5.30.2014

dayan-dayan


bisan gani ang payag
mangadorno man
sa kilid sa bintana 
namulak man ang bumbil
bisan sa silong duol sa hagdan
anaa ang puting itoy
mikiwil sab ang ikog
sa imong pag-abot
ug sa ubos sa salog
anaa ang himungaan  
galuob sa iyang mga itlog
nga bag-ong nangaposa

ang pagpaanyag dili papugong 
bisansa kalisod sama sa kahoy 
nga nangariyos sa iyang mga bunga
ug sa bungtod nga magkalo sa adlaw 
ning sayong kabuntagon


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

liwas


I
gitangtang na ang mga bandiritas 
ug gihipos na ang inabangang bapols

nag-abot sa kusina
ang labhanang mantel habol punda kurtina
ginamit nga baso kutsara tinidor plato
kawa kandil kaserola kaldero

walay ganahang magpundo sa balay
dili igkita sa bidyokehan ang mga tambay
walay nag-itsa-itsa sa basketan

ang nabugnawng agipo
gidaro-daro sa iro

II
dunay daw hadyong sa buyog
nga moduyog sa matag paglinog
ug dili sama sa kasikas
nga mabati ta sa gawas
wala tay kalibotan kon diing espidnoha
nanukad ang maong kabalaka
sa makadiyot mora tag mga bata
nga gihadla-hadla gihagwa-hagwa
sa kon si kinsa may nagpuyo ilawm sa yuta

unya taliwala sa monunot nga kahilom
mobanos ang laing mga pag-uyog
nga kita ra gyoy makadungog


-- IOANNES P. ARONG
Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

5.28.2014

giguyod sa gipakuha


Gihiktan sa inahan ang punoan sa kahoy. 
Nadunggan niya ang daguok 
sa iyang tago-angkan lahos sa imburnal diin 
nilanog ang iyang pagping-it duyog sa uha
nga nipakurog sa mga sanga. Nihaguros 
ang mga kwaknit. Wala'y duyan 

alang sa iyang laylay. Dili mapugngan 
iyang mga lakang latay sa pisi 
sumpay sa nagtabyog nga buwan. 


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

haya sa coffee shop


Ang kahayag sa mga bombilya
ming-unong sa akong pagpulaw.
Daghang nanambong, ug nagkadaiya
ang ilang mga tumong ug tinguha.
Apan wala gyod sila masayod 
nga ang minatay--kining inatay 
nga gugma mao'y akong bugtong
giunongan. Daghan baya mi diri
nga nanghigop og kape apan ako ra, 

ako ra intawon ang nagtukaw.


-- ADONIS R. ENRICUSO
Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

5.26.2014

hubad sa balak ni Oscar de Zuñiga

Biyuos sa Rosal

Maghibalag ta'g usab sa dalan
Ubos sa nagapayong nga ulan
Mga lawas gianod mahimayaong
Gaagos og mga balak sa panlimbong

Manglakat ta sama sa naandan
Sa daan sinating agianan
Diin bakakong gugma nahimatyagan
Kumpayot sa nangadugtang kakahoyan

Kadiyot da atong panagtagbo
Di kita magtingganay o magsubo
Ang biyoos nga wala gyod mamusilak
Sulod sa nangalisbong-ulan mong lawak

Magbulag upod atong padulngan
Kon moundang ang bundak sa ulan
Mga lawas kamig kaamgid sa patay
Bukot sa isog-pulang habol gabitay


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
High Springs, Florida, USA

turbulence

(alang sa insik nga stewardess sa eroplanong akong nasakyan)

Ingon siya, Li, you just call me Li,
Dihang iyang giipisag usab 
Og bino ang akong baso. Dayon
Pila lang ka minuto pagbiya 
Niya, kalit gitakigan among 
Eroplano, mitidlom og pila 
Ka metro mao nga kaming tanan 
Lagpot ispirito. Apan diha 
Sa kahadlok ug sa kaguliyang, 
Ambot og ngano nga nakahimo 
Gihapon ko paglili: Asa na 
Kaha si Li? Ug sa iya unyang 
Pagkaulpot, kinsa kahang swerteng 
Sabakan ang iyang nalandingan? 


