laylay sa batan-ong manlulukot

Sa akong paghagpat sa lukot hikat-onan ko ang kahangtoran.
Sa ubos nga bahin sa imong pus-on adunay gubot nga dapit.
Tungod nimo nakat-onan ko ang pagmahal sa lukot sa dagat,
Ug sa lusay nga mosaghid unya mobalikos sa akong mga tiil.

(hubad sa Iningles ni Robert Bly)

– VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

kadtong danlog nga nagtighaya nag-inusarang gondola sa mga kanal sa venice

hagbay rang midunggo ning panumdoman

panghigayong nahilambigit sa tiaw o komedya sa kapalaran
usa ka gabiing pamasinbasing pautaw-utaw sa mga inagwahang kanal dinan-agan
sa daklit ug lumalabayng dagitabnong mga bitoon
nanuhiltuhil namukad og gilok gasanting sa kinapusoran sa matilapong tubig
samtang gigabling sa nag-alimpuyo nag-alintabo nag-utngang pagbati
hangtod ang matag nagtikubong hayon sa bugsay nahimong nagsuylang
metapor sa libokalibong tentasyon
ikaw ug ako usa lang ka nawong sa hut-ong sa mga dinapit sa restorante dolce vita
kita mga langyaw sa matag usa
mga destiyerong naanod sa lilo sa sulagmang panagkita
mga dumuduong sa kinasang-an sa bilahan sa salingkapawng panamilit

hagbay rang milawig ning panumdoman


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

taghoy alang ni Job bawos sa iyang danguyngoy

Ania ang amang gikan galaklak sa tubaan
sa eskina. Subay diha sa giagup-op nimong hagdan
ang sarasay sa iyang mga lakang. Ikaw ra
iyang matultolan. Bisan gatabisay iyang sinuka,
pasudla siya sa imong panimalay nga gianinohan
sa langit lahos sa atop nga giduslitan sa mga buslot.

Pamalikas. Apan ayaw talikdi iyang pagdangop
diha nimo bisan kon gabulhot sa imong dagway
ang huyohoy sumpay sa iyang ginhawaan, gilok
sa napulpog nga mga balhibo ug bukog sa balot
nga iyang gisumsom. Paminawa ang huni
sa iyang hutoy. Pasandiga siya bisan gayunyon
ang bungbong nga gatigom og mga mapa
nga galakra sa salin sa tanang milabay nga unos
ug anino sa tanang kalendaryo. Abo sa kaagi.
Aso sa panumdoman. Ang iyang ikatug-an, mao ra
kini: Wala ka mag-inusara sa imong pagbangotan.

Paghilom diha. Kon abyan nimo ang hangos
sa iyang hagok hangtod tugbang sa sidlakan
ang unang tuktogaok, basin madunggan pod nimo
ang tunob sa byuda didto sa Sanciangko, gasungkod
padulong sa Katedral samtang duyog sa kampana
ang panghuy-ab sa borikat. Sa imong pag-atubang
sa samin unya sa imong paghilam-os, ayaw pamilok.
Bisan magupok imong tingog sa kahingangha,
panguros bugti sa imong maaninaw: Sarang ra nimo
ang gatingsi nga maskara sa Manunubos.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

kini ang wala nimo makita

kini ang wala na nimo makita
gusto nimong g ilubong
ang imong hulagway
diha sa likod sa balay nga nipa
sa kilid sa punoan sa nangka
nga wala na mamunga
sa layo dili na nimo
kaayo maklaro ang usa ka iro
nga puti nga dunay puntik
nga itom sa iyang wala nga mata
gutom nangarol bahong
patay nga baki

wala na'y tawo kining balaya
hagbay ra namong gibiyaan

ang nagpabilin lamang
mao angmga handurawan
nga nagpunay og hinuktok
sa kilid sa bintana
nga hagbay rang nadugta

gibitik ang iro
gihimong sumsuman
sa mga palaigit

ang lubi nga tigulang
wala gyoy mga pulak

ang kabaw gikitlan
ug ilang gipaambitan

ang dalan nangliki na
gumikan sa dakong hulaw

kini ang dili mo
gusto nga mabati apan
sayod ko sa pag-abot
sa saktong panahon ato lang
gihapong balikan

-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

akong ablihan ang mga kurtina

Sa di pa ko moadto sa akong higdaanan ablihan ko ang mga kurtina.
Unya sa akong pagmata gusto kong hikit-an ang buhi’ng kangitngit,
ang mga pines ug ang langit. Ningbaw-an ko ang usa ka lubnganan,
apan kadto wa’y mga gagmay’ng bintana ngadto sa kabitoonan.

Si Orion miabot na sa kasadpan, nangayam, nangayam--
wa siya makaabot og mas layo kay sa akong naabtan.
Ang punoan sa cherry sa gawas sa akong bintana gahukas og itom.
Ang langit usa ka kampana, nga makalipong sa kaasol, diin
ang mga kuko sa himatayong bulan naghimo sa ilang pagkawras.

(hubad sa balak ni Olav H. Hauge)

Gihubad ni:
-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

kinsa ko?

ako ang sista
nangita og moduyog
sa akong pag-inusara
mobuntog


-- ROMEO NICOLAS BONSOCAN
Carcar, Cebu, Philippines

ang tukmang silot

Gimino ang masupilong manulonda
sa lasang sa dahong laya.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

pagpangataltag

Gayaka, gapiyong, gapalandong.

Gialirongan sa mga laya’ng dahon –
Gadula-dula, gasayaw-sayaw,
Gadakop-dakop, galupad-lupad
Nunot sa mga tayhop sa panahon
Ngadto sa nahabiling dan-ag ug
Kainit nga karon ga-awop
Daw gaduka nga mga mata
Ug ang kalimutaw gihidlaw
Nga habulan sa nangaluyang’
Tabon-tabon uban sa nangalawos
Nga mga pilok, daw mga kandilang’
Gi-ugbok sa tungod sa sam-ang:
Lubnganan sa kalibotanong’
Handumanan, sa udtong’ tutok
Nangahilis, nangabaliko, niyuko,
Nanghalok sa yuta
Samtang nagtulo
Daw gabakho.

Kabudlay, kahapo
Sukli sa malaumong
Pagpanlimbasog kanhi lanog
Ningsiyaok, gaagulo, gamulo
Sama sa aktibista’ng way puas
Sa pagpangugat pagbalikas sa namat-ang
Kahimtang sa katilingban
Napagtong, napagaw
Nangminghoy.

Nimata, nitindog, niyawit:
Kausik sa kusog
Mangapunggak,
Mangahulog,
Bisag dili
Uyugon,
Dughiton.

Huwan tapulan, pagkabulahan!
Sa imong paghayang-hayang
Diha nianang duyan
Ubos sa mga puno-an
Imong kaha’ng napamatud-an
Walay kalahi-an
Ikaw ug si Pedro
Kugihan?

Bayabas nga latâ
Sama kaha kalami
Sa balbanga-an?


-- JOHN K. ZABALA
Baltimore, Maryland, USA

human bun-ogapunga: sa m.r.i tipaka sa bala gasamoksamok sa utok

Matag kasikas tulimbag ratatat
Udtong-tutok tungang gabii nanghambat
Demonyong mino pislangong tarantado
Nagpiga ning inutil lulid bardado

Nabalbag sa Iraq
Gitumod sa Afghanistan
Pauli ning deliryong atob
Yabag patayng-buhi gaambangol gaaliwaros

Nagkuray nagdusingot sa kahadlok


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

tulo ka dili matago

tulo kuno
ang dili matago

ang adlaw ang bulan ug ang kamatuoran

gitagoan ko ang ikatulo
hangtod sa akong ikamatay

padayon ko kining tagoan
dinhi sa kinailawman
ug kinauyokang lawak
sa akong kasingkasing

ako ang unang nakakita niini
ug dili ko na gayod kini malimtan

ngil-ad ang iyang dagway
ug malooy ko kanimo kon
ikaw makakita unya niini

ayaw pamugos
utang buot ayaw intawon pamugos
kay basin unya kini mahimong hinungdan
sa imong hinanaling kamatayon

gusto nako nga ikaw mabuhi pa
sa sunod nga usa ka gatos ka tuig
gusto ko nga ikaw
moabot nianang imong pagkahingpit

kon gusto ka nga mahisama kanako
tan-awa ako
gapahiyom apan gadugo
ang dughan

adunay hubag
apan walay buthanan


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

daan ra gyod kong humot sa mga nalisoan

ug sa mga kuwangkuwang.
sukad pa sa kindergarten
hangtod nga na-elementary
high school
college na ko
motapot diri
nako
ang mga sinilhig.
kadtong usa ray bukton,
nagkirigkirig ang ugat sa liog,
mga al-al,
nagpirokpirok ang mata morag
diyolen iring-iring,
mga birok,
kadtong may kayugot sa katilingban,
mamumuno, adik
sa pamuso
ug mga kiriwan.
sa akong panrabaho
ug bisan sa nagstambay
na lang ko
kanunay nakong madani
ang mga pinilian. mailhan
dayon ko nila unya
motapot na. hangtod
karon.
dinhi sa akong adres karon
nasakpan na kog
usa nga ingon nila.
naghandodhandos siyag
kariton
nga puno sa basura:
mga bali nga sungkod, liston
nga way pares, putos
sa potato chips,
tetrapak, mantalaan,
buak nga antiyohos…
“hoy, bay, kumusta na?”
mohunog ko unya mag-estorya mi
kadiyot.
bisag nanamilit na ko
mosunod gihapon
siya
agi sa mga imnanan ug
mga borikatan…
“sultihi baya ko bay ha,
sultihi baya gyod ko,
gusto kong makauna
sa labing lab-as
nga balita!”
siya maoy akong bag-o.
wa gyod ko kakita niyang
nakig-estoryag lain.
ang kariton mikagolgol
og gamay
sa akong likod
unya dihay morag
natagak.
mihunong siya aron
puniton kini.
dihadiha
midali kog tipas ug milighot
pagsulod sa hotel
sa eskina,
mitadlas sa lobby
unya migawas sa gawang sa likod
diin dihay iring
nalibang.
tugob sa himaya,
mitutok kini kanako
ug mipahiyom.


(hubad sa Iningles ni Charles Bukowski)

—VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

dako ug gamay

Dakong balod, gamayng balod.
Samang
Moanod ug mabanlas kanimo.

Dakong kahoy, gamayng kahoy.
Samang
Dunay imong kapasilongan
Inig bundak sa ulan.

Dakong kahayag, gamayng kahayag.
Samang
Mobanwag kanimo
Taliwala sa kangitngit.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

hubad gikan sa kinutlo nga panid sa “Gitanjali” ni Rabindranath Tagore

Diin ang alimpatakan wala’y kahadlok ug ang ulo gipataas;
Diin ang kaalam gawasnon;
Diin ang kalibotan wala mabuak ngadto sa iyang mga tipaka
sa hagip-ot nga mga bungbong sa banay;
Diin ang mga pulong galugwa gikan sa gilawmon sa kamatuoran;
Diin ang wa’y lapoy nga paningkamot galugway sa iyang bukton
ngadto sa kahingpitan;
Diin ang tin-aw nga dagayday sa katarongan wala masaag ngadto
sa dulom nga desyertong balas sa mga patay nga pamatasan;
Diin ang alimpatakan giguyod nimo paingon ngadto sa kanunay
nga paghawan sa hunahuna ug binuhatan—
Diha sa ingon nianang' langit sa kagawasan, akong Amahan,
pasagdi ang akong nasod nga mahigmata.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

usa ka hakop nga panimalos kuyog sa naglupad nga tulabong

maoy tinuod nga bili sa akong paghigugma.
pananglitan, ilawom nianang mangga
hagkan ko ikaw sa labing mahilomon
kong kaaghop ug ikaw mohakop
og abog gikan sa inyong nataran ug
way kalisang mosabyag niini sa akong mga mata.

tutoki, tutoki
ang akong kalimutaw
nga napuling sa
imong kabanyaga.


-- OMAR KHALID
Medellin, Cebu, Philippines

sultihi ko nga duna'y laing kalibotan gawas dinhi

(alang sa mga biktima sa Maguindanao)

Sultihi ko nga dunay laing kalibotan
Gawas dinhi
Diin ang mga kamot mohikap ug mobati ug paghikap
Managana pagdakop sa mga alibangbang
Managana nga makabali unya sa ilang mga pako

Mga babaye ug mga lalaki
Giputos sa katulogon
Sulod sa gikiyogpos nga mga pako

Hangtod kanus-a ang ilang pagpandong?
Hangtod kanus-a ang mga alimyon sa bulak
Ug ang walay kinutobang
Pagpanaw sa mga kandila?

Didto sa Maguindanao
Ang tibuok lungsod gibukotan sa mga hardin
Mibuswak ang mga bulok sa rosas
Diha sa nagbanaw nga mga karsada
Diha sa nabungkag nga mga lapok

Hangtod kanus-a una moapas sa langit
Ang mga kaba-kaba?


-- ESTER TAPIA
Kathmandu, Nepal

ang akong mama

Akong natagamtam ang iyang luha
Nga mitulo sa nagkanasa nga ginisa--
Mga gipino-pino’ng lamas sa kaha.
Ay, basin iya ning buhok ang nahisagol
Sa gihungit kong init nga kan-on.

