1.19.2017

ilawom sa laom


bug-at ang panganod
modailos kini unya
tungod sa tumang katugnaw
ug ang sanga nga nasayod
sa imong pag-inusara
mangapkap sa langit

hinumdomi nga ang patik
nga tipak sa imong dughan
mohilam panagsa sa mga gutlo
atol sa pagbalik sa buwan
diin dan-ag ang kabungtoran


-- DENNIS S. SARMIENTO                                                                                                                  Baltimore County, Maryland, USA

sangpit


May lawom nga tingog nga misangpit
Gikan sa baba sa mingawng kagabhion
Apan wa ko’y nakita gawas sa nanayawng
Mga dahon sa karaang kaymito.
May lawom nga tingog ako na sad nadungog
Sa pagbalik ko sa paghigda
Gibuksan ko ang kinadak-an kong panungog.

Akong nabati ang daghong sa hangin
Nga namidpid sa akong inablihang bentana
Dayon gisakgaw sa kamot sa kahilom.
Tilimad-on kini nga may moduaw kanako
Tawo o espiritu ako kining abi-abihon
Palingkuron o kaha pahigdaon tupad nako
Aron makabati sa kaalangisig
Sa hagok sa nahimugso kong damgo!


-- ERNESTO D. LARIOSA                                                                                                                   San Fernando, Cebu, Philippines

1.17.2017

bag-o ug daan sa bag-ong tuig


Bag-o: Ganghaan, walay sami nga telon, udlot, unang uha, bulan.

Daan: Tayaong yawe, agan-an, luib, nawong sa buak nga salamin, bulan.

Bag-o:  Panumdoman.

Daan: Gugma ko kanimo.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dhaka, Bangladesh

pagsubang, dungan sa mga tuktugaok, ning panahon sa tokhang


Dubok ang kalimutaw sa kasadpan.
Sa iyang paghalok sa yuta, ay, natuk-an
ang usa ka tiki. Asa ka padulong,
kanus-a ka mobalik, 

kalag nga bungol?

Tabok sa lawod ang ngaab sa imong byuda,
labaw pa’y nakatilaw pag-usab unsaon
pag-uha. Nagkamuritsing og duga
sa durian ang simod anang

hari nga gataghoy,

galimugmog og dugo nga
gibugwak niya sa sapa tadlas sa palasyo.
Tultola ni. Guroya siya sa galilo nga lapok
sa iyang hagok hangtod

kami, gayamyam

duyog sa mananabtan, makapukot
og kabangis sa mangingisda nga gakulihad
sa gadugdog nga bawod, andam mokilaw
bisan sa kugita nga adlaw.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

1.15.2017

saxophone sa nag-alindasayng kagabhion


Huypon ko kini...
          Samtang aduna pa’y hangin
          Kining gaaliwasang saloma---
          Samtang aduna pa’y alak
          Ang mga kopita
          Sa nag-inusarang pagtagay.

Huypon ko kini...
        Kay buot kong pahilakon
        Kining negligee nga kagabhion--
        Kay buot kong ipabati
        Ang mga pangindahay
        Sa nangluod nga salimuang.

Huypon ko kini...
          Aron ihagawhaw ko kanimo
          Kining halandumong sonata---
          Adunay mga pangagho
          Nga mahisalaag magkinto
          Taliwala kanato sa tago.


-- MELQUIADITO M. ALLEGO                                                                                                                    Lake City, Florida, USA

ang mga imbisibol


“We must talk about poverty, because people insulated by their own comfort lose sight of it.”-- Dorothy Day