(kabahin sa koleksyon SONETO KUNO)

-- JEREMIAH BONDOC
Sanciangko, Cebu City, Philippines

5.24.2014

ang tuktok sa pultahan


Mibalik ako sa daan kong lungsod.
Sa bughawng dagat ug berdeng kabungtoran.
Sa karaang simbahan diin didto ako bunyagi
ug diin kaniadto naminaw ako
sa mga wali sa tigulang nga mga pari.
Sa daang eskuylahan diin ang mga maestra
kaniadto mitudlo kanamong kabataan 
og mga kanta nga dunay usa nga naghisgot
bahin sa pagkamatay uban sa nabuak nga gitara.
Ug samtang naghigda ako sa daang lawak
nga wa mahikatulog sa tungang gabii,
akong nakita sa nagbukas nga bintana 
ang hanap nga bulan sa luyo sa ngitngit
nga kadahonan. Unya kalit akong nadungog
ang tuktok sa akong pultahan.  Ug misulod kanako 
ang usa ka kahadlok.  Kay wa ko hibaw-i unsa 
ang mosugat kanako sa higayong akong ablihan.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

pasiuna


Niulan ganiha sayo
sa buntag. Ug hinay- 
hinay nawala ang panganod, 
naanod sa kahilom sa kawanangan. 
Nakita nako ang balay 
sa imong kagahapon--puno 
og luha, puno og dugo. Diin nagsiga
ang mga butang taliwala sa menteryo 
og langit, diha sa dakbayan 
nga ganahan nimong sunogon, 
giabli nimo ang imong dughan 
aron makit-an sa kalibotan 
ang imong kasingkasing 
nga lata.  


-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA
Bais City, Negros Oriental, Philippines

5.22.2014

dinhi diin kita nahidangat


dinhi diin kita nahidangat
halayo sa balhiboon nga hustisya
hagip-ot ang lawak
linapi ang mga bungbong niini nga sarang 
himoong panglansis sa mga saad
apan sa atong paglusad sa tugkaran
ila kitang gisabwagan og kahayag nga hapdos 
sa atong mga mata
nga dugay nang gilaming sa kangitngit
unsay kapuslanan niini
gamiton ba kini aron matanggong ako
alang sa lain na usab nga litaniya sa mga pangutana
ang mga pasangil dinhi
naghubit sa karaan kong kinabuhi 
mga kalapasan nga mahimong ipahid ni bisan kinsa
apan dili kini mao ang sumbong batok kanako karon
mao nga sayod ako nga dili magkadimao 
ang akong mga tubag
apan andam ako nga sukitsukiton 
atubangan sa katawhan
andam ako sa panghimaraot ug biaybiay
mapasalamaton ako sa tabang
sa tinuod lang nahimuot ako nga nagpalandong
sa kahigayonan nga mapugos ako
sa paghinumdom


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dhaka, Bangladesh

matag tuig ang mga tuig-tuig


Inig maghinangat ang bakasyon
sa magkainit nga buwan sa Pebrero
pagahuwaton sa manginhasay sa Olango
ang pagdagsa sa mga tuig-tuig,
mga masusong buriring kun butiti 
nga gipiyal sa misteryosong kalawran 
sa gatasong dughan ning hunasan.

Didto subay sa sulogong sawang 
luyo sa landong ug kahilom sa kabatoan
tadlas sa pininday nga katahom sa kagasangan 
likay sa bukya ug tuyom likod sa kalusayan
daw kagubot, daw kumbira, daw tubag sa pangaliya
ang mga tuig-tuig: tinuig nga grasya
kinaham nga karneng nilarang ning isla! 

Apan inanay unyang molurang ang berano
sa naghingutas nga kapungot sa Mayo 
magsugod unya dayon ang dakong kagiw 
pabalik sa bughaw nga misteryo
aron unya kon buligan sa kalawran
makaipsot ra sa pagpanglutos sa kahiladman 
motuod ra unya sa kabakhawan
aron hingpiton ug bag-ohon 
ang tinuig nga sugilanon. 


