ang patag ngutngot sa kalipay

      1

Nagpadungog ang hapon bahin
sa bansilag ni Freud: “Bisag unsa pa 

kadto, didto ko magpakabúhi.”

Ang pagpakabúhi dili sama sa pagpakatawo. 

Sama sa sugò ang pagpakatawo, sunod
sa pulong nga cogito kun “pagka-amgo.” Dili kini 
ang tumong ni Freud. Ang kamatuoran 
sa tawo wala sa iyang pagka-amgo.

Adunay tinaguan ang tawo.
Adunay nalimtan sa iyang pagka-amgo 

nga siya dili kunohay hayop.

Nalimot siya nga sa iyang pagpakatawo, 

siya nahimong binuhì sa iyang cogito ug sa mga sugò 
kun bungat gikan sa ubang tawo.

Ilawom sa mga pulong sa uban 

siya nahimong sama sa sunoy.

      2

Kon ang tawo naghandom 

sa iyang kamatuoran, sa kinabúhing 
kaniya lang, kinahanglan siyang mobalik

ngadto sa iyang tinagoang sinugdan. 

Bisag siya naglimod sa iyang pagkatawo, 
sulod kaniya adunay bahin sa sinugdan 
nga wala mahanaw, diin siya

malipayong nag-inusara.

      3

“Dinhi sa patag sa damgo, dinhi 
ang imong tinuod nga panimalay,” 

misabat si Lacan kang Freud.

Ang bunga mga pangutana: Usà pa 
ang tawo mamanday sa damgo, unsaon man niya 
pagtultol sa patag?

Unsa, dili kinsa, ang kaagak?

Sa iyang kinalawman nga kalipay, 
walay makauban. 

Dali masaag ang tawo sa iyang pagpangita.

Ang patag lisod tultulon dili lang 

tungod kay kadto natumong  sa tinagong 
panumdom. Lisod mopangadto 
tungod usab kay ang tawo labihang 
nalamian sa pagpuyo sa laing panimalay.

      4

Sa laktod nga panulti, lamì mangabang
sa moralismong buslot. Lamì 
magpahayahay sa relihiyong haros, 
bisag dinhi napaulipon ang tawo 
sa mga sugò sa uban. Pastilan, 

makalibog! Sa kadugayong nagpailawom 
sa uban ang usa ka tawo, 

nalamian siya sa iyang pagpabuhì, 

nalamian sa pagsupak sa iyang pagkabúhi.

Apan ang kalamì dili kalipay nga sapak 
sa tawo. Unsay nahabilin sa iyang pulos 
samtang siya nagpabiling binuhì? 
Kanunay niyang gihandom ang iyang pagkabúhi.

Nagtuo siyang hagbay ra kining milabay. 

Kadasig ang gakulang— kadasig 
nga biyaan ang laing panimalay, 

ang mga bungat sa uban.

      5

Likod sa kadasig ang laing pulong: 

gugma sa usa ka tawo
alang sa iyang inusarang kinabúhi.

Gugmang dasig ang gikinahanglan

aron buhiàn sa usa ka tawo 
ang mga pulong nga dili kaniya gikan. 

Diha lang sa pagbiyà sa mga gisugò 
sa uban, diha lang siya adunay paglaom 
nga magpakabúhi.

      6

Unsa ang paabuton sa nakaluwas 
sa patag? Didto adunay Butang, 
ngutngot sa kalipay. Wala tinuod masayod 
si Freud ug si Lacan pod nga adunay 
Ginoong tinubdan sa kinabúhi. 

Apan natugkad nila ang kasayoran

nga kining Butang sulod sa tawo
ang nagpabúhi sa tanan niyang kalipay.

      7

Sa kalipay-kasakit nga Butang 

nagliyuliyo ang pagkabúhi sa tawo.

Dinhi naglibutlibot ang iyang pamigà 
ug kusog, dinhi sa bahanding 
dili madangat bisag pamaagi sa 
pagpautog kun pagpakayat.

Sa panahon nga walay masangpit
ang usa ka tawo, dinhi sa Butang 

nagsilab ang iyang pagsugot 
nga mabúhi. Dihang moabot na 
ang takna sa kamatayon, sa Butang
usab nagpuyò ang pagsugot sa tawo 
nga mopanaw.

      8

Dali rang molabay ang adlaw.

Mubò ang higayong sa pagtubag 
sa kahilom nga gisibya 
gikan sa gitagoang Butang:

Unsa man gayod ang imong tinguha, 

ang kangutngot sa tanang kalipay 

nga kanimo lang? Bisag unsa pa kadto, 
didto ka sapak modagan. Didto ka 
manimalay, didto magpakabúhi.

-- JOHN B. LABELLA

Urbana, Illinois, USA