7.30.2015

binugha


Hagbay ra ko nabag-ohan
sa imong kaldero. Nigamay, apan wala 
nawala. Kaniadto, imong gihalad ang imong dughan 
diha sa abuhan--

sakto kaayo pagkaluto
ang mais nga kan-on ug ang inun-onan
ug dili lata ang utan. Kaanindot 
sa talan-awon diha sa akong bintana
samtang nagkahig ka sa mga abo
ug naghapnig sa mga upos nga sugnod 
sama'g nagsudlay ka sa taas nga buhok 
sa imong apo nga kamanghoran.

Lahi na ang madunggan diha sa yano 
nga pagbalibad nimo sa tanyag sa akong inahan: 
Hatdan na lang ka og pagkaon, Ma. 
Karon, sa imong pagpunit sa igsusugnod, 
ang imong dagway dayag ang gibug-aton 
sa kamingaw ug sa imong lapoy 
nga pagsuway og labyog sa garod 
nga sundang tigbas sa kahoy. 

Kon aduna pa la'y giandam si Lolo
nga mga binugha ilawom sa abuhan sama sa una, 
dili unta hilaw ang nasukad 
sa imong karaang lamesa.


-- JESSREL E. GILBUENA
Bantayan, Cebu, Philippines

ang natagak gikan sa langit


ang matag lusok
sa uwan
bililhong pulong
nga gilitok
sa balaknong dila
sa langit

migawas ko
sa kadalanan
ug gihukas
ang unsa mang
sapot sa
akong lawas
aron hangpon
sa akong
kinatibuk-an
ang katahom
ang katam-is
sa matag pulong
nga nangatagak
sa walay
panumbaling
sa kalibotan

unya diha
sa pinahangad
nga aping
sa piniyong
nga mga mata
ug binuka
nga baba
sa binukhad
nga bukton
kamot ug palad
nga gibayaw
sa pagtimbaya
sa halapad ko
nga dughan
sa hubo ko
nga kahimtang

ang balak
nakakaplag 
og kapatikan


-- IOANNES P. ARONG
Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

7.28.2015

sa tanang gasubo nga akong gikahinagbo


kanunay gyod nako sila giaghat
nga dili intawon magpadala 
sa gisagubang nga kabug-at 

ihukad ang mga sinugbang baboy
ilamog ang tulo ka itlog sa tuba 
nga gikutawan og init nga sikwate

itagay nato ang kinutil taman
sa atong kalipay bisan ugma na 
matapos ang kalibotan


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

niagara falls: busagak balikbalik sumaysumay


nanuhiltuhil   yinagubyob   dinaligdig
nanagtulo      tubigtubig      lagbaslagbas
gingigingi       batobato       lumotlumot

puyopuyo       taluktok        tagiptip
walingwaling   inagay-ay     agos-agos
dinahili           pangpang     tuasik-pinisik

habohabo      kinanaas       dakin-as
nahadalin-as  gawaswas    yamogabon
palopalo           salibo            alindahaw

hinumdom      ambak          kanhiay
maria              christina       busay
pagsanjan       yutawhang   dagayday


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

7.26.2015

matod sa tikarol


Bangon!
Dili tanang damgo
gihimugso sa kaadlawon.
Gitukbil sa ngabil
ang banagbanag sa kabakaba.

Paminaw!
Bisan gani ang kabugason
nahinanok sa mga yamog.
Dili tanang gangis
nanag-awit sa ting-init.


-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

mga igsoon kong lumad sa mindanaw


Giabog kita ngadto sa kabukiran
Aron maangkon nila atong kayutaan.
Karon nga ang kabukiran ilang kaloton
Kita pag-usab ilang abog-abogon.

Asa ang hustisya human kita ilogi sa atong yuta?
Asa ang kalinaw nga kuno ilang tinguha?
Asa ang kaangayan ning kristiyanong katilingban?
Asa ang paglaban alang kanatong gipanglupigan?

Ah, usa ray tataw niining tanang hitabo.
Kinahanglang armasan nato ang atong kasuko.
Tan-awa ang mga ig-agaw nato sa Mahindanaw
Nakigpirmahay na nila ang goberno alang sa kalinaw.

Unsa man, tun-an ta unsaon pagrakrak nang masinggan?
Tun-an tag pus-ag ang mga ulos malupigon?
Ang tahoron lamang ba niining maong estado
Mao ang pakapaka ug panghadla sa tanang moboto?

Unsa man, maghinurotay na lang ta anig kaliwatan?
Makiglido na lang ta hangtod sa unsa may dangatan?
Kay unsa may kalainan kon dili ta mopatay
Nga patyon man gihapon tas mga inatay?

Hala, gawas kamong mga kaliwat sa bagani!
Ihatag ta kanila ang gubat nga ilang gipangita!
Hala, gawas kamong mga kaliwat sa alimaong!
Aron dinhi niining atong isla, ato silang ilubong!


-- ANIJUN MUDAN-UDAN 
Malaybalay, Bukidnon, Philippines

7.24.2015

kalipay diha sa gamayng luna ug ang linibong dagom sa kainit


Subay sa tukon sa kawayan inanay
ang tungas sa punoan sa kamatis.
Gapasigarbo ang mga lunhawng dahon,
gapadayag sa ilang nigpis nga aping.

Nangalun-as ang mga palwa, hapit na
moligdas. Ug basin naibog lang kini 
sa gamayng baki nga gahupo-hupo.
Maayo pa ang gainusara, gapunay og

ambak dungan sa pagbisibis: Ikaw 
nga nanaghoy samtang gidaoban…  


-- DENNIS S. SARMIENTO
Baltimore County, Maryland, USA 

softdrink


Sakto ra akong otso pesos, 
ug nakuha ka nako. 
Sa paghawid nako nimo,
Bugnaw akong nabati,
Maong' kalit ko ikaw
Gibalik, gipaputos og plastik.
Ug unya sa akong kauhaw,
Gisuyop ko ang estrow.
Ang imong kabugnaw
Kusog nga midagayday 
Sa akong kaugatan,
Ug ang kainit napulihan.


-- MARIE VIC ESTOPITO
Poblacion, Panglao, Bohol

7.22.2015

alang nato



Dili pa panahon sa pagmahay apan hingpit na ang kapakyas; wala’y panahon sa pagkamatay, apan naluya na ang gininhawa, wala’y panahon sa pagpakabuhi apan nahimugso ang bata.
  

-- MICHAEL U. OBENIETA 
Topeka, Kansas, USA

dihang kalit nga miulan sa dakbayan


Nanampong ang hamtong 
nagpayong nga nagbarog
tupad sa galaray’ng santan
daplin sa dalan— kay kuno 
labihan makasip-on
ang alisngaw sa kainit
sa kalit nga pag-ulan.

Kanunay’ng maabogan,
ang mga santan 
sa iyang kiliran milintak 
ang kapula, gakapuliki'g dawat
sa wa-damhang gasa.


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

7.20.2015

siquijor


(kang KJA)

Wala ko mikuyog nimo diri
aron pamatud-an ang kamatuoran 
sa mahika ug pagdani.
Sa dihang naabot na ta sa pasilyo 
sa simbahan gikan sa pantalan
nakasaksi ta'g kasal
sa managhigugmaay nga nagsaad og kahangtoran.
Ug nasayod ko nga ang gugma ania
diri sa isla
bisa'g wala ang mahika.
O basin naa'y gugma
kay naa'y mahika.
Wala ko kahibaw.
Wala na ko gahunahuna ining mga pangutana
samtang gatan-aw ko nimo--
ang imong buhok
gihuyop sa hangin padu'ng nako
ug ang imong mga mata
kaluha nga isla sa kayo
nga niduslit sa akoa
sa wala pa midangat ang imong ngabil
ug mitandog kanako:
init nga gutlo
diin ang mahika ug pagdani
nanagtagbo. 


-- MA. CARMIE FLOR ORTEGO 
Talalora, Samar, Philippines

bayad sa pag-ampo alang sa ulan


Nag-oracio ang mga obispo
kay gikuridas sa ting-init
ang Mayo ug Hunyo.
Diriyot wa gidayon ang flores
kay nagsinggaak ang ave
sa gipangdungoy nga mga kalatsutsi
ug ang make-up sa pangasaw-anon
gibanlas sa singot sa pagbagulbol.

Natandog ang langit.
Gipahilak ang panganod.
Nanguhit ang dagat.
(Nanukot og balig
singkuwenta kapin nga tibuok,
wa pay labot sa namising 
nga mga sentimos.)

Karon, nag-oracio ang mga obispo
aron mobalik ang  ting-init sa pagtuo 
labaw sa tingtugnaw.


-- DESIDERIO R. LIBRE
Samboan, Cebu, Philippines

7.18.2015

carnegie hall: melodiyalirika sa mga epitapo


Mga piyano sa museyo ilang mga lungon:
Bach, Brahm, Chopin, Debussy, Mozart, Strauss...
Kita nagkonsiyerto sa ilang mga pantiyon.


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Lake City, Florida, USA 

pag-aninaw sa pag-inusara


dili mingaw sud-ongon
ang posteng gainusara 
sa kilid sa taytayan
tabok sa sitio

bibo man gud
ang iyang kahayag nga
dayag nanamin diha 
sa kahilom sa sapa


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

7.16.2015

pagsalig—pasalig


pagkahuyang sa sukaranan
ining atong katilingban
pagkahumok pagkagabok
pagkadali magupok madugmok
gibuhat tang kongkreto
gama sa puthaw ug semento
ang tanan tang mga estruktura
aron matabonan kon unsa ka tingpod
unsa ka gutli ang tinuod tang
pagkabutang—pananglitan

di ta mabalaka kon motabok
sa karsada kay misalig ta
nga siya nga diha luyo
sa manobila saktog paminsar
dili moyatak sa gasolinador
kon ihural ta atong kamot ngadto niya

misalig ta nga dili motipas
sa ilang mga rota ug unya
magkarambola ang mga planeta
nga ang higanteng mga bato
nga nagbahisbahis sa kalangitan
nagsubay sa di matuis nga balaod 
nga gipatuman sa labing gamhanan

salig—wala tay laing mahimo
kon dili mosalig—apan
sa samang higayon labaw
tang nasayod kay sa mosalig
ang gwatsinanggong si murphy
mipahimangno nang daan
nga ang tanang mamahimong matagak
mahagbong gayod—sir adonis—

sama pananglit sa iyang kandiis
nga gisaaran ko nang daan
gisuyop sa lilo—nahagbong
sa laing kimba nga nabulit
sa labawng tam-is
nga mga pasalig


-- IOANNES P. ARONG
Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

nihilak nga balak


ang    
imong      
luha     
nga       
nilatay         
ibabaw         
sa            
buhi       
nga       
alom            
sa               
imong     
aping             
ug
nilahos
og                  
ambak            
sa                   
pangpang          
sa               
imong         
suwang,  
kon
buot
hunahunaon,
sama
ra
sab
sa
mga
pulong
nga
naligwat
niining
nagpadailos
nga
balak,
ingon
man
sa
imong
pagbakho,
matapos
ra
og
tulo 
ka
tuldok
nga
dagko
.
.
.
-- LESLIE S. NUÑEZ
Compostela, Cebu, Philippines    

7.14.2015

anabasis


Subay sa walay kinutobang baybayon nga sinuyakan og mga troso, walay kisaw ang dagat nga gihapyod sa piskay ang hangin samtang gitimbang-timbang ta ang atong kapalaran niadtong adlawa. Gilandongan sa panganod nga kolor kaadlawon ang dagtom nga dagat nga maoy dam-okanan sa patayng mga pangandoy. Niining kinabuhia dili kasaligan ang yuta o tubig pagbuntog sa hangin, nga sama sa kalayo naghupot sa kalag-it sa rosas. Ug kon ugaling man gikan kami sa halayong dapit, ania kami karon dinhi dili lamang tungod sa kapit-os apan tungod usab sa hulga sa mga hinanib sa tun-og nga nagsul-ob sa gawi sa mga balili, nagsinug-ang nga midis-og suot sa bukana sa silangan diin nag-alipadsay ang nahinanok nga mga manulonda. Oo, sa makausa pa mga gagmayng bata na usab kita, ug taliwala sa dili-madugta nga kabhang sa higanteng mga alibangbang subli-subli natong giyamyam ang ditirambo sa dili-maihap nga mga barko ug paglawig nga hangtod sa kahangtoran, uban sa paglaom nga wala kitay tatsa nga mahiuli sa banag-banag sa milabay nga adlaw (kanus-a ngiob pa ang kalibotan apan nagpahipi ang bulan nga andam mohumpay sa atong mga kabalaka).


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dhaka, Bangladesh

lima ka tinagik


1. Walo

Walo ka tinisok nga liso.
Walo ka talong milabong.
Usa ka panaksang sud-an.
Walo ka haw-ang nga tiyan.

2. Kilumkilom

Kilumkilom sa bulod.
Bitbit ang piko,
Gikubkob ang bungtod.
Naglantaw ang kukok.

3. Buwan

Gilantaw ko ang Buwan
Sa lawod mong dughan.
Nangawhat ang mga balod
Sa latagawng panganod.

4. Bigiw

Naglayag tang duha
Sakay sa bigiw.
Napuwak ang kabugason
Pag-abot nato sa piliw.

5. Yamog

Unang kabuntagon.
Unang banagbanag.
Namug-at ang yamog
Sa mga udlot ug kahayag.  


-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

7.12.2015

naduslitan


Ang dan-ag sa dilaab makadasig sa mga bata 
sa unang gabii sa ilang camping. Giduaw ko,

mao ra'g dili layo ang Sugbo gumikan sa usa
ka langyaw nga nagkalingaw og tuslok anang
pinundok nga layang dahon ug mga sanga 
sa kawayan. Ug dihang nasaghiran na unta 
sa aso ang panganod, makakurat ng kalit nga 
pagbutho sa mga bombero dihang gibabagan
ang dalan sa gawangwang nga police mobile... 

Ay, dili diay angay duslitan 
ang mga sagbot sa nataran!


-- DENNIS S. SARMIENTO
Baltimore County, Maryland, USA

unsaon pagkaon ang mani


(sa akong mga estudyante)

naay inasinan
gipasinaw sa mantika
ang uban naputos sa katam-is 
sa pinauga nga kamay
ang uban igo ra 
nga gikadyong ug gabagal
ang uban nagpabilin
sa ilang pagkahilaw

apan bisan giunsa pa
paghalad aron mogawas
ang tinuod nga lami
magpabiling usa ra 
ang paagi sa pagtulon

usapon
dugmokon


-- JESSREL E. GILBUENA
Bantayan, Cebu, Philippines

7.10.2015

doggone



Dili pa panahon sa pagmahay 
Apan hingpit na ang kapakyas; 
Wala’y panahon sa pagkamatay, 
Apan naluya na ang gininhawa, 
Wala’y panahon sa pagpakabuhi 
Apan nahimugso ang bata.


-- MICHAEL U. OBENIETA 
Topeka, Kansas, USA

kon ako ang mopangga


Bahalag ako ang mabuak, Inday, 
Basta ikaw ampingan sa kanunay.


-- OMAR KHALID
Medellin, Cebu, Philippines

7.08.2015

depression


usa ka utitod 
nikamang nisaka 
diha sa imong tingkoy
gikan sa galanoglanog
nga kabalaka ug kaguol
misuksok sa dunggan 
dasdas sa mga langob 
ilawom sa bagulbagol 
hangtod galisod
paggawas


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

emperador nga labing gamhanan


ang kalibotan 
gituyok
gituyok

duyog sa letsong manok 
nga gidigwa ug gapasad 
sa ulohan sa ulipon nga 
galigdas lakip sa binuyok 

kay ang baso
giliyok
giliyok


-- DESIDERIO R. LIBRE
Samboan, Cebu, Philippines

7.06.2015

wala sila napukan


Ikaw nga gimino sa imong pagtuo,
ikaw nga galumlom og halas
sa imong bagulbagol, ikaw
nga gakudlit niining yuta
og mga minteryo, kuwidaw!

Sila nga imong gipunggotan
og mga ulo-- sila kansang mga bukton
ug tiil ningtuasik nianang bomba
nga imong gisalibay, wala sila
napukan.

Hinunoa, ang ilang mga tiil 
gitugkan og plata ug borlasa. 
Ang ilang mga kuko gikiskis
sa bulawan. Ang ilang mga samad
gihidhiran og mga rosas ug insenso.
Ang ilang mga bukton gikaluhaan
og mga pako.

O, mangtas nga kibol, samtang ikaw
galuhod taliwala sa kahilitan, ang bitin
sa imong bagulbagol gimino na sa iyang
kaugalingong la. Nidailos kini dinha
sa imong liog. Iyang kang balikosan.
Iya kang tukbon. Ug sa usa lamang 
niya ka tukob, ikaw nga wala'y habak,
ikaw nga wala'y katakos bisan
sa paglayat sa imong kaugalingong
igit, mosukarap nianang yuta. 

Ang imong baba magbuwa.
Ang imong mga tiil motuskig.
Mokirig ikaw sa imong kaugalingong
laway, ihi, ug dugo. Sa hinapos 
nimong panan-aw, lantawa: 
nanglupad sila karon
dinha sa sidlakan. 

Gamatuod kini latas 
sa kasaysayan nga walay balaan
mosagop sa mga sama kanimo;
madugta ikaw ug ang imong
mga anino, samtang sila
nga imong giyama-yamaan
gawasnon sa imong kibol
nga kabubut-on, gawasnon 
sa kamatayon.

Tutoki ang kiay sa bulahan
ug balaan, tunhay
hangtod sa kahangtoran.


-- CORAZON M. ALMERINO
Los Angeles, California, USA

payong


Kon moasdang, makigtigi 
sa adlaw apan kon hiposon na gani
labaw pa kamingaw sa kilumkilom,

ug ang iyang kahilom
lupig ang usa ka isla nga bungtod,
gahuwat sa pagkamang sa bawod.


-- JEFF DEL ROSARIO 
Danao City, Cebu, Philippines

7.04.2015

ting-ulan sa dakbayan


Maayong pagkabuling sa karsones
sa estudyanteng nag-atang og sakyanan
dihang napiskan
sa nakiglumba nga Montero.

Nag-ilog ang mga natanggong
nga pasahero sa nagtapok
nga motorcab
ug kutob na lang sa pagpangyugpos
ang mga drayber sa habal-habal
nga nagdunga’g panghugyaw
dihang hapit mawalis sa hangin
ang sayal sa empliyada sa Lee Plaza.

Sa kalsada, daw nagkawakat nga dahon
ang mga sakyanan
kay nagpasilong sa Amigo
ang pulis nga wa'y raincoat.

Taliwa sa nagkakusog nga pagbunok,
padayong nagtugsaw-tugsaw sa lim-aw
ang nagdakpanay’ng Badjao.


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

buwa sa serbesa


Hubog ang kilumkilom
Ug naglusa ang bumbelya.
Usa ka dangawng kuryente,
Nagsapinday ang mga poste.

Latagaw ang mga lakang
Sa awaaw nga eskinita.
Mahal, hapit na ko malumos
Sa mga buwa sa serbesa!



-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

7.02.2015

pukaw


taghoy sa goryon 
nga galutaw 
sa nipis 
nga hangin
mibitad kanako
gikan kanimo
ug sa gahob 
nga siyudad 
sa kagahapon


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dhaka, Bangladesh

tagna: americanada


pipila ka siglo sa lanat
kining nagkurambos nga mga kasikbit silingan
maglambigit maghablon og tambayawang 
bandira sa panaghiusa
kining panagbayloay og handumanan
pasiuna lang sa ato unyang panag-ipon

dawata kining dagitsulat
kabahin sa dumalayon tang panag-alayon
sa kasaysayan unya ibatbat


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Toronto, Ontario, Canada

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.