5.31.2015

sa isla


Gipakita nimo kanako
nga ang langit ug yuta
masumpay ra sa atong mga tudlo.

Giugom ko ang pangutana
kon unsaon kaha pagsukod
sa atong kaugalingong gilay-on.


-- ADONIS R. ENRICUSO
Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

puti ang kolor sa iyang damgo: a snow story


Sukad pa sa iyang pagkakugmohon, damgo na niya
ang makasinati'g snow, kining snow
nga panagbangi sa duha ka konsepto:
ang katugnaw nga mao'y kawad-on sa kainit
ug pagkaputi nga di kakuwang sa kangitngit,
kontradiksyon nga mopatighulog daw snowflake
sa iyang gabagang handurawan ug karon mao'y
nigitik sa iyang kibot isip usa ka restless tourist,
bahala'g gibandol sa layered sweaters ug jacket,
bahala'g gabagu-od sul-ob iyang winter boots,
apan ang ka-high aning lucky bastard with a US visa
di matupongan bisan at 35,000 feet above sea level,
kay di na jud mapugngan ang iyang pagtamak
sa snow-covered tarmac sa JFK airport,
ug mao na karon siya na'g dress-to-kill,
gibati'g kalami with all that fuzzy feeling,
gakurog sa ka-excited nga at last
makatilaw na jud siya'g snow
makasinati na jud siya'g snow,
makatilap, makausap, makatulon
na jud siya og snow,
sip-on, tears, and all — 
kining tanang kahinam nga karon ga-snowball
sa iyang gatagubtob nga journeyman's dughan
kay kaanindot ra ba sa snowflakes a-falling
nga daw Swarovski crystals moadorno unya
sa iyang bagul-bagol nga karon natarog gamay
(no thanks sa rough landing sa Boeing 777),
pero okey ra, molugnot gyod siya sa iyang gilingkoran
right smack taliwa sa plane for that first glimpse
of that much sought after snow-covered landscape.

But, unsa ba,
nitugpang' pinaugbok ang iyang kahinam
kay ang iya rang naaninag mao ang gagilak-gilak
nga mga longhaul craft ug abohong tarmac sa gawas,
kini tanan  sa ilawom sa great American sun,
nga unbeknownst to him and the rest of the Wild West
— no thanks sa way hinungdang weathermen
in this batshit crazy December weather— 
kalit nilanay sa tanang snow pipila ka days ago,
mao nang bisan asang gawasa siya motikang,
from one state to another,
same climate, ang kainit mamahit, 
ug sa wa madugay
ang iyang dughan
nahimong hurna,
ang iyang ulo
gisugnurang kaldero
sa pinabukalang snow,
damgong ni-evaporate completely pag-abot
sa subong adlaw sa iyang return flight.

Ug mao na,
long story short, kasing-kasing gatibugol,
sa balik sa gipanukarang airport,
kon diin kabudlay ba nga itikang
pagawas sa eroplano naog sa hagdanan

Apan
sa makaduha,
unsang tulokibong panghitaboa
nga imbes sa malupigong kainit,
gisugat siyag huyohoy nga makapaso ang kabugnaw
dungag tugdon sa lisngag niyang ilong
ang usa ka

snowflake

makalibat nga snowflake,
snowflake nga daw gabodots
sa sadyang tinagubtob
sa iyang dughan,
kay lagi nag-snow, minatay,
sa iyang yutang natawhan,
ug siya karon,
gatingsing snowman,
bahalag gitakigan
nga gabukot
sa puting habol
sa damgong natuman.


-- NOEL S. VILLAFLOR
Mandaue City, Cebu, Philippines

5.29.2015

tuhil sa hocus-pocus ni Hermes Trismegistus


Mao kini ang eksena nga wala nimo tuyoang gibansay sa imong alimpatakan: gahigda ka nga walay kabalisa, mga mata gipunting lahos sa bintana tugdon sa baybayon, o kaha sa balilihan sikbit sa imong balay, gaaninaw sa langit nga lugom asul, mga panganod puti ug lamurok, nga daw nag-ukon-ukon paglabay sa badlis sa imong panan-aw, ug sa takulahaw gangkap nga kangitngit.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dhaka, Bangladesh

lakaw, paglakaw na


Mao kini ang imong naabtan
Gikan sa halayo nga biyahe
Diin nangita ka'g sugilanon
Kabahin sa mga angay adtoon  
Ug angay biyaan. 
Ang sapa sa kilid sa imong balay 
Naminaw sa imong ginhawa
Sawmon ba nimo ang iyang kahilom
Haron makumkom ang kinapusoran 
Sa imong gihandom nga kalinaw?
Kahinumdom ko nagsige ta'g hisgot
Niadtong kanunay pa kang nagbaiid nako
Nga bisa'g pila ka libong bituon 
ang moigpat ug moalilong kanato
Dili matugkad ang usa ka damgo.
Lakaw. 
Lakaw. 
Paglakaw na.
Ayaw'g kawili sa imong likod.
Subaya ang dalan nga 
gipitik sa imong dughan
Unya'g basin manginahanglan ka 
sa akong tingog sa taliwala sa imong pag-inusara
Baliki ang atong mga sugilanon
Tingali'g aduna pa'y nahabilin 
usa ka pangandoy nga 
imong gibitay sa langit. 
Kupti. 
Ikudlit sa imong alimpatakan. 
Unya padayon sa
Imong paglakaw. 


-- JOJI PINZON
Cebu City, Philippines

5.27.2015

mga hulmigas

1.
Sama sa hulmigas
duna akoy kaugalingong
lugas nga gitulod
sa tibuok kong kinabuhi.
Hiposon
sa gamay kong pinuy-anan.
Ang usa ka lugas
tugbang sa usa ka adlaw
sa ting-ulan.
2.
Mga hulmigas 
nga naglataylatay 
sa usa ka batang. Balikbalik 
gikan sa usang tumoy 
ngadto sa pikas tumoy,
samtang ang batang naglutaw
sa sapa.  Ingon usab kita
nga nia ning naglutaw’ng batang 
nga gianod sa sapa 
sa kapalaran.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

sa akong kahakog


Sa matag balod nga akong maaninaw, mao ra'y mahanduraw nako 
ang pagdumot bisan tuod nahimuot ko sa dagat sama sa paghigugma 

sa akong kaugalingon. Sa pagbiya nako,  nanumpa ko nga dili na 

mobalik nimo aron ikaw dili na masakitan. Apan sama sa tingtaob, 
nia mousab na pod. Pasayloa ko, dong. Ang kasingkasing usa ka 

kinhason. Ug kini unta imong matugkad sukad naunlod sa lawod.


-- ANNE DAYMIEL
Dipolog City, Zamboanga del Norte, Philippines

5.25.2015

matag gabii


Matag gabii sa dili pa moulbo ang kangitngit
sa gilantaw natong langit, manihag una kita
og mga hulagway sarang bawnon sa damgo.
Daghan ta'g kapilian sa diyotay nga talaan.

Banaag nga panagway sa hilom tang gihigugma
dayon natong tabikong sa soneto sa orasan
ug mobahakhak ngadto sa hardin sa kahinanok. 
Manggihay kanunay ang talidhay sa ting-init.

Wa'y dahong motuay kun di ba kaha mangalaya.
Nipis ang panganod nga ianod sa banagbanag
ilabi na sa gihakgom tang kahilom sa higala
o halok ba kaha sa ginikanan sa atong agtang.

Sa paghandom mamalik ang dugay nang mipanaw
o nahanaw. Ug niining maong takna diin ang pispis
eternal nga nagsangpit o nanamilit sa kahayag,
gihangop nato ang daman, o damgo, o limbo isip
kabahin na sa umaabot natong gugma o tunglo.


-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

unang linya sa epiko: kang m., akong bulakna


mobunok ang uwan
inigtapos ning sugilanon

sa pagtuang molawig
si lapu-lapu luwan sa linayagan  

hanoy ug way kanaas 
nga mohiwa sa aping sa dagat  

tagsa-tagsa nga mahanaw ang mga isla
tukbon sa yamog sa pag-inusara

katloan na ka tuig 
gikan sa dakong hitabo

giuban na ang matahom nga bulakna
gilumotan na ang dungganon nga mangal

apan sadya sa gihapon ang tabo 
dinhi sa nagtaligsik nga baybayon

mohugot ang taligsik
sama sa paghugot sa kwerdas 

ang balakero nga gadag-om ang mata
mosugod paggitik sa sista

ug moawit sa unang linya
sa wa-pa-matagik nga epiko ning isla


-- IOANNES P. ARONG
Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

5.23.2015

sa akong pagbiya


Niining kaadlawon
sa akong sa paglakaw
bitbit ang karaang maleta
paingon sa paradahan

sa makausa pa
gitan-aw nako pagbalik
ang akong payag
taliwala sa humayan

ug dayag gihapon 
ang kalunhaw sa labong 
nga basakan nga gisabod
sa takdol nga buwan.

Sa unahan, ang banog
nga gatuyok pagtabok
sa hangin daw bato 
nga natagak

ug nisulbong na pod
palayo samtang gidagit
ang akong kalimutaw...


-- JONDY M. ARPILLEDA
Tandag City, Surigao del Sur, Philippines

buta nga makililimos


"Kay karon kita nagasud-ong sa mga hanap nga panagway daw pinaagi ug salamin, apan makita ra nato ni unya sa laktud nga nawong ug nawong." --Mga Taga-Corinto 13:12

Nagtutok ka sa usa ka tiguwang
nga nagtungko. Ang tayaon nga lata sa Alaska
sa dili madugay mokaliring na unya 
padulong didto sa dapit 
nga gituhoan niya nga haruhay.

Nagtingsi ka samtang imong gisubay 
ang utlanan sa liki sa babayeng bus-ok og dughan.
Maayo unta, naghandom ka, mahinol ni nimo kini'g 
kausa aron mabation pod niya ang gugma
nga dili mabaligya.

Nalingaw ka sa mga bata nga naninguha'g 
hingos sa rugby duol sa waiting shed
Kanus-a kaha nila matimtim ang ugma 
damlag? Sama nila, gibulhotan ra sab 
sa jeep ang imong antepara.


-- LESLIE S. NUÑEZ
Compostela, Cebu, Philippines       

5.21.2015

ang tiglawog sa ting-init


gibutang nako ang paya 
nga puno og tubig diha tupad  
sa punoan sa mahogany

sa kilid sa paya mao 
ang mga mumho sa bahaw 
nga salin sa mga iro

mahimong mosunod 
ang mga iring nga walay 
pinuy-anan

ug dayon mahimo pod 
mosunod ang mga langgam
nga walay nag-atiman

kahayahay dinhi sa veranda
samtang gilantaw nako
ang giambit kong kalipay


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

sa akong paggawas


Naibog ko sa mga bata 
nga gaduwa og bola, ug nakahinumdom nuon ko
niadtong sama pa ko nila apan ang kang Ate

nga munyeka ang gihugtan paghupot. Karon, 

dili unta ko masaag sama sa kasag nga labihan 
ang kaisog bisan sa iyang kahuyang sukad siya 
minglugwa sa bayanan.  


-- JEFF DEL ROSARIO
Maslog, Danao City, Philippines

5.19.2015

hubad sa balak nga "oh, i said" ni Charles Simic


Mao'y akong pagtulon-an ang kalag
Nga lisod ipanulti,
Kay dili makita,
Hilom ug kadaghan dili motungha.

Bisan inig padayag niya
Sa mga mata sa bata
Kun sa iro nga wala'y panimalay,
Wala ko'y mga pulong. 


-- MICHAEL U. OBENIETA 
Topeka, Kansas, USA

paglabay, paglimot, pagpabilin


Bisa'g unsa nga gamiton og kausa
ug kausa ra gyod-- mga suwat 
nga dili na usab basahon, mga handumanan
nga dili na buot balikon-- apan bisan dili na 
kinahanglang tigumon ning dughan

ang tanang mga nilabay ug nibiya 
bisan tuod duna'y ipuli apan
sa kadugayan ang kalimot dili gihapon
madagit sa hangin ug sa dagat 
hangtod sa kawanangan kay lagi 

bisan ang atong gilabay ug gitalikdan 
bisan buot pulihan ug kalimtan
labaw pa sa kahangtoran…


-- MA. CARMIE FLOR ORTEGO 
Talalora, Samar, Philippines

5.17.2015

kadtong mga baka nga gitugway didto sa tampi sa highway 101


Malinawon silang nakighinabi sa usa'g usa. Matag karon ug unya lantawon nila
ang nangaging' mga sakyanan.  Kasagaran gadali. Ang uban gapaturatoy lang
sa pagdalikyat sa lunhaw nga kinaiyahan.  Nagpadayon sila pagsibsib. Kayano 
sa kinabuhi.  Wala'y mga buhis. Wala mag-abang.  Ang tingusbawan didto 
sa kamalig nagtindog. Nagpiyong ang mga mata sa nag-ingaaa, nagsingabot 
nga kangitngit. Karong gabhiona mahimay-ongan ko ang usa kanila dinhi 

sa plato sa Texas Longhorn Steakhouse...


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Dallas-Fortworth, Texas, USA

alang sa nanglabay ug umaabot pa


kon mangita ka sa karaang tubod
duol sa libon natong kagahapon
hinumdomi lang nga sama sa pailob
kini naay paghubas ug pagkabantok

ug kon gihandom nimo ang pagbutho 
sa tubig sama sa pagbati paninguhaa
nga andam ka sa pagpaabot dugang 
sa dyutay nga pag-antos ug paghinam 
apan walay pagdahom kay basin unya

maughan na ang imong tilaok ug 
maghalhal ka sa gahangos nimo 
nga pagkamang ngadto sa laing tubod 
ug lupig pa nimo ang irong buang


-- ADONIS R. ENRICUSO
Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

5.15.2015

abril


Midaghong ang mga bituon
sa kilumkilom ug nangurog
ang mga dahon ning hataas
nga Abril sa kahidlaw.
Namilit ang yamog sa ting-init.

Lingin ang buwan ug puwa
ang mga buwak sa banagbanag.
Gihagkan ko ang ngabil sa Abril.
Ay, nanistis ang mga pispis!

Midaaw ang buwakaw ning 
kamig nga gabii sa kamingaw.
Nangapkap ko nga nangagho 
sa mga nag-anago nga anino.


-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

kabahin sa tubig nga mausik


ikasuko mo gyod kaniadto
ang kabahin sa tubig nga mausik
maong ingon niadto na lang
ang akong pag-amping
nga wa'y motuasik gikan sa baldi
samtang magkawos og ikaligo
alang sa akong mga manghod
hinay, sama kahinay sa imong
pag-agak namo balhin sa katre
kon makatulog nga magyangod sa tv
hinay puno sa pag-amping
nga iyabo ang tubig gikan sa timba
kay ang tubig ra ba nga moambak sa yuta,
matod mo, dili na moukiot balik sa tinubdan

maong ingon niadto na lang sab
ang akong dismaya
dihang nahisgotan sa klase
ang hydrologic cycle
nga ang tubig diay
nga atong giinom karon
mahimong mao rang tubiga
nga giihi sa mga dinosaur
niadtong pisot pa si mampor
kay lagi ang tubig
magtuyok-tuyok ra
sama sa tanan tang mga estorya

hinay ko nga gilamoy sa kasuko
ug may lawas sa tubig
nga mitubod taliwala nato
nahimo tang duha ka linayagan
nga gigisi sa hangin ug sa sulog
ngadto sa managlaing padulngan

apan karon alas kwatro sa kadlawon
dinhi sa inabangang lawak
kawhaan kapin ka milya gikan sa atoa
samtang gaapong nga mapuno
sa tinagidyot nga tulo sa gripo
ang akong palanggana ug baldi
kay mad-an unyang taod-taod
ang mga tubo ning mcwd
nahinumdom ko nga ingon arong mga orasa
magtikawtikaw na si mama sa kusina
samtang ikaw magsuwat o ba kaha magbasa
apan sa dili pa mosawop ang kabugason
pundokon mo sa tabay ang mga baldi
ug pukawon ang giduka pang kabuntagon
sa hinay ug inampingan nga tagasak sa tubig
nga nagkurog pa sa kabugnaw
gikan nanamilit og halok 
ang diwata sa kagabhion


-- IOANNES P. ARONG
Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

5.13.2015

higot


Ang gugma ingon lang
sa higot sa liog
sa usa ka mananap.
Bisag unsa kataas ang lugway,
ang mananap magpadayon
sa iyang paglugnot.
Kon ang higot tago,
dali ra ang pagkabugto.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

mubong balak: pahinungod kang Urias Almagro


ang bunok sa miaging gabii
usa ka lumalabay nga bisita
nagbilin og daghang yamog
diha sa labong nga balili
nga karon giduladulaan
sa kisaw sa bidlisiw


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines 

5.11.2015

sans hier ni lendemain


Kay sa pagkakaron

dili man kita kahatagan 
og kaugmaon 

dinhi sa nagkaguliyang nga buhilaman

hulaton ta nga puhon 
ang kagahapon

ibanlas sa nagdumili nga kahigayonan

sa mingaw nga baybayon 
sa kahangtoran.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dhaka, Bangladesh

ang gisangpotan: tubag sa 'ang sinugdanan' ni Urias Almagro


Gikan nimo, ang mga liso 
nga natisok sa akong daginoton 
nga luna unta manurok
tadlas sa kagabhion 
hangtod ang adlaw 
nga limbahon saksi pod bisan
sa binagsa nga pagbuswak. 


-- JONDY M. ARPILLEDA
Tandag City, Surigao del Sur, Philippines

5.09.2015

bendisyon



Dili nako motuo sa milagro. Sumo na. Ang ginoo 
pirmi lang “out of coverage area,” ug ang mga bomba 
bisa'g asa mobuto. Ang maya dili na mosulti 

pareha sa atong pinulongan sa sa pagtihol inig buntag. 
Ang pag ampo dili halad, apan usa ka puhonan 
alang sa nalata nga kalag. Kabalo ko nga ako makasasala

Maglagot ko manghunaw sa akong kamot kay adunay 
dugo sa pagkatapos sa adlaw. Tan-awa ang bangaw-- 
nalusaw. Ang panganod nagtigom na usab sugod 

sa akong paglayas. Kining kakulang. Ang pagtuo 
sama sa usa ka kwarto nga walay mga bintana, sultian ko
ikaw ana. Sa una nitugot ko sa akong kaugalingon didto 

sa mga bulok diin ang kalibotan namugos sa gilaw, 
ug daw nangalawat ko sa kahayag. Malas lang nako 
karon. Wala na ko'y hardin nga atimanon. 
   

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA
Bais City, Negros Oriental, Philippines

bangaw


anino sa kahayag
anino sa kahayag nga nitabon
sa katahom sa kabuntagon
mga pangutana
mga pangutana nga gitigom sa kinapusoran
nga suok sa panumdoman
mga pangagho ug luom
mga pangagho ug luom nga gilambiran
sa talikala sa pagbundak sa ulan
paglaom pagtuo
paglaom pagtuo nga adunay modan-ag pa
sa dalan agi-anan kahayag moiwag
pagbukhad sa bangaw
pagbukhad sa bangaw kuyog 
sa paggitib sa uhay bag-ong kabuntagon 
isaysay sugilanon nga gikulit
sugilanon nga gikulit 
sa dahon sa panahon,
niligid ang takna giasoy 
sugilanon sa paglaom


EDGAR O. TAGHOY
-- Lapu-Lapu City, Cebu, Philippines

5.07.2015

pagpaminaw


ubos sa punoan diin ikaw
nagpalandong nagpabugnaw 
nagpabilin ka bisan nanilhig
ang orasan samtang padayon
nga gakatag ang hunahuna 
kabahin sa imong mga sala
batok sa kaugalingon

naghinuktok nakita nimo 
ang anino sa imong pilok
lakip sa kahayag gikan diha 
sa kamatyonon nga kandila


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

bulalakaw


Gabuy-od ka ilawom sa punoan 
sa iba, gatutok diha sa wanang 
daw gahulat nga mapusgay unta 
ang mga bituon duyog sa aslom 
nga mga bunga sa imong hagok.    


-- JEFF DEL ROSARIO
Maslog, Danao City, Philippines

5.05.2015

white island blues


Gikan ining tanan
igo lang unya kang mohawa 
sama sa usa ka turista nga gaapas 
sa takna, gaagad nga masugdan
ang gipaabot sa sunod 
nga semana ug ang kabug-at ini
lakip sa kahago nga gibitbit nimo 
sa imong pag-abot diri. Sa imong paglawig 
walay nahawiran sa mga talan-awon 
dihang naminaw ka sa giawit 
sa hangin samtang lapyahan
daw gahuni sa kataposan
sa ting-init. Gahunghong, galaylay 
sa mga higayon nga gabuy-od 
ang kalaay sa baybayon. Unta, 
sa imong pagdamgo mapalgan ko nimo 
nga namati pod sa kabugnaw 
samtang ang lapyahan 
daw isla nga gianod 
sa tumang kamingaw.


-- TON DAPOSALA
Cagayan de Oro City, Philippines 

april fool


Nangandoy ko nga makasakay ug tabanog paingon sa langit.
Sa wala pa dapia sa hangin kadtong iyang mga pako,
buot unta nakong sukdon ang gitas-on sa akong nalupad 
ug subayon ang tuyok sa kalibotan. 
Tingali, makuhit sa kabutaran ug tinabuylo ni Isaac ang kagikan ni Magdalena 
ingon sa mga tawong wala nasuhito sa mga numero sa kalendaryo.

Sa una, makapila ko nanghinaot nga mahikap ang mga panganod 
ug makighinabi sa mga pati, uwak, bangkiyod
aron akong masabtan ang katahom sa panimbang ug pagbira.

Sa una, saksi kadtong punoan sa santol sa akong pagpauraray
sa daludamgo nga gipukaw sa kamatuoran
nga kaniadto'ng gikaibgan ko ang kahidlaw sa paglupad, 
huyang pa ang kalidad sa naylon nga akong gibaligtos sa pusod 
sa baol ni Noy Balas.

Nangandoy ko kaniadto. 
Apan ang akong nasukod mao na lang ang ikog nga nagtapot 
sa sampot ug sa kataposan.


-- LESLIE S. NUÑEZ
Compostela, Cebu, Philippines   

5.03.2015

sa wala damhang pagtalikod ni Urias A. Almagro, mananambalak


Sa kalit gisakmit
Ang awit sa langit

Mga tipak mga mubong balak
Sa among dughan gisabulak


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Vermillion, Ohio, USA

duwa-duwa


1. Sa Uso Pa Ang Tabanog

Gisumpay sa laway sa mga kaka ang layaw
nga agil-il sa mga bata pa natong kalibotan
ngadto sa ikog sa nanglupad tang tabanog.
Buros kanunay ang Buwan sa panumdoman
Ilabi na adtong matag gabiing gitakingking 
ug gilukso-lukso sa way tsinelas tang tiil
ang gipangkutay tang mga dalan nga danggay
kon sugdan na ang gilaraw nga tubig-tubig,
buwan-buwan, biko-biko diin makiglumba usab 
sa kahigwaos ang pagpangtatis nato sa kalipay.
Modungan kitag singgit iniglanog sa lingganay
apan mangahilom ang mga pispis sa kapakapa
sa kabilaw ug kanaas sa gihangat nga huyuhoy.
Magsulirat ang mga bituon likod sa galasang
nga kapay-kapay sa baliteg akasya samtang
way kamatayon ang paghanduraw nato
sa mga sugilanon ni Lola Maria mahitungod
sa nagkalainlaing pasumbingay sa iyang
kabatan-on nga di malikayang gitag-ing
usab kini sa way kataposang duwa sa damgo. 

Mangapyot sa mga ngabil ang pahiyom
nga gihikyad sa ukyab nga pako sa kabakaba
tang kadasig kon sugdan na natog bagos
ang kawayan sa himoon tang pusil-pusil
kun, di ba kaha, luthang kon mangumbitay
sa atong kalimutaw ang mga namunginging 
bunga sa tawugtog o ang bagtik nga bahi 
nga kita rag mga hambubukag ang nakatultol.
Way kutas ang pag-ihap nato sa mga gutlo
sa kadaogag kapakyasan matag tangas 
sa dagon tang bolang lukay kon ipaagis 
bato-lata ug hubong-hubong sa kahibulongang
lasang sa pagsuta, pagkaplag ug paglabong
ang kalaay kon mangahanaw ang alindanaw.
Mosirow sa atong tutunlan ang pagsag-ulo
sa tanang dagway, bulok ug hiwid sa kahinam 
inigsabwag sa tinigom nga buskay aron 
badlisan sa siklot ang gilay-on sa kuhit
ug litik o ang gidul-on sa bag-id ug hawid.
Di diay matubag ang tigmo sa kasingkasing.
Lisod taksion ang tinapok nga liso sa tipulo
sulod sa kuwadrong badlis kon pahot
kitang nagdakop-dakop sa kaugalingong
kahadlok nga mapusgayg mapakay
unya dungan sa gipangsiyumoyng holen
sa mga nagduol nga buho sa pagpili. 
Wa kitay gipiling duwa, duwaag kaduwa.
Bisan  pag limbongag tikasan ang kagutom
aron lamang ibarok ang kuti o kasing
nga, hangtod karon, padayon pa gihapong
nagtuyok sa panahog imahinasyon.
Nalilong usab ang hulahop nga mitabyog-
ikid dungan sa mga paboritong duyan
ug haguros sa karitog bisikleta sa Buwan.
Unsaon paghikalimot sa gahob tang bahakhak
kon wa pa mahisilsil sa matag kasingkasing
ang lit-ag sa kasilag, panimawos, kahigwaos?
Atong gihuraw ang laaw tang anino tungod kay 
gawasnon ang tiil nga motugkad sa hangin 
ug ang mga tudlo nga modangaw sa bangaw.

Iwagan usab sa mga aninipot ug lamparilya
ang pagpanghulog nato sa lisos dapdap
sa matag lungag ug bayanan sa sungkaan
kay lagi dili igo ang pagpangapkap aron balik-
balikon natog hantok ang pangandoy
kon ugaling makalugnot sa bakulkol ang punay
o ang mga kagang sa pasgong tang kawayan,
o ang latagawng alibangbang sa atong palad,
o ang siwsiw sa gikumkom tang ting-init,
o ang mga katawa sa nahanaw tang higala.
Sama pananglit kon giunsa nato pagdakop
ang nangatagak nga uwan nga gahubo
tang nag-apsanay sa kalsadag nagsabliganay
sa dagkong danaw ilawom sa way hunong
nga busagak sa sandayong sa paghandom,
lisod gyong sikopog balik ang nangagi na ug
tinuod nga kanunayng bata ang kagahapon
nga mipilit sa tanang tang duwa ug tanghaga. 
Ug maglibog ta unsaon paglupad sa tabanog
kon di tugotan ang tanod ngadto sa panganod. 

2. Panahon Sa Baterya

Sumpay sa kuwarta ang tanghaga sa bag-ong
hikyad sa modernong duwaan ug duwa-duwa.
Kalabira ang tabanog nga gabitay sa tag-as
nga alambre sa telepono, kuryente ug pagbati
kay nanglupad nas tumoy sa bangaw ang puthaw
nga kalipay, plastik nga kahingawa ug de makinang
damgo sa mga batang gabitbit og remote control.
Nasangit usab sa ilang biaybiay ang ayroplanong
papel ug lukay nga langgam-langgam kay nabitik
ang tanan nilang pangandoy sa mga baligyang
balon sa nagkadaiyang dagway ni Superman,
Spongebob, Mickey Mouse nga daling molubay
ang kiay hangtod mobuto dungan sa pagmahay.
Dali ra sad nilang makalimtan ang pag-amping
sa gitinguhag gihigugma kon masiplit ang kinaham  
nga helikopter-helikopter sulod sa mga tindahan 
o ang ampay nga awto, tangke de gera ug lego
nga pirme nilang makita sa endorsmen sa TV
diin daling mabali ang sabad, magupok ang ikog,
molugti ang ligid nga magpasad sa pagpasagad.

Mokalit lag uso ang usong ipauso sa mga artista,
pelikula, Amerika ug merkado sama pananglit
sa mga de bateryang duwaang gitakod nas kuko
ug pilok sa mga bata, batan-on ug tiguwang.
Wa nay giilang edad ang rinobot nga panabot.
Gapuwaw ang kalimutaw sa Candy Crush o DOTA 
ug gisukod ang kalagot kon nalingla sa Angry Birds
ang pagtuslok sa gutlong gikutlo sa pag-inuplok. 
Mao segurong idlas ang hiyas sa pagpaabot
kay paspas man ang pag-agpas nila sa pagwaldas
sa oras kon nagkataas na ang lebel sa Ragnarok. 
Miungot na gani ang singot sa duha nila ka ilok
kay wa na man silay higayon nga mag-apsanay
o magbika-bika sa mga buhog lit-ag sa pagkaplag.
Ambot kon gitakoran na bag kuryente ang igtad 
sa ilang ugat nga maglagot man kon brown out.
Kay lagi, modungan man sag kahagtos ang PS4
nga mitapot na sa ilang agtang o ang kompyuter 
nga miabot nag pangudlot hangtod sa ilang lubot 
o ang online game nga mikutay sumpay sa atay.

Bisan pag iapil nilag putos sa lata ang kalipayng
de baterya aron molahutay ang talidhay kon
ihapos sa alimpulos ang laser sword nga kola
human nilag lantaw sa lilas nga Star Wars
o ikabad ang sabad sa panghambog kay napalit
ang sobenir nga saber tiger sa Transformer
o ilisag teknikolor nga bestidang langyaw
ang monyikang sama nilang Barbie ug Dora
o ipaibog ang regalong kinaykay nga ukay-ukay
sa utok imported nga maninoy ug maninay.
Apan ang matuod, basura kining mangadugta 
kun, di ba kaha, tay-an sa tun-og ug yamog 
maong kinahanglan pang itsards ang lawas
sa mga disposabol nga pangandoy kon lowbat
na ang katawa kay giluod na sa brickgame,
gameboy, Farmville ug pag-inusara.
Duwa na karon ang maglingkod nga galusa
ang mata sa mga birtuwal nga kuwaknit, 
tukmo, gamba bisan gani ang yoyo ug bola
nga kalit lang mapuwak sa hubon nilag pahak.

Ug nahimo nang birtuwal nga mga duwaan 
ang duwa ug magduduwa sa mga tudlo 
ug palad sa modernisasyog mapahimuslanon.
Dunay gikutay nga mga gagmayng lambo: 
gihigot sa ulo, bukton, kamot, tiil aron molihok
silag moigot sa gilatag nga tingbakukang,
tinglibgos, tingwatusi ug tingtipig kon unsa
may nangagusbat sa kinahiladmang kay-ag
sa kalag kun, di ba kaha, pagkatawo
o sa bisan unsay nangayagyag ug giayag
sa dagway aron papason ang garbo ug uwaw.
Sama pananglit kon giunsa nila pagsignit
ang mikaging nga anino sa gipislit-pislit
nga keyboard, gikablit-kablit nga joystick
ug gilubag-lubag nga remote control samtang 
gahangad sa galupad nilang kaikag 
ug way puas nga nanghinuwaw sa bakikaw 
nilang kahidlaw, way hunong ang grabidad 
sa pagbitad sa gakumbabit nga nangalabirang 
tabanog hangtod mapuwak ang urom sa dag-om.


-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.