habilin

(alang kang Geronima Nacionales)

1.         Apoy, ngano kang motangka sa talad kan-anan,

kalag nga wa namo tawaga, nga kaniadto pa

amo nang gitugyan sa kalangitan?

Mokalit lag tugnaw ang sabaw, ang bahaw

mangaging sa among plato, ug manuhotsuhot

sa among ilong ang hagpis nga baho sa dugo.

Mamaliktad among tiyan, unsa pa may sud-an,

talikdan na lang ang kan-anan nga gutom.

Lubos baya ang pangaliya sa imong pagpanaw--

ang siyam ka adlaw nga nobena, ang kwarenta diyas

nga pagsaulog sa imong pagkayab, ang hubkas,

tanan amo gyong giayo pagsaulog.

Ang imong escapularyo sa Madre Dolorosa,

mga balaan nga medalya, rosaryohan,

mga nobenahan, bendita sa lukay, among

gisulod sa imong lungon isip pabalon, basin

sa imong paghimata sa tiilan sa Ginoo,

Iyang mapamatud-an nga ikaw buotan

ug matinud-anong anak. Saksi ming tanan

sa gibenditahan na ang imong lubong

sa paring piangon, siya na lay kataposang buhi

mga nahilambigit niadtong dakong sangka

nga nahitabo kaniadto sa lungsod sa Balangiga.

2.         Apoy, nganong gihasol nimo akong katulogon?

Akong mga damgo napuno sa imong hunghong.

Moukiok sa akong dalunggan ang imong hagawhaw,

pulos mga pangutana nga lisod sabton ug tubagon.

Nahibalo kaha ka nga nanglipang ang katalagman

ning among panahon? Morag mga apan nga mikutkot

sa kataposang udlot sa among mga paninguha.

Apoy, kinahanglan mig pahuway, katulog, 

aron inigkaugma duna miy kusog ibugwal

sa napan-as nga mga bukiran, iaswat

sa mga dad-onon, ilatas sa lain-laing dalanon

sa among paningkamot. Tingali kahag wa ka

makapamilin-bilin og tim-os, Apoy, mao nang

magbalik-balik ka karon. Intawon kapti  na lang

nang imong habilin, dad-a, ihalad ngadto sa Ginoo ,

asa man gani Siya karon, ay' na lag kabalaka namo,

ay' na lang mig samoka. Intawon padayon na,

kanang kaalam o kusog nga buot nimong

isangon kanamo, palihog, ayaw na lang.

3.         Dugay na ming wa katanda sa imong lubnganan,

nagsapaw-sapaw na kaha didto ang gatos ka tuig

nga mga bukog, sukad nahitabo kadtong dugoong

panagsangka sa Balangiga.

Adlaw-adlaw sa tibuok nimong kinabuhi sayod ming

imong giludhan kadtong hitaboa, magalakaw ka

sa imong tuhod gikan sa pultahan sa simbahan

ngadto sa altar, busa gikublag kunog baga

ang imong mga tuhod. Unsay imong giampo, Apoy?

Ang mga gipangmatay, o kadtong mga nangharos

ug kinabuhi? Ang tanan sad-an man,

ang tanan, Apoy, way mapili.

Usahay among ihapon ang nangawala,

hinganlan ang nangapildi, apan wa miy siguro--

sibo kaha ni sa panghitabo, takdo kaha sa matuod?

Nangalagiw baya ang tanan, human sa sangka,

iyahay'g panago, panagka sa bukid, panglayaw.

Pag-ugdaw sa kalayo nga maoy naglinis sa lungsod,

kinsa pa may moukay sa abo pag-ila  sa nangatodas?

Tingalig gikakha ug gikahig na lang to

sa mga manok, nahisagol tanan sa yuta

ug gianod sa ulan ngadto sa Himanglos.

4.         Apoy, ay' na intawog hasola akong mga daman

sa imong mga bagutbot nga lugos nako masabtan.

A, sayod kong buot nimong ang tanan

mahinumdoman namo, buot nimong masaysay,

mahubit ang mga hinungdan sa panghitabo,

masabtan sa kalibotan og ngano, ngano, ngano,

nga sukwahi sa balaanong sugo,

ug sinugo sa tawohanong tanlag ug garbo,

ang usa ka balangay kinahanglang mopatay

ug magpakamatay, aron sila magpakabuhi

nga tawohanon.

                                    Imong hagunghong,

Hinumdomi kining mga pangutana, dayong buga

sa imong tugnawng gininhawa sa akong tangkugo.

Nanindog ra ba ang buhok sa akong tingkoy.

O na, hala, di man gyud ko nimo pakatuogon,

sige na, sige na, Apoy, ayaw na dihag langas,

nia na ning papel, nia nay lapis, hala kapti,

tultoli akong kamot. Magsugod ta...

-- MERLIE M. ALUNAN

Tacloban City, Philippines