dayan-dayan

bisan gani ang payag

mangadorno man

sa kilid sa bintana 

namulak man ang bumbil

bisan sa silong duol sa hagdan

anaa ang puting itoy

mikiwil sab ang ikog

sa imong pag-abot

ug sa ubos sa salog

anaa ang himungaan  

galuob sa iyang mga itlog

nga bag-ong nangaposa

ang pagpaanyag dili papugong 

bisansa kalisod sama sa kahoy 

nga nangariyos sa iyang mga bunga

ug sa bungtod nga magkalo sa adlaw 

ning sayong kabuntagon

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

liwas

I

gitangtang na ang mga bandiritas 

ug gihipos na ang inabangang bapols

nag-abot sa kusina

ang labhanang mantel habol punda kurtina

ginamit nga baso kutsara tinidor plato

kawa kandil kaserola kaldero

walay ganahang magpundo sa balay

dili igkita sa bidyokehan ang mga tambay

walay nag-itsa-itsa sa basketan

ang nabugnawng agipo

gidaro-daro sa iro

II

dunay daw hadyong sa buyog

nga moduyog sa matag paglinog

ug dili sama sa kasikas

nga mabati ta sa gawas

wala tay kalibotan kon diing espidnoha

nanukad ang maong kabalaka

sa makadiyot mora tag mga bata

nga gihadla-hadla gihagwa-hagwa

sa kon si kinsa may nagpuyo ilawm sa yuta

unya taliwala sa monunot nga kahilom

mobanos ang laing mga pag-uyog

nga kita ra gyoy makadungog

-- IOANNES P. ARONG

Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

giguyod sa gipakuha

Gihiktan sa inahan ang punoan sa kahoy. 

Nadunggan niya ang daguok 

sa iyang tago-angkan lahos sa imburnal diin 

nilanog ang iyang pagping-it duyog sa uha

nga nipakurog sa mga sanga. Nihaguros 

ang mga kwaknit. Wala'y duyan 

alang sa iyang laylay. Dili mapugngan 

iyang mga lakang latay sa pisi 

sumpay sa nagtabyog nga buwan. 

-- MICHAEL U. OBENIETA

Topeka, Kansas, USA

haya sa coffee shop

Ang kahayag sa mga bombilya

ming-unong sa akong pagpulaw.

Daghang nanambong, ug nagkadaiya

ang ilang mga tumong ug tinguha.

Apan wala gyod sila masayod 

nga ang minatay--kining inatay 

nga gugma mao'y akong bugtong

giunongan. Daghan baya mi diri

nga nanghigop og kape apan ako ra, 

ako ra intawon ang nagtukaw.

-- ADONIS R. ENRICUSO

Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

hubad sa balak ni Oscar de Zuñiga

Biyuos sa Rosal

Maghibalag ta'g usab sa dalan

Ubos sa nagapayong nga ulan

Mga lawas gianod mahimayaong

Gaagos og mga balak sa panlimbong

Manglakat ta sama sa naandan

Sa daan sinating agianan

Diin bakakong gugma nahimatyagan

Kumpayot sa nangadugtang kakahoyan

Kadiyot da atong panagtagbo

Di kita magtingganay o magsubo

Ang biyoos nga wala gyod mamusilak

Sulod sa nangalisbong-ulan mong lawak

Magbulag upod atong padulngan

Kon moundang ang bundak sa ulan

Mga lawas kamig kaamgid sa patay

Bukot sa isog-pulang habol gabitay

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

High Springs, Florida, USA

turbulence

(alang sa insik nga stewardess sa eroplanong akong nasakyan)

Ingon siya, Li, you just call me Li,

Dihang iyang giipisag usab 

Og bino ang akong baso. Dayon

Pila lang ka minuto pagbiya 
Niya, kalit gitakigan among 

Eroplano, mitidlom og pila 
Ka metro mao nga kaming tanan 

Lagpot ispirito. Apan diha 

Sa kahadlok ug sa kaguliyang, 

Ambot og ngano nga nakahimo 

Gihapon ko paglili: Asa na 

Kaha si Li? Ug sa iya unyang 

Pagkaulpot, kinsa kahang swerteng 

Sabakan ang iyang nalandingan? 

