kabilin

1.

Matag tuktok nato sa pultahan, 

nahibawo kita nga giapil pod nato'g kuot 

ang damgo sa mga nahinanok sulod niini.  

Gitugaw usab nato ang mga nagtukaw:

mahipugwat ang mga tiking naglambikis

sa kisame diin atong gibitay ang dagon;

maukay ang nagtagong ilaga sa karaang

kaban diin gitipigan nato ang mga baraha

ug libreto sa mga sukdan ug tambalan;

mahikurat ang nagtungok nga anino sa aparador

diin gitakod nato ang usa ka dakong samin:

nag-utlan sa mga katuohan ug di katuohan,

nagdugtong sa mga kutay sa laway 

nga hinimos mga kaka sa atong pangandoy,

nagtipig sa mga hinikling dalang gisubay

sa mga hulmigas, kabog ug duwende;  

ug manghuy-ab ang wugwog ug bakunawa.

Matag lubag nato sa siradora sa pagkaplag,

gilakip usab nato'g dughit sa panganod

ang mga ngalang gianod sa sulog ug balod:

Maria Cacao sakay sa iyang barkong 

bulawan nga nagtakoban sa langob sa Lantoy,

Dagohoy kansang sundang gihunghong

sa budyong nga nakapaukay sa mga prayle

ug piratang gilantaw tumoy sa gipanglumotan

nang balwarte sa atong lapyahan

nga gitukoran na karo'g videoke bar, spa

ug cottages sa pakaron-ingnog pamorikat;

Pedro Calungsod sa balabag sa Kuros Dako

nga nadakin-as lamang sa kada tutunlan

sa mga himantayo'g buyagan sa tubaan;

Tamblot nga nag-ugom sa gahom ug balak:

gitagik sa laag nga puti ug itom nga kabilaw, 

giuwang sa sigbin ug saag nga tambaluslos.

2.

Kon atong padayonon ang litaniya sa mga ngalan,

gahom ug kahibulongan, mahidagsa kita

sa kinadul-ang piliw sa gipang-iliw natong

kabilin o, di ba kaha, gustong kalimtan apan

namilit na sa bagulbagol nga handomanan.

Gidagsa sa hunasan ang nasunog nga anino

sa rebulto ug mikagiw ang mga anito.

Nanghupaw ang kataw dihang nanurok

sa isla ang mga higanteng katedral human

nagtagayg dugo'g dugos si Legaspi ug Sikatuna.

Gipatikag bendita ang agtang ni Humabon

ug gipanglugos ang mga diwatang naghamlis

nagkadaiyang takdol sa Kahilyawan 

maong giwarawara ang kampilan ni Lapulapu.

Halok ang bugtong sumpa sa gaba kon

mahagbong ang ubi sa Bo-ol. Ug hangtod karon, 

padayon gihapon ang ilad sa mga lumad.

Kay kinahanglan pa ba natong balihon ang senina

kon ugaling gilalo kita sa way dagway nga mino?

O itunob ang duha ka lapalapa sa abo

kon gilipat kita sa nagpangidhat nga kilat?

O mag-ihaw ug sabliga'g dugo sa ugis ang agtang

kon giilad kita sa mga gituohang tilimad-on?

O manguros kita'g agiw inig sulod sa balay

kon tibuok adlaw kitang nagtong-its sa haya?

O magpalina'g kamangyan nga gisagola'g

itlog sa tapaytapay, amorsiko, salag

sa tamsi aron suwertehon sa negosyo?

O magdagkot og kandelang itungtong 

sa bentana kon mohagtok ang Biyernes

nga mahiatol sa petsa trese sa kalendaryo?

O mag-andam og dose ka nagkalainlaing 

prutas, pabutha'g super lolo ang mga demonyo

kon molibkas nang orasan sa bag-ong siglo?

3.

Giukoy na sa mga bakukang ang giilok natong 

kahadlok inig daitol sa atong lakang sulod

sa lawak o lasang sa mga bathala.

