10.07.2017

1988: usa ka pagpanamin sa ngalan sa akong amahan


Tin-aw ang dagway— daw langit ang kahilom—
sa nahinanok likod sa gabantaw nga samin.
Samtang galumba pa ang kilat ug
dugdog, dili nako matugkad nga managlahi
ang kalinaw ug pag-inusara. Ug dili kini
makita sa mga mobiya tadlas sa katuigan.

Isip usa sa mga sinalikway, ako
dili mo mabasol kon nasuhi
sa imong pagtuo: ang bugtong bahandi sa tawo
dili ang pagtigom og mga binhi. Wala baya’y
magmadaugon sa tanang imong gilabyan
kay ang kahilom nimo karon
dili makasubay sa kapakyasan,
gawas lang sa wala mo nakita: gaalirong,
gapadayon sa tagsa-tagsa ka dalan hangtod

Nagkaabot sa usa lang ka higayon.


-- DENNIS S. SARMIENTO                                                                                                     Baltimore County, Maryland, USA

lawod sa mga samin


Dili ko ganahan molantaw sa misumbalik nga imahen gikan sa mga samin. Kabalo ko adunay kalabera. Apan, mga bilbil nga wala na ko pangandoya ang mokudlit sulod kanako. Mopiyong ko matag adlaw aron lamaton kadtong babaye sa kawanangan, ug dili na tultulon pa. Akong am-aman bisan pa matilawan nako ang iyang mga kahiubos ug wa’y-pagsalig sa iyang kaugalingon.
                                                                                                                  
Matag adlaw, tudloan nako akong kaugalingon paggakos sa matag suok sa iyang kabukogan. Ug sa adlaw sa iyang panamilit, iyang gibilin ang uban nga bahin sa among panag-uban sa pipila katuig. Sama siya sa alimyon sa dagat, bisan dili pa makita ang lawod, matilawan gihapon nimo sa bugnawng huyuhoy ang iyang tumang kapa.


-- CINDY VELASQUEZ                                                                                                      
Cebu City, Philippines

10.05.2017

wala'y balak


wala namulak
ang kagabhion

nanggamot
ang kahilom


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR                                                                                                      Dipolog City,  Zambonga del Norte, Philippines

sulog duyog sa imong pagbiya


(alang kang Jae Mari Magdadaro)

Sa wala pa ka moabot sa ganghaan
sa tugpahanan sa Laguindingan,
naglingkod pa ko sa sulod sa nagdagan
nga Rural Transit. Naglantaw sa talan-awon,
sa kalangitan, diin mao-mao ra ang bulok
niadtong hapona. Human sa walo ka takna
sa pag-ila, nagkahugot ang pagbalikos
sa atong kumingking. Sa wala pa ka

moabot sa ganghaan sa Laguindingan,
nagkabug-at ang gininhawa dihang nalabyan
ang mga giagihan nga dapit sa wala pa ta
magtagbo sa Buruan. Gikan sa Lugait
ngadto sa Manticao, gikan sa Naawan
ngadto sa Initao, nakit-an gihapon nako
ang arko sa imong pahiyom sa hapon.
Unya inanay kong gitulon sa kamingaw.

Bisan sa paghinanok, nahamok ko
sa hinampak sa nagbusay natong pagbati
duyog sa nasaksihan natong dagayday
sa Maria Christina. Nga inig hanaw,
gitugyan ta sa kalinaw sa kagabhion,
diin dili lang ang huni sa gangis
o agay-ay sa sapa ang atong gipaminaw,
lakip pod ang pitik sa atong dughan.

Sa wala pa ka niabot sa ganghaan
sa Laguindingan, nagpadayon lang ko
og piyong, apan nagpabilin ang lanog
sa ulahi mong panamilit, diin gisugyot
sa imong pagmug-ot nga maanod ra ta
sa tagsa-tagsa natong padulngan.
Kining tanan nayagyag sa hunahuna
sa dihang gatukaw ko. Unya, ang kahilom

nakisaw sa mga pitik sa taligsik,
diin gisamin sa bentana ang halap kong
kalimutaw taliwala sa mga nagtabilis
nga lusok. Gikumkom ko ang salin
sa kainit sa imong kamot, apan wala’y
laing gibati gawas lamang sa gibug-aton
sa imong kawad-on. Sa kabug-at niini,
napundo sa Opol ang Rural Transit.

Samtang wala pa mahuman ang hapon, 
gilatas ko usab ang El Salvador palahos
sa Alubijid. Gigukod sa mga gutlo
ang gisakyan kong motor.
Bisag tuod kadukaon na ang adlaw,
kahil gihapon ang bulok
sa langit sama niadtong hapon
sa una natong panag-ila.

Sa wala pa ka niabot sa Laguindingan,
nagtutok lang ko sa ganghaan.
Gahinaot nga inig abot mo sa ang-ang
nga akong gibarogan, unta mabati mo
kon nganong ang lanog sa imong panamilit
masapawan gihapon sa sulog niining awit.


-- TON DAPOSALA                                                                                                                         Cagayan de Oro City, Philippines

10.03.2017

avascular necrosis: pagkahilis pagkagipod sa duhang bat-ang


(alang sa akong suod ug tinamod nga amigo, Dr. Romeo Eugenio)

         Unsiyalan man, pre, karong retirado ka na ang mga dandelyon nagdula og tennis
sa inyong tugkaran samtang nanambo kamo ni mari ngadto sa tugwayanan
         sa nanibsib nga panumdoman sa ninglabayng panahon. Ang mga miraflor 
sa tandman namilo sa ilang mga gihay nangandam nga mopanaw ngadto 
         sa ahitong kasadpan sa kapulihay sa dayon. Sige lang kon sa inanay ug 
kalit dili ka makalakat usa niana ka buntag. Sige lang kon ang artipisyal 
         nga walang bat-ang relanseng pagkabutang ug unya nadakin-as naligas. 
May ginaingon nga ang kinabuhi dili bahin sa paglingkawas kondili unsaon 
         pagsayaw taliwala sa gabunok nga ulan. Ang lunodpatay mong mga higala 
lakip ako mahimong simpatiyang maunongong sungkod sa pag-aginod mo lagos 
         sa pagsulay ug balanosan ning sumasalop nga kinabuhi... Kugosa ang mga apo

-- MELQUIADITO M. ALLEGO                                                                                                         Lake City, Florida, USA

r136a1


Kanang kalim-an ka kiloparsecs dili maoy tinuod nga sukod sa atong gilay-on, oh Bituon nga masulaw. Ang akong kasingkasing dili makasabot unsa kahayaga ang imong sigyab kay ang akong gugma mas matataw nimo sa kangitngit. Usa ka kidhat ra ang akong masabtan. Usa ka huros ra sa buntagong huyuhoy nga adunay kahumot sa tuba nga wa'y tungog. Kun sa sinugbang isda nga nangalisbo niadtong wa nato kasaw-i nga paniudto. Hagki ko, ug ipakita ko kanimo nga ang kadul-on lisod sad diayng sabton.


-- OMAR KHALID                                                                                                                                Metro Manila, Philippines

10.01.2017

taliwala sa taligsik


Nidag-om sugod gahapon,
ug ilawom sa imong payong
imo kong gipapasilong.
Nibaha atong gabhiona
sa kakapoy ug kalaay
kay taas na ang hinuwatay.
Nitukar ang dugdog
ug nidungan pagsalida ang kilat,
napid-ok sa akong pamilok!
Kay ingon ka,
“Balhin na lang
sa mas dako’ng kapasilongan
kay lapos na sa imong panit
ang talinis nga taligsik.”
Nalanay ang akong libro;
nahanaw ang mga pulong,
dayon niagbay ang kaguol
uyon sa mahigalaon nga kahingawa.
Tuod man, mituman ko
sa imong pagbuot,
nagpasilong na lang
sa mas dako’ng payong.
Ug sa laing dag-om
kalit ka’ng namaray’g:
“Tawga lang ko kon
naa na’y kahilunaan
ang gibati natong duha.”
Niabot na bitaw ning panahona
apan layo na kaayo ka.

Ang dag-om sa akong mata
dayo’g sirit, gabusyad
og laing walog sa katugnaw
nga nilunod nako sa kangingit.
Apan kutob na lang ba
sa pagkahumod ang tanan--
wala na’y kahigayonang
mobundak pa, ug kon
mobunok man gani
apan kadiyot ra?


-- EDWIN A. NUÑEZ                                                                                                                    Cordova-Mactan, Cebu, Philippines                                

kaluha


Niulan na usab gabii ug napuno na pod 
Ang mga lim-aw sa tubig.
Nakita ko na usab ang akong kaluha sa pagtambo ko
Sa lim-aw human sa ulan.
Tin-aw kaayo ang iyang hitsura nga mopahiyom kanako
Sa iyang luyo labing bughaw ang langit,
Miulbo ang dagkong kumyulos nga mga panganod
Sa iyang kapunaw-punawan
Kanunayng sidlak ang iyang adlaw.
Usahay may panon sa mga langgam nga molatas sa iyang kalibotan
Gikan sa, labing siguro, mga dagkong kalasangan,
Ug ang mga pati nga may igong pag-inusara
Gikan sa simboryo sa iyang simbahan.
Lahi sa akong puluy-anan dinhi--
Sa akong luyo sayod ko-- ang naghuot nga mga barong-barong,
Sa unahan mga gagmayng eskinita
Diin nagsagol ang mga tai ug dugo,
Ug sa kapilyang gamay, kanunayng gisugalan,
Kanunayng gibilaran,
Ug kining mga buslot nga yuta, may mga balang gitipigan.
Human sa bunok, mopakita siya kanako
Kanunayng mohupay, kanunayng huyo.
Gihuwat ko ang panahon nga mapapas kining nag-ulang kanamo
Sa iyaha ug akong kalibotan,
Ang iyang kalibotan maako,
Ug tingali siya maakÇ’, ug ako masiyÇŽ,
Ug sa ingon niana, ako o siya,
Mahanaw.


-- ESTER TAPIA                                                                                                                         Kathmandu, Nepal

9.08.2017

ulan


Inigdapat sa ulan sa aping sa yuta mohugpa ang kangitngit hinginlan ang modumili sa kagabhion ang mangahas og iway sa nangatagak nga mga takna

Malawos ang mga palad sa panumdoman

Apan kon mohilak ka man pasagdi ang luha nga motuhop sa humok nga mga tiil sa kabukiran mohunob sa tampihak sa bantilis nga bakilid mopukaw sa pug-aw nga mga sakristiya sa lumot motamak sa kampat nga katahap sa tornasol sa kapatagan

Pasagdi nga pakatawhon pag-usab ang lagiting nga alingiing hubaron sa walay karinyo ni kantalita ang mga luog nga bulok sa pagmahay

Kon mobundak man ang ulan tugoti nga tamnan ang balikhaw sa mga pangpang og bakak nga mga damgo pug-okon ang kompisyon sa mga lapyahan tudloan pagpangulipas ang mga antulihaw isangyaw ang danguyngoy sa ebanghelyo sa kasakit

Mibunok ug mibunok ug mibunok ang ulan ug ang katugnaw miuliot sa uyok sa kahidlaw mitidlom sa kinapusoran sa dakbayan sa unod sa trampilya sa kasingkasing sa humot nga ribite sa tay-og nga salamin sa abenida sa mayubitong tamboanan

Diin gihulat ko ang pagdunggo sa mga bituong nahisalaag aron sa makausa pa tugotan ako nga kalimtan ko na usab ikaw

Ikaw

Ikaw nga gianod sa dilubyo sa mga pahiyom sa bantaaw nga banagbanag


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO                                                                                            Dhaka, Bangladesh

kasikas


Kasikas sa kaadlawon:

Kasingkasing ra dia’y nako,
napulaw-palaw

sa pagpaabot sa imong pag-abot.


-- DELORA SALES-SIMBAJON                                                                                                    Butuan City, Agusan del Norte, Philippines

9.03.2017

namunga og gubat ang akong damgo


Nagdamgo ko nga gidagit ko sa manulonda ug gitukmod ko niya pasulod sa B-52. Nangutana ko kinsa ang piloto. Ako, tubag niya. Nangutana ko niya og balik kon dili na ba siya kahibawo molupad. Mitubag siya nga ako daw ang miputol sa iyang duha ka pako nga akong gisugba ug gipakaon sa akong duha ka iro. Basin nahitabo na sa lain kong damgo, tubag nako niya, apan dili na ko makahinumdom.Igo rang mingisi ang manulonda. Gipalupad niya ang edro padung sa dakbayan nga nabisita na nako sa lain kong damgo. Niining tungora ang dakbayan teatro sa usa ka gubat. Ikaw ang bomba, matod sa manulonda. Natagak ko, apan wala mibuto. Nagpalibot nako ang mga sundalo nga walay mga dagway, nagpinusilay taliwala sa bunok. Gisawilik nako ang uwan sa tuo kong kamot nga gigabok sa akong mga sekreto ug nahugnong gugma. Mibutho ang manulonda ug mihunghong nga ang mga nagpinatyanay mga minugna gikan sa akong kahilom. Gikumo ko ang tuo kong kamot ug misiyagit nga ang kamatayon moabot kon tutokan ang sidlakan. Mituang ang ulan ug nangamatay ang mga sundalo gikan nako. Mitan-aw ko sa sidlakan ug mipahiyom sa bangaw nga dugo. Gihagkan ko sa manulonda ug gidunggab nako siya. 
Sa dihang misalingsing ang duha ka pako sa iyang buko-buko, gimingaw ko sa akong 
duha ka iro.


-- KEVIN A. LAGUNDA
                                                                                                                    Talisay City, Cebu, Philippines

ubos sa bulan


Dayag niining gabhiona
ang dan-ag nga hulagway
sa kalibotan. Bisan sa iyang kahilom,
lanog gihapon lakip
ang dili malitok

sa matag usa
taliwala sa kangitngit,
sa matag suok
sulod sa dughan
nga inusara paglamoy
sa dakbayan.

Sa awaaw nga dalan
duol sa gatukaw nga poste,
ang usa ka inahan gatutok
sa mga kamot sa makasasala
nga anak. Wa’y undang
ang pagtulo sa dugo… Dawata

kining akong pagpangab-ot ngadto
hangtod sa atong panag-oban.


-- ADONIS R. ENRICUSO                                                                                                           Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

9.01.2017

mangtas nga panimhot sa pag-ila


Sa kinapungkayan nga sanga
sa karaang tugas, mabinantayong nibatog
ang langyaw nga nangabat sa Sugbo.
Iyang gilantaw pagbalik ang kinatibuk-an
sa siyudad, gipaanad ang pagtutok sa galambod
nga kadalanan lakip ang kangitngit
sa kasuokan. Nagkalawom
ang kagabhion, ug inanay pod napalong
ang kabanha sa palibot. Karon, nisamot
katin-aw ang iyang pangdungog (galanog-
lanog ang mga kasingkasing sa katawhan)
ug labing dayag na ang kahumot
sa unod sa mga batang bulingit nga nagpahulay
sa kilid sa mga gambalay. Dugay rang gakutoy
ang iyang galamhan sukad niabot siya apan
giantos ra niya, gapanagana dungan sa kahadlok
nga tingalig matandog unya niya ang ikog
sa mga maas nga sigbin ug ungo  

nga hagbay rang nakaila sa iyang baho.


-- JONDY M. ARPILLEDA                                                                                                              Tandag City, Surigao del Sur, Philippines

baha: yukbo sa mga bata nga miluwas nako


huyang inyong mga bukton
nga gaalsa sa mga kahon 
sa pepsi ug sprite 

nga inyong gidala-dala ug gitanyag
alang sa akong lapalapa samtang nilapaw
ang akong kabalaka ug hapit nahilis
ang nangurog nakong mga kiting

apan wala nitidlom
dihang gabungisngis mo
sa akong pagsalig ninyo


-- JEFF DEL ROSARIO
                                                                                                                     Danao City, Cebu, Philippines

8.29.2017

puti ang panan-aw sa malinawon og paagi sa pagpatay


dili lang pula ang moawas
molapos motapot sa kangitngit

ang nauling mong kasingkasing
magdagaang maabo

dili lang sa kalimutaw sa uwak
nisakdap niharos  

sa mga udlot biyuos ug yamog
samtang nilingiw nitalikod ka

sa mga gatyabaw gabakho
gipikatan ka sa buta

gilibak ka sa amang
hangtod mahanaw ang tanan

lakip imong anino mahupas
mapapas sa gikandilaang mapa  


-- MICHAEL U. OBENIETA                                                                                                          Topeka, Kansas, USA

ulahing agulo


Kon basahon pag-usab
ang nakulit sa kasingkasing, daghan
ang manumbalik: ang ngabil
sa usa ka pulong, ang nawong
sa gihigugma… ug

kon mopadayon ka pagpauraray
sa garay nga gihanduraw ug gihandom

paghinay lang kay didto sa tumoy
hangtod sa kataposang ginhawa,  
kuyaw kon mabungog ka
sa mga giagulo nga intawon
wala matuman.


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

8.13.2017

bulahan ang makapahilak sa labing gamhanan


I.
Pwera buyag baya sa mananabtan! Bus-ok tuod kanunay
iyang tiyan samtang padayon iyang pag-ihap sa bahandi
nga tabonan unya sa tigkawot og lubong. Pagkahayahay
sa ilang inadlaw nga pakigsawo ug pahimulos sa dili-
matagbaw nga uwag sa Manananggot kansang binuhi
nga uwak mangiti usab matag tabisay sa mga kandilang
gitilaan ang pabilo sa gapalibot nga kabugnaw duot
sa kabukogan. Pun-on og mga bakho ang kahaw-ang.
Ug unya moawas gihapon—wa’y pakyas, di malimot—
ang gabon ug yamog diha sa gauha nga mga udlot. 

II.
Na hala, buk-a na ang garapon sa mga limos! Pauwani
og mga sensilyo ug linukot ang mga palahubog diha
duol sa taboan. Lakip sa bakol nga mangunguot, suholi
sila nga molayat sa mga lubnganan bisan pa’g gahulga
ang mga aw-aw ug uwang. Sa baylehan sila tultoli!

III.
Pwera buyag baya sa mananabang! Bisan dili pa siya
motambol samtang gakiyodkiyod ang mga kundatan
batok sa tanang tunglo sa signos, ang iyang hapuhap ra
ang igong mohabwa sa gabalikos nga sinugdanan—
gagamot og kahayag, gabuswak og laing kalibotan
nga dili malipong bisan pa’g hagbay rang gatuyok.
Gani, siya ra’y paminawon sa raynang gabilangkad
pagtuman sa iyang pagbuot nga moutong og mosyaok
hangtod molugwa ang umaabot nga hari: ipatuwad
aron sagpaon ang lubot sa dili pa sa trono motugkad.


-- MICHAEL U. OBENIETA                                                                                                           Topeka, Kansas, USA

8.11.2017

sa akong pagpauli


Sa wala pa ko nilatas sa utlanan sa damgo,
gisubay nako’g usab ang agianan nga gibadlis nimo
kaniadto. Ug igo ra gyod nga gisubayan
ang dalan, gikudlitan sa imong kumingking gikan
sa akong bukton padailos sa akong dughan. Ug

inig abot, pagkalapad sa dakbayan!
Nagkatag ang kadalanan. Nahibulong ko
kon giunsa nimo paglaraw kining labirinto
sa kahidlaw. Sa matag eskinang nalabyan
natanggong ko sa mga suok, walay lutsanan.

Busa, gitugyan nako ang akong kaugalingon
sa paghinumdom sa mga pulong nga imong
gipanghunghong. Matag hupaw napalgan ko
ang mga timailhan nga gipatikan
sa imong halok ug hapuhap.

Dihang nahidangat sa habagatan, nibarog ko
sa kinatumyan diin gisud-ong nako ang ngiob
nga kalibotan. Bisan tuod nahisalaag na,
naghangad gihapon ko sa nahabiling gilak

sa kaniadto. Diin dayag ang arko nga buwan
sa imong kandiis. Diin gilibotan ka og mga bituon.
Diin tataw ang bulalakaw sa imong pahiyom.
Nipadayon ko sa akong panaw,

naghinaot nga inig kapukaw
mapalgan ko ang akong kaugalingon
nga gauraray usab sa imong mga bukton.
Gahupay sa payag sa imong dughan.

(alang kang Jae Mari Magdadaro)

-- TON DAPOSALA                                                                                                                      Cagayan de Oro City, Philippines

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.