howard’s park: tarpon springs, florida

Didto sa Howard’s Park
sa puti’ng balas
ilalom sa mga palmetto
tua pay nahibilin
sa gibiyaan tang mga tunob.
Gikan sa gamay’ng taytayan
ang mga tawo mopilak
sa ilang mga pasol
ngadto sa nagtaob nga dagat.
Magpaabot sa mga kubit.
Ang mga pelican magpadayon
sa ilang paglupad.
Ug sama kanila
mosarap aron mangita
kon duna pa bay
nahibilin didto’ng kalan-on
ang libodsuroy tang
mga panumdoman.

(alang kang compañero Mel Allego)

-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

lola

Kon kusgan palang unta ka
dili gyod tingali nimo itunol
kanang imong kamot nganhi
sa akong dughan samtang magbuy-od ka
diha sa aseras.

Mihunong ko
ug milingkod sa imong tapad.

Kutas na ang imong matag
pagginhawa. Masipra
sa imong mga mata
ang ang pangaliya
nga hiposon na ang takna.

Tingali, samtang gipanglabyan ka
namo, gibalikan nimo ang katuigan
nga hagbay ra nitaliwan. Paspas
ang ilang pagdailos
ug naanod ka.

La,
kon kusgan pa lang unta ko,
dili ra unta kining balak
akong idalit nimo.


-- IOANNES ARONG
Lapu-Lapu City, Cebu, Philippines

awit

Moduko ako
Aron litokon
Ang mga pulong
Sa usa ka
Amang--

Sa imong mga pako
Gitipigan mo ako;
Sa usa mo ka mando
Mikagiw ang mga bungtod
Kauban ang ilang
Mga bahad.

Midahili ang yuta
Aron ako lamyon.
Apan gisikop nimo
Ang akong kahadlok
Dihang yano mo akong
Gisung-ay.

Busa
Ania ako
Buot moawit
Alang kanimo.
Apan ang nag-inusarang
Awit mao ra
Ang hinaguros
Sa akong
Gininhawa.

Ang pagkurog
Sa akong gaungot
Nga dila
Magpabilin.

Kay bisan gani
Sa pagbuka
Ning akong baba
Dili ako takos
Aron sambogan
Ang katin-aw
Sa imong

Kahilom.


-- GINA MANTUA-PANES
Cebu City, Philippines

tanka: sa handurawan

1.
hangin ug gugma
mibayaw sa tabanog
lambo ug langit
utlanan sa timaan—
tuldok nga gipangdugtong

2.
ugma ug kanhi
gibadlis sa huyohoy
damgo sa bata
sa palad gipamulong
sa kasingkasing uhaw

3.
dahon sa kahoy
daw anino nga lunhaw
bugnaw sa dughan
sama’g tipik sa luha
ug bangaw nga nahanaw


-- DENNIS S. SARMIENTO
Maryland, USA

sehnsucht

Balaan kining gitumban tang luna nga kalakbit
sa baybayon, kining diyutayng hawan diin
gisagop sa nihit nga bugang ang pughawng mga tunob
sa mipanaw na. Iuli kanang biyuos nga imong
gikutlo, kay sumala ni Iya nga misenyas
ubos sa namuswak niyang mga manan-aw, dinhi
giangkon sa dagat ang tanang turok isip abot
sa iyang katigayonan. Bisan ang pinugngang hagawhaw
sa mga balod naghambin og kaligutgot, mipahamtang
sa mando nga papason ang mananoy nga talidhay
sa managhigugmaay. Tungod kay mibiya na ang panganod
nga nagtultol kanato dinhi, hupas na ang hangin,
ug sa makausa pa kita mga dumuduong
nga mihamok sa awaawng mga yungib sa panumdoman.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

hubad sa balak ni Marciano Malvar Guzman, alang ni Edith Tiempo

Sa sakyanan, naghunahuna kanimo,
Ako nanumpang nabatyagan ko ang tingpamulak
O laing binuhat nga niabot.
Mga ganghaan naabli.
Ug kini mismong panginahanglan natikad.

Ako nanambo ug namay-ongan
ang kagul-anan sa dihang yanong nikamang kini
taliwala sa mga nahabiling tipaka
sa nawataswatas gipuril nga monumento,
ug giisa ang salamin ngadto sa nabuta.
Giitsa, gilamat ang mga kinabuhi.
Dili ato.

Niining pribadong kapildehan.
Mga damgo dili mahimong mga bato.
Apan adunay sama sa pirasong yuta nanirado.
Akong napalgan ang mga hunahunang-maghuhukom
Sa di-mahikap nga linalang,
Nakasala uban sa laing lumulupyo.

Karon, samtang nagkuwap ang kahayag, ako nagpakisusi
Unsang pagpakabuhi ang moluwas kanato
Samtang gihinol sa mga kamot mo
Ang gikonsabo nga mga taming.

Pagmata. Ang mga lalaking anak mo nangawala.
Mga abog nanungha pagbalik sa atong mga estante.


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

mal du siècle

nagpunay na lamang ako’g
ihap kon pila na lang ka adlaw

napuros x ang matag numero
dose ka gabii

dawata nga ang mga mahitabo
wala na kitay labot niini


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

self-portrait 3.6 (atubangan sa samin)

sukmagay ta, sama sa gabagay ang uban.
kon pitkan mo ang akong dunggan,
kadlitan ko ug garasan ang imong dughan.
kon kinsay motiyabaw natong duha,
maoy unang mobangka og istorya.

-- ADONIS G. DURADO
Paris, France

mga kuko sa agila: paghandom kang Edith Tiempo

Ako
usa
sa mga sanga
nga gibatogan
sa agila
sa imong diwa.
Nabati ko
kon unsa
kahait
ang iyang
mga kuko.

-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin,USA

pulang laso

Samaran ug daw makabsan na’g kinabuhi ang kuting nga si Mica
sa dihang nakit-an siya ni Temio.
Pikas iyang dunggan
ug diryot nang maputol iyang usang tiil
ug lugos mabuka iyang walang mata

apan daling nitaliwan iyang kakimpang
ug gibating kahapdos
kay adlaw-adlaw si Temio’ng
naghunad sa iyang mga samad
ug nag-uban niya
sa iyang matag pagbansay
aron mobalik sa naandang kalig-on
ang iyang mga tiil.

Wa abti’g semana,
adlaw-adlaw na
ang pagba-iid,
pagkapyot,
pagki-ay,
pagsayaw,
pagligid-ligid,
ug pagbalitok
ni Mica
isip paglingaw
ni Temio.

Tungod tingali niining
gihigtan ni Temio’g
pulang laso
ang liog ni Mica.

Labing sadya baya’g
naa’y pulang pakapin
sa matag ba-iid,
kupot,
kapyot,
ki-ay,
ligid-ligid,
ug balitok.

Ug sa dihang gibilin na si Mica ni Temio
dihang padulong na siya sa trabaho,
kalit mibutho sa bintana
ang usa ka dakong iring idlas
ug sa wa’y abiso,
milubong sa tanan niyang kuko
sa buko-buko ni Mica
ug mibira sa pulang laso
hangtod kini nihugot,
nihugot,
nihugot . . .


-- DESIREE L. BALOTA
Talisay City, Cebu, Philippines

hubad sa balak ni Mary Oliver: halad sa pagpahulay nga dayon ni Edith Tiempo

Pagsubang sa Adlaw

Ikaw mahimong
magpakamatay alang ini—
usa ka hunahuna,
kun ang kalibotan. Mga tawo

nakabuhat sa ingon, pagkamasanagon,
gipasagdan ilang gamay nga lawas nga mahigot

diha sa tugsok,
gamugna
og dili hikalimtang
kapungot sa kahayag. Apan

karong buntaga,
gatungas sa naandang mga bungtod
sa naandang panapton sa kaadlawon, nakahunahuna ko

sa Tsina
ug India
ug Europa, ug nakahunahuna ko
giunsa sa adlaw

pagdilaab
alang sa tanan sa tumang
kasadya
samtang kini gapataas

ilawom sa mga pilok
sa akong kaugalingong mga mata, ug nakahunahuna ko
ako hastang daghana!
Unsa ang akong ngalan?

