pagdumili sunod sa pagtalikod

dili maihap ug dili

mahikap ang dagway

sa kamingaw

dili masamin

ang iyang katin-aw dungan

ug subay sa aso gikan

sa naabo nga mapa

dili mabuak ang bawod

sa panaw sukad nasiak

ang akong panan-aw

dili ko mopiyong hangtod

matultolan sa langyaw

nga hangin ang kainit

sa akong paglingi

-- MICHAEL U. OBENIETA

Topeka, Kansas, USA

himugso

Nagsalimuang ang kulimbang sa lingganay

unang bulikat pa lang gani sa imong pilok

ngadto sa Kabugason mao segurong gitunglo na

sa linog ug baha ang alindasay sa bahikhik

nimong hilak. Kon makasulti pa unta ka,

unsa kahang orasyona sa dila ang iyamyam nimo

sa hangin aron modaitol sa dunggan

sa kilumkilom ang kapakapa sa mga pako

sa kabakaba nga tanghaga? Apan, bugtong mo lang

mahimo ang pagsikad-sikad sa mga tiil.

Ambot lagi’g ngano ug unsa. Gahinam-hinam na

tingali kang sak-on ang mga laaw nimong

damgo nga sagad manuyhakaw sa bangaw.

Igo ra pod ka sa pagkapay-kapay sa gagmitoy

nga mga palad nga mora bag imong gipangdughit

ang nangumbitayng panganod sa mga dahon

diin nangabot ug naghalirong ang mga aninipot

sa ting-init dungan sa pagbati sa imong inahan.

Niining adlawa sa imong pagkahimugso,

nabugto ang awit ni Whitney Houston dungan

sa iyang pagpanaw paingon sa dapit nga wa’y

ngalan diin, tingali, didto usab ikaw gikan.

Gilubong ang iro sa imong ate Yenyen

nga si Pacman kay, matod pa sa mga silingan,

nabuang sa pagpaak sa anak ni Ramona

ug sa paghurot niya’g todas sa sunoy ug inaan

nga nangakha, nanuktok ug nag-upa sa nataran.

Nabuak ang sementong kalsada ug natumpag

ang bukid sa Negros Oriental diin mibuslot

sa huyuhoy ang tiyabaw sa mga ginikanang

nawad-ag anak o mga anak nga nawad-a’g

ginikanan kay, tingali, tanan gilamoy sa yuta

lakip na niini ang garbo, pangandoy, ug gugma.

Apan unsang balaka ang giluwa sa hagwa

samtang gihadla ko ang imong pagtabok gikan

sa islang wa molakra sa mapa sa pagdahom?

Unsay hitad sa pahiyom nga giugom sa dag-om

nga masangit unya sa pagbahad sa banagbanag?

Unsay ngalan ning bahakhak nga napuwak

sa akong tutonlan dungan sa una mong paghilak?

Linog kang mipusgay sa akong gaalindasay nga

kabalaka o miuyog sa tinipigan kong kaisog

o mitay-og bisan na sa layog nga pagakpak

sa mga kabog kong kalibog nganong sumpay

sa mikutay mong pusod ang dako kong kalipay.

Mangatagak diay ang gihay sa mga buwak

apan mobudlot ang udlot sa nasiak nga uwat.

– NOEL P. TUAZON

Dauis, Bohol, Philippines

diha sa pagpamati

pamatia uná ang wa mahikatulog diha kanimo

samahang usa ka alibangbang
puti gamay naglutaw sa hangin
nagapasaringsaring
di kahukom kon asa motugpa

ayaw ayaw gayod og dagpa

pasagdi lamang
paabota kon asa gayod siya
paingon

ayaw biyai
sunda bisag asa siya
tutoki

paglutaw usab sama kaniya
diha sa hangin

pamatia lang ang haganas sa
iyang mga pako

ayaw isulat

sa kadugayan kining hitaboa
morag nagtulo nga tubig nga
maoy makabuak sa atong pagpakahilom

diha sa atong pagtukaw

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

uwan

Uwan, tagak na ug gaksa ko

sa imong kusog. Lumsi ko aron

unya sa imong paglurang, maanod

ug mabanlas akong kahingawa.

Uwan, ayaw pagdinawo

sa imong dugdog aron magupok

akong kahuyang samtang

gakurog akong kaunoran hangtod

dli na gyod ko malup-og.

Uwan, ayaw kuwanga

imong mga kilat aron madan-agan

akong agianan hangtod

dili na ko malukapa.

Uwan, ihangad nako kanimo

kining pangandoy nga makakaplag

og mogakos nako padulong

sa pagkahinanok nga molapaw  

sa kahadlok ug katugnaw.

Uwan, ibundak pa imong mga lusok

taman sa pagpanurok sa mga uhong,
mogitib diha kilid sa mga bundo
duol sa duwendi nga gapuk-ong.

Uwan, tagbawa imong pagduyog

sa akong pagkatawa nga uga

ug gahuwat sa bul-og gikan

sa akong mga mata.

--JONALYN ALMACIN

Nantes, France 

niagara falls: palm sunday, april fools' day

Di tinuyoan ang pagbatog sa taytayan nga bato

diin ang isig ka tumoy sama ra nga gasukod 

sa gilapdon sa kasingkasing. Dinhing dapita bantang 

ang habog nga paghagbong sa busay ug mabati

ang pagpamugnaw sa pinisik sa bul-og didto

sa tiilan. Wa’y sama ang pagsud-ong niadtong

wanang sa dagayday; ang gidak-on taman

sa panan-aw atol sa Adlaw sa Bendita sa Lukay

ug unang adlaw sa Abril nga gihiusa sa bunok 

sa uwan. Ang katugnaw labaw pa sa tunok. Dinhi,

ang kasingkasing tab-ang pa sa tubig nga galanog. 

-- DENNIS S. SARMIENTO

Maryland, USA

pagpangg(ub)a

(alang sa mga nabiktima sa “acid attacks”)

Gikan iyang gitamak-tamakan

ang akong kaputli—tungod kay

dili siya ang tag-iya ning akong dughan—

galungot-lungot ko palayo kaniya apan ako

inyong gikauwaw, gipalayas, gitukmod sa lapok,

gihigtan og tunok ug gigaid.

Tan-awa ko! Kaila pa ba mo nako?

O, inahan! Hikapa ang akong aping

Nga inampingan mo kaniadto:

walay lamok modugpo apan

karon gipahit na sa asido.

O, amahan! Tan-awa ang akong mga mata

nga ingon nila liwat nimo:

buta na ko apan ang imong katawa

dan-ag gihapon sa panumdoman.  

Silingan, kahibalo ko

nga nagpabungol-bungol ka apan

paminawa ang pagngaab sa

akong kaluhang baye ug mga anak nga laki:

Nalanay man tuod akong dunggan apan

akong kasingkasing gisanapan pa og pagpangga.

Gataki-ang ko, gaping-it.

O, mga anak! Gakson ko kamo sa hingpit

ug magkuyog ta, mokagiw sama

sa aso sa asido. Didto, dili mahupas

ang pagpangga hangtod puhon

mahimo na ninyong gub-on ug lanayon

ang katawhan sa inyong bili—

gawasnon, matinahuron, mapinanggaon.

Didto, andamon ko kamo

nga makabaton og katakos

labaw pa sa asido.

--TEA SOLON

Cebu City, Philippines

ang kulaknit

Sumpaki ning atong kalibotan.  Ang iyang paglupad 

sa dulom nga kagabhion usa ka tabyog sa pendulo 

ngadto sa pikas ngilit nga atong gikahadlokan.

Usa siya ka kumo sa kangitngit nga mosuntok 

sa kutokuto sa atong kalisang.  Sa iyang lubog

nga mga mata daw atong hikit-an 

ang aninag sa pula’ng kalayo sa impyerno.  

Ug unya human mokitkit sa hinog nga bunga 

sa atong mga damgo, ang kulaknit mopauli ngadto 

sa iyang pinuy-anan—sa langob, sa kalukayan, 

sa kisame sa karaang simbahan— diin ang kangitngit 

mao’y iyang kahayag, ug ang adlaw mao’y iyang gabii.

Ug sa iyang pagkawing,  sumpaki ang talan-awon 

nga iyang hikit-an. Kay tuwad man ang iyang pagtan-aw 

kanato ug sa atong kalibotan.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

kon sama niini ang pagpatunhay

Mao kini ang eskina. Usa ka sanga

sa dalan, usa ka kibhang sa kahapunon,

diin ang tanang pangutana kabahin nimo

gitubag sa mga laray sa pagpangihap:

Test Item 1.2: Basal--6 lowest correct

Ceiling--6 highest incorrect. Ang teoriya

mao nga kon kini nga pagsulay

mas hataas pa sa imong abilidad nga

gilatid dinha sa Wscale, ug kon 0.91 

ang median reliability niini (nga ikaw

kinahanglan makalitok og mga pulong 

sigon sa imong pangidaron) ang kawad-on  

o kanipis sa imong kaugalingong

mga pulong mahimong badlis sa imong

agtang: Below Average.

Apan niining kahapunon dinhi 

sa tugkaran, ang imong mga gagmitoy

nga dalunggan ningtingkag sa huyuhoy 

nga ningsabod sa mga palwa. Ningbukhad

ang imong mga palad sama sa mga biyuos 

sa gladiola nga naglibod niining imong

kabatan-on. Dili ikaw mohunong

og tuyok hangtod imong madungog

ang kaugalingong agik-ik. 

Kining tanan imong gihulip

sa mga iadlas nga pulong. 

Sumbanan kini sa mga agianan 

sulod sa imong ulo. Mga kasikas

nga namuswak sa imong panumduman.

Dili man tuod kini ikalimbong. 

Dili usab kini masukod.

-- CORAZON M. ALMERINO

Los Angeles, California, USA

blind date: kataposang awit, kataposang sayaw

Na dali, mosadsad kita sa makausa pa
nunot sa nagkiay-kiay nga panamilit--
ugma puhon ikaw ug ako mogikan paingon
sa nagkalain-lain wayngalang destinasyon.
Pamatyagi ang namukway nga dagaang sa awit
sa dalisay panapos kong paggakos kanimo.
Idaitol ta ang dinalidali libo-ka-libo nga kahinugon:
sa kapulihay mag-iyahay kita pagpanggawas
pagtaak pag-agak pakig-abrasa sa buta nga kagabhion.

-- MELQUIADITO M. ALLEGO
 Palm Harbor, Florida, USA

pares

ginhawa sa kahilom

ug mga ginagmay nga gimok

gikan sa imong panit

hinay-hinay nga gisubay

sa akong tudlo

ang imong kahumok

mga linya sa atong kalipay

gipalawom sa mga niaging

kasakit nga atong gisaw-an

kalit gihigop ang hangin

gikan sa akong dughan

sa dihang miliso imong ulo

sa pikas bahin sa unlan

mibunok akong kahiamgo

nga ikaw ra ang gadumala

sa akong kinatibuk-an

-- RYAN LABARDA

Riyadh, Saudi Arabia 

agta

Mga agta kitang nanagtungtong ibabaw

sa atop ug sanga aron dili makawhatan

sa gapangusmong tubig, lapok, truso

ug bato nga gibahad sa baha samtang

way kutas ang atong pagpaabot kon

anus-a pa kaha mapuwak ang dagon

sa alingagngag sa higanteng buhawi

o ang trabungko sa balikis ni Sendong

hangtod nanagtom ang atong panit

sa pagpangatagak sa Buwan ug uwan

ug mikatayg milating nga pisig bagon

ang balhibo natog buhok ngadto

sa nangabangging taytayan ug kalisang.

Matuod sa atong dungga’g pangdungog

nga ang tingog makapahu’g sa batong

gikapyotan sa mga kabog bisan gani

sa dag-om kon uyogon na sa dugdog

ang alindansay sa lagitom nga panganod.

Ingon usab niini ang atong kabalaka

inig-uwang sa lasang nga nagtipig

sa mga bakho ug anino nga kanunay

atong gipataban sa bahakhak matag

putol sa mga dalid sa kahoy ug suba

o sa matag buga nato sa gapuot nga aso

sa pabrika, tambutsog mga tinustos

nga pagpasagad hangtod kini maupos.

Mapupos usab ang atong panan-aw

sa kangitngit kon tabunan na sa kangiob

ang kahilom sa paglaom nga, alang kanato,

usa kini ka tigmo nga gisumpay sa ikog

sa nangatunaw nga tipaw-o ug santilmo.

Hangtod anus-a kutob ang pagtakoban

nga kita ang gikaintapang anino sa una'g

kataposang takdol kon milubong na

ang atong mga tango sa ngabil ug dila?

O nangatigpod na ang mga ngipog kuko

ug naugdaw na ang daaw sa kalimutaw?

Higante kitang gikusukuso sa bagyo

hangtod malanay ang ngalan sa likido. 

– NOEL P. TUAZON

Dauis, Bohol, Philippines

paglaom

miawop na ang tanang mga bitoon

misalop na ang buwan

wa kalahutay sa kahayag

sa imong mga mata

nga padayon gihapon sa pagdan-ag

niining ngitngit kong langit

-- RODELIO BARELLANO

Caloocan City, Philippines

ang habagatan

                                                                                                                                                        Nga gikan sa imong pantaw nakasud-ong ako

sa karaang mga bituon,

gikan sa sandayan sa anino nakasud-ong

niadtong gisabod nga kahayag

nga sa akong kaburong wala ko hisayri

ang mga pangalan o tukmang puwesto sa kalangitan,

nga nakaalinggat sa hagawhaw sa tubig

sa tangke nga tinagoan,

sa alimyon sa hasmin ug antuwanga,

sa kahilom sa nahikatulog nga langgam,

sa arko sa agianan, sa tun-og

—kining mga butanga, kaha, mao ang balak.

(gikan sa Kinatsila ni Jorge Luis Borges)

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Manila, Philippines 

nawong

Ang tanang paglimot sama sa buwan,

matag gabii lahi og nawong. Usahay,

kini mosidlak apan apan wala’y

kangulngol sa kalimutaw. Usahay,

kini sama sa bakunawa diin naglinya

ang kawad-on sa mga niaging tuig.

Apan ang pagpasaylo maglugitom lang

gihapon sa nagdulog nga mga bituon.

-- CINDY VELASQUEZ

Cebu City, Philippines

ikaw, habog nga bungtod

Nakita ko ang imong panagway, habog nga bungtod--

Habog nga dili matukib ang gitas-on.

Pangahasan ko man ang pagsalpong kanimo,

ingon lang ako sa lawalawa

nga banlason lang pagbalik

ngadto sa imong tiilan sa bul-og sa akong tinguha.

May utlanan ang pinitik

sa akong pagpangahas:

ikaw lubas nga way kataposan.

Nakaambit man ako sa imong panagway,

sa kanunay huyang gihapon ako.

Busa, dungawi lamang kining alaot

ug unya kon molunga na ang pinitik

nga imong gipahulam kanako,

dawata ako bisan na lang taman

sa imong tumbanan.

-- JON R. SAGUBAN

Iligan City, Philippines

pagsukarap

(kadtong gidangatan ni Jessica Sanchez sa American Idol top 7)                              

Gikan naabis ang hakhak sa punoan sa missile sa North Korea 
gipangtugkan og hubag ang mga Pinoy ug Mexicano sa America.                                                        
Gagiyera sa Twitter ug Facebook. Welga na! Syagit sa akong higala: 
Shalan ba si Jessica, mitiurok! Naunsa man tong pagkahitaboa?                                                            
Akong giukoy: Tua ra! nagpahipi sa luyo sa camera 
ang duwa nga di madrowing pero tataw na.                                                                                            
Saon ta man, magmika ang dagan sa bisan unsa
kon walay lagubo ug gamay nga drama--                                                                                             
Siging, siging. Siging, siging. Asa ra ang palina, ba?


-- R.V. ESCATRON 
Cebu City, Philippines

boardwalk fishing: tybee beach, georgia

Kalit mitaliwan ang mga bunbon. Galumpayat

palayo ang pughaw nga mga buwa tadlas

sa gahaguros nga amihan. Ug diha’y bata

gatungko, basin nangandoy pagbawi sa pinisik

nga handumanan. Unsa’y giasoy sa pasol taliwala

sa wanang atol sa Dominggo sa Pagkabanhaw?

Sa tiilan sa boardwalk, gabagulbol ang mga bawod

alang sa gipaon: tipik sa hiniktan nga manok.

-- DENNIS S. SARMIENTO

Maryland, USA

sa lingkoranan sa fuente

Di ko malimtan katong higayon nga nadakpan ko

ikaw samtang nagduwa ta tuyok ining Fuente.

Labihan nimong katawa daw kataposan na

sa kalibotan. Hugot gyod nakong gikuptan

imong kamot dayon gakos nimo samtang mituyok-

tuyok ta daw mga trumpo nga nagkasugat. Apan

nabuang na ang pagtuyok kay mao ra’g miabot na 
ang kataposan sa kalibotan ug dili na magkatakdo 
atong dalan. Di na gyod tika madakpan. Di na gyod 
makuptan imong mga kamot. Di na gyod tika 
magakos bisan unsa pa kapaspas akong dagan 
tuyok ining Fuente nga imo nang gibiyaan.

-- ROMEO NICOLAS BONSOCAN

Carcar, Cebu, Philippines

kinsa man si Juan De La Cruz?

Bisag kadaghan na nato gamita

ug dali tang hisayran kon kinsa man

ang gipasabot inig litok sa iyang ngalan, 

sa pagkatinuod kita wa makaila

kon kinsa man gyod si Juan de la Cruz.

Mahimong mobalik kita

ngadto sa panahon 

sa nagbahag nga mga tribo

uban sa ilang mga taming ug hait

nga mga bangkaw, ngadto 

sa pinintalang mga nawong

ug puno-sa-patik nga mga lawas, 

ngadto sa paghugpa sa langyaw’ng 

buhilaman, ngadto sa nagbalhin-

balhing mga urog, apan di ta gyod

masuta ang tinuod niyang hitsura 

ug kanus-a man magsugod ang iyang 

pagkatawo. Karon, human 

ning mga katuigan, tingali’g mahimong 

ato siyang hiilhan—kon kita moatubang 

sa usa ka salamin ug atong sud-ungon 

ang kaugalingon tang mga nawong.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

palawan: sa sapa sa puerto princesa

Lunhaw ang bulok

Sa imong lamurok nga aping.

Samtang minghuyatid pa ang kalibotan,

Miabi-abi na ang mga bukton 
Sa imong kalasangan.

Ang hapuhap sa imong tubig

Mao ray akong pangitaon

Inig suong na unya

Sa langob sa mga kwaknit ug

Pag-inusara. Didto

Sa agay-ay sa mga lusparon

Nga kabatohan mahabilin

Ang akong kahingangha.

Mopauli ako nga adunahan.

Mopanaw ako nga magbaguod

Pagbitbit og hipos sa hayag

Nga tipaka sa imong kaanyag

-- GINA MANTUA-PANES

Cebu City, Philippines

kahipokrito sa mga engkanto

Giimbargo sa mga engkanto

Ang akong gidalan’g tawsho.

Wala gyod nila pasaylo-a

Bisan og usa na lang ka lata.

Lami ra ba unta kadtong

Isagol sa humba kuyog sa

Binuwad nga bulak sa azucena.

Ang kaparat og baho sa mawos

Nga ginamos nga itom nga mga

Lugas sa batong maghatag og

Talagsa-ong timpla ug gunas

Sa dila, may pagkakatol-katol

Panimbang sa kaparat sa patis

Katam-is sa kamay, ug kaaslom

Sa suka—ilata sa mga hiniwa

Uban sa dinukdok nga ahos,

Mga dahon sa panakot ug liso

Sa paminta.

Ang gahumoy-humoy nga tambok—

Sa tunga-tunga sa daw nalanay,

Nahapnoy nga panit ug nalulot,

Kabungkagon nga unod sa baboy —

Ikumot sa kan-on binahugan

Sa naitos nga sabaw nga bisa’g

Galasa-lasa sa mantika. Pwera butod,

Walay bidli ang kalami!

Tinu-od kaha ang tuo-tuo:

Ang asin sumpa kuno batok
Sa mga dili ingon nato?

Tungod kaha kay sobra ra

Kaparat ang akong tawsho

Mao nga kini ilang giimbargo?

Magmantinir na lang ko’g abli ani

Og usa ka lata nga Spam.*

*On average, 3.8 cans are consumed every second in the United States - The guide to United States popular culture.

-- JOHN K. ZABALA

Baltimore, Maryland, USA