buntag

1.

Usa ka sulbong

sa pagsugod

ang mahigmata

akong mahingangha

sa kahulogan

sa pagginhawa.

Gaan ug hulimok

ang huyuhoy

sa akong lawas.

Gihapuhap niini

ang nanuksok

nga kahadlok.

Pananglit, kalit kong

mahigmata nga wa

nay hinungdan

ang balak.

Wa nay saysay

ang makighagwa

sa tanghaga.

Way pako ang diwa

aron ilupad ko

ngadto sa tumoy

sa ting-init

ug ting-uwan,

didto sa utlanan

sa mga alibangbang.

Di na pod tingali nako

masud-ong

ang dagway

sa diyos

sa mga lusok

sa uwan samtang

nangagik-ik

ang mga batang

hubo nga nagduwa

sa kalsada.

2.

Mao sad ni ang paghikap

sa dagway sa diyos.

Pamation ang mibukhad

nga kabuntagon sa paagi

kon giunsa pagdagayday

sa hangin sa akong tutunlan

ug kon giunsa paghubo

sa kahayag ang bigot

ug bulok sa kalibotan

lakip na gani ang kasilag,

pangabugho, kakulba

ug gugma. Gihapyod

sa kalimutaw ang dili

malantaw, nadungog

nakong sulti ni Nanay

niadtong miingon

siyang sama sa rosas

mat-an sad ang kasingkasing.

Suwaton ko man

ang timgas nga balak

kinahanglan pa gihapon

nakong mag-abri’g lawak

aron manugid ang tanghaga.

Suwaton ko man ang balak

sa pinulongan sa yamog

sa banagbanag

pasagdan ko pa gihapong

makighagwa ang kabugnaw

niini sa matag piyuros –

sa mga pulong nga giangkon

sa tanaman. Ingon ini

ang kalibotan, matod

ni Mary Oliver. Mao sab ni

akong nakita sa kalibotan.

Kuoton ko man sa duha

ka kamot ang kahayag,

kapkapon didto ang nahibiling

lama sa bathala, o kaplagon

ang kahaw-ang sa anino

sa mga panganod, hangin pa

gihapon ang manghapyod

sa mga espadang dahon.

Gugma ang awit nga gisugdan

sa mga gangis. Pamungon

sa alindanaw ang himnong

gianod sa suba. Mao kini

ang mibukhad nga kabuntagon.

Ingon niini ang buntag.

3.

Unsa man sab ang gugma?

Gamayng awom kaha kini sa aping

sa diyos? Usa ka kapilyang gibukotan

sa abog nga nagbarog kilid

sa estero tupad sa mga barungbarong

nga hinimo sa sin ug playwod?

Bulok lila kaha ang midaylang nga buntag?

Kon di ba kaha, kini ang misteryo

sa tulo ka bagtok sulod sa akong lawak,

o ang dili mahinganlang

tigmo sa hiyog sa numero kuwatro?

Sama sa kabuntagon, unsaon paghapyod

sa gugma? Usa ka gugma nga dunay

bulok, sukod ug hulma. Mas maayo kaha

kon makig-unot ko sa kahilom?

Dunay kuoton ug lilion apan way litokon?

Mao ni pamaagi sa bagtok sulod sa lungag.

Mao ni kinaiya sa orkidya sa gilumotang punoan.

4.

Sa wa pa ang kabuntagon galurat ko sa kangitngit,

gaalindasay kong gahigda sa kama.

Nangamang ang mga multo likod sa akong tangkugo.

Sa wa pa ang gabii, nakighagwa ko sa balak nga gusto

nakong suwaton nga tingali mao na kini ang kataposan.

Nangabugho ang tanghaga labaw pa kaysa hinigugma.

Sa wa pa ang balak, tingog una kining nanghunghog sa pulong

nga mohapyod sa panan-aw samtang misimba ko

sa Baclaran. Samtang wa kini madungog sa kadaghanan.

Sa wa pa ang tingog, kastorya ko ang upat ka rosas sa plorera–

akong napalit sa usa ka bata gawas sa merkado.

Duha ka puwa, usa ka dalag ug usa pod ka puti.

Sa wa pa ang mga rosas, gawatak ang kahayag

sa kabuntagon nga milagbas sa saming bentana.

Mao ni kataposang buntag sa wa pa ning maong kabuntagon.

-- NOEL P. TUAZON

Dauis, Bohol, Philippines