Unsa ang ngalan
sa lawom nga ginhawaa nga akoang dalhon
balik-balik
alang natong tanan? Tawga ni

bisan unsa’y buot nimo, kini mao
ang kalipay, kini mao ang lain sab
sa mga paagi sa pagsulod sa sunog.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

bunga

bisan unsa kadaghan sa gihatag
nga bunga sa usa ka kahoy,
mapili gyod asa ang maayong binhi
ug makita ang mga pyasot

sa ilang pagkahinog;
hinay-hinay silang mobiya sa ilang punoan--
adunay moturok lang sa haduol,
adunay dad-on sa kalanggaman,
adunay maadunahan kay
nahimutang gyod sa mga kaang.

ang mga pyasot mahisagol sa barikutot
ug kasagaran magpabilin sa tiilan sa kahoy
ug magpaabot nga husgahan sa mga ulod,

ug ang punoan, magpabiling magbarog
uban sa pagpaabot sa katuigan,
sa pagkalunos sa mga sanga,
sa pagkagabok sa punoan,
ug sa pagkalarag sa mga kadahonan.


-- GERONIMA FAMILGAN
Argao, Cebu, Philippines

hinog sa punoan

Ang gugma ko kanimo kay hinog sa punoan
Wala gyod kiniy tatsa bisag garas nga gamay.
Bus-ok, hamis ug tam-is sama sa saging tundan
Ang gugma ko kanimo. Kay hinog sa punoan
Gikaibgan kini sa tibuok kapupod-an.
Daghang gayampungad, ilang laway gatabisay.
Ang gugma ko kanimo kay hinog sa punoan.
Wala gyod kiniy tatsa—bisag garas nga gamay!


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

stonehenge

Sa palibot, morag tinapok nga mga bato lantawon
ang mga pundok sa karnero nga nanibsib unahan
ning monumentong bato. Katahom hunahunaon
nga hangtod karon wa gihapoy nasayod sa hinungdan

nganong kining mga higanteng bato giguroy, gitapok
dinhi ug gipangpatong-patong -- pila na ka libo
nga katuigan ang nilabay. Ang mga turista nagkatapok
dinhi, mialirong aron lantawon ug kuhaan kinig litrato.

Saksi ko sa tipak sa nalimtang higayon, kining rebulto
sa misteryo nga mitapok og mga pulong sa akong ulo.


-- ADONIS G. DURADO
London, United Kingdom

kang dodong ug sa ubang mga sundalo sa isla sa spratly

Taudtaod, kilumkilom na sab.
Mahimo na tingali
Nga mopiyong
Bisan kadiyot lang.

Apan asa kaha ipatong
Ni Dodong ang iyang
Natun-ogang tingkoy?

Gakampat na ra ba ang isla
Sa mga kinakhaan ug mga itlog
Sa mga lumad-langgam.

Asa man niya patuy-oron
Ang iyang mga tiil?

Matod pa sa mga silingan
Nga langyaw, sila ra
Ang duna’y katungod
Pagtunob sa isla. Kuno,
Ilaha ang dahunog
Nianang dagat.

Pahuway lang usa, Dong.
Mahimong sa suok na lang
Motikungkong.

Basin ugma
Sa kaadlawon
Maunhan na nimo
Ang mga langgam.
Ugma, ang imong mga tunob
Basin mao’y makaangkon
Sa mga balas--

Molakra,
Molapos sa mamala,
Dili gyod mapapas

Bisan pa’g mogahob
Ang taob.


-- GINA MANTUA-PANES
Cebu City, Philippines

balakomedya sa silingang insek

Gipakaingon kog duna’y naglung-ag og pamahaw,
milingkod wa manapo, gitugdonan og daghang langaw.

Abi nakog duna’y nangantod nga dukot sa paniudto,
Nag-aso-aso, nasunog ang balhibo:

Sunok, sunok, bilatsalo!
(Sunog, sunog, Villagonzalo!)


-- DICK C. LARUMBE
Hernando Place, Florida, USA

pagduaw: tybee beach, georgia

Gigukod sa mga balod
ang matag tunob nako
nga napatik sa bunbon,
ug sa walay langay
napapha sa dayon.

Bisan gahagawhaw
ang langit ug walay
panganod sa dagat
gabagulbol ang lapyahan
atol sa akong pagduaw.

Kanus-a kaha mohunong
kining kasina sa hangin?


-- DENNIS SARMIENTO
Maryland, USA

mangga

Lisod dil-an
ang ginadili,
labina'ng hubag
nga mangga nga naa
sa puno-an ni Inday Eba. Nabuyod
akong panan-aw sa tumang kalunhaw
anang bamba'ng bunga. Gidughit nako
ang mangga ug gisalo nako, aron di madaot
ang iyang kadasok. Gihinay gyod nako’g panit
aron tibuok lang gihapon ang unod, ug gihiwa sa
kutsilyo gikan sa ibabaw padalus-os sa ubos, dayon
gidildil nako sa asin ug tuyo nga akong nakiriw sa
sa iyang kusina. Gidimdim gyod nako ang lasa:
gasagol ang kaaslom-kaparat sa akong laway.
Kada pisa nga hiniwa gikibkib-supsop nako
puyra ang lubas kay pait. Kay gikuwangan
ning makadiyot nga pista, nipiyong ko
aron tipigan ang kalami sa kalapasan.


-- TON DAPOSALA
Cagayan de Oro City, Philippines

chemoradiotherapy

gisunog ang dinaligdig sa sapasapa sa kainging kaugatan
natubli ang mga lisay nga nangigdal sa kinasang-an nga ilokbugan
nagsukasuka namiyahok nangluspad nangataltag ang mga buhok

rayo-ekis nagtamparos sa tampalasang dagasangang dumuduong
gigisi ang mananakod liti sa hornuhan sa mga kagaw
nangalarag nangagay-ot nangahilis ang kinauyokang tigbayon

dagkoti ang matag taligsik nga nagpatighulog sa hunit sabakan
tunawa ang aligatong namagtok sa nagapaminting balanosan
daobi ang gadeliryong alimpulos sa nagpangamayng tambalanan


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

mga berso sa baybayon

I. Taob

Ug mokumpayot ko sa imong panaad
sama sa pagkumbabit sa kalumsunon

sa anod nga kahoy
……buang nga lubi
………….galutaw nga galon.

Panahon na la'y agdon kanus-a
kining pagbati molugdang sa dayon.

II. Hunas

Ang kalibotan
usa ka dakong plato
nga puno ug balas, sagbot, ug sabaw

gitakloban og panganod
nga gihaplasag anyil

morag bayuok.

III. Aya-ay

Sa una bitaw malipay ra man ka

sa usa ka bugkos nga bunga sa pagatpat
nga dalag-dalag ang dahon,

sa usa ka sartin nga donsol
nga gisukaan ug giluy-ahan,

sa usa ka Caltex
nga aninikad nga tinunoan.

Apan nganong karon
igo na lang ka mangyam-id?

Tungod ba nga ang gilakwan mo
nga aspalto karon

dili na langsa ug anghit?

-- RAIN L. AMANTIAD
Auckland, New Zealand

pahilis sa nihilismo ni Adonis Durado

di ko mokagiki. di ko moagik-ik.
di ko mokatay. di ko moyatak.
mokilo ko didto. moilok ko dinhi.
inig buwag sa uwan. inig liwag sa uwag.
lawom kog salabutan. lagom kog salag utin.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Koror, Palau

nihilismo

di siya mokatawa. di siya mokatawa.
di siya malimot. di siya molimot.
moliko siya dinhi. moliko siya didto.
inig buwag sa buwan. inig liwag sa luwag.
putli siyag balatian. puti sihag bilat tiyan.


