sa panahon sa mga gatil

Tugoti kong mahinumdom: 

Tungod lagi kadto kay santing na kaayog tinan-awan 

ang mga Guwardiya sa Katilingban, nagpangurog kong 

nagsal-ot sa letrang "a" sa akong balak. 

Didto pa ra ba gayod sa pangunahan sa pulong "rms." 

Pastilan. Wala na tingali koy igong kaisog molup-it pa 

og laing "a" sa tunga-tungang bahin. Labing siguro, 

magsingabot na ang binatalyong Gatil 

kuyog sa ilang mga tangke ug bomba; 

lagmit hiposasan na ko kay bisan 

sa ilang mga paningkamot, aduna pa'y matilok  

nga saag nga nakahipos sa mga letrang "a." 

Kabilin kadto sa akong apohan, 

si Ka Daghoy, nga gitipi didto sa lasang sa Carmen 

sa mga katsilaon og nawng. Atol sa pamakwit sa among lahi, 

naukayan kini ni Nay Apong sa kaban sa akong apohan— 

usa ka abugon nga letrang "a," giputos sa pulahong panyo 

tapad sa sakubang wala na'y sundang. 

“Diin kini nimo nakuha?” pangutanang 

akong nadunggan lapos sa naghunob nga nuog 

nga mibalikos sa akong pagkatawo. 

“Kinsa ang tibubdan?” sukit pa nila 

samtang mihapos sa martilyo 

ngadto sa akong mga kumagko. 

“Kinsa ang matuod nga tag-iya niini?” pamugos nila 

samtang mituasik akong lawaysingotdugo 

ngadto sa mangitngit nga ngilit sa nagtingkagol nga lawak. 

Apan niining higayona, nahinumduman ko 

ang gisulti sa akong apohan. “Ang tigmo 

wala'y sakuban,” ni Ka Daghoy pa, 

sa wa pa kini molitok sa balak nga daw 

morag uwang sa langgam nga nakabuhi. 

Ug sa dihang gilambos sa mga Gatil 

ang puthaw nilang mga armas, 

akong gihabwa ang tanan nakong gitipigan 

sulod sa akong galamhan: 

“Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa! 

Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa!”

-- JANUAR E. YAP 

Talisay City, Cebu, Philippines