todo por nada tres

Nangandam ang tanan alang sa umaabot nga giyera, apan kini usa ka pakigsangka nga klaro ang atong kapildihan. Moasdang tang tanan, apil ang mga ubanon, mga kuwanggol, mga baldado, mga way bigote, mga mugbog tiil. Sa atong pagsulong biyaan ta ang tanan gawas sa mga hinagiban, karaang mga pistola, pugakhang, pinuti, kutsilyo, ulisi. Naay mga batan-on nga armado og tinuod nga mga pusil, apan pipila lang sila. Midis-og ta daw nagpuot nga habagat paingon sa amihanan. Sa dihang may nangutana kinsay manalipod sa atong yutang natawhan, way makatubag. Kay unsa ba diay ang saktong tubag. Sayod ta nga wa tay dag-anan. Ang nag-agni kanato mao ang kahilom sa dulom nga umaabot, ang gibug-aton sa nanglabayng mga gutlo, sa nagtuwad nga kaputli sa gilampornas nga kaliwatan. Gihiusa ta sa kasaysayan sa atong pagtadlas sa kalibotan—disyerto, lasang, kabukiran, sapa, katunggan. Usa kita ka kapunongan nga naghulat sa way ikot nga kamatayon. Way si bisan kinsa ang makatabang kanato, ang makahapuhap sa libgos sa atong kahigwaos. Wa gani ta kaila kinsay akong kaatbang, gawas lang nga sila pintas ug gamhanan. Ang ato lang nasayran mao nga mahimong sa usa lang ka pamilok paulanan tag bala sa namanhig nga mga anino unya maotso ang langit ug maimpas ang tanan. Apan milabay ang katuigan ug wa pa gihapoy kaaway nga atong gikahinagbo. Sa atong kapakyas paghimamat kanila hinayhinay nga nawad-an tag paglaom sa atong pag-antos. Nga luwason ta sa atong pag-antos. Gipangapoy na ang kadaghanan sa way hunong nga baktas, sa pagpaabot, sa kahigawad. Tan-awa! Ang mga bata nagsugod nag dula og patintero, nagpatidpatid og tayaon nga lata sa tayaon nga silaw sa talisalop nga adlaw.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Koror, Palau