ang balay nga imong gibalikan

Gipadak-an na ang balay, gidugangan og mga lawak, nga imong gibiyaan sa gabukal pa ang dugo sa imong kabatan-on, sa dihang milalin ka sa halayong ulohan, apan sa tinuoray midaghan lang ang mao gihapon. Sama kaniadto naglublob ang mga bukbok sa ginhawaan sa salog, ang tigson nilang kaliwatan. Sa walay pagdali o paglangaylangay magtapok ang abog sa nangitngitang mga suok, dayon silhigon, dayon magtapok na usab. Nagpabiling ulay ang kangitngit nga gitan-ogan sa kisame.

Sa unang higayon nga mibunok ang ulan sukad sa imong paghiuli mibadhas ka sa hawanan, gadagan nga naghangos gikan sa pultahan ug milibot sa tanang lawak, nanuktok, nagkanguhal nga nangutana kumusta ang mga bata, wala bay napadpad nga lampin, wala bay tulo gikan sa atop. Apan mipasalig silang tanan nga OK ra, ang pamilya nga milahutay, misanay, milipang,  banay nga mikatap ug karon nagpunsisok sa wanang sa panumdoman.  Usa ka nagtikuko na nga iyaan mihagawhaw og “Bayle, tibuok kalibotan”. Ang mga masuso nagtabyogtabyog sa sako sa harina nilang mga duyan samtang ang dagkodagko na nag-apong nga walay pamilok sa nagpasad nga mga tukog. Tataw nga walay bagyo nga makapukan kanila.

O kaha may alimpulos nga modagit sa usa kanila sama sa nahitabo kapid-an na ka tuig ang milabay. Nagbangotan sila (kadiyot o dugay, walay piho nga makahinumdom) unya hinayhinay nga mibalik sa inadlaw nga buluhaton sa makanunayong kompas sa ordinaryo nilang kinabuhi. Unsaon ta man. Sigon sa ilang baroganan makaingon ta nga ang pasundayag sa akong kahingawa angay unta nga makapasilo kanila, apan hinunoa, nagpakita gani hinuon silag kahimuot.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Manila, Philippines