kataposang panamilit

Milambiyong ang napukling 

Nga dahon sa kawayan, 

Miipon sa mga kagingking 

Ibabaw sa naughan 

Nga sapa. Hagbay ra, 

Gasugod ang iyang panaw. 

-- RODELIO BARELLANO 

Caloocan City, Metro Manila, Philippines

pahimangno sa motorista

Kinsa’y nag-ingon nga dili kuno pwede 

maghunahuna inig mag-drive na ka’g motor? 

Hinay-hinay la’g kumot kay basig motabok nang 

bugoy nga nagpasalipod sa van nga nag-park sa tunga. 

Bantay-bantay sab sa danlog nga panit sa irong wala’y 

puangod sa mga dagkong ligid nga hagkot pas aspalto 

sa udtong tutok. Andama imong mata nga abtik 

molabtik sa side mirror inkaso’g naay’ amaw 

nga nagdali og kamatay. Ayaw lang sa pod intawon 

kaibog nianang paa sa tamsi nga nagsinaw sa singot 

gikan sa usa ka kilometro nga pagpaanod sa naghaguros 

nga mga tutok ug balikas nga sa karsada ra matagamtam. 

Ayaw intawon og hangad o piyong apan sutaa 

kanang kagwang nga angay nimong hiloan.

-- FRANCIS ARVIN E. BAYOCOT 

San Miguel, Zamboanga del Sur, Philippines

pangilong

ang giduslak nga talinggab sa bagakay 

ug ang pising gituhog sa ilong 

igo na nga mopasunod sa kabaw 

gawas sa mga latos sa iyang agalon 

-- JOVANIE B. GARAY 

San Isidro, Davao Oriental, Philippines

sa hilom mong panamilit

Napukan ang haligi 'ning balay, sarang

Kaniadto dili matay-og sa bagyo. 

Nahipos na ang kahayopan.

Wala na’y motuktogaok-- timaan 

Aron pukawon unta ka nila. Ang imong 

kabtangan ila nang gibahin- 

Bahin. Hagbay rang andam ang tanan… 

-- ARIANNE JOYCE B. ROMAGUERA

Boljoon, Cebu, Philippines

ang tirong nga gitusik sa mga bituon

…et puer parvulus minabit eos. 

— Isaias, Vulgata Clementina 

1 

Galakaw ko pauli subay sa tudling sa bag-ohay lang gidaro nga uma. Maayong pagkasurko ang yuta nga kolor dagami, walay mga bagal. Pino kaayo, susama sa umog nga bunbon nga kinonsehal ang pag-alig-ig sa ayagan nga gagmay og mata. Mao diay nga bisan sa akong kaniwang lawom og dulot ang akong mga tunob. Gasunod ko sa usa ka hayop nga tingga ang panit ug bronseng sepilyado ang sungay. Pag-od og liog, ang iyang abaga walay kalainan sa galingan nga bato. Iya kong gilingi dungan sa pagpabukad-bukad sa hubag niyang ilong. Bisan gahilak siya, hayan maaninaw niya ang akong bayhon kay banagbanag na man. Sa akong pangagpas, tirong ni siya. Minotawrong Bisaya. Ang iyang higot hinimo sa magay nga kulang pa sa lambos ang basa nga lanot unya pinadagan pa gyod ang pagkalubid. Wala ni itaod sa liog kondili sa iyang ikog nga ang punoan ingon kadak-a sa akong bukton ug sama kabus-ok sa lab-as nga bansikol. Apan wala ko kini kupti, gipadahik ra nako. Dayon nahisum-ok mi sa sapsing ug tanos nga mga kahoy nga sug-od ang sinukod nga pagkalumbay. Gakapuliki kog panagang kay daw gidagpas ko sa laylay nga mga sanga. Nakatimaho kog napaksit nga panit sa bagalnga unya inanay nga napawong ang akong panan-aw. 

2 

Nia ko sa gawas sa koral sa dato namong silingan, gaatubang sa ilang balay nga bungalow. Ga-inusara na ko, wala na ang hayop sa mitolohiya. Gisuhid ko ang pug-aw nga tugkaran. Sa among silingan gyod, apan naunsang pagkaunsaa nga ang amoa man kuno to. Walay kasikas, walay hangin. Galha. Ang mga bonsay walay tinuboan, mga liliput lang gihapon, naipit sa naandan nilang nahimutangan sulod sa dagkong tadyaw nga galinya sa ikis nga dalan-dalan paingon sa dakong pultahan. Walay kausaban, nako pa sa akong kaugalingon, gawas sa hait og silaw nga mga bituon nga gipintal sa liog-liog sa puruko nga mga tadyaw. Mga lusgaw na ug diyutay na lang ang nahibilin sa langitnong mga dayandayan, munas ginhawa nga nakalingkawas sa makaukang og dalunggan nga ting-init. Dihay galiundok nga labhonon sa usa ka daplin tupad sa ugang gripo nga ang simod naay kanal-kanal para sa manggera. Igo lang ning migimaw og gamay daw periskopyo, gapaupoy-upoy, inutil, mao tingali nga ang kamingaw mao lang gihapon, ang kahayag mao lang gihapon. Bweno, mas lubog lang hinuon ang kahayag kaysa kaniadto. 

3 

Gahinambid ko sa sala, gagunit og baso sa pabugnaw nga agridulse, dihang gikan sa pasilyo usa sa akong mga igsuong babaye galutaw nga misulod. Dili unsang lutawa, mga usa ra ka dangaw ang iyang lapalapa gikan sa sawog. Gasul-ob siyag binulakang daster nga lum-it kaayo, nga luspad na ang mga gihay sa antuwanga, ug dili na maila sa gatan-aw nga kaniadto ang namatog niini nga mga tamsi pula diay og dughan. Dihay dakong sisik nga gabitay sa gubot niyang buhok, daw himatyong bulan nga mitabon sa wanang sa tuo niyang aping. Mibiya na ang tanan ug, tulilik tulilik, namumpa nga dili na mobalik, niya pa. Tabili nga talinis og silik. Nan, unang mikagiw si Payi unya ang kataposang nanamilit, bag-ohay pa lang, mao si Tiya Koring nga nagpunayg danguyngoy ug sikma samtang namutos. Apan tan-awa, ang atong mga silingan ug pipila nga taga baybay kalit lang nagkatapok sa gawas, nanggihangad-hangad, gapatuso-tuso nga wala sila masayod nga nahiuli ka na. Kon nia pa si Itsoy Bulhog moingon na pod to nga ang ilang pasumangil kay gapaabot sila sa ulan, nga segun sa gituhoan sa kadaghanan sukad pa kaniadto, anhi unang mobundak sa atong atop aron motokar og pasakalye sa masurka nga sarang angkonon sa tanang mga lumulupyo dinhi isip hiniusang panamilit sa hulaw. 

4 

Sa dihang kalit siyang nahilom nakasabot ko nga buot siyang mangutana unsay nahitabo nganong dugay man kaayo kong nahibalik, nga gikan man lang unta ko sa sunod baryo labang sa salog, nga wala man magkulang ang akong bawon. Diha pa gani kuno koy pangpalit og babolgam. Apan bisan wala ka pa motalikod milingiw na ko gikan sa subo nga talan-awon nga dili mahumpay sa musika de las esperas, nga wala pay napalgang konstelasyon nga makaako paghingilin, samtang ang kahilom sa gawas nga wala nay tsismosong katagilungsod nga naniid daw mihigop sa kahilom sa sulod diin mitidlom ang mas bug-at pa nga kahilom. Mao nga sa makausa pa kawhaan na usab ka tuig ang milabay, bag-ong kawhaan lut-od sa karaang kawhaan, nga midat-og sa labing karaan pang kawhaan… Ug sa usa lang ka pamilok ania ko nga wala makaila sa kaugalingon, walay mahubit nga kahingawa sa wala pa ko sugoa nga sundon ang usa ka hayop nga tingga ang panit ug bronseng sepilyado ang sungay. Hinaot unta nga walay makamay-ong nako karon ug mosubay sa akong kagikan samtang gapungko ko sa daplin sa usa ka gahob nga aseras niining siyudad nga bisan tuod wala ko masayod unsay pangalan, hugot ang akong pagtuo nga sumala sa Karaang Tugon kini mao ang kaulohan diin gisaulog ang mil nuybesentos saysenta y nuybe ka sala. 

