sab-it

I

Mas lisod kuhaon ang nukos itandi sa isda. Tungod ni kay dili nila

malamoy ang tibuok paon; ginagmay ilang ingkib. Inig bulos gikan

pag-ariya, dili gayod mosakat ang taga. Labing maayo kon dili bungol

og kamot. Inig naa'y mohawid, unya hinay nga moguyod, ayaw'g busla!

Pasagdi, ug ariyahi. Basin pa'g nukos na kini...

II

Talisalop ang adlaw. Ang pantalan mingaw. Wala'y namasol apan diha'y

duha ka iro nangawat-kawat sa gibulad nga kopras. Bisan gamay, wala

maglihok ang mga dahon. Ang dagat nga daw giplantsa sa naglagiting nga

adlaw wala'y kunot sa mga balod kutob sa maabot sa panan-aw.

III

Hunasan, talab-on ang hinay nga sulog. Nindot kaayong iitsa-itsa.

Magpalundag ko, akong ipabatang. Kinadak-an akong gidalang pasol,

numero saysenta. Ang paon, tamban. Sobra sa pamahaw ganiha, giasinan.

Giikog ko pagpakat, gipaagi luyo sa bukog. Akong tan-aw malungis pa'y

ilong ini sa kabaw. Gikan giitsa sa lawod, giariyahan og duha ka dupa,

ug ang naylon gidat-ogan sa pulunan. Dayon milingkod ko sa ganton,

gilamat sa lana-nga-kahamis sa dagat. Gasalingay ko'g sima-sima og

mani samtang gahunahuna sa tinolang katambak o kaha bantolon. Ang

mamsa o lambayawan, nga maoy sagad nga manbad magsunodsunod sa duot sa

tamban-- talagsa ra mokaon kon patay ang paon. Pagbagting sa orasyon,

mibali ang sulog, ug mas maayo nga mobalhin didto sa pikas tumoy sa

pantalan. Daghan man gud pod ang moingon nga tiyempo kuno sa pagpangaon

sa isda ang pagbali sa sulog. Ang kuyaw lang kay naa'y salaitan diring

dapita. Kon isda sa bato ang mokaon, unya dili ka kahawid kay gamay ra'g

naylon, sigurado, adto sa salait paingon.

IV

Gahaguros ang naylon pag-itsa ko sa lawod. Wala pa gani ko kalingkod

nabati ko nga diha'y mihawid. Gatuo ko'g balo, gahulat ko nga modagan

(molangoy kon pilosopo ang kaistorya), apan gapaanod ra ang kanahan.

Gikulbaan ko (Unsaon na lang kon nukos ni?) Gibira ko og hinay, mouban

ra. Nukos gyod. Diha-diha gikulbaan ko. Sa hinawiran akong paminaw

dakodako ning nukosa. Sayod kong dili gayod magdugay, dali ra kaayong

hutdon ang paon nga tamban. Labaw pa, unsaon ko man pagkuha ining

abata nga wala man ko magdalag sab-it. Nagpanglingi ko apan wala'y

laing tawo. Bag-ong dagsa ni, dili gani molugnot, mouban ra sa

pagbira. Pag-abot sa duol, maklaro na. Nukos gyod! Gapula, pwerteng

dakoa! Mao gyod kadak-a sa akong Spartan nga dyis-medya. Mao pod tingali

ni ang giingon, so nir yet so par. Diha ra ang nuko sa sa tungod, galutaw,

gadupa. Apan wala koy gamit pagkuha niini. Daghan ang misantop sa

akong hunahuna-- salapang, indyanpana, salibot, bato, tirador-- apan

wala'y diha sa duol bisan usa. Gapanglingolingo ko. Sa ubos klaro kaayo

nga gamay na lang ang nahabilin sa tamban. Dili magdugay mamuhi na

ning nukosa. Nakahunahuna ko nga bun-on na la'g tsinelas...

V

Usa ra ang nahabilin nga kapilian, buslon ko ni. Patsamba, pamahala na!

Milingiw ko'g gamay, ug nihangad sa langit. Apan dili para manalangin.

Uroy hungaw akong bulos dili ko ganahan nga maagtang o kaha maigo ba sa

mata. Usa, duha, mihunat ko, dayong bulos! Ug wala damha, usa ka

kilumkilom sa ting-init, miulan og ata ang langit.

-- DON FERROLINO

Norzagaray, Bulacan, Philippines