Saksi ko sa iyang dugo nga mikapyot
Sa kutsilyo, sa pag-abis niya sa karne
Dihang naapil pag ad-ad iyang tudlo.
Apan padayon kong mikaon sa subak.
Kahibalo ko nga kining parat nga gitagamtam
Napun-an sa iyang singot, naapil sa tubig
Nga iyang giandam kon ako matuk-an.

Ug bisan pa man sa away nilang' papa,
Ug sa panagtrukis nila ni ate kaganiha,
Mitungtong kos bangko’ng gilingkoran
Ako siyang gigakos, gipasalamatan pakapin
Og hunghong: “Ma, pun-i pa ang pansit.”


-- BERNARD PAGUSARA
New Orleans, Louisiana, USA

hatagsalamat

Hinangop!
Hinangop!

Kita managtigom
Kadasig gihakgom

Hudyaka!
Hudyaka!

Lamano timbaya
Way pagpasibaya

Saulog!
Saulog!

Hain man ang pabo?
Karatil sa abo

Sumsoman!
Sumsoman!


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

paglayas

Sa usa ka higayon, sa pagsakay nako og tren, mitutok ka kanako
sa pangagpas kob ako usa ka langyaw ani nga lungsod o ba kaha
sakpon mo ang akong kahadlok nga nabadlis sa akong mga mata
dihang kalit ko'g gakos sa akong maleta. Wala tika panumbalinga
kon nagkatapad man og sandig ang atong mga abaga.

Buot kong motindog duol sa drayber ug barawon iyang pagduka.
Kahibalo ka ba pila na ka byahe iyang gitadlas niining dalana?
Niining taknaa, dili na lisod abton ang kapanganoran
sa matag piyong sa mata ug pagbayaw sa hunahuna.
Kapakyas ug paglaom nga nahulma sa matag hunong sa estasyon
inig balik og sakay unta mosumpay pa sa atong sugilanon.

Ug sa sunod nakong pag-ikyas palayo sa baryo uban kanimo
di nako malisang nga mosulod sa naghaguros nga sakyanan
dala ang panghambog nga ihunghong ko sa imong dunggan—
Nindot diay mosakay sa MRT labi na'g dili na kita manganaog
ug mopadayon na lang pagsakay paingon sa walay kapaingnan.


-- GENALYN G. OMAPAS
Cebu City, Philippines

daghang nahisama

Sa silaw sa adlaw nga gisumpo sa kangitngit
Daghang nahisama: ang atong gugma, pananglit.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

mga tagsa-ka-dako nga nangahulog gikan sa langit

Dili milagro kon ako makakita
Og usa-ka-dako ning abugong agianan.
Tayaon, apan lingin gihapon
Sama sa usa ka mata nga natingala.
Ikaw ug ako nahibalo
Nga hapit wala ang bili
Ning tayaon nga usa-ka-dako
Nga karon nia sa sulod sa akong bulsa.
Apan kanako kini nagtimaan
Sa daghang mga gagmayng butang
Nga nangahulog gikan sa langit.
Ingon pananglitan ning talisik
Nga karon huyoʼng midapat
Kanako, sa kadahonan, sa mga balili
Ning uga tang kalibotan.


-- URIAS A ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

alang kang andal ampatuan, jr.

ania ang mga talinis nga kandila
sa umaabot nimong kaliwatan

ania ang usa ka kumo nga yuta
nalapok sa mga bakho gibunokan

ania ang kahilom nga gapula
molakra sa inyong mga daman


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

sa imong pagbiya

ayaw kalimti'g tan-aw
ang sulod sa imong payag

hinumdomi'ng kini ang nag-inusarang
saksi sa imong kaugalingon

dinhi

ang bungbong nanglili
sa love letter nga imong gisuwat

dinhi

ang katri nakadungog
sa imong gipangyawyaw
samtang gadamgo'g ugdo,
hamis, dughan, sampot

dinhi

ang sawg nga kawayan
nakakita sa tanan
nimong tinaguan:
bisag unsaon pa
nimog kipi,
way maka-ipsot sa
mata sa sawg

dinhi

ang mga abog nahimong
kabahin sa tanan


-- JONA B. BERING
Tuburan, Cebu, Philippines

p.s.k.: temistokles

higaladagang luoran ug pikon
komedyante ug guwatsinanggo

higante sa natad sa katitikang bisaya
nganong gitapos mong balak-sugilanong legasya
unta nanglili ka pa sa naligo nga matahom seksing
bulan sa mga gabii sa nagtingsing paghanduraw
adiyos


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

ikaduhang misteryo sa kahayag

Sumala pa’s ebanghelyo
Nga gibatbat adtong usang’ Domingo
Ang kinaunahang milagro
Nga gihimo ni Kristo, bino!

Gadumili unta sa pagbuhat ang Ginoo
Kay wala pa kuno kadto sa panahon,
‘Galing lang wala magpabalibad ang iyang inahan
Ug susama sa usa ka sulondon ug masinugtanong
Anak, ahat hinu-ong nadayag ang iyang
Himaya’g balaanong tahas – ang pagpangluwas
Kanatong tanan gikan sa kinabuhi’ng kawang,
Kinabuhi’ng haw-ang.

Busa, mag-ampo kita.

Sa panahon nga kami laayan, motig-a ang balati-an,
Ug wala nay bulok ang tanan namo’ng makit-an,
Inahan, ipangalyupo mo kami, kami’ng mga uhaw
Ug bu-ot molâlâ sa bahalina sa gugma og grasya,

Ayaw pabalibad.

Kon ugaling kami mangaluya pagpakigbugno ni’ng bangis
Nga mangtas namong’ kapalaran, inahan, kami ipangaliya,
Intaw’n padimdima sa makapabaskog,
Hatâ-hatâ sa kalamposan og tingusbawan,

Ayaw pabalibad.

Ig-abot sa punto nga ang among mga pangandoy,
Mga paglaom, mga damgo, mosangkô ngadto sa dalan
Sa walay katumanan, inahan maluoy ka, kami ipangama,
Patung’ba sa botelya sa perik-perik
Sa kahigayonan u laing mga pultahan.

Ayaw pabalibad.

Hesus, Hesus, Hesus,
Unta ang kopa imong ipasa, intaw’n kami hubga
Aron sama kanimo makabaton kami’g kaisog
Dili kami motalaw, pagpasignunot
Sa kabubut-on sa amahan
Kun ugaling mao man.


-- JOHN K. ZABALA
Baltimore, Maryland, USA

adto na ako

Ikaw ang akong magbalantay. Mapinanggaon mong gitunol kanako ang bag-ong hiniwang repolyo nga mabinantayon mong giihap. Dili ni sila kaabot sa kataposang adlaw sa imong panaw, nimo pa. Halos dili ko mabati ang masulob-on mong tingog. Gidawat ko ang imong gihatag apan gihakop ko sa kaulaw, ang akong aping daw bagol nga nagbaga sa tun-og sa kabuntagon. Sa dihang miinanay nag andar ang tren, milukso ko sa pikas gawang ug walay lingi-linging mipaturatoy paingon sa kabukiran, agi sa lapokong dalan nga misubay sa nagliko-likong sapa-sapa sa akong tuohan. Walay usa ka dupa ang gilapdon niini, apan naghuot ang mga isda nga naglangoy sunganga sa sulog, daw miabay kanako. Nasakpan nako sa pipila ka higayon nga mopasiplat sila kanako. Gikan nga mosulhid sa dalan, tua kanila ang akong mga mata. Di ko kaako paglingi sa pangpang sa akong wala kay didto walay hunong ang pagpangatagak sa mga panganod paingon sa usa ka lugot nga dili matugkad.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

paghangop

(alang kang Nyor Tem Adlawan)

Milanog lagbas sa ikapitong bungtod
Ang iyang bahakhak bisan tuod
Og wala na siya’y ikabugang’ tingog.

Nakita na niya ang mga ngilit sa dag-om
Ug pangusmod sa bituon apil ang pahiyom
Sa nagkamuritsing nga kangitngit.

Busa wala na niya gipahungaw,
Sa paghangop sa kataposan, ang panghupaw
Nga sama ra sa paghawok sa kabuntagon.


-- KEVIN A. LAGUNDA
Mandaue City, Cebu, Philippines

wala’y kataposang tagay alang nimo, Temistokles Adlawan

Magpanilap unta ka kon imo pang nasiplatan
ang ilagang pawot nga tang-an kaayong moipsot
sa gapunsisok nga mga tunob matag kaadlawon
didto sa Carbon. Usahay mosuksok kini sa daplin
diin galaray ang mga bukag sa mga buwak
gikan sa Busay. Iyang ikog sumpayan unta sa imong dila
nga latid motidlom diha sa mga bangag
nga lihay sa pagmahay: Dunggan sa dalaga
didto sa Mis-Oc, nangalimyon sa imong laway
lapaw sa agulo sa imong harana. Libaong sa kadalanan
sa Naga diin ang abog makahadlok labaw pa
sa mga ungo, mopilit bisan sa panit
sa mga uk-ok. Punoan sa mga botelya
ni San Miguel lahos sa imong lingagngag, nagpabulhot
sa imong mga panghupaw, bagutbot ug balikas
tadlas sa panganod sa imong mga agik-ik.

Magpanilap unta ka kon imo pang natagamtam
ang makahilos nga duga sa akong daman, nibukal
gikan sa baba sa akong atay. Kini akong ibisibis
sa pagpangudlot ning mga pulong alang nimo, nangab-ot
sa kainit sa imong gininhawa. Gitugnaw ko.
Gisanapan ko sa inalisngaw sa imong kauhaw.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

tagpilaw human sa urom

(sa pagtaliwan ni Tem Adlawan)

walay gangis nga maglipay sa maong adlaw.
ang mga tamsi subo sa ilang panaw.
udtong tutok na apan nagpadayon ang
bagting sa kampana. wala nay ganahan
magtan-aw sa kiay sa mga biyuda.
sa bidyokehan, walay lami ang mga sonata,
bakikaw na sab ang karansa sa mga
wakwak sa naga.

naghinuktok na ang karaang makinilya
kalit lang nakorni ang iyang mga letra.


-- OMAR KHALID
Medellin, Cebu, Philippines

unang adlaw sa nobyembre

wala ko dayon mainom
ang akong kape

nakita ko ang kalendaryo
nga wala mapaksi

ang bulan sa oktubre
ug morag dili ko mahigop

ang kainit sulod sa tasa hangtod
magisi ang milabay nga panid

pagkapaspas sa panahon
sa iyang paglabay nahabilin

ang gipangtay-an
ang tanang gilumotan

ug ang mga handurawan
sama nga ang usa kong tiil

gitangag sa buaya didto
sa lubog nga suba

samtang ang laing tiil
mikaratil og dalagan

luyo sa among kusina
nakita ko ang lubi diin

gihikot ko kaniadto ang itoy
nga si koykoy sa wala pa

gibitik sa mga palahubog
sa barangay uno

pagkadaghan na sa mga lahing
adunay usa nga napadpad

sa kilid sa pensa gitugkan na
og mga dahon

modagkot kog kandila
ning adlaw sa mga kalag

apan imnon ko una ang kape
nga kalit rang nabugnaw


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

kremasyon

Una mo ako ipatunod sa kalayo
kuhaa ug tipigi akong
kasingkasing

Ikatag akong mga abo
sa dalandalan sa una tang
panaghibalag

Ug sa tanaman sa atong salag


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

diin gikan kining kaanindot?

Wa ko kahibawo diin gikan
Kining kanindot nga akong gibati,
Gikan ba kaha kini
Sa akong ginhawaan nga gipukaw
Sa lain-laing mga lamas ug panakot,
O sa akong buko-buko kansang mga pako
Gituboan og bag-ong balhibo,
O sa akong pus-on sa mga gabiing
Walay kukatulog,
O sa akong utok nga gisugniban
Sa kasidlak sa mga puting bukid sa Himalaya?
Kining kaanindot nga dulot ug lawom.
Nga nakapaduda nako kon ako mao ba ako gihapon
Kining gisanapan sa sedang kalipay,
Kining gihagwaan sa mga anghel,
Angay ba ko niining pagbati
O kalibotan nga mainusabon?


-- ESTER TAPIA
Kathmandu, Nepal

paghunas

Ampay sa mga manginhasay
Ang panahon sa pagkahawan
Sa mga bawod.

Walay angay kabalak-an
ang mga mamasolay sa baybay.
Ang dagat mobalik ra’s na-andan.
bisan usahay malangay

Nan, dili angay mag-apura.
Ang dagat ayaw gukura.
Dili kinahanglan’g mahingawa
Ang pagsaka sa tubig hulata.

Tinunto kay mahimong pakyas
Ang pagsulay pag-apas,
Pagbaktas, paglatas,
Ngadto sa lawod nga ni-atras.

Mawad-an ka na’g umoy
Sa laing pag-asdang sa dagat
Dili ka na makalangoy
Sa patuyang nimo’g paugat.

Unta aduna’y kapaingnan
Ang akong pagpa-ilob
Ug dili makawang.


