“We must talk about poverty, because people insulated by their own comfort lose sight of it.”
-- Dorothy Day, quoted by Simeon Dumdum
in Facebook,
December 4, 2016, Tacloban City
Si Mana Lusbi singkwentay siyete, nangahingo nang ngipon
ug ubanon. Imbisibol na na siya sa mga syokoy sa kanto
nga way laing lingaw kundi mangatang ug tsiks.
Apan kining mga syokoya, imbisibol sad ni silas’ mga tsiks
nga nangitag uyabonon diha sa iskina, kay wa diyo ilang bulsa.
Nagdagsang nang mga imbisibol bisag asa, unya tingali
tungod sa ilang kadaghan, nanugwak sa kwadro sa kasagaran,
nangalwak sa mga mata ni Mayor, ni Gob, ni Honorable,
di na hinuon hingkit-an bisag nagpanon sa kadalanan, tiyanggihan,
simbahan, nanghuot sa dyipni, bus, bapor. Sa kadaghan sa ilang
mga panginahanglanon, makabungol sa mamamati.
Ang gutom kaabay nila matag-oras, bisan sa ilang katulogon,
way takos makatug-an sa kasakit nga ilang hing-agoman.
Kay imbisibol lagi, way apil sa ihap ilang tampo
sa kauswagan--giihap ra ang ani: Tonilada sa bugas, asukar,
kopras. Way nakaalinggat nga pagkahuman sa ani, wan’ay
gilung-ag si Teryong magdadaro ug si Sinta iyang asawa
nga maoy ningpugas ug nanggani; si Usting mangingisda
way apil sa kwenta, naihap lang ang kinilo nga isda
nga iyang nakuha. Linibo ka kilometro sa dalang semento,
kapid-an mga tulay ug edipisyo, way labot si Nitoy, Leon
ug Ruben, mason, panday, peyon, ug ilang anak nga gibuhi,
gipakaon, gipaiskwela sa ilang sweldong morag kura.
Imbisibol sa kwenta sa puhonan ang kusog, dugo ug singot,
Wa pay labot niini ang mga lumad nga atoa nagpakabuhi
uban sa sawa, unggoy ug agila sa hinikalimtang bungtod.
Labaw pa gyud to silang imbisibol kay ang makit-an man
lang dayon sa panggamhanan mao ang pundo sa minahan,
ang kakahoyan para sa logging, iniktaryang yutang mahimong
patagon para tamnan ug pinya, saging, ug palm oil trees
nga puhon maoy tinubdan sa dolyares nga ikalambo sa nasod.
Ako, usa sa mga imbisibol,
maistra, magtutudlo sa anak sa mga imbisibol parehas nako,
unsa pa man diay? Tudloan kaha nako ning mga bataana
mamareho kang Paquiao, imbisibol kaniadto, apan karon
Pambansang Kamao na, ug labaw sa tanan, kwartahan ug
naa na gayud sa Senado. No guts, no glory, matod pa
ni Kuya Manny, maoy labing maayong pamaagi paglagbas
sa pagka-imbisibol, ngadto sa pagka-bisibol. Bilib kos’ iyang
pagka boksingero. Pagka-senador hinuon, bahala nang Ginoo.
Dinha toy imbisibol, panahon ni Marcos, gipul-an kaha
sa iyang kahimtang, gamayg sweldo, daghag utang,
asawa buntis, anak hubakon--kahanap ba sa iyang kaugmaon.
Way nakit-ang kapaingnan, nakahukom og ambak sa eroplano.
Ambot lang, mora bayag nadayonan to. Bawo lang, mahal
man nang tiket s’ eroplano, uy.
Puyo na lang. May class pa ko tomorrow.
-- MERLIE W. ALUNAN
Tacloban City, Leyte, Philippines
Tacloban City, Leyte, Philippines