(kabahin sa koleksyon SONETO KUNO)

-- JEREMIAH BONDOC

Sanciangko, Cebu City, Philippines

ang tuktok sa pultahan

Mibalik ako sa daan kong lungsod.

Sa bughawng dagat ug berdeng kabungtoran.

Sa karaang simbahan diin didto ako bunyagi

ug diin kaniadto naminaw ako

sa mga wali sa tigulang nga mga pari.

Sa daang eskuylahan diin ang mga maestra

kaniadto mitudlo kanamong kabataan 

og mga kanta nga dunay usa nga naghisgot

bahin sa pagkamatay uban sa nabuak nga gitara.

Ug samtang naghigda ako sa daang lawak

nga wa mahikatulog sa tungang gabii,

akong nakita sa nagbukas nga bintana 

ang hanap nga bulan sa luyo sa ngitngit

nga kadahonan. Unya kalit akong nadungog

ang tuktok sa akong pultahan.  Ug misulod kanako 

ang usa ka kahadlok.  Kay wa ko hibaw-i unsa 

ang mosugat kanako sa higayong akong ablihan.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

pasiuna

Niulan ganiha sayo

sa buntag. Ug hinay- 

hinay nawala ang panganod, 

naanod sa kahilom sa kawanangan. 

Nakita nako ang balay 

sa imong kagahapon--puno 

og luha, puno og dugo. Diin nagsiga

ang mga butang taliwala sa menteryo 

og langit, diha sa dakbayan 

nga ganahan nimong sunogon, 

giabli nimo ang imong dughan 

aron makit-an sa kalibotan 

ang imong kasingkasing 

nga lata.  

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA

Bais City, Negros Oriental, Philippines

dinhi diin kita nahidangat

dinhi diin kita nahidangat

halayo sa balhiboon nga hustisya

hagip-ot ang lawak

linapi ang mga bungbong niini nga sarang 

himoong panglansis sa mga saad

apan sa atong paglusad sa tugkaran

ila kitang gisabwagan og kahayag nga hapdos 

sa atong mga mata

nga dugay nang gilaming sa kangitngit

unsay kapuslanan niini

gamiton ba kini aron matanggong ako

alang sa lain na usab nga litaniya sa mga pangutana

ang mga pasangil dinhi

naghubit sa karaan kong kinabuhi 

mga kalapasan nga mahimong ipahid ni bisan kinsa

apan dili kini mao ang sumbong batok kanako karon

mao nga sayod ako nga dili magkadimao 

ang akong mga tubag

apan andam ako nga sukitsukiton 

atubangan sa katawhan

andam ako sa panghimaraot ug biaybiay

mapasalamaton ako sa tabang

sa tinuod lang nahimuot ako nga nagpalandong

sa kahigayonan nga mapugos ako

sa paghinumdom

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

matag tuig ang mga tuig-tuig

Inig maghinangat ang bakasyon

sa magkainit nga buwan sa Pebrero

pagahuwaton sa manginhasay sa Olango

ang pagdagsa sa mga tuig-tuig,

mga masusong buriring kun butiti 

nga gipiyal sa misteryosong kalawran 

sa gatasong dughan ning hunasan.

Didto subay sa sulogong sawang 

luyo sa landong ug kahilom sa kabatoan

tadlas sa pininday nga katahom sa kagasangan 

likay sa bukya ug tuyom likod sa kalusayan

daw kagubot, daw kumbira, daw tubag sa pangaliya

ang mga tuig-tuig: tinuig nga grasya

kinaham nga karneng nilarang ning isla! 

Apan inanay unyang molurang ang berano

sa naghingutas nga kapungot sa Mayo 

magsugod unya dayon ang dakong kagiw 

pabalik sa bughaw nga misteryo

aron unya kon buligan sa kalawran

makaipsot ra sa pagpanglutos sa kahiladman 

motuod ra unya sa kabakhawan

aron hingpiton ug bag-ohon 

ang tinuig nga sugilanon. 

-- IOANNES P. ARONG

Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

tinubdan

Gabaga sa akong kabukogan 

ang hangin sa kamad-an, gasiak 

sa akong tutonlan. Ug kini 

wa’y kinutoban samtang

padayon ang akong pagdumdom 

kanimo nga gapalutaw

sa akong kauhaw.

-- JONDY M. ARPILLEDA

Kapalong, Davao del Norte, Philippines

paghagdaw gikan sa panumdoman

anaa ra si lola nena ay 

nagtakus og bugas sulod sa nigo

dayong lingkod sa tuwang-tuwang 

gisabak ang pili-anan og pasi

gitupad ang gamay'ng radyo 

lanog kaayo sa drama

samtang gipuknit niya tagsa-

tagsa ang pino nga bato 

ug mga itom-itom nga nahasagol

sa kiliran sa wala dayong hulbot

sa hinimong paspas pang-abog sa lamok

ug gipupo pod niya ang iba sa may hayhayan 

aron pusa-on ug ipahid sa batiis

ngano gud tawn wala ko kakita 

sa pagtulon-an sa adlaw-adlaw nga buhat ni lola

mangandam sa mga mopasakit

kon manglimbong ang puti nga abog 

hala tayhopa aron makita ang putli nga grano
puknita ang mga pasi, bato, ug bisan unsang itom

atangi ug paminawa pagsubli ang mga kulba

hinam nga sugilanon sa kinabuhi  

-- TEA SOLON

Cebu City, Philippines

usa ka tanghaga kabahin sa kinaham nga kasag

pagkadako pagkataas 

sa iyang mga kuyamoy apan 

sa dihang giluto na ug gibira

pagkagaan unya sa 

pagkabuak pagkapait 

bisan og dako 

iyang bayanan

ay ang gadaghan
hangin ra diay 

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

kay dili man

kay dili man nako mahilak

ang tanan

ako na lang ngisihan ang kahuot

sa akong dughan 

ako na lang ipahuway

ang napagaw nakong tutonlan 

buot unta kong mosinggit 

bisan walay makabati

bisan tanan nimong gipamulong

padayong gabagting 

lakip sa pangiyawat ug paglaom

basin ugma ang tanan 

sa kagahapon malubong unta 

sa pagluom

-- LESLIE S. NUÑEZ

Compostela, Cebu, Philippines  

pagdapit

Sukad niadtong kataposang tunob sa imong inahan

natumban mo karon ang  kinaubsang ang-ang. Gahuwat ka 

dinhi taliwa ning hagdanan diin ang gilapdon sa ngiob 

sama sa kahinam nianang mga tutok sa dagway tapot 

sa bungbong nga kamig pa sa nanglabay nga katuigan. 

Dili matugkad ang katugnaw sa pagdawat sa iyang tanyag. 

Matod niya, ikaw ang gapahinumdom nga ang ganti 

sa paglaom mao ang pagpaabot. Karon, ang pagduaw subay

sa tunob sa kagahapon--tugbang sa hangyo nga wala nimo 

pakyasa hangtod matalikdan sab niya ang pagsud-ong diha

sa sapa nga hilom pa sa habog og karaan nga bintana.

-- DENNIS S. SARMIENTO

Baltimore County, Maryland, USA

lainlaing bulok sa kalinaw

Bulaw ang bulok sa kalinaw

Alang sa nagtingsi nga langyaw.

Samtang sa gobernong way nada

Gasigasiga sab nga pula.

Ang lumad wa tawon magdahom

Nga makita itom nga dag-om. 

Kalinaw nga puti ug putli

Nganong kami gihasihasi?

Kalinaw alang sa paglambo

Nganong iula among dugo?

Kalinaw sa panaghiusa

Nganong ikaw bulok sa kwarta?

-- ANIJUN MUDAN-UDAN 

Malaybalay, Bukidnon, Philippine

bibliyoteka sa nagpaabot nga kamingaw

Puno og pilo ug kum-os ang dahon

sa mga libro nga imong gipadala nako

gikan sa nagkalahi-lahi nga langyaw

nga mga dapit sa kalibotan. Bug-at sila

sa akong mga kamot, haw-ang

ang mga ngilit-ngilit, ug wala'y badlis

ang mga pulong. Wala'y sulat

o patik-patik bisan naglakra

ang imong agi kon ipatakilid nako

ang mga panid ilalom sa suga.

Wala'y laing mabihagong marka,

usa ka kalaworan sa mga palabra

nga nagbuntaog ug puno

og kahimoan sa pagbadbad 

ug pagsabot. Usa ba kini ka mapa

sa tinagoang bahandi nga ang tiklop ra

sa mga kanto ang makasabot?

Unsa ang mga timala sa pagkahibalo 

nga naa ko sa tukma nga dapit

ug ikaw wala nagpasaag nako?

Matag linya naa'y kinaiyahang kahilom

samtang ako bugtong naghulat

sa mga koreyong wala ning-abot...

-- JEFFREY JAVIER

Davao City, Philippines

mino

Gipanggukod ba kaha ni silag abat 

Nga anaa lang sa hunahuna ug di makita—kay 

Gamay na lay kuwang, kining ilang linaktan 

Maingon na gyug dagan. Apan og imong 

Tutokan, way kahadlok nga makita 

Diha sa ilang panagway. Gani lutaw 

Ug layog lupad ang ilang tinan-awan 

Maong bisag nagpunsisok mi sa dan—taliwa 

Aning namugna nga dakong lawod sa kabanha gikan 

Aning nagsapaway nga tingog sa mga sirbato, kining 

Kagalkal na kaayong arangkada sa mga makina, tinagubtob 

Sa mga tukar nga makabungog, kining naglubad-lubad 

Nga syaok sa lain-laing baligya diha 

Sa daplin ug tunga—mura ra mig wa 

Magkinit-anay, murag ang ilang mga hunahuna tua 

Sa mga butang nga ilang gitinguha

Sa unahan, tuas sunod iskina o asa ba 

Kahang ispidnoha. Wa sila kabantay

Nga karong higayona, diri sa iskina Makati 

Ug Buendia,

Ibabaw 

Sa mga toreng 

Nagpaugatayg 

Patas-anay 

Dinhi, naingog

Usa ka dakong ngisi

Sa kawanangan

Ang buwan—nagpaurarayg pabilangkad

Sa hinuwaman niyang kahayag.

-- JEREMIAH BONDOC
Sanciangko, Cebu City, Philippines

alkansiya

(gikan sa word of the day ni Jona Bering)

Alkansiya.  Sama sa alkansiya

nga hulogan ta og mga sensiyo, 

ingon ‘sab ang atong utok 

nga sudlan ta og mga pangandoy,

mga damgo, mga handurawan.

Ingon ‘sab ang atong kasingkasing

nga sudlan ta og mga paglaom,

kahadlok, paglampos, kapakyas, 

gugma, ug kasilag. Buk-a

ang imong alkansiya ug ipadayag

kon unsa ang balor sa iyang sulod. 

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA   

harana

Takdol ang bulan, ug gialirongan sa mga palahubog 

ang usa ka lungon. Ang siga sa lubot sa aninipot 

nikalit lang og kapalong. Padayon sa pag-mahjong 

ang mga sugarol sulod sa kapilya. Ang imong anino 

nihinay-hinay og inat, galamon sa kaugalingon 

nimong lawas sama sa usa ka papel nga barko-barko 

nga naunlod sa banga, sa tiyan sa kangitngit. Ug 

nakita nato karon-- ang dakbayan nahimong usa ka 

dako nga sam-ang. Matod pa sa mga tigulang, ang gabii 

alang sa ulitawo ug balo, sama sa usa ka katre diin 

giremedyo ang kamingaw samtang sa pikas nga balay, 

madunggan nila ang harana alang sa usa ka dalaga.