-- IOANNES P. ARONG
Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

5.20.2014

tinubdan


Gabaga sa akong kabukogan 
ang hangin sa kamad-an, gasiak 
sa akong tutonlan. Ug kini 

wa’y kinutoban samtang
padayon ang akong pagdumdom 
kanimo nga gapalutaw

sa akong kauhaw.


-- JONDY M. ARPILLEDA
Kapalong, Davao del Norte, Philippines

paghagdaw gikan sa panumdoman


anaa ra si lola nena ay 
nagtakus og bugas sulod sa nigo
dayong lingkod sa tuwang-tuwang 
gisabak ang pili-anan og pasi
gitupad ang gamay'ng radyo 
lanog kaayo sa drama
samtang gipuknit niya tagsa-
tagsa ang pino nga bato 
ug mga itom-itom nga nahasagol
sa kiliran sa wala dayong hulbot
sa hinimong paspas pang-abog sa lamok
ug gipupo pod niya ang iba sa may hayhayan 
aron pusa-on ug ipahid sa batiis
ngano gud tawn wala ko kakita 
sa pagtulon-an sa adlaw-adlaw nga buhat ni lola

mangandam sa mga mopasakit
kon manglimbong ang puti nga abog 
hala tayhopa aron makita ang putli nga grano
puknita ang mga pasi, bato, ug bisan unsang itom
atangi ug paminawa pagsubli ang mga kulba
hinam nga sugilanon sa kinabuhi  


-- TEA SOLON
Cebu City, Philippines

5.18.2014

usa ka tanghaga kabahin sa kinaham nga kasag


pagkadako pagkataas 
sa iyang mga kuyamoy apan 
sa dihang giluto na ug gibira
pagkagaan unya sa 
pagkabuak pagkapait 

bisan og dako 
iyang bayanan
ay ang gadaghan
hangin ra diay 


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

kay dili man


kay dili man nako mahilak
ang tanan

ako na lang ngisihan ang kahuot
sa akong dughan 

ako na lang ipahuway
ang napagaw nakong tutonlan 

buot unta kong mosinggit 
bisan walay makabati

bisan tanan nimong gipamulong
padayong gabagting 

lakip sa pangiyawat ug paglaom
basin ugma ang tanan 

sa kagahapon malubong unta 
sa pagluom


-- LESLIE S. NUÑEZ
Compostela, Cebu, Philippines  

5.16.2014

pagdapit


Sukad niadtong kataposang tunob sa imong inahan
natumban mo karon ang  kinaubsang ang-ang. Gahuwat ka 
dinhi taliwa ning hagdanan diin ang gilapdon sa ngiob 
sama sa kahinam nianang mga tutok sa dagway tapot 
sa bungbong nga kamig pa sa nanglabay nga katuigan. 
Dili matugkad ang katugnaw sa pagdawat sa iyang tanyag. 
Matod niya, ikaw ang gapahinumdom nga ang ganti 
sa paglaom mao ang pagpaabot. Karon, ang pagduaw subay
sa tunob sa kagahapon--tugbang sa hangyo nga wala nimo 
pakyasa hangtod matalikdan sab niya ang pagsud-ong diha
sa sapa nga hilom pa sa habog og karaan nga bintana.


-- DENNIS S. SARMIENTO
Baltimore County, Maryland, USA

lainlaing bulok sa kalinaw


Bulaw ang bulok sa kalinaw
Alang sa nagtingsi nga langyaw.

Samtang sa gobernong way nada
Gasigasiga sab nga pula.

Ang lumad wa tawon magdahom
Nga makita itom nga dag-om. 

Kalinaw nga puti ug putli
Nganong kami gihasihasi?

Kalinaw alang sa paglambo
Nganong iula among dugo?

Kalinaw sa panaghiusa
Nganong ikaw bulok sa kwarta?


-- ANIJUN MUDAN-UDAN 
Malaybalay, Bukidnon, Philippine

5.14.2014

bibliyoteka sa nagpaabot nga kamingaw


Puno og pilo ug kum-os ang dahon
sa mga libro nga imong gipadala nako

gikan sa nagkalahi-lahi nga langyaw
nga mga dapit sa kalibotan. Bug-at sila

sa akong mga kamot, haw-ang
ang mga ngilit-ngilit, ug wala'y badlis

ang mga pulong. Wala'y sulat
o patik-patik bisan naglakra

ang imong agi kon ipatakilid nako
ang mga panid ilalom sa suga.

Wala'y laing mabihagong marka,
usa ka kalaworan sa mga palabra

nga nagbuntaog ug puno
og kahimoan sa pagbadbad 

ug pagsabot. Usa ba kini ka mapa
sa tinagoang bahandi nga ang tiklop ra

sa mga kanto ang makasabot?
Unsa ang mga timala sa pagkahibalo 

nga naa ko sa tukma nga dapit
ug ikaw wala nagpasaag nako?

Matag linya naa'y kinaiyahang kahilom
samtang ako bugtong naghulat

sa mga koreyong wala ning-abot...


-- JEFFREY JAVIER
Davao City, Philippines

mino


Gipanggukod ba kaha ni silag abat 
Nga anaa lang sa hunahuna ug di makita—kay 
Gamay na lay kuwang, kining ilang linaktan 
Maingon na gyug dagan. Apan og imong 
Tutokan, way kahadlok nga makita 
Diha sa ilang panagway. Gani lutaw 
Ug layog lupad ang ilang tinan-awan 
Maong bisag nagpunsisok mi sa dan—taliwa 
Aning namugna nga dakong lawod sa kabanha gikan 
Aning nagsapaway nga tingog sa mga sirbato, kining 
Kagalkal na kaayong arangkada sa mga makina, tinagubtob 
Sa mga tukar nga makabungog, kining naglubad-lubad 
Nga syaok sa lain-laing baligya diha 
Sa daplin ug tunga—mura ra mig wa 
Magkinit-anay, murag ang ilang mga hunahuna tua 
Sa mga butang nga ilang gitinguha
Sa unahan, tuas sunod iskina o asa ba 
Kahang ispidnoha. Wa sila kabantay

Nga karong higayona, diri sa iskina Makati 
Ug Buendia,

Ibabaw 

Sa mga toreng 
Nagpaugatayg 
Patas-anay 
Dinhi, naingog
Usa ka dakong ngisi
Sa kawanangan

Ang buwan—nagpaurarayg pabilangkad

Sa hinuwaman niyang kahayag.


-- JEREMIAH BONDOC
Sanciangko, Cebu City, Philippines

5.12.2014

alkansiya


(gikan sa word of the day ni Jona Bering)

Alkansiya.  Sama sa alkansiya
nga hulogan ta og mga sensiyo, 
ingon ‘sab ang atong utok 
nga sudlan ta og mga pangandoy,
mga damgo, mga handurawan.
Ingon ‘sab ang atong kasingkasing
nga sudlan ta og mga paglaom,
kahadlok, paglampos, kapakyas, 
gugma, ug kasilag. Buk-a
ang imong alkansiya ug ipadayag
kon unsa ang balor sa iyang sulod. 


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA   

harana


Takdol ang bulan, ug gialirongan sa mga palahubog 
ang usa ka lungon. Ang siga sa lubot sa aninipot 
nikalit lang og kapalong. Padayon sa pag-mahjong 
ang mga sugarol sulod sa kapilya. Ang imong anino 
nihinay-hinay og inat, galamon sa kaugalingon 
nimong lawas sama sa usa ka papel nga barko-barko 
nga naunlod sa banga, sa tiyan sa kangitngit. Ug 
nakita nato karon-- ang dakbayan nahimong usa ka 
dako nga sam-ang. Matod pa sa mga tigulang, ang gabii 
alang sa ulitawo ug balo, sama sa usa ka katre diin 
giremedyo ang kamingaw samtang sa pikas nga balay, 
madunggan nila ang harana alang sa usa ka dalaga.


-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA
Bais City, Negros Oriental, Philippines

5.10.2014

hubad sa balak ni Rene Estella Amper


Ngadto sa Akong Inahan

Mahadiin naghulat ka kanako
sublimis inter sidera
uban sa gamay kong kalag
sa imong mga puting kamot
Ako nikagiw dugay na kaayo.
Nagginukdanay kita
lagbas sa mga lihok sa mga gilay-on
nagtiponbulag
isip berano kuyog sa rosas sa ting-init
sa hardin diin kanunay ko ikawng mapalgan
gakapakapa nakigbuyon sa kabulakan.
Walay kasakit nga maagwanta mo
nga mas malaa kanus-a ang kahapdos
mao ray ibilin sa panaghimulag
Ikaw ang kasingkasing nga nagtipig sa akong pagkabata
hapsay nga pagkapilo tupad sa kalabera
sa mga dulaan ko sa karaang estante.
Dugay na kaayo kong nagpahilayo.
Giprenda kong mga sinina duyog ning kalibotan
alang sa ganghaang-pamasahe ngadto sa sirko sa pagbalanosan.
Hugaw ako, inahan, nanimahong' kasub-anan.
Nahimo nakong magbabalak.


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Lake City, Florida, USA

suroy-suroy sa sugbo


Gamay ra gyod ang Cebu
kon hanas na ka diri, ingon ka nako
dihang nagsuroy ta.

Timan-i lang ang Colon
diin magsugat ang nagsanga-
sangang mga dalan sa dakbayan diin
dili ka masaag.

Dinhi ang mga karaang sinehan
karon gapasundayag na lang
og mga salida sa nagkalain-lain
nga gugmang gidili.

Sa Pasil mitungha
ang kalag sa babayeng mibiya nimo 
kaniadto, nagsakay og tartanilya
ug nagpadayon paglatos nimo.

Sa Mango Avenue misayaw
sa akong kalimutaw ang mga puwa
nga gabii sa imong kaagi.

Ug padung pauli, sa pagsakay nato
og jeep sa may Crown Regency
masud-ong nato ang init nga pahiyom
sa imong gipalabi bisan 
gapadag-om sa kasingkasing.

Karon, ang katam-is ug kahalang 
sa siomai nga atong gisawan 
sa may Fuente Osmeña mao na lang 
ang nahabilin gikan sa makasaag 
nga suok ilawom sa dughan.  

Ug basin mahimo pa ang pag-usab 
sa panatagbo sumpay sa sugilanon. Bitaw,
gamay ra ang Cebu kon katuod na ka.


-- MA. CARMIE FLOR ORTEGO 
Talalora, Samar, Philippines

5.08.2014

kasamok sa kauhaw


nagyamayama pa gihapon
sa kauhaw sa gatas bisan dili na 
angay kaniya nga wala pa malutas
sa kapait sa panyawan

ang iyang inahan nga nanglaba 
sa iyang mga inihian nagdakdak 
sa tanang pailob ug gipalapos 
sa pikas dunggan ang tanan 

nga hagbay ra iyang nasabtan


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

mubo nga ulan


ang kalaay sa kahapunon
gitugaw sa wala damhang ulan
ang mga lungkoy nga bulak
nasud-ipan sa kahinam

ingon ini ang kahigayonan

apan usahay suyaon ang adlaw 
maayong molamoy sa kalipay 
igo rang mangalisbo sa kamubo
gikan sa alimuot ning dughan

na hala ikatulog ko na lang


-- ADONIS R. ENRICUSO
Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

5.06.2014

purgatoryo langit impiyerno genesis big bang

kang M

Kaw's og tubig. Law'g sa hayopan.
Bughag kahoy. Daro sa humayan. Tanan
Buhaton ko mahimo lang takos, Inday,
Sa malamaton mong talidhay.

Ang una mong halok, ang unang gakos
Mao'y unang kalipay ning dughang kabos.
Ug bisa'g dili ingon niini katam-is ang kahangtoran
Wa ko'y pamirat sa paghangad sa imong kawanangan.

Ingon niini diay ang dagway sa impiyerno:
Ang matag gutlo gapinal nga gaaginod
Paingon sa wa'y kahumanang pagpaabot
Kanimo nga dili na gyod muabot.

Ang ginhawaan sa kangitngit nayagyag
Gikan naduslakan sa suwab sa kahayag.
Ug may tingog nga mananoyng' nag-awit
Sa unang mga himno sa atong panagdait.

May makalilisang nga paka sa unahan 
Ug nahimugso ang unang uha nga pinaangkan
Ug sa kahangtoran magpunay ta'g tag-an

Kon kinsa o unsa ba ang sinugdan ning tanan.


-- IOANNES P. ARONG
Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

alang sa inahan nga gabaligya sa iyang babayeng anak nga syete anyos


ipakita nako nimo akong gahom
tan-awa kining hamtong nga kanding
tagod-taguron ko kini ug lapwaan
hangtod mabanhaw diha sa gabukal nga kawa
pinaagi sa akong yamyam
nga mopabata

tan-awa hangtod motuo ka
kon ganahan pod ka nga malab-as pag-usab 
imna kining pangkatulog aron
mabag-o na ang tanan
ugma ug unya kon mangutana ka kinsa ko

ayaw og katawa ako si medea


-- TEA SOLON
Cebu City, Philippines

5.04.2014

ang kaadlawon


ingon kahilomon
sa puti’ng iring
nga way kisaw
naglatay-latay
sa paril
nga may mingsiwil
nga mga bildo
diin natipak
ang kahayag
sa bulan


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

hangyo sa usa ka magbabalak sa iyang kapikas


Day, bahala’g sa gabii, kaadlawon
imo kong tugawon, wa’y ibilin
bisa’g piso sa akong pantalon;
bahala’g tibuok adlaw sa Sabado
ug Domingo imong angkonon  
basta tagai lang mi’g gamayng lugway
sa akong musa nga maluibon. 


-- JONDY M. ARPILLEDA
Kapalong, Davao del Norte, Philippines

5.02.2014

abril


Lima o unom ba kaha ni sila kabuok

Nga nagsabay-sabay, nagsirko-
Balintong 

Sa way kinutobang hawanan—

Dunay inikogan, 

Binandera, 

Sapi-sapi. 

Tulin kaayog lupad ning uban apan 
Dihay usa nga medyo karagan, ug 

Diha puy sumpila gamay og timpla 
Pabor sa wa. 

Tibuok udto, way puas ang ilang pagsakdap-
Sakdap

Sa nahubsag panganod nga kawanangan—

Motidlom, 

Mosaka na man, mohilig sa tuo, 
Bawi sa wa. Tibuok udto 

Morag ilang gihagit ang gilawmon 
Sa langit. Apan wa man lang gani kini mokihol, wa 
Mada sa ilang hata. Padayon niining giluom 
Ang gahom sa iyang bughawng kahilom. 

Samtang sa iyang pagpaniid 
Sa unsay sunod mahitabo, naingog 

Naglurat nga mata kining udtong-tutok—wa mamilok.


-- JEREMIAH BONDOC
Sanciangko, Cebu City, Philippines

ang dalan sa pagkalimot kanimo sayon ug daghan


Una, ang pagsunog
sa imong mga pasumbingay: mga bulak
sa imong mga saad.

Ikaduha, ang pagguba
sa imong gitara, palusot sa mga kanta: ang katam-is 
sa imong pagpangga.

Ikatulo, ang paglabay
sa imong mga niluto: ang kalami
nga inadlaw.

Ang dalan sa pagkalimot kanimo sayon ug daghan:
Kinahanglan lang nako ang pag-undang og

basa, kanta, kaon.


-- DELORA SALES-SIMBAJON
Butuan City, Agusan del Norte, Philippines

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.