-- ADONIS G. DURADO
London, United Kingdom

sa dili pa ka mabuhi

Adtoa ang abtanan sa mga makililimos. Pagtuon
Unsaon pagbuntog sa orasan. Kamang. Kantahi

Ang imong amahan nga manglulugos, galuhod
Samtang naumod sa bilahan sa iyang kahidlaw

Ug kaulaw nga labaw kadan-ag sa kaugalingong-
Kasilag. Gikan gidakdakan og bato iyang nawong,

Sunda ang iyang mga mamumuno ug tilapi
Ang ilang mga tiil. Pag-andam og laylay alang

Sa imong inahang bungol. Tapari siya, ug lingawa
Og sugilanon gikan sa basahon sa mananabtan

Nga giango-ango na ug ganganga sa bintana
Samtang nalanay ang adlaw daw karmelitos

Sa laway sa kilumkilom. Gapanilap ang mga tiki.
Unsa’y ibagnos nimo sa imong dila aron dili ka

Pul-an sa kapait ug dili matagbaw sa katam-is?
Ayaw paghilom. Kon unsaon pagtugaw sa urom,

Patudlo sa masuso. Pagtinihik sa kulba. Atubanga
Ang duha ka dagway sa usa ka sinsiyo nga damgo.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

kahapsay nunot sa kagubot

Kay nanghuy-ab ang iring paw't
gikan gipahimuslan ang nahabiling dukot—

usa ka makadig-ab nga tagbaw
gikan sa nabahaw nga alimungaw—

may damgo'ng dayag gisala
gikan sa katag nga hunahuna:

Katahom midimdim sa samin
nunot sa limbong, gapabilin.

Unya, ang pagtuhop sa yuta
Ug pagdailos nunot sa dakong baha:

ang kahapsay nunot sa kagubot.
Kahilom mihangop sa kangiob

paghapak sa dugdog.


-- GENALYN G. OMAPAS
Cebu City, Philippines

pahinumdom

Kon gasubo ka
balikan lang nato kadtong
atong gibuhat kaniadto
samtang nanglingkod ta
sa hagdanan
sa atong balay atubangan
sa abog kaayong karsada
niadtong ting-init
sa Mayo

galukot-lukot ta
og kugmo.


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

isla

Ako, nag-inusarang nagpaabot
sa pagbalik sa imong mga tunob
niining akong baybayon
ug sa mga hagtik sa balod
nga naghapak-hapak sa tampi
niining akong lawas
mao na lamang ang buhing saksi
sa nagkagiwit nga kasakit
nga giwiris-wiris sa huyuhoy
niining putling balas
nga imong gilubngan
sa mga handurawan.


-- GERONIMA FAMILGAN
Argao, Cebu, Philippines

litanya

Mosugmat na gani ang akong kauhaw matag kadlawon
tuyo nako dili ang paghanduraw niadtong talidamgo
nga anino sa gamatuto ug mga hagawhaw daw giduyan
sa kangiob sa hangin ug bidlisiw sa sidlakan.
Kapid-an na ang kaagi ug nahanaw na sab
kadtong lagkaw sa akong lola apan nagdumili pagbiya
ang yamyam sa kaadlawon, gadan-ag daw panaad.


-- DENNIS SARMIENTO
Maryland, USA

daw manananggal

Kay ilang gipadayag ang hiyas sa pagpatunga,
Gisalikway, gitukmod sa pagbiya
Ug giisip nga manananggal silang Sayong ug Celing,
Angayan nga buwagon sa kahapdos sa asin
Sa pagtunglo ug pagtamay sa kasilinganan,
Kagikan, kaliwatan, ug kahigalaan.

Kay nibarog silang di monopoliya ang kinaadman
Ug di ingong sakto ang naandang gituhoan,
Giisip nga manananggal silang Sayong ug Celing
Ug angayang buntogon sa kahapdos sa asin
Sa panghunahuna’ng kadaot lang ilang matampo,
Wala’y bisan gamay nga katahom o kaayo.