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO 

Metro Manila, Philippines

ang pulong

ang pulong 

adunay gitipigang pulo 

ang bulan 

adunay gitipigang ulan 

ang buwak 

adunay gitipigang uwak 

ang balak 

adunay gitipigang alak 

 -- LEO BOB FLORES 

Mandaue City, Cebu, Philippines

kitang malapason sa mga utlanan bisa’g giatngan sa kamatayon

“A change of citizenship does not mean a change of heart.” 

-- Dr. Tito Alquizola, gikan sa iyang gumalaysay nga Tolling Bells diha sa iyang libro nga Return Flight and Other Essays

I. 

Bisa’g anha pa ta mangugat og videoke 

diha ibabaw sa Statue of Liberty, 

lagmit aw-awon lang gihapon ta 

sa irong nasaag sa sam-ang sa Lorega. 

II. 

Ilubong lang gyod sa dughan 

aron dili lamyon sa taya, wala’y liki, 

ang lingganay. Bahala na’g balik- 

balikon kini’g dakdak sa mga dag-om 

nga gaugom og buhawi. Motupong ra unya nato 

ang kampanaryo kon wala’y pagkatagbaw 

ang atong pagtulon sa gahagawhaw nga abo gikan 

sa mga ulipon nga gibitay ug gidaoban, gatayhop 

sa mga abog sa Gettysburg. Bisan pa’g 

paliron ta hangtod ngadto sa wala pa 

matultoli nga planeta, padayon tang tugnawon, 

mahumod sa pula nga salibo gikan 

sa ihawan nga nasod diin wala pa 

maugkat ang atong pusod. 

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

mensahuni sa mga tulunggon

Kubing 

mga ngabil nakigduyog 

sa mga tudlo nga nagkurog 

mga aligatong giyamyam 

sa pagpangahagbong sa mga anino 

human pul-ongi ang kilumkilom 

sa mga gihay sa kahayag 

Kuglung 

mibalod-balod ang huyuhoy 

nga miagakay sa mga langgam 

nanagingting ang ilang mga piyak 

gisugat sa bidlisiw sa kabuntagon 

ayayay! takulahaw mibadlis 

sa kahanginan daiyang bulok sa tingog, 

apan kanunayng mopatigbabaw 

ang hagtong sa matag hagtos sa sangang 

nangasapli pagpanghabas sa habagat 

Gimba 

hugot sa baroganan nga mikapot 

ang mga tagungtong sa kasingkasing 

subay sa kundas sa mga lapalapang 

nagpusdak-kudlis og lumadnong sayaw 

sa panimpalad ug pakigbisog—langkob 

sa nag-alimpulos nga pangayaw 

 batok sa langyawanong mga laraw 

Dabakan 

nangagun-ob nga mga tukon sa langit, 

dalugdog nga mibuhagay ug nanugwak 

sa mga kabhang sa bungtod ug mga bangilid 

nakig-ambahan sa daghong sa mga busay, 

dagpas sa huyohoy gigaray sa mga pako sa agila 

duyog sa pululong-gong sa mga agong, 

mikitiw ang pulahong dila sa balyan—ay! 

dihadiha natagik ang dagmay sa kaliwat, 

gitaklap sa mga ugdo sa dughan sa yuta. 

Tularoy 

tadlas sa gilapdon sa sidlakang langit 

namisikpisik ang piliik sa libulibong langgam 

giagakay ang nanidlit nga bidlisiw sa adlaw 

ngadto sa mga suok-suok sa balatian sa Talaingod, 

Liangga ug Pangantucan... nalambod-lambod 

ang ilang tiliis sa mga gihay sa hangin nga 

nangalisbo sa gisabwag— ay! kasakit ug kamatayon. 

-- DON PAGUSARA 

Davao City, Philippines

bato sa suba

Lingin ug sinaw nga puting bato diha sa suba:

mata sa tubig nga nanakita kanako nga nagtindog,

nagtan-aw sa hinayng liyok. 

Dili tika kuhaon gikan sa tubig,

tubig gikan sa mga wala hipalging tubod 

diha sa kalasangan, sa tinagong mga sinugdanan. 

Ang bato misinaw tungod sa kanunayng paghinis sa tubig, 

tungod sa sadyang mga hulagway nga gibawon sa tubig 

sa taytayan, sakayan, mga tren, 

ug mga syudad nga milipang sa kadaplinan sa suba. 

Hinaot nga walay laing makakita 

ug matintal pagkuha niini aron idayan-dayan 

sa lamesa o himoong palugpit sa papel 

sama niining akong gisuwatan karon. 

Mawad-an kini og kahayag nga gikan sa pagbag-id 

sa mga gagmayng balod 

ug moitom, ang tabon-tabon molagom og hinay, 

ug dili na makakita ni makahinumdom 

sa mga panan-awong nindot 

sa mga taytayan, sakayan, mga tren ug syudad 

nga gihubit sa magbabalak, 

ug kon kinsa siya ug kon unsa ang iyang gigikanan. 

Ug unsa na man lang ang mahibilin kanako

nga akong handomon, nga akong hinumdoman, 

unsa na man lang ang akong balak nga suwaton 

bahin sa mga taytayan, mga sakayan, tren, ug syudad

kon kining bato, mata sa tubig, mawala sa suba? 

 -- ESTER TAPIA 

Nordrhein-Westfalen, Germany

baligya

Dili gyod patas kining kinabuhi, 

maski’g imo pang bali-balihon 

ang kalibotan: naa’y adunahan, 

naa’y kabos. Labaw na karong 

panahon sa pandemya: gutom 

ang kadaghanan, apan buraska 

ang pipila. Aron makasugakod, 

namaligya og mga butang 

ang uban: karaang sanina, libro, 

o himan. O magluto og pagkaon 

nga itinda sa dalan o internet. 

Ug naa po’y, kay lagi hitsurahan, 

gisubasta na lang ang lawas 

sa mga gaawas ang kuwarta, 

nga dili magduha-duha nga 

mobayad sa kalipay ug himaya 

sa paghabhab sa unod ug dugo

sulod sa kuwarto nga giabangan. 

-- RALPH SEMINO GALÁN 

San Juan City, Metro Manila, Philippines

ang kataposang balak ni Ric S. Bastasa

mokapyot ko sa imong abaga 

mosandig ko sa imong dughan 

mogamot ko sa kalibotan 

nawala na gyod ang akong kahadlok 

nga igo ra kong mapalid sa hangin 

 -- RIC S. BASTASA (p.s.k.)

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

sumbalik-silaw

Estranghero ang balod sa dagat, mihalok sa baybay. 

Usa ka sirkulasyon ang pagkahimugso ug kamatayon. 

Mag-uwan og bulawang panamilit sa pantyon 

Apan basaha ang imong kaugalingon sa samin. Lubaa 

Ang imong anino nga nakiglambigit sa manulunda. 

Pangutan-a ang kangitngit kon aduna ba siya’y kalibotan, 

Unya balik sa imong kaugalingon sa dili pa mokaylap 

Ang kasadpan. Itugway ang lahi nga pagka-ikaw sa 

Wanang sa kahibulongan. Pasagdi unya ang orasan 

Hangtod saksi ka nga duha diay kabuok ang bulan: 

Gilawig sa mga damgo tugbang sa paghangad ang usa, 

Ug mipilit ang ikaduha diha sa imong kahigmata. 

 -- MARCELO T. DAÑO, JR. 

Lapu-Lapu City, Cebu, Philippines

pagpanghinguto

Gilaksi ni nanay ang usa ka panid sa kalendaryo. 

Nahuman na ba gud diay ang bulan sa Pebrero? 

Dungan sa iyang sitsit mao ang mapugsanong sinyas, 

"Duol ra kadiyot ug pungko dinhi sa tsinelas." 

Iyang gibuklad sa salog ang gilaksing papel 

Samtang ako miyaka duol sa iyang tiil. 

Gibadbad niya ang lastikong bugkos sa akong buhok. 

Gitaktak niya ang sulod dayon gipaduko ko. 

Huma'g kahig-kahig nangahulog ang mga kuto. 

Daw mga nasakpang kawatang nagtapok! 

Gidalian dayon namo’g pamusa 

Usa pa man sa ulo mobalik og tugpa. 

Makapanlimbawot ang ilang balhiboong lawas:

Gaitom lang ang agi sa mga gagmayng Hudas! 

Ang kanhing puting likod sa kalendaryo 

Nahimong usa ka lansang menteryo. 

Nagkatag ang dugo: Dugo 

sa kuto? O, dugo nako? 

Ah, basta ang importante hayahay na akong paminaw! 

Wa na’y mahadlok nakong motapad. 

 -- PAUL RANDY GUMANAO 

Koronadal City, South Cotabato, Philippines

may lain (ml) ba?

Kana bitaw'ng naghinamhinam ka 

Nga makasinati sa iyang hikap 

Apan lain ang iyang gihapuhap. 

Kanang naghuwat ka 

Nga imong kaunoran 

Iyang pislit-pisliton 

Apan lain ang gituslok-tuslok 

Sa iyang kumagko ug mga tudlo. 

Kanang nagdahom ka 

Nga manguhit siya nimo,

Mogitik-gitik ug mokumot-kumot 

Apan sa iyang mga kamot

Lahi diay ang gikitoy-kitoy.

Ang nakapait pa kay makit-an nimo

Nga tam-is kaayo siya mopahiyom, 

Mobahakhak pa usahay, 

Gilamian ug wa'y pagmahay. 

Hay, pastilan, makaguol! 

Akong dughan magsige la'g ngulngol. 

Unsa ma'y wala nako 

Nga aduna siya? Pagngon ko ning 

Wi-fi, bi: tan-awon ta! 

 -- CARINE ERA M. ASUTILLA-LAPID
Mandaue City, Cebu, Philippines

igmat-igmat, abat-abat: ikaduhang siplat

(i2a2 6) 

nidagkot og panganod

niaso ang baybayon

nisilab sa kadagatan

nisilaob ang bituon

(i2a2 7) 

nagkadusingot ang sala 

diin nagpahulay ang kaldero

hayahay ang kusina 

diin nagkayod ang mga plato

(i2a2 8) 

sige tugoti ang pison 

ug aspalto sa tanaman 

aron tugkan og libaong 

atong inampingang buwakan

(i2a2 9) 

gitigbas ang pagkatulog 

sa nagbangutan nga liso 

aron hingpit nga mabugha 

ang lasang niya nga damgo

(i2a2 10) 

gibungkag ang punso 

sa namuti nga sulom

kay gisagol sa haligi 

ang anay nga itom

 -- DESIREE L. BALOTA 

Talisay City, Cebu, Philippines

in bahalina veritas

Karuyag ko kunta makitagay sa imo sin bahalina

Kay sugad nira an hubog, nagsusumat sin kamatuoran. 

Kundi sa kada mo pagsisiplat sa akon, 

Nahuhubog na ak dayon san maturutam-is 

Nga maasum-asom mo nga mga hiyom, ngan

Ako na lugod an karuyag magsumat san kamatuoran. 

-- MARK P. BONABON 

Biri, Northern Samar, Philippines

sa katugnaw sa akong kaduka

unta iduyan ko padung 

balik sa baybay 

hinaot gahuwat na sa akong pagbangon 

ang tinuwa nga bag-ong haon ni mama 

palihog lang intawon 

ayaw ko pukawa 

 -- JONALYN ALMACIN-GOURDON 

Nantes, France

aliki

Ang lusok sa ulan nga nangatagak 

Sa lim-aw sa dalan 

Mingmugna og pito ka libo 

Unom ka gatos ug 

Kaupatan ug usa ka aliki 

Nag-iyahay og panagko ang mga aliki nga 

Nakigbangi sa ubang mga alidong 

Aron mailog ang gingharian 

Sa masikaw nga lim-aw sa dalan 

Usahay adunay mga aliki nga 

Mangamugna sa dagkong lusok nga 

Mingmugna sag dagkong balod nga 

Mingpapas sa gagmayng mga aliki nga 

Nangamugna sa gagmayng lagdo 

Sa masikaw nga lim-aw sa dalan 

May lusok usab nga 

Nangatagak sa bato nga 

Gauyokag batohanong kasingkasing ug 

Wala man lang mitugot sa 

Mga patak sa pagtuslob 

Sa masikaw nga lim-aw sa dalan 

Apan aduna gihapoy mga aliki nga 

Nakighiusa sa ubang mga aliki nga 

Mingmugna og bag-ong mga alidong ug 

Mingkayab, nakigbisog, nakigharong 

Sa masikaw nga lim-aw sa dalan 

Taliwa sa kagubot ang mga aliki 

Wala mingtahan og mugna og balod 

Hangtod milurang na lang ang langit ug 

Mihunong ang tagaktak sa ulan 

Karon ang huyuhoy na lay mipauraray— 

Gihapyod ang kalikopan 

Dala ang kamingaw, ug 

Nangahanaw ang mga aliki 

Mipabilin na lamang 

Ang katin-aw, nahilom 

Ang tagaktak sa ulan, 

Ug nahawan 

Ang masikaw nga lim-aw sa dalan 

 -- JOHN DANTÉ 

Consolacion, Cebu, Philippines

insomnialindasay

Si Nanak usa ka mananayaw 

Nga nahitakilpo sa iyang pag-undak-undak. 

Sa akong mga pilok ang mga gutling 

Mga buktot nga mga duwende 

Nga nagtugtog og mandolino 

Diri sa akong bukobuko. Nganong 

Dili ako makatagpilaw? 

Ganihang hapon gilubong mo 

Ang akong mga sulat didto 

Sa baybayon sa Clearwater. Gilabay mo 

Ang akong mga balak ngadto sa 

Turistang urakan sa dagataytayan: Oo,

Wala nay teleponokabildong nagyagubyob 

Sa nagdagitsulat pangluod. 

Karon, ang biniurda mong mga bulak 

Sa sobrekama ta naghilak, 

Ug ang mga tunok sa kahaw-ang kabalisa 

Dinhi ning balaskastilyo sa salimuang
Kabalaka nanaroy sa gitextan mong 

Kasingkasing kong nahiubos… 

-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Tampa Bay, Florida, USA

nudite de la verite

je le sais bien... 

Niining pasilyo sa atong handurawan 

Nagpasad ang muwebles sa kalakbit nga paraiso 

Ang kisaw nga atong namugna 

Tungod sa kapiskay tang naghinumdom 

Sa kaniadto ug sa kabigot 

Sa nagtibugol nga gutlo 

Sa atong bulingit nga kabatan-on. 

Takulahaw gitirambo kita sa hinanaling kasadya. 

Gauylap sulod sa atong ugat ang atong dugo. 

Bisan ang bahad sa dagaang nahipatik 

Gikan pa lang sa atong pagkahimugso. 

Maisogon kitang nanambo sa umaabot.

Pinatupsan sa atong mga pangandoy.

Bisan gansangon pa ang atong panimuot 

Namasin gihapon kita sa higayon 

Nga sa una tang pagtikang sa estante 

Tunolan unta kita og mga hiraminta 

Sa magtutudlo sa pilion tang kinabuhi 

Aron mabaid ug malantip kita 

Pagpangandam sa atong pagsum-ok 

Sa natad sa mga kahibulongan. 

 -- LEONEL QUILLO
Malalag, Davao del Sur, Philippines

renga a la sawi*

Sangko sa langit. 

Blangko og tinan-awan. 

Dili matugkad 

Ang nagtingang ting-init— 

Ang imong kasingkasing. __________________________________________ 

* Sawi: angga ni Cesar Ruiz Aquino, premyadong magbabalak 

* Ang unang linya mao’y ika-19 nga linya sa balak 

   ni Rene Amper ("Talan-awon sa Tamboanan”) 

* Ang ikaduhang linya mao’y ika-14 nga linya sa balak 

   ni Vicente Bandillo ("Sayo sa Buntag sa Adlawng Igpapahuway") 

* Ang ikatulong linya mao’y ika-9 nga linya sa balak 

   ni CD Borden ("Ikis") 

* Ang ika-upat nga linya mao’y unang linya sa balak 

   ni Melquiadito Allego ("Tubag sa Tigmo") 

* Ang kataposang linya mao’y ikaduhang linya sa balak 

   ni Ernesto Lariosa ("Ayaw Lang Itug-an") __________________________________________ 

 -- KEVIN A. LAGUNDA 

Talisay City, Cebu, Philippines

kabahin nianang "lunsay” nga baroganan

Bisan pa’g kamo pa’y moangkon 

nianang bantawan sa nasod, 

bisan pa’g inyong bersyon sa dila 

ang moalingawngaw sa teyatro 

sa katilingban, ug bisan pa’g kapila mo 

magsinghag batok sa mga tingog 

nga gituohan ninyong hinungdan 

sa suliran sa Kabisay-an, dili gihapon 

mapapha ang utlanan nga gabahin 

sa tigpamaba ug tigpaminaw. 

Dili gihapon mapukan 

ang tagolilong nga bungbong--

gabara sa mga linalang 

nga utro pod ilang suliran,
nasapawan sa inyong gipangyawyaw. 

Inyong baroganan wala’y kalainan 

sa inyong gikontrahan. Bisa’g unsaon 

ninyo’g tinguha anang lunsay 

nga kaugmaon, dili gihapon 

makahugno sa mga andana 

anang matang sa teyatro 

nga wala sukad misantop 

sa lumadnon nga panghunahuna. 

 -- TON DAPOSALA 

Cagayan de Oro City, Philippines

saksi ko samtang gitamay nimo ang kamatayon gikan ta gatagay

(alang sa higalang Januar Yap isip paghandom niadtong panagtapok nga nabuntagan didto sa baybayon sa Talisay) 

Galabhag ang mga panganod. Gilatos 

sa kilat ang kangitngit samtang galumpayat 

imong talidhay tugbang sa dugdog 

nga naumod sa mga balod 

sa Talisay. 

Nagkurog ang mga ba’s sa baybayon, 

ug nahaw-as sa imong tutonlan 

ang kakulba. Basi'g gilad-ok pod lakip 

ang lapok kay mao ra'g gihagwa nimo tanan

nga nalumos. 

Sa akong panit, gipatin-aw sa uwan 

ang mga pangos ug uwat. Bisa’g maahat ko

og panguros usahay, mao ra'g gikamras 

ang kabukogan, padayon nakong unongan 

kining unos. 

 -- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

mga mugbong witik sa dila

Pikas Pako sa Alibangbang 

May nakaplagan akong 

pikas pako sa alibangbang 

sama katahom sa kaadlawon. 

May garas-garas ang nawong 

sa kagabhiong nadan-agan 

sa iyang pasumbingay. 

Talamdan sa Kasingkasing 

Ang mahimatyagong kalag lamang 

maoy nakakita sa duas nga dagway sa hustisya 

kay ang kasingkasing nga daling matandog 

sa iyang pagsaksi sa labing linuom nga kasakit, 

pag-antos, panaogdaog, bisan ang nagtakubang 

pasundayag sa biaybiay, nakasabot nga kining 

pagbatia gasa sa iyang artistikong kinaiya. 

Nagsuhing Tinguha 

Sayo sa buntag giagda ko

pagpabangon sa talisubang nga dan-ag 

ug tuod man, sa way langan-langan 

mipalagdas ko ngadto sa balasong baybayon; 

gitaghoy-taghoy akong pangandoy 

nga dugay nang gisalag 

sa habog nga sanga sa handuraw, 

sa dihang gi-agaw ang akong panan-aw— ay, 

didto sa lapad nga baybayon 

dili layo sa nangadugmok nga balod 

nga gidalisay sa buntagong dan-ag, 

usa ka maya 

nagluboglubog 

nagkapaykapay 

naglangoylangoy 

sa balas, ug 

sa lawod usa ka tangigue 

gigisi ang sidang dagat 

mabihagong nag-arko nga 

milupad ngadto sa langit. 

Paglaglag 

Giayo nato’g salsal 

sa langyawng pandayan 

ang atong dila, 

gibaid ug gitalinsan 

aron makaduslak 

sama sa dagang 

ni Shakespeare nga bantogan 

ug giunay natog laglag 

atong kaugalingong kaliwat. 

Tambubukag 

Morag tuko pero dili tuko; 

morag pak-an pero 

way tinuod nga pako, 

mag-ilis-ilis 

sa iyang sapot 

pahiayon-ayon 

sa iyang palibot, 

ug di na mailhan 

unsay tinuod kolor 

sa iyang ngalan. 

Daman ni Huwan Hanggaw 

gutom uhaw 

init huwaw 

yawyaw yagaw 

opisyales tiawtiaw 

opisina hugaw 

gisilhigag taphaw 

kamot may kagaw 

salapi gikawkaw 

katawhan tiyabaw 

politiko way ulaw 

bagag nawong misiaw 

samad ngutngot suliyaw 

libulibong kumo gibakyaw 

libulibong tiil nalambod sa alisngaw 

singot sa aspaltog yuta nanglugmaw 

lang-og sa kanal gikutaw 

layaglayag kayabkayab sibaw 

gumamela sa kalimutaw 

sakayan sa dalan lutawlutaw 

ekspedisyon gilusad panaw 

layo gilantaw 

lunhaw gitataw 

isla migimaw 

waw waw waw! 

 -- DON PAGUSARA 

Davao City, Philippines