gikan sa balak nga "and poems have too" ni Charles Bukowski

ayaw kabalaka, Dostoevsky,
ang isda ug mga bakilid ug ang pantalan
ug mga babaye ug mga kabayo ug ang
mga dalan-dalan ug mga kagabhion ug ang mga iro
ug mga punyal ug mga hilo ug
ubang mga bino ug mga inano ug ang
mga sugarol ug mga kahayag ug ang mga pusil
ug mga bakak ug ang mga sakripisyo
ug mga langaw ug mga baki ug ang
mga bandira ug mga ganghaan ug ang mga tamboanan
ug mga hagdanan ug ang mga sigarilyo
ug mga hotel ug ang akong kaugalingon
dugay na nga naga-istambay sa hataas nga panahon.

sama kanimo lang.

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

 Palm Harbor, Florida, USA

gikan gihinuktokan nako ang “why i wake early” ni Mary Oliver, ug nganong dugay ang akong tigkatulog

aron lantawon

ang kaