pag-ila sa mga pak-an

Lisod ilhon ang mga manulunda kon buta kita

kabahin sa mga langaw. Mikunsad sila lahos 

sa mga giwang sa mga sawog nga kawayan. 

Wala nila pasagdi ang duha ka ulo sa buwad-
lawlaw ug ang mga mumho diha sa lapokon 

nga silong. Dinhi na lang pod nato palandongon

unsa kaha’y gihabhab sa mga panganod 

nga gapurigit kanunay. Natuk-an, nagping-it 

ang mga imburnal ning dakbayan. Gahaguros

ang paglayat sa mga buaya ug mga butakal.

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

ilad sa dila

tagak nga katag

piang nga aping

wala nga lawa

nituo ang nauto

MARIANNE HAZZALE J. BULLOS

-- General Santos City, Philippines

may nanuktok sa pultahan

May nanuktok sa pultahan--

Duha ka tanod ug upat ka pulis

Nga may dalang paskin

Daw ang layag sa papel nga sakayan sa imong pagkabata.

Asa ka paingon? Kinsay imong dangpan?

Ang imong amahan gitalikdan 

Sa patron nga maoy nikugos nimo usa niana ka eleksyon;

Ang imong inahan nagyaka sa sawog

Naglala ug banig nga kinudsan;

Ang imong mga igsoong lalaki luwas na didto sa ilawom 

Sa berdeng balilihan;

Ug ang imong hinigugma wala na makatultol pagpauli

Nasaag sa mag eskinitang kinandilaan.

Asa ka dagan?

Ang bala mikidlap sa hangin,

Andam ug tagana sa singot sa imong panit,

Sa mga bagting sa imong kasingkasing,

Ang mga pultahan bukas nga baba sa mga lungon,

Ang mga hagubhob milabni sa imong dughan.

Ug ang layag mikaway-kaway sa mga sakayan,

Daghang mga sakayan, mga barko

Nga buot mong sak-on,

Mga bandila sa mga dakbayang

Buot mong dunggoan.

Ang papel nga sakayan sa imong pagkabata nasangad, 

Sa naughan sa dugo, lapokong kanal.

-- ESTER TAPIA 

Kathmandu, Nepal

pagbanhaw sa kamatayon

buhi baya diay ang gilubong

kay duna siyay mga kuyamoy

nga mikupot sa mga gingi

sa mga gambalay sa alimasag

nga gitamparos sa mga balod

ug hangin gikan sa laing lawak

sa uniberso diin gaalirong

ang nalawos nga mga bituon

-- JOVANIE B. GARAY 

San Isidro, Davao Oriental, Philippines

ang angayng timan-an sa magpapanaw

Likay sa mga nagpakaaron ingnong imortal kay sila mga anak sa kamatayon.

Ayaw pailad sa asul nga korona nga galikos sa panganod, mga tigpanday kana 

sa bakak.

May mga rosas nga nagdilaab sa damgo, ayaw kutloa 

Kon may makita nga matentalong prutas, punita apan ihatag sa puting estatuwa.

Hilan ang kahayag, dapawon ang kangitngit busa andama imong kubalon 

nga tuhod.

Dili tinuod nga palad ang magbuot: gamita ang palad pagsagpa sa abog

Walay laing makaluwas nimo kondili ang paghangop sa anino sa paglaom.

Lingi sa luyo ug pamunita ang kaugalingong tunob ug ihatag sa puya.

Tuohi ang buang kay sila ang tinuod nga madaogon, ingon ni Focault.

-- OMAR KHALID

Metro Manila, Philippines

sa inahan nga naupos ang kinabuhi taliwala sa kapit-os nga gigapos sa mga salin sa gubat

Wa pa koy buot niadtong panahona.

Kanunay kang mopahimangno kanako,
Sa akong paghimog mga hinagiban.
Kanunay ka nga magyawyaw sa kasuko,
"Unsa, gusto nimong mahimong rebelde?"
Mogawas na lang kos balay kay way hanaw
Kon unsa kadtong imong mga gisulti
Kay wa pa man koy hanaw unsay pangayaw.

Kaniadto migama kog mga bangkaw
Gikan sa tayaon nga molyeng nakaplagan
Sa dalan, human sa akong panginlaraw
Samtang mibundak ug way hunong ang ulan.
Ug gikan sa paghimo og mga tuksi
Migama sab ko og mahait nga tag-i
Kay gisumhan sab ko og sigeng pananggi
Sa maisan nga dili kitay tag-iya.

Gihikalimtan ko sa inyong panahon
Niadtong nanlagyo kamo sa Agusan.
Samtang mipalawod ko sa akong damgo;
Mitaliwan ka nga wa koy hinanawan.
Ug maong way laing nabilin sa dughan
Gawas sa nagdilaab nga kaligutgut
Nga migamag bag-ong mga hinagiban
Alang sa mga gihimong kalalaut.

Wala ko mangandoy nga mopahilayo
Apan dili na gyod tingali mapugngan
Ang pagbukal sa gipanunod nga dugo
Kay kita puohon man isip katawhan.
A, way kapahulayan ang sama nato
Way kalinaw ang atong mga banuwa
Sukad mapukan ang atong mga datu,
Sukad mapukan ang atong mga bae.

Sa ulahing yugtos imong kinabuhi
Nahinumdom ka kaha sa imong anak
Nga nakita nimong liwat sa bagani
Maon nga daghang gabii kang mihilak?
A, panahon kadto nga ako gianod
Sa mga unos sa akong kasingkasing
A, panahon kadto nga ako misunod
Sa dalan nga misugod sa Dulangdulang.

Wa na nako ihapa ang katuigan
Kay way kalainan ang niadtog karon.
Wa na sab ko mangitag handumanan
Kay ang kapit-os way lami nga dumdumon.
A, sama sa inahan ko nga banuwa,
Kanang kapait sa imong gidangatan
Ang tambal nga unya maoy mopasibwa
Sa gihandom nga hustisyag kaangayan.

Makauma da su taghapoy alima!
Ug ang tanang utangan iyang paninglon.
Makasagad da su Bae Manganingga!
Ug ang tanang ilo iyang amomahon.
Mapakdeg da su sandigan lumalambong!
Ug mangatigom ang nagkatibulaag.
Mabayaw da asem su Datu Magampong!
Ug ang nahapla mobalik sa pagbarog.

-- ANIJUN MUDAN-UDAN 

Malaybalay, Bukidnon, Philippines

sa disyerto, kon ikaw giuhaw

Kon tuk-on ikaw sa kauhaw

Pangitaa ang ugat sa ugang yuta

Hunahunaa kini hikapa dayon  

Sa kusog mo uyoga

Pamasin makatultol kon hain

Ang tinubdan nga buhi

Kon dili mga mata mo kipat-kipata

Hangad sa tiyan sa inahanong langit.

Kon sa kapulihay bakante ang panganod

Kay wa makausap og dag-om

Damgoha na lang ang mga lusok sa ulan

Mosawom sa ilawom sa imong kasingkasing

Aron diha sa imong pagbati motuhop

Ang hangin sa kabugnaw

Ug ikaw nianang tubig motamihid.

-- ERNESTO D. LARIOSA

San Fernando, Cebu, Philippines

bisan nano pa man nga linog

Bisan nano pa man nga linog,

Wara kabungkag
Inin ak dughan.
Kundi san nabatian ko la
An tam-is san im tingog,
Ak dughan, tigda binay-og.

Bisan nano pa man nga linog,
Wara kabantad
Inin ak dughan--
Kundi san nasiplatan ko la
An hiyom san im panukod,
Ak dughan, ubos na mahulog.

Bisan nano pa man nga linog
Wara katipak
Inin ak dughan --
Kundi san naabat ko la
An kalpad san im pagbaya,
Ak dughan, narudos, naruba.

Naruba, narudos ak dughan,
Ngan utro la ini mabubug-os
Kun im utro papandayon
San tam-is san im tingog;
Kun im utro ititindog
San hiyom san im panukod.

Kay Iday, an ira gahom ngan kusog,
Lupig an bisan nano pa man nga linog.

-- MARK P. BONABON

Biri, Northern Samar, Philippines

kasagaran way ngalan ang mga baho

Dili sama sa lasa: ang tsokolate tam-is,

ang ampalaya pait, ang sili halang.

Apan lahi sa baho.

Ang tsokolate, baho’g tsokolate.

Ang amplaya, baho’g ampalaya.

Ang sili, baho’g sili.

May lain pa bang pamaagi sa paghulagway

sa baho nga di kinahanglang mahinumdom

sa gigikanan niini?

Aron unta inig simhot nako nimo

di na kinahanglang 

mahinumdom pa ko niya.

-- PAUL RANDY GUMANAO

Koronadal City, South Cotabato, Philippines

labor day

Nikalit lang siya og panawag sa selpon. Nagkabuli-buli pod tawon ko nga motubag unta. Kay lagi taud-taod na pod siya nga nawa. Di gyod unta ko gusto nga molabay ning higayona nga dili makahalog bisan na lang sa iyang tingog. 

"Kumusta, day? Ga-labor na ka?" Wa ko nitubag. Katubagon na gyod unta ko. Ingon niya, maayo kuno nga nakatawag siya.

"Angay ka'ng magpasalamat… Hello? Tingog pod kuno diha, day!" 

Mao ra ni madungog niya gikan nako: dahunog sa air-conditioner, kasikas sa palibot…

-- GERWIN VIC E. BHUYO

Bangkok, Thailand

panaw

Dalan taliwala sa dagat ug kabungtoran 

ang atong gilaktan--

dalan nga kinabilyahan og bulsita 

ug giaspalto og papel.