Gidupa na sa mga tangang puwa'g ikog

ang utlanan sa milagro'g garbo lakip na

ang pangagho ni Madya-as ug tuaw ni Kulas

Kusgan ngadto sa layong Kanlaon.

Padayong gipas-an ni Dangaway ang kahayag

nga modan-ag unya sa atong kalimutaw

kon mosangko na kita sa paglatagaw

kay kanunay man gyod natong dangawon

ang gilay-on sa damgo ug gipaugdaw

sa kalayo ni Guguran ang Sumpoy 

o Suinuron natong kasilag kon mapakyas:

nasayod niina si Alunsina, bisan gani

ang mga engkanto'g ada sa Corella. 

4.

Inigpunit nato

sa mangatagak nga mga dagon, 

giapil pod nato'g hakgom ang inayran 

ug sagad nakalimtan kay gipalabi 

ang matilapan, masimhot, madungog, 

mahanduraw ug mahapyod.

Sama pananglit

sa  asoy sa ihalas nga suhong ilawom 

sa mga libgos ug uhong nga karon 

giilisan nag MP3, MTV ug youtube 

ang Dandansoy sa ilang hudyaka 

nalanay ang higyaw ni Kanaway.

Gihubad na karon

ang kalami sa aninikad, kinampay

ug balanghoy ngadto sa dayo

nga dila nga dunay gitaghoy nga recipe, 

gilanlan nga teyorya, panukiduki

sa alingagngag ug menu sa timpla.

Nangapuwak na

ang alimyon sa ilang-ilang ngadto

sa kinahiladmang garapa nga gihapnig

sa mga dagkong mall imbes

kurawon kining dugos sa nagbukal

nga kawa sa mga meriko sa langob.

Di na molabtik

ang hapuhap sa imahinasyong

nagluklok sa libro'g tanghaga

kay gadaylang na man sa atong

kalimutaw ang bulok ug eskrima

sa gilantaw natong hilas nga lilas.  

Atong gisalikway

ang mga lansiyang sa ilang dasok

nga punsisok batog sa mga sanga

sa akasya ug lukay sa lubi kay 

nalingla kita sa pamiga ug pangigat

sa Friendster, Facebook ug sa chatroom.

Wa na'y lumay 

ang lunok sa nahibilin tang bahakhak

kon awkon sa mga buwakaw

ang gabii sa nag-anagong anino

tungod kay giligaw naman ang atong 

kahingawa sa Hollywood ug soap opera.

Amang ang nigo

nga naghanduraw'g tahop human

ang unang subang sa pananggi

ug padayon ang banwag sa santilmo

sa mga gipanglubong nga kabilin:

gibalikosan na sa gamot ug kalimot.

5.  

Masiplit pa kaha ang tango 

nga gihabak ni Habagat 

kon nasangit sa kada 

nato ka kilay ang kapa 

ni Superman ug Batman?

Labing ngilngig kon kanunay

nga hugyoan sa paghot 

ni Scooby-doo

ang atong dunggan? 

Bisan gani ang alingagngag 

sa tambaluslos gibayan 

na ma'g kiyot sa langyaw 

nga panghupaw.

Unsa kaha'g hilam-osan 

ang namilit nga lapok  

sa atong aping ug ngabil. 

Tapokon nato'g balik 

ang kabhang nga binilin 

sa mga umang.

Hapyoron ang himbis 

sa galuno nga uhipan

libod ug baksan

nga nakalimtan lamang

kilid sa mga busay.

Kawsa'g tubig-atabay 

ang wa'y sulod nga tagyaw 

ug sigaan ang sug-ang 

sa kasingkasing.

Pagkahuman, silhigan nato'g 

abog ang hagdanan,

halingan ang mga layang 

dahon sa nataran,  

hilom nga sud-ongon 

ang mga aligatong 

ilupad sa huyuhoy.

Unya, gakson ang kilumkilom.

Hagkan ang kabugason.

-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines