1.31.2022

dagaw



Kinahanglang mobiya ensegida ang tanang nanambong sa seminar. Tin-aw ang tingog nga milanog sa tanang suok sa lawak-tigomanan: ang mga empleyado sa hotel na lang kuno ang bahala sa nagpasad natong hiposon—mga sinina, laptop, libro, tigib, teleskopyo, munyekang paburot-buroton o unsa pa diha. Ang hingtungdan—tanang mga tinugyanan sa kompaniya, mamumulong ug aplikante—mipatuo dayon sa wala-damhang anunsiyo bisan tuod daghan ang kareklamohon, usa na ang batan-ong hinlo og nawong nga dihay gihimong presentasyon. 

Hapsay ang pag-eksit ug pagkanaog sa tanan, dili na sapayan badlongon. Aw, gawas kaha sa duha ka babayeng ten-edyer nga paimbay-imbay ang linaktan unya naggitikanay nga midumdom sa parkingan. Apan walay nakaako og badlong nila kay pinugngan man ang ilang agik-ik. Labot pa, ang pagpaniid sa ilang kulukarinyo nakatabang og tibhang sa naghari nga kabalisa. 

Sa nakabiya na ang tanan sa lawak-tigomanan, ikaw ug ako milighot og saka, deretso sa hiniusang hawan-katulganan. Sa imong pagpasiplat nako nasangit sa misiwil nga barandilya ang sidsid sa nipis mong sayal. Dihay mialibwag nga alimyon nga sa usa ka pamilok napawong sama sa hagawhaw sa nabitas nga kahilom. Wala koy ideya kon unsa kahay diha sa imong hunahuna. 


Daan pa gyod ko nga mao toy mahitabo: tapokon ang nahibilin natong mga butang depende sa klase, dili kon kinsay tag-iya. Mga notbok diri, mga panti nga bag-ong huswa didto. Sakto baya pod. Unya kay dagko mag mata ang samag gidak-on nga mga bukag nga maoy sudlan sa nagkadaiyag mga gamit, ang mga gagmay sama sa bolpen, sudlay, kondom ug pilok sa kanding gipangsagol na lang una sa mga manlilimpyohay sa plastik nga giandam alang sa mga labhonon. 

Diniyos ang ilang trabaho. Wala silay tingog-tingog. Sa dinaliang gimbuhaton, ang ilang mga tudlo andam ug tagana nga moremedyo sa sitwasyon. Unya wala silay giliatan. Bisan ang mga putos sa kinompra, kinumot nga mga papel de ehersisyo ug nagpilit nga mga tisyu giapil og hipos. 


Mao nga walay nanumbaling sa akong paghulbot sa bayoneta nga gisuksok ilawon sa matres sa akong katre. Mao pa baya toy akong pagkaamgo nga diha diay koy dala. Samtang gahinol ko sa mga gutlob-gutlob sa puan sa akong hinagiban, sa ngilit sa akong tinan-awan naaninag ko ikaw nga mihigda. Malinawon. Nga morag wala ray nahitabo. Nakakita ba ko nimo nga mitutok sa kisame, o minao-mao ra ni nako? Sa kadaghan sa mga katreng gipanglumbay, dili ko na mapiho kon ang imoha ba kanang imong gihigdaan karon. Gani, niadtong tungora wala koy ideya unsay atong gibuhat didto. Wala koy mahinumdoman sa atong gibuhat ug sa akong gihunahuna sa miaging tulo ka adlaw. Dili na ko segurado kon ikaw mao ba ikaw ug ako mao ba ako. Wala ko masayod kon ang buot ipasabot niining tanan mao nga ang kanhing kinabuhi ta kini, kini nga ako ania diri ug ikaw anaa diha, o kon kini ba kaha ang umaabot. 


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Metro Manila, Philippines

golconda


Bisa’g mabuntagan og inihap 
ang buta nga salamangkero 
sa bulbol ni Magritte nga nanlibawot 
bisag masanghiran lamang sa iyang siko 
matandog ug molugnot dayon 
ang ikog sa kometang nahitagpilaw 
sa liboan na ka milenya. 


-- LEONEL QUILLO 
Malalag, Davao del Sur, Philippines

1.28.2022

bayanan


Naabtan tika ganinang buntag, 
nagyampungad sa lababo diin 
nagpasad ang mga basiyo 
sa lain-lain mong' pahiyas. 

Nagkarong ang imong labong nga buhok, 
madasigon mong ginusnos 
ang gapas nga naumog sa imong pamasin 
sa imong aping nga sa dugay tang' panag-ipon 
nianam og kanipis. 

Saksi ko sa pagdagmal mo sa kanhing ikaw 
daw gilatos mo ang mga handurawan ko kanimo 
sa agiik sa mga lipak sa atong sawog 
ilawom sa akong mga tunob
minglingi ka ug mipahiy0m: 
"Gwapa na ko?" 

Di nako hikalimtan 
kon giunsa pagkabugto sa imong pahiyom 
sa dihang milingiw ko 
kay dili ko makaharong 
pagsud-ong sa imong dagway. 

Giingnan tika, "Pamugong pod." 
(apan wala na nagpasabot 
nga mora na ka og abat). Ang akoa lang ba 
kay basi'g inig bag-id sa imong buhok 
masamad imong panit nga is-is.
Kay sa akoa unyang pagtutok nimo 
magdugo imong aping sa kanipis. 

Hinaot nga makahinumdom ka 
nga inig mamalit ta og kinhason 
dili ta man kwintahon ang kabhang. 

Paliton ta man gani 
ang tahong nga gitugka'g sisi, 
ang litob nga gibulbol, 
ang budyong nga napuno sa balas, 
ang takubo nga gansang-gansangon, 
ang tihi-tihi nga tunokon, 
ang kapis nga manipis, 
ang sikad-sikad nga lisod lugiton, 
ang sigay nga arang kagagmay.

Nitalikod ka apan gihagkan nako 
ang imong tangkugo, ug sa imong dunggan 
mihunghong ko og tubag sa imong pangutana: 
"Sukad pa sa una." 


-- ELVIN E. RUIZ 
Liloan, Cebu, Philippines

sa adlaw nga tatakan ang bulan


sa pipila lang ka adlawng giyamyam 
ang dugos sa putyokan gibugti sab diay 
ang siyam ka tuig ang kala’a sa panyawan 

walay gahom ang tayhop sa maas nga 
magsusona aron sa pagsuhong sa kangutngot 
sa nagpait nga ginhawaan 

ug ang iyang kinilkig gikan sa bukog 
sa duhong nga gipatud-an sa lana sa lahos 
wala gyod makaalibyo sa gabangotan 

matod pa sa maalamong mananagna 
sa sidlakan maibot lang ang tudyok sa adlaw 
nga patikan na ang mga gagmayng bulan
 
gamit ang ata sa lumagayan nga kublan 


-- CARL B. MANTUA 
Baybay City, Leyte, Philippines

1.25.2022

metronome


ang tulo 
sa gubaong gripo 
gisalod sa hunahuna 
mipuno sa damgo 
mibanaw sa alimungaw 


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR 
Dipolog City, Zambonga del Norte, Philippines

sa kaadlawon


Gisug-an sa buwan ang hubo mong lawas, 
Gigakos sa bugnawng hangin sa kaadlawon. Ikaw 
Ug ikaw ra gayod ang gitadlas niining 
Akong mata, kamot, ug dila 
Duyog sa naghaguros nga pitik 
Sa dughan ug hunahuna. 

Di mabalibaran nga paghalad 
Sa kalag, kaunoran, ug baroganan 
Makatilaw lang sa himaya 
Diha sa matag handos ug bira 
Sa imong pagkagamhanan. 

Kanimo itugyan ang pagbayaw 
Kay sa gugma nimo ako ra'y nakatilaw 
Ilawom sa buwan nga hinay- 
Hinay nang giilog sa haring adlaw. 


-- CARINE ERA M. ASUTILLA-LAPID
Mandaue City, Cebu, Philippines

1.22.2022

golgotha


Nga imo usab kining 
pas-anon, iluom hangtod 
sa kataposan nimong 
pulong—dili kini 

ang akong giampo. 

Nga imong hinginlan 
ang mga demonyo sulod- 
gawas kanako, o kaha, 
sama sa imong amahan, 
tungaon ang dagat aron 
mosibat ngadto, bisan asa 
nga halayo—nasayod ikaw 

nga dili ko kini ihangyo. 

Pasagdi ang mga tunok 
sa akong ulo. Pasagdi 
ang mga lansang nga ninglaksi 
sa akong kaunoran. Pasagdi 
ang tingal sa apdo ug tuba 
nga pan-os. 

O, Kristo sa tibuok kong 
kahuyang, igo na alang kanako 
ang dalikyat sa gahanap nimong 
panan-aw. 

Basin ugma damlag, 
bisan samdan, 
ang akong kasingkasing 
bus-ok gihapon sama 
sa mga biyuos. Ug bisan 
dili balaan sama sa uban, 
basin usab ang akong kalag 
baskog bisan kon nadugmok 
ang iyang mga bukog. Mobangon 
gikan sa tanang kamatayon. 


 -- CORAZON M. ALMERINO 
Ontario, California, USA

paglupad sa pati


"Ibon man may layang lumipad..." 
 -- Jose Corazon de Jesus 

Hangtod dili buhian 
sa hangin ang iyang 
mga pako, matag lugas 
sa iyang mga balhibo ug 
kaugatan nahiusang 
lihok sa paglutaw. 
Mitando ang sungo 
ug mihudyat ang mga tiil 
alang sa iyang pagsalig 
sa wanang sa kahaw-ang. 
Ang iyang panglantaw 
yano sama nga naa'y adlaw, 
katubigan, ug kakahoyan 
nga mipabutho sa mga kamot 
sapnay sa iyang paglutaw. 
Masugatan nimo siya 
sa imong paglakaw 
nga mangayo sa mumho 
sa imong bendisyon. 
Sa imong pagkab-ot, kini 
molupad gikan sa kalibotang 
nangupot kanimo. 


 -- JOHN C. BITON
Hồ Chí Minh, Vietnam