Kon modahili ang yuta,

makumot,

malubong 

ang dalan

apan dili kita

kay makatungas ta sa bukid.

Kon managko ang bawod,

magisi,

maanod

ang dalan

apan dili kita

kay makatungas ta sa bawod.

Maulian ang dalan matag tungas nato

kay mopuyo ang yuta,

mopuyo ang bawod

apan karon, 
gihipos na ang dalan;

gipilo-pilo.

gigaid na ang yuta aron di na modahili.

Gigapos na ang tubig aron di na mobawod.

Giandam na ang puting panapton

isip dalan nga karon maglutaw na sa hangin

aron kuno kon mopadayon kita sa panaw,

ilawom kita sa dalan molakaw,

pinandongan.

-- DESIREE L. BALOTA


Talisay City, Cebu, Philippines

exodus 10:21

          

             Ang taas nga panaw kanunayng nagasugod sa minugbo nga panghupaw— sa tinapsing nga tinan-awan sa kabigtasong katawhan nga sama’g mga sinawilik 

nga syagit sa nabuak ug nalubong nga mga pitad.

            Ang mga bata, tapoka ug paduk-a inig pahid sa dugo sa ilang salabotan. Ang mga tigulang, hukasi! 

            Susiha ang mga labhag sa ilang katuigan; kon taphaw ilang kalunhaw 

dili kini takos mogiya sa gagmay og mga pitad.

            Himoa’g kusog ang nagdilaab ninyong kaligutgot mga hamtong. Wisiki og pangaliya ang inyong mga tumong. Pabag-a ang inyong mga lapa-lapa, dubliha ang bugkos sa inyong mga laraw.

            Pangandam! Kupti gyod pagmaayo ang nagkahiplos ninyong mga pagtuo.

            Ang takna sa kangitngit andam nang mohiusa pagsuway sa tagsa-tagsa nato ka mga kahayag. Padayon sa panaw! Kay mao na kini ang haom nga takna sa pagduso sa nagkadaiyang pitad. Kaugalingon natong pitad. Ayaw ilingiw inyong paglantaw basin tukobon kini sa kangiob.

            Paninguha nga magpabilin kang magdilaab. Suklii ang kangitngit!

Batoki hangtod maabot nimo ang himaya! Pitad, pitad… ug pitad pa gyod!

Ayaw patapsing sa sidsid sa kangitngit kay lamyon ka niini! Kining mangtas

wa’y kaluoy.

            Bahala na’g magka-awop ang imong mga pitad, pitad lang gyod! 

Sakgawon ra ka sa kahayag.

-- MICHAEL FLORENTINO

Ormoc City, Leyte, Philippines

kasikbit sa pag-inusara

Ihabol ang saad sa kagabhion

sa kasingkasing nga nalamba

diha sa naigking nga langit

sa gapason niya nga palad.

-- KEVIN A. LAGUNDA

Talisay City, Cebu, Philippines

manyanita

Unhan namo

ang basibas

sa adlaw 

og kandilaw.

Pulihan sa namo

ang tugtogaok

sa sunoy

og sonata.

Sapawan sa namo

ang katugnaw

sa madasig nga awiton.

Kay karong higayona, 

nagtapok ang kabituonan

alang kanimo.

Sa pagtimbaya

sa imong pahiyom

nga mopasundayag 

og pagsidlak

inig pukaw namo

sa kalibotan.

-- JOHN CARLO P. BERONIO

Cagayan de Oro City, Philippines

gayagaw, gahalhal, gaaw-aw

“Walang isang kandidato d'yan na hindi nagsisinungaling kaya hindi dapat nagiging issue ang honesty ngayon.”-- Davao City Mayor Sara Duterte-Carpio, ABS-CBN News

intawon ato na lang ingnon

nga kinahumotan og kamot

ang lab-asira

nga labwan pa niya ang taob

sukad iya kunong nahuptan 

ang tinipigan 

sa usa ka kataw kabahin 

sa usa ka ukoy ug nganong

kanang buriring 

nga isda tuod sa iyang ikog

adunay iring samtang kita

ang irong buang

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

langoy sa gabii

Ang asin sa imong kamot gakipatkipat 

og bituon, siya isip saksi sa gangisi
nga salabat, galutaw sulod sa kaldero.

Ang kisaw sa repolyo ug patatas sa
ilang silingan nga baka, nagkuwang
ang unod sa ilang panabi. Apan,

Tuod man, ang unod sa baka usa ka
kadaogan nga lisod ilalis. Nakapamati
ang patis ug kamatis sa ilang tubod, 

ang awit gikan sa timaho sa kaldero.
Nag-agik-ik ang bukal, nagtingsi ang init,
gihalog sa plato ang sabaw ug sud-an. 

Karong gabii, atol sa atong panihapon, 

gakipatkipat ang bituon, ang asin
sa imong kamot, nisawom sa kan-on.

-- MIGUEL ANTONIO B. GARCIA 

Zürich, Switzerland