9.29.2019

wala na’y pagmugna


(tubag sa balak ni Ester Tapia nga "Ikaduhang Pagmugna") 

Nakipot na ang mga uwat sa kagabhion.
Ang imong taas nga hinanok usa na ka habog nga pangpang 
diin matagamtam ang katam-is sa nagdagayday nga pahiyom.
Andam na ang layag sa pagpanaw sa mga saag nga halok.
Susama ba kita’g gidamgo niining tungang gabii? 

Buot tikang gakson ibabaw sa bugnawng tore 
diin ang tingog sa kampana ang nagsinukliayng tinagubtob sa atong dughan, 
wala’y paglimbong, puno sa namuswak nga kamingaw--
sonata nga nagbanda-banda sa nagpakahilom natong mga kalag. 

Ang atong tinutokan mao ang mas hait sa pinuting duha’y suwab—
mihiwa sa mas labing tabunok natong kagahapon 
ug miyagyag sa tanang kaligutgot ug kasuko 
ug milukop pagbanaw sa tibuok syudad, salag, ug pantalan. 

Ug kita dili na sa atong kaugalingon, 

labaw pa niana, ikaw usa na ka babaye nga mihakop sa kagabhion 
ug ako usa ka silaw nga migitib sa pagyabo sa kabuntagon, 
ug dili na motakdol ang atong mga buwan. 
Wala na’y makapkap sa imong tinan-awan; 

ang imong dila puno na sa mga nangalawos nga dahon 
ang imong mata sa mga nangalarag nga humot sa rosas 
ug wala na’y pagpamukhad;
wala na’y pagpabilin. 

Buot unta tikang gakson og gakos sa tinghuwaw 
sa tanang bugnawng gabii, sa matag hunong sa gaway sa orasan sa pagpitik. 

Apan wala na’y lain pang pagmugna 
kay ikaw wala na, 
wala na, 
sa akong hunahuna.


-- MICHAEL FLORENTINO
Ormoc City, Leyte, Philippines

kantalita sa wala sugta


1  
wala motugdon ang bunga sa akong ngabil bisan giunsa pa nako’g nganga 

2
gisubhan mo na dayon ang dangilag 
bisa'g wala ko pa kini dusliti

3
magbaid ako sa akong sanggot magabii
samtang maghandom niadtong labong 
nga balili nga wala ko gayod magunahi. 


-- KENNETH MICHAEL M. BABA
Borbon, Cebu, Philippines                                

9.26.2019

pikot


Sumala ni Mamang, wala natawo si Lolo
nga pikot. Kay bugtong, dili-ingon nato
ang mga kadula—dili makit-an 
ug dili kakita 
kon adlaw… Ug giadto nako si Lolo 
sa kaugalingon niyang payag. Sama niya, 
ang akong mga mata—usa lang
ang tabon-tabon, talinis, gamay.
Ako, kadto:
basig wala ko natawo nga pikot. 
Kay wa'y kadula, kanunay nakong tutokan 
ang adlaw, pagamyon ang mga mata.


-- M.J. CAGUMBAY TUMAMAC 
General Santos City, Philippines

an kamatuoran han tore han babel

'
“God is an infinite sphere, the center of which is everywhere, the circumference nowhere.” 
-- Hermes Trismegistus

Daan na hadto mag-iriba
An tingog han amon mga dila
Pero nasasantop namon an kada tagsa.

Naglarang magtindog hin tore
An mga gamhanan
Nga namamangulo ha sentro han Sumeria -
An Babel.

Nagtuha hira hin milagro
Tikang ha mga ziggurat –
Ginpasiga nira an adlaw bisan gab-i
Ngan nagkahahanaw an mga bituon.
Nag-aasoy kuno ini nga kinahanglan
An mga yinaknan han Sumeria
Mag-urusa
Ngan magasto kuno an pag-iba-iba
Ngan magbubunga kuno ini hin araway.
Basi kuno makab-ot an langitnon nga himaya
Magtitikang an pagkaurusa ha ira
Ngan igpapatik ha usa la nga pinulongan
Ha mga palki han kasaysayan.

Kami naman,
Nga tikang ha kasidsiran,
Ha kabukiran,
Ha mga ligid han dagat,
Ha mga kagurangan,
Nahugay han mga milagro
Ngan mga saad hin pag-urusa.
Sumugot kami han ira mga plano.

Naglakaton an mga babayi ngan mga lalaki
Tipakadto ha sentro,
Ginbiyaan an mga paghinumdom 
Han mga tinikangan
Kay bug-at kuno ini
Han karadtuon nga larang.

Samtang hagdan-hagdan
Nga nakakab-ot han tore an langit,
Ginbuhat han Ginoo an iya milagro.
Igsurat ini ngan igpasamwak
Hadton namamagtuo han nahiaraan;
Imbes nga mga dila,
Ginhukasan niya 
An amon mga mata.

Ikaduha tikang ha pinakahitaas nga balitang
Nakit-an namon an kahusay
Han ubos nga pag-ukoy
Ha amon mga tanaman,
Ha mga hawan ha tiilan han bukid,
Ngan ha mga tangpi han katubigan.
Ginhuring han anghel han Ginoo
Ha amon mga talinga
An abat han mga pulong nga nalimtan;
Ano kalipay an pulong han kasakit?
An pulong nga paglimot, ano kakusog gumunit?
Ano katahom ngan kamaka-uuraw
An mga pulong nga hapit na maanaw
Sugad han iroy, nasod, pinulungan,
Kalibutan, kinabuhi, pag-angkon, pagtalumpigos,
Pagpatay, pagdukwag, gugma, pagsalikway
Kun ginyayakan ha pulong 
Nga hirani ha kasingkasing
Sugad han mga kamot
Nga nagpadako ha im’?

Ngan nakit-an namon an amon mga payag 
Didto han mga kasidsiran
Nga ginlalam-oy han madlos hin tapo-tapo ha disyerto.

Didto liwat han pungkay,
Han di pa tapos nga tore
Ginlalatob hin ikog pagi
Hin gwardia nga taga-Babel
An akon bugto.
Diri kuno ha yinaknan han sentro
An pakig-istorya niya hadton namamangulo;
Gintinawaan an akon bugto
Ginhuboan hin saruwal 
Hasta kumirugtol na la hiya ha ligid
Ngan nagyinamyamon kun ano adto an hubad
Han mga pulong nga “husto na” ngan “pasayloa”

Namagting an mga buyayaw
Ha mga dila han mga taga kasidsiran.
Ginpangastigo namon an mga taga sentro.
Kami nga dirudilain an yinaknan
Nagkalusad nga urusa an mga dughan.
An sumunod nga mga hitabo,
Nakapatik na ha kasaysayan, syempre, 
Ha bersyon han mga gamhanan.

Pag-uli ko ha amon
Hadto ko la kakit-i,
Ilarom han kagabhion,
Nga kun itatanding ha tore,
Huruharani an bulan
Ha atop han ak urukyan,
Ngan an kabitun-an,
Dirudilain an kahayag ngan kadagko,
Ugaring nga tanan hira mahihimo nga sentro
Han uusa nga uniberso.


-- KENNETH ALVIN CINCO
Salcedo, Eastern Samar, Philippines