ang problema sa kinabuhi

Nahimugso kang way buot, way ngipon, way sinina, opaw.

Palahilak ka, gutmon pirmi, nagkamangkamang kang gikataw-an. 

Kanunay kang mahapla, makaihi, magkalibanga. 

Inig sugod og tungha, duna na kay buot, apan but-an ka. 

Buhata ni, buhata na. Kon dili, hagbong ka. 

Ipasag-ulo nimo ang mga listahan sa tanang butang

nga way kalabotan sa kinabuhi ning kalibotan.

Makapangawt ka man gyod 

ug hisakpan kang gikuto’g gilusa. 

Lain na pung silot, kasaba. 

Kay sige ka mag dakop-dakop sa adlaw! 

Ug sa dihang nahipangka ka sa kabuntagon

diin milabay si Maria nga pwerteng gwapaha,

nagbitbit ka'g buwak, nagsunod-sunod kang morag iro, 

nagdiwalwal ang dila, nagtabisay ang biga. 

Usa ka sakong gugma imong gitanyag kaniya, 

apan wa niya dawata kay nanobra, makapuypoy dad-on. 

Sa kabug-at sa kinabuhi, ang gusto nila ang tanang butang,

—sama sa gugma, kaanyag, panaghigala— 

takson sa menudo na lang aron gaan, dinaginot. 

Dayon ang kaminyuon, panganak. 

Matag adlaw sayo kang mobangon, 

mangitag kwartang ikagasto sa imong mga hinigugma. 

Duna kay duha ka adlaw matag semana, Sabado’g Dominggo,

nga makighagwa kanila. Ug sa dihang monindot na ang kinabuhi, 

Lunes na pud, Lunes na pung dako!

Dayon nilang panagko, mahibilin mong naghinuktok:

hain na kadtong kadasig sa gugma sa kabatan-on? 

Sa hilom na lang kamong nanihapon og paghandom. 

Miuna si Tony, gipusil iyang kaugalingon, nanobrang gugma. 

Si Bakang, pastilan, natokhang! Misunod si Peter nga hinginom, giatake. 

Si Jun, ihunghong ta na lang kay nagpabukid. 

Lisud na sila panawgon. 

Nag-inusara ka na lang og kaskas sa gitara

sa awit mong, matod pa sa apo, 

panahon pas Hapon, ewwpaminawn. 

Hinayhinay na nilang giibtan sa tubo si Papa sa ICU, 

ang gilawmon sa iyang ginhawa wa matugkad ni Mama. 

Si Mama nga sigeg kalimot, di na makaila, 

gitawag kog pangalan sa artista. 

Matag semana, makalingaw ang mga apong gadagan-dagan 

sa karaang balay. Matag semana, 

dayon binulan, tinuig. Mopatighulog na lang sila 

kung makabalita nga wa ka moundang og panabako. 

Kasab-an ka, husto na nianang mga parat, tam-is! 

Mas musika pa ang paghot ni Blackie matag gabii

labi nag bulanon, bugnaw. 

Kilum-kilum nang nagpitok-pitok imong mata,

ang kurog sa imong panuhod mibalhin na ngadtos sungkod,

nakaamgo ka: tibuok adlaw kang nakig-dakop-dakop 

sa adlawng karon nagtinga na didto sa kanawkanawan. 

Mahimo bang handumon usab isip apas-sumpay 

sa tanang sugilanon kadtong milayat kas busay 

usa ka ting-init sa imong kabatan-on? Kadtong

miligid kas kasagbotan, nakigdulog sa buwan?

Kadtong giibtan mog tiil ang dinakpang apan-apan

nga walay pulos nakalupad lang gihapon? 

Awp-awp na imong pamilok luyos de grado mong salamin: 

gawas nga limtanon, way buot, way ngipon, way sinina, opaw,

palahilak, gutmon pirmi, dali mahapla, magkamangkamang, 

makaihi, magkalibanga. Kon di kataw-an, singkahan. 

Muna-munas ginhawa nimong dakop-dakop sa adlaw tinuod,

apan karong nag-abot na mo, sa kahapunon dungan mong gilubong.

-- JANUAR E. YAP


Talisay City, Cebu, Philippines