Kay ang ilang pagtuo, dili lang ingon nato,
Ang kinahanglang tagaan og lawom nga respeto,
Gihukman nga manananggal silang Sayong ug Celing
Ug angayang silotan sa kahapdos sa asin,
Sa pagtunglo ug pagtamay tungod sa ilang pagladlad
Sa ilang pak-an ug makapanlimbawot nga kangil-ad.

Kay di lang ang nabalaod ang ilang gidawat
Ug ang panuki-duki mao’y ilang gibuhat,
Gisangyaw nga manananggal silang Sayong ug Celing
Ug angayang lumsan sa kahapdos sa asin
Aron bisa’g makalingkawas, sigurong makuso-kuso
Ang ilang pagtuo’g pagbati nga giingong subersibo.

Kay padayon nilang giampingan ang hiyas sa pagpatunga,
Ug giamuma aron dili mahiagom sa pagpasipala,
Gipatuo nga manananggal silang Sayong ug Celing
Ug angayang ilubong sa kahapdos sa asin
Aron masigurong di na gyod sila makabangon
Ug magsaulog sa usa pa ka bag-ong kabuntagon.


-- DESIREE L. BALOTA
Talisay City, Cebu, Philippines

danguyngoy sa violin

Bakante na ang conservatory.
Nahipasadpasad ang mga pahinang nagkanta kanhi.
Ang baton sa conductor giagup-opan na.
Ang opus duhawit sa
Piano trumpet trombone saxophone clarinet…
Usa na lang ka hagawhaw
Sa handumanan sa naungkag nga orchestra.
Sa kaadlawon ang nag-inusara nahabilin nga violin
Gabakho: Kinsay mamukaw sa nota ug lirika?
Hain nang amang nga mag-aawit?


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

dili ba ang gugma…

dili ta magsugod
magsumpaki
kon asa taman ang kasway
sa kasingkasing

dili madala
og dangaw
dupa
hapa

walay sukod

piyong aron makita
pagpapildi aron modaog

lisod
libog

apan dili ba
ang gugma
ingon ini

"Gibati ko ang imong kasakit
apan dili ko ni idunol pagbalik."


-- RAIN L. AMANTIAD
Auckland, New Zealand

unang pahimulos, ulahing panimalos

makatilaw ra lagi og gaba
ang sayo nga langgam
wala’y tuktogaok magsaba

inig gimok sa kilumkilom
nga magkamang sa kahinam
ug maghuwat anang kahilom

sa pako nga unya mapulpog
lakip ang mangangayam
nga sungo sa kahakog

manambo ra ang panganod
inig piyong sa langgam
nga pistahan sa mga ulod


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

dakpanay

Namuti na baya iyang mata
Sa naglabay-labayng’ mga letra.

Ningtubo na lang intawon
Ang gainusarang piso nga sinsiyo
Nga gipansak sa iyang dunggan
Bisan wa pa gyod niya masakpan
Ang atuli nga samokan.

Kaundangon na daw si Dodong
Apan gibiyaan naman siya
Sa iyang buslot nga tsinelas
Nga migukod tingali sa iro
Nga nga gatangag og bukog sa isda.

Nisuway siya og panghimuta
Aron ingnong sayop ang nakita
("Di ba kaha to iring?")

Ug sa dihang nipaghot ang iring
Nagdiwalwal ang dila,
Gapakapin pa og laway
Nga nipilit sa the Beatles
Nga t-shirt ni Dodong.

Kalit lang nisulpot si Lastikman
Morag babolgam nga nitaplak
Sa bungbong: Tuko lagi daw siya,
Tiki ra si Superman.

Naglibog na si Dodong
Sa iyang mga nasaksihan.
Lahi man sab kuno
Ang iyaha samtang iyang kasuya
Gasumpay sa galawod niyang laway.

Tan-awa! Ganahan siya molarga,
Mogukod sa mga laagan nga letra!

-- PRINCESS DIANNE KRIS S. DECIERDO
Manukan, Zamboanga del Norte, Philippines