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA

Bais City, Negros Oriental, Philippines

hubad sa balak ni Rene Estella Amper

Ngadto sa Akong Inahan

Mahadiin naghulat ka kanako

sublimis inter sidera

uban sa gamay kong kalag

sa imong mga puting kamot

Ako nikagiw dugay na kaayo.

Nagginukdanay kita

lagbas sa mga lihok sa mga gilay-on

nagtiponbulag

isip berano kuyog sa rosas sa ting-init

sa hardin diin kanunay ko ikawng mapalgan

gakapakapa nakigbuyon sa kabulakan.

Walay kasakit nga maagwanta mo

nga mas malaa kanus-a ang kahapdos

mao ray ibilin sa panaghimulag

Ikaw ang kasingkasing nga nagtipig sa akong pagkabata

hapsay nga pagkapilo tupad sa kalabera

sa mga dulaan ko sa karaang estante.

Dugay na kaayo kong nagpahilayo.

Giprenda kong mga sinina duyog ning kalibotan

alang sa ganghaang-pamasahe ngadto sa sirko sa pagbalanosan.

Hugaw ako, inahan, nanimahong' kasub-anan.

Nahimo nakong magbabalak.

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Lake City, Florida, USA

suroy-suroy sa sugbo

Gamay ra gyod ang Cebu

kon hanas na ka diri, ingon ka nako

dihang nagsuroy ta.

Timan-i lang ang Colon

diin magsugat ang nagsanga-

sangang mga dalan sa dakbayan diin

dili ka masaag.

Dinhi ang mga karaang sinehan

karon gapasundayag na lang

og mga salida sa nagkalain-lain

nga gugmang gidili.

Sa Pasil mitungha

ang kalag sa babayeng mibiya nimo 

kaniadto, nagsakay og tartanilya

ug nagpadayon paglatos nimo.

Sa Mango Avenue misayaw

sa akong kalimutaw ang mga puwa

nga gabii sa imong kaagi.

Ug padung pauli, sa pagsakay nato

og jeep sa may Crown Regency

masud-ong nato ang init nga pahiyom

sa imong gipalabi bisan 

gapadag-om sa kasingkasing.

Karon, ang katam-is ug kahalang 

sa siomai nga atong gisawan 

sa may Fuente Osmeña mao na lang 

ang nahabilin gikan sa makasaag 

nga suok ilawom sa dughan.  

Ug basin mahimo pa ang pag-usab 

sa panatagbo sumpay sa sugilanon. Bitaw,

gamay ra ang Cebu kon katuod na ka.

-- MA. CARMIE FLOR ORTEGO 

Talalora, Samar, Philippines

kasamok sa kauhaw

nagyamayama pa gihapon

sa kauhaw sa gatas bisan dili na 

angay kaniya nga wala pa malutas
sa kapait sa panyawan

ang iyang inahan nga nanglaba 

sa iyang mga inihian nagdakdak 

sa tanang pailob ug gipalapos 

sa pikas dunggan ang tanan 

nga hagbay ra iyang nasabtan

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

mubo nga ulan

ang kalaay sa kahapunon

gitugaw sa wala damhang ulan

ang mga lungkoy nga bulak

nasud-ipan sa kahinam

ingon ini ang kahigayonan

apan usahay suyaon ang adlaw 

maayong molamoy sa kalipay 

igo rang mangalisbo sa kamubo

gikan sa alimuot ning dughan

na hala ikatulog ko na lang

-- ADONIS R. ENRICUSO

Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

purgatoryo langit impiyerno genesis big bang

kang M

Kaw's og tubig. Law'g sa hayopan.

Bughag kahoy. Daro sa humayan. Tanan

Buhaton ko mahimo lang takos, Inday,

Sa malamaton mong talidhay.

Ang una mong halok, ang unang gakos

Mao'y unang kalipay ning dughang kabos.

Ug bisa'g dili ingon niini katam-is ang kahangtoran

Wa ko'y pamirat sa paghangad sa imong kawanangan.

Ingon niini diay ang dagway sa impiyerno:

Ang matag gutlo gapinal nga gaaginod

Paingon sa wa'y kahumanang pagpaabot

Kanimo nga dili na gyod muabot.

Ang ginhawaan sa kangitngit nayagyag

Gikan naduslakan sa suwab sa kahayag.

Ug may tingog nga mananoyng' nag-awit

Sa unang mga himno sa atong panagdait.

May makalilisang nga paka sa unahan 

Ug nahimugso ang unang uha nga pinaangkan

Ug sa kahangtoran magpunay ta'g tag-an

Kon kinsa o unsa ba ang sinugdan ning tanan.

-- IOANNES P. ARONG

Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

alang sa inahan nga gabaligya sa iyang babayeng anak nga syete anyos

ipakita nako nimo akong gahom

tan-awa kining hamtong nga kanding
tagod-taguron ko kini ug lapwaan

hangtod mabanhaw diha sa gabukal nga kawa

pinaagi sa akong yamyam

nga mopabata

tan-awa hangtod motuo ka

kon ganahan pod ka nga malab-as pag-usab 

imna kining pangkatulog aron
mabag-o na ang tanan

ugma ug unya kon mangutana ka kinsa ko

ayaw og katawa ako si medea

-- TEA SOLON

Cebu City, Philippines

ang kaadlawon

ingon kahilomon

sa puti’ng iring

nga way kisaw

naglatay-latay

sa paril

nga may mingsiwil

nga mga bildo

diin natipak

ang kahayag

sa bulan

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

hangyo sa usa ka magbabalak sa iyang kapikas

Day, bahala’g sa gabii, kaadlawon

imo kong tugawon, wa’y ibilin

bisa’g piso sa akong pantalon;

bahala’g tibuok adlaw sa Sabado

ug Domingo imong angkonon  

basta tagai lang mi’g gamayng lugway

sa akong musa nga maluibon. 

-- JONDY M. ARPILLEDA

Kapalong, Davao del Norte, Philippines

abril

Lima o unom ba kaha ni sila kabuok

Nga nagsabay-sabay, nagsirko-

Balintong 

Sa way kinutobang hawanan—

Dunay inikogan, 

Binandera, 

Sapi-sapi. 

Tulin kaayog lupad ning uban apan 

Dihay usa nga medyo karagan, ug 

Diha puy sumpila gamay og timpla 

Pabor sa wa. 

Tibuok udto, way puas ang ilang pagsakdap-

Sakdap

Sa nahubsag panganod nga kawanangan—

Motidlom, 

Mosaka na man, mohilig sa tuo, 

Bawi sa wa. Tibuok udto 

Morag ilang gihagit ang gilawmon 

Sa langit. Apan wa man lang gani kini mokihol, wa 

Mada sa ilang hata. Padayon niining giluom 

Ang gahom sa iyang bughawng kahilom. 

Samtang sa iyang pagpaniid 

Sa unsay sunod mahitabo, naingog 

Naglurat nga mata kining udtong-tutok—wa mamilok.

-- JEREMIAH BONDOC

Sanciangko, Cebu City, Philippines

ang dalan sa pagkalimot kanimo sayon ug daghan

Una, ang pagsunog

sa imong mga pasumbingay: mga bulak

sa imong mga saad.

Ikaduha, ang pagguba

sa imong gitara, palusot sa mga kanta: ang katam-is 

sa imong pagpangga.

Ikatulo, ang paglabay

sa imong mga niluto: ang kalami

nga inadlaw.

Ang dalan sa pagkalimot kanimo sayon ug daghan:

Kinahanglan lang nako ang pag-undang og

basa, kanta, kaon.

-- DELORA SALES-SIMBAJON

Butuan City, Agusan del Norte, Philippines