Si Mana Lusbi singkwentay siyete, nangahingo nang ngipon
ug ubanon, imbisibol na na siya sa mga syokoy sa kanto.
Apan kining mga syokoya, imbisibol sad ni sila sa mga dalagang
nangitag uyabon diha sa iskina, kay wa may nahot ilang bulsa.
Nagdagsang nang mga imbisibol bisag asa, unya tingali
tungod sa ilang kadaghan, nanugwak sa kwadro sa kasagaran,
Nangalwak sa mga mata ni Mayor, ni Gob, ni Honorable,
di na hinuon hingkit-an bisag nagpanon sa kadalanan, tiyanggihan,
simbahan, nanghuot sa dyipni, bus, bapor.
Sa kadaghan sa ilang mga panginahanglanon, makabungol
sa mamamati, ang gutom kaabay nila matag-oras, bisan sa ilang katulogon,
wa’y takos makatug-an sa kasakit nga ilang hing-agoman.
Kay imbisibol lagi, way apil sa ihap ilang tampo
sa kauswagan-- giihap ra ang ani: Tonilada sa bugas, asukar, kopras.
Wa’y nakaalinggat nga pagkahuman sa ani, wan’ay
gilung-ag si Teryong magdadaro ug si Sinta iyang asawa
nga mao’y ningpugas ug nanggani; si Usting mangingisda
wa’y apil sa lista, naihap lang ang kinilo sa isda nga iyang nakuha.
Linibo ka kilometro sa dalang sinimento, kapid-an mga tulay ug edipisyo,
wa’y labot si Nitoy, Leoncio ug Ruben, mason, panday, peyon,
ug ilang mga asawa ug anak nga ilang gibuhi, gipakaon,
gipaiskwela sa ilang sweldong mora’g kura.
Dili apil sa kwenta sa puhonan ang kusog, dugo ug singot,
kaning tanan imbisibol.
Wa pa’y labot niini ang mga lumad nga atoa nagpakabuhi
uban sa sawa, unggoy ug agila sa hinikalimtang bungtod.
Labaw pa to silang imbisibol, kay ang makit-an man lang dayon
sa panggamhanan mao ang pundo sa minahan, ang kahoyan
para sa logging, iniktaryang yuta nga mahimong patagon
para matamnan ug pinya, saging, ug palm oil trees nga puhon
mao’y tinubdan sa dolyares alang sa ikalambo sa nasod.
Ako, imbisibol sad baya ko,
us’ ka maistra, magtutudlo sa mga anak sa imbisibol parehas nako.
Unsa pa man diay? Tudloan kaha nako ning mga bata mamareho
kang Paquiao, imbisibol kaniadto, karon Pambansang Kamao na,
ug labaw sa tanan, naa na gayud sa Senado. No guts, no glory,
matod pa ni Kuya Manny, maoy labing maayong pamaagi
paglagbas sa pagka-imbisibol, ngadto sa pagka-bisibol.
Bilib kos’ iyang pagkaboksingero. Pagka-senador hinuon,
bahala nang Ginoo. Dinha to’y imbisibol, panahon ni Marcos,
gipul-an sa iyang kahimtang, gamay’g sweldo, dagha’g utang,
asawa buntis, anak hubakon-- kahanap sa iyang kaugmaon,
wa’y nakit-ang kapaingnan, nakahukom og ambak sa eroplano.
Ambot lang, mora baya’g nadayonan to.
Bawo lang, mahal man nang tiket s’eroplano, uy.
Puyo na lang. May klase pa ko tomorrow.


-- MERLIE W. ALUNAN
                                                                                                                        Tacloban City, Leyte, Philippines

1.05.2017

sa dili madugay


alang kang J.

nangudlot ra gyod
ang mga sanga sa akong kahoy

usa na lang kagabii
mamulak na kini

hangtod mamunga
sa laing semana nga antoson

dugang pang mga adlaw ug gabii
idugang ko pa niini

tukma kong gipangandaman
aron ang hinog ihatag kanimo

kon mobalik ka pa


-- RIC S. BASTASA                                                                                                                      Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

sa dalan colon, ika-30 sa nobyembre


Uban sa mga karaang edipisyo, dinhi gapabilin ang kaguliyang ubos sa panganod nga nanglagom sa kamabdos. Wa’y puas ang mga namaligya og bisan unsa sa ilang isig ka tulda, ug wala pul-i sa ilang ngadto-nganhi ang mga mamalitay dinhi sa kinatiguwangang dalan sa nasod. Ug karon, ning kasumaran sa adlaw’ng natawhan sa hingpit nga bayani, dayag didto sa unahan nga gahinay-hinay og pangabot ang mga gabagulbol, gamartsa aron magpundok pagsupak sa kanhi diktador nga ilubong tupong sa mga bantayog. Gapista ang gakadaiyang bulok sa mga banderitas, mga paskin, mga bandera. Bisan ang gaung-ong nga mga kilat dugdog dili makapahunong sa ilang kayugot. Niduyog sa ilang masinupakon nga mga kanta ang kabanha sa mga tambutso. Gapadayon ang mga gawarawara, gaduslit og dahunog nga kuyaw mopahagsa sa langit.

Ay, pagkalinaw!
Gipasayaw sa hangin:
banderang itom


-- R.L. BERTULFO                                                                                                                                      Talisay City, Cebu, Philippines

1.03.2017

g-to-g


Giecar

Nganong bisan karon mora’g kulang pa man gihapon ang akong gugma? Kabalo bitaw ko lisod ang imong  kagahapon. Apan, nganong nausab man ka? Lahi man ko nila.

Kahinumdom ka kadtong una tang nagkaila? Mao to ang higayon nailaila nako ang kinaiya nga naganahan nako sa imoha. Apan nganong nalahi naman ka karon? Unsa naman ta? Gikapoy naka? Karon, nabati nako nga lisod kaayo ko higugmaon.

Glemmel

Kanunay kong magbalhin-balhin og lugar. Lahi ang ilang mga nawong. Usahay, magpabilin ang mga baho sa mga abog. Kasagaran, dili tanang butang nako masigo, maong ang uban ibilin na lang nako sa karaan nakong gipuy-an. Kon madimalas ko, mawala ang uban nakong mga gamit sa pipila ka tuig sa pagbalhin-balhin bisa’g asa. Molahi na pod ang mga dalan nga ila-ilahon aron lang makauli.

Sugdan nako sa pagpintal sa bungbong sa kinaunhang adlaw sa pagbalhin, maningkamot sa pag-ilis sa tanan.  Usahay, ikaduha pa gyod nako pintalan aron humot ug morag bag-o ning dapita. Ipasulod ang mga kahon sa bag-ong panimalay. Ug kuwaon nako ang mga sulod niini. Ang uban, kasagaran bug-at. Kanunay na lang ingon ani, apan kinahanglan man. Maningkamot nga bitbiton tanan, ipasulod ug ipahimutang bisan sakit na sa mga kamot, sa bukobuko hangtod sa dughan.


-- CINDY VELASQUEZ                                                                                                                                  Cebu City, Philippines

ang mga estatuwa sulod sa lake park


Ang mga estatuwang galaray,
Galingkod atubangan sa lanaw,
Anaa ra’y ikaambit nako dri:

Ang igmat nga mata kaniadto
Magluyloy ra gyod sa hinay-hinay
Paingon ngadto sa pagkataya
Bisan unsa pa kabagtok
Sa puthaw iyang gama.


-- DANESSA ALINSUG                                                                                                                Bucheon, South Korea

1.01.2017

pagsud-ong sa nagsingabot


(alang kang Nanay Bebe)

Nabati ko ang tubag nga gihunghong sa hangin,
tubag sa labing lawom nga mga pangutana sa pitik sa kinabuhi:
Kinsa ko?
Kinsa kita?
Nganong ania kita
niining nagkahamtong
nga kabuntagon nga
mosangko sa pagkasalop?
Nganong kinahanglan pa kitang
moagi ning yuta kon ang atong gamot
wala dinhi mangita sa tubig sa kinabuhi?

Ug uban pang mga pangutana
nga dili na mapadayag sa pulong
ni sa hunahuna ni sa mga pagbati…

Ang diyotay mo na lang nga mga lakang
nga gibantingan sa nanghupong nga mga bitiis
ug sa kabug-at sa miburot nga tiyan
nga mingsuyop na sa kaunoran
sa imong mga aping, mga bukton,
ug karon nahibilin na lang ang mubong
gilay-ong maabot sa imong panan-aw ug
ang daw-piyak nimong tingog_____

Ang hangin misulti sa lunlong kamatuoran,
“Nagkaduol na ang kinabuhi nga sa tanang nilalang gipaabot;
abi-abiha kini ug gaksa sa tumang kahugot;
ayawg pasagdi nga ang kawili sa lumalabayng kalibotan
ug ang kahadlok sa umaabot nga gingharian
mopalugak sa kainit sa imong pagtinguha niini.”

Gibati ko ang daklit nga kalaay,
ang daklit nga kamingaw,
Apan ang hangin nagpadayon sa pagsulti
nga ang kinabuhi magpadayon.

Ug wa ko kini masabti.


-- JON R. SAGUBAN                                                                                                                                      Iligan City, Philippines

encomium


Aduna'y punoan nga kalit nibutho
sa akong tugkaran. Ako ra ang nakaila
sa iyang ngalan. Taas kini,
himsog na, hamtong.

Wala man siya maghatag og bunga,
wala bisan gani bulak. Apan
bisan pa tingali di na niya kinahanglan,
tungod makaabot na ang iyang mga gamot

sa kahiladman kon asa ang pundo sa tubig,
buboan gihapon nako, putlon ang sagbot
sa iyang palibot, tigomon ang tagak
nga mga dahon, hiposon.

Sa matag buntag, bisitahon nako siya,
tutokan, ngisihan, ug sama sa akong pag-ampo
suginlan siya sa hilom. Ug kining tanan,
wala damha nakong nabuhat.

Hangtod karon, gapadayon. Nasayod ko
nga dili lahi sa tawo ang pagpangga
sa unsa man nga dili
kahibawong mahigugma.

kang B.

 -- JESSREL E. GILBUENA
                                                                                                                   Bantayan, Cebu, Philippines

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.