-- JOHN K. ZABALA
Baltimore, Maryland, USA

zahir

didto kuno ta sa usa ka siyudad
udtong tutok apan bugnaw ang hangin
nanglabang ta sa kalsada
diin nagkaguliyang ang nagpanon ang mga tawo
apan wala tay gibating kabalaka
nagbaguod ta sa mga libro
nga atong napalit sa daplindaplin
hawoy ang bukton giluthan sa taman ang lapalapa
singot nagtubod sa agtang ug ilong
apan tugob ta sa kahimuot
nagsigi tag pangatawa
hangtod naabot na ta sa atong gisak-an
nagpabugnaw ta sa lobby
akoa beer imoha apple juice
nagtupad ta atubang sa gawas
gisaka nimo ang imong tiil sa lamesa ug mipahiyom
kahibawo ko unsay imong gihunahuna
gisudlay ko ang imong buhok sa akong mga tudlo
misandig ka nako ug nagdungan tag hangad sa kisame
diin dihay kahayag nga misakdap
uban sa langgam nga mikidlap
nga sa walay kukaluoy
mitiklop sa telon sa akong handuraw


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

maligno

hataas ang kutay sa kangitngit
samtang ang tuktugaok sa sunoy
nakigduweto sa yinagubyob sa tren

pahinayi ang alingawngaw sa imong hagok
hunonga ang dalindaman sa imong dam...
kabay-i ang inyong gininhawa


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

nganong sagad ganahan ko'g lalake nga taas og buhok

Sa tunok sa ilang buhok sama kalantip sa ilang huna-huna.
Sa kalumoy sa ilang buhok sama sa bawod sa dagat

ang matag hagtik sa kuwerdas sa ilang gitara.
Sa galukot nilang buhok ang labyog sa akong sampot
duyog sa tambol sa ilang sonata.

Ang matag lugas sa ilang buhok ang inusnos

sa mga debuho nga nipilit sa kuwadro.
Sa mga salag sa ilang buhok masikop

ang kaidlas sa kabakaba sa matag

kidhat sa lente sa ilang mata.

Sa kataas sa buhok nga migamot sa ilang bagul-bagol
diha nako masudlay ang kagawasan nga wala
nabatonan sa akong buhok nga gipamub-an.


-- GENALYN G. OMAPAS
Cebu City, Philippines

pasol

Tugoti kong ipahagtos kining lambo,
Ug ugaling maswertehan, tukbon kining pasayan
Nga nagluko sa tumoy kay nahadlok sa balod--
Di ko magduha-duha’ng makigtrukis kanimo.

Kay sa tunga-tunga ning mga bun-og sa tubig,
Ikaw ug ako ray maghinunatay sa kainit ug kabugnaw
Sa panahon nga nagpalibot kanato ug sa panganod,
Nga wa pa, ni binsa kinsa ang nakasabot sa kina-iya.

Ang kahangkob ko kanimo, akong taming,
Batok sa pag-aslom sa akong tiyan ug sa kalibog.
Buot kong matagamtam imong panit sa akong ngabil,
Ang imong unod nga kaayong tuhogon, pang-iton,
Tunlon, dayon i-wiswisi sa katam-is sa imong sabaw.

Palihog tugoti nga ipahagtos kining pasol
Kay di ko na maantos ang kahidlaw kanimo,
Kay di ko na maantos ang katugnaw sa lawod
Ug taliwala sa kahilab niining akong tiyan.
Luwasa intawon ko sa hingpit nga pagkapasmo.


-- BERNARD PAGUSARA
New Orleans, Louisiana, USA

pahinumdum

i

1968
abog pa kaayo ang dalan
paingon sa maribujoc
batoon nga lugar nga maoy gilayasan
sa akong mga karaang kaliwat

ordinahan ang
pag-umangkon sa akong lolo

dakong hikay
giihaw ang duha ka baka
og lima ka baboy

nagbaha ang tanduay
morag bungtod ang kadaghan
sa mga torta

sa wala pa kami manguli sa
Mindanao
nagpakuha pa kami og hulagway
isip handumanan
samtang nagpaabot sa bus
nga mohatod namo
sa pantalan sa tagbilaran

nia kanako ang maong hulagway
niwang ang pari
itom og antipara
dako ang pahiyom

luag ang akong t-shirt
taas ang akong medyas nga hapit
nang miabot sa akong tuhod
og ang akong alot
kon sila pay pasurahon
alot mahay

ii

1972
nabalita ang pagpahawa sa maong pari
nawala og pila ka tuig
mikuyog sa kalihokan
nadakpan
napriso
naminyo sa iyang kaila nga madre usab
nanganak silag tulo ka buok
mibalik sa gobyerno
nahimong adviser sa dakong politiko sa
mindanao

nahimong gamhanan
nadato
nahimong dungganon sa katilingban
namantala ang iyang
kabantogan sa pagdumala
sa mga lungsod
namayor
mag gobernador

iii

karong 2010....

unsay kahay sunod nga mahitabo sa iyang mga pangandoy
nga mahuptan ang
saktong pagpangalagad sa
Haring Lungsod?

sa mga mipiyal kaniya sa ilang mga kinabuhi?
sa mga naghandom nga mahaw-as
sa kalisod? sa mga nawad-an na og pagsalig?

unsa na pod kaha ang hingpit nga pasalig
aron makuha ang gahom?

iv

milantaw ko og balik sa hulagway nga morag
nahilis na sa paglabay sa daghang katuigan
aduna na kini mga
gisi sa kilid nga morag gihinayhinayan og kaon sa anay
o dili ba kaha utitod
siguro kay natilawan niini ang katam-is sa mga kagahapon

dili ko motuo
pait ang kagahapon
aslom morag suka nga dugay nang gihipos sulod sa tadyaw nga karaan

gilantaw ko ug dugay
karaan nga larawan nga maoy sumpay sa among kinabuhi
nga maoy magsugid sa usa ka pag-antos
kaniadto aron sungkiton ang mga bitoon alang kanamo diha sa
itom kaayong langit

dili ko motoo
hagbay rang nagsimang ang among mga dalan
ako sa wa
siya sa tunga hangtod nga siya milapos paingon sa tuo
hangtod nga mikawas siya sa kwadro
hangtod nga mahulog siya
sa kinailawman ning
hulagway nga karaan
hangtod nga dili ko na siya igkita

hangtod nga ako
malata, madugta, mahilis, mahupas sama sa usa ka damgo
nga wala matuman
sud lang gihapon ning kwadro sa
hulagway nga karaan

kinsa ba god kaha ang dili ganahan anang kabag-ohan?
gawas diha sa
hulagway nga karaan

gilantaw ko pag-usab.
aduna gihapon ako'y nakita nga wala pa nako makita
kanunay, kanunay, kanunay...


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

paghubas

Ang paghubas
Moabot sa kinauyokan
Sa ting-init.

Sayon ra’ng himatikdan--
Ang linaw, ang sapa, ug ang tubig
Sa tabay mogamay-- ang pag-abot
Sa tinghuwaw.

Unsa pa man unya ang ato’ng mahimo
Kon ang yuta maughan na ug magliki-liki
Ang atong mga ngabil sa kauhaw?

Nan, yamyamon ta
Ang usa ka pangilaba,
'Yawat na lang kita hikaloy-an,
Sa mga langit hatagan bisa’g
hamubo man lang nga ulan.

Apan, kon ugaling bungol ang kahitas-an
Ug sa panganod kita yam-iran,
Hala, gamiton ta’ng nahibilin ta’ng kusog
Naugon ta ang tabay ug kawton ta’g
Lawom-lawom, pamasin aduna pa’y nahibilin
Ilalom ‘ning gabagtok nga salog nga lapok.

Unsa-on nalang og mahutdan ta’g kusog
Pagkaw’t ni’ng dalo nga lungag sa yuta?

Usahay naa ra ba’y mga tabay
Nga ma-ughan ug dili na
Mauli-an.


-- JOHN K. ZABALA
Baltimore, Maryland, USA

todo por nada: kataposan

Gipahimutang ta ang way pormang mga sako nga gisudlan sa daginotong tang kabtangan diha sa nagdagan nga riles nga morag mga bakos nga nagbathay sa nawong sa yuta, nga maoy nagsumpay sa tanang buhatan sa gubat sa kalibotan. Nakalingkawas sa hagashas nilang gipas-an ang atong mga abaga daw gituboan og mga pako nga lami ingkibon sama sa gihay sa rosas. Oo, madawat ta ang tanang takilid sa yuta ug alintabo sa dagat sa atong pagpauli pidpid sa ruta nga misuhid sa mga depensa sa handuraw. Sama sa pagsubay sa sapa paingon sa dagat sa kinabuhi sa libudsuroy. Oo hayan wa magkulang ang atong pagkalibudsuroy. Mahamtong man o mabata, sa probinsiya o siyudad, gisaboran natog liso ang pipila ka imnanan aron, lasang man o balilihan ang atong dulngan, dugay matangtang ang aghop nga katam-is sa atong gininhawa. Ug uban pa. Sa tanang mga bituon nga nahagkom sa pukot sa linaw, wa nay lain pang pahinumdom sa kutas tang kaagi gawas sa panahon nga misubad sa kaugalingong mga serpente ug gilayon mipahulay sa dayon . Apan mas maayo kon ingnon nga sinugdanan na usab. Katuhoan unta ang atong asoy kon dili pa tungod sa atong mga tunob nga mibutyag sa atong pagmahay sa yelong natunaw sa silaw sa bulan.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau