa mga manok, nahisagol tanan sa yuta
ug gianod sa ulan ngadto sa Himanglos.


4.         Apoy, ay' na intawog hasola akong mga daman
sa imong mga bagutbot nga lugos nako masabtan.
A, sayod kong buot nimong ang tanan
mahinumdoman namo, buot nimong masaysay,
mahubit ang mga hinungdan sa panghitabo,
masabtan sa kalibotan og ngano, ngano, ngano,
nga sukwahi sa balaanong sugo,
ug sinugo sa tawohanong tanlag ug garbo,
ang usa ka balangay kinahanglang mopatay
ug magpakamatay, aron sila magpakabuhi
nga tawohanon.
                                    Imong hagunghong,
Hinumdomi kining mga pangutana, dayong buga
sa imong tugnawng gininhawa sa akong tangkugo.
Nanindog ra ba ang buhok sa akong tingkoy.
O na, hala, di man gyud ko nimo pakatuogon,
sige na, sige na, Apoy, ayaw na dihag langas,
nia na ning papel, nia nay lapis, hala kapti,
tultoli akong kamot. Magsugod ta...


-- MERLIE M. ALUNAN
Tacloban City, Philippines

9.11.2012

ang makabungkag sa talan-awon


nagpauyon-uyon sa hangin ang huyang
nga punoan sa amorseco

dili nimo makita ang kanindot niini
sa duol kon mosaka ka

sa punoan sa manga ug magtarong
paglingkod dayon molantaw sa ubos

kon mabati mo na ang tayhop sa hangin
diha sa imong buhok makita mo

ang gitagoang kamatuoran niini labaw
nga maaninag diha sa gilay-on

kay ang gidul-on maoy makabungkag
nianang talan-awon



-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

bisan

Bisan
Ganahan ta
O dili—
Mahinog ang bunga
Sa punoan.
Malagas ang
mga dahon.
Molabay ang unos
Sa atong isla
Nga sa dugay na
Nga panahon
Giamuma,
Gibisbisan
Sa atong gugma
Nga hinaot 
pa
Unta magpadayon
Hangtod sa
Kahangtoran
Bisan…


-- MARIA VICTORIA BELTRAN
Cebu City, Philippines

9.09.2012

bakukon


Ang kamatayon diay mao ang pagpangagiw sa mga pulong
nga, kaganina, kutsilyong nanggipingki sa matag tutho
sa atong baba, o bombang gibukhad sa dila nga mipabuliskad

sa atong samad, o tangong mitagdok sa liog ug gusok,
o kuko nga mikuniskunis sa unod natog kahiamgo.
Nanghigda kita karong nagtupad apan sama sa giuwang

kita sa tagsa-tagsa nato ka lubnganan: nangamig
nga panghupaw ang huyuhoy nga giunto sa abli tang bentana
ug gaumog nga lumot ang atong gininhawa.

Unsa kaha’g moligid ka simpig kanako aron hangpon
ang gihambin tang kasilag, pagpamahay, gugma?
Modalid kita pag-usab sa pig-id natong mga tambid.

Unya, mangabaligtos ang balhibo sa atong bukton,
bitiis ug tiil; maglubid-sumpay ang atong buhok hangtod
mabubod kita ngadto sa usa ka putos nga bakukon.

Ug human ning maong gutlo, atong pawson ang nagsiot
nga kangitngit sa atong pilok ug tudlo. Manggawas kita
sa gisul-ob tang sapot sa bag-o natong bulok ug panit.

Inanay natong bukharon ang duha ta ka mga pako—andam
nga tay-ogon sa kapakapa ang namungpong nga kahilom.


-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

pagtimbang: hubad gikan ni Jane Hirshfield


Ang mga pangatarongan sa kasingkasing,
kon moaninag, bisan
ang labing bagnol,
mobitbit sa iyang kayugot,
mga uwat sa latos,
ug kinahanglang pasayluon.

Sama sa binawng
nagutman sa tinghuwaw
ug nagpasaylo
sa nagutmang liyon, nabihag niini,
misugot nga mosulod
sa kinabuhing dili niya kabalibaran,
nahimong liyon, nabusog,
ug nalimtan sa usa.

Nihit ang mga lugas sa kalipay,
gitimbang supak sa tanang kangitngit.
Apan ambas ang timbangan.

Ang kalibotan nangayò
kutob lang sa kusog nga anaa kanato,
ug kita naghatag. Dáyon
mangayò pa, ug atong hatagan.


-- JOHN B. LABELLA
New Jersey, USA

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.