kanus-a nato luwaan ang lunop?

“Binabawalan ako ng ng nagbabantay sa akin… Sabi ko naman gusto kong magpakita sa tao, ang sabi nila bantayan yung pagkatao ko. Kasi ako yung Presidente… Gusto kong lumabas, gusto kong lumangoy; matagal na akong hindi naligo eh. Kaya lang, ayaw nitong mga sundalo gusto kong pumunta doon makipaglangoy nga sa inyo. Ang problema pinipigilan nga ako kasi raw ‘pag namatay ako, isa lang ang Presidente.” 

 – Philippine Daily Inquirer, 11/12/2020 

Sugsogan, pwera buyag, ang sidlakan. Mabuta ang motutok sa tulilik niyang pag-apong sa labaw 1,700 ka mga lubnganan nga natanggong sa lawod. Bisan pa’g dili magpahipi ang iyang payaso nga dagway, dayag gihapon ang kampat sa danguyngoy. Gianinohan kanunay ang iyang tingsi ug agik-ik sa hinanali nga mga hadla sa kilat ug dugdog. Gapasiaw pod ang huyuhoy, gataghoy duyog sa nagkamuritsing nga awit sa wa’y buot nga hubakon: uwan-init, pista sa langit, uwan-landong pista sa silong… 

Makalipong kon puwawan nato’g sud-ong ang laay nga tiaw sa baybay. Motaob, mohunas, magbalik-balik. Diin lawom ang panghupaw, galumpayat kanunay ang lilo sa kakulba nga gatuyok-tuyok sa mga uha. Ay, Inahan sa Kanunayng Panabang! Kalit maamang ang mananagna kon surang-surangon kanus-a kutob ang mga takna sa pagduyan-duyan ug paglabyog sa mga laylay. Kanunay mabugto. Kanunay mosumpay sa dila sa mananabtan. Kanunay lumsan sa iyang laway ang mananabang, gawara-wara ang kamot nga salin sa katugnaw ra’y makab-ot. 

Kamabaw baya sa kagabhion samtang nagkalawom ang panghupaw inig haw-as sa urom. Wa’y kutas ang pagsirko-balintong sa kasubo. Bisan puol na ang atong pagkaunlod, bisan pa’g naanad na ta’g bansay-bansay og punga-punga ug pugong sa pulso, wala gihapo’y pagkatagbaw ang atong mga tyabaw. Pastilan, hagbay ra intawon tang gasubli-subli sa pagsuway kon kawayan ba ang atong kabukogan. Gibagnos sa mga unos. Gibugwakan og mga bulkan. Gidat-ogan sa mga linog. 

Bisan magmaskara og dag-om ang udtong-tutok, sa gihapon sayon rang molanog ang buhakhak sa mga wa’y buot. Sayon ra tang haylohon kon hagdon: Dali, magtago-tago ta! 

Piyong na, Haring Adlaw! Pangitaa mi nunot sa imong inihap nga pag-abiso aron maigmat mi. Kon hipalgan mi nimo nga gahangos, unta masakpan mi nimo nga wala maulahi pag-angkon sa panimalos: ang kataposang namong katawa. 

 -- MICHAEL U. OBENIETA 

 Topeka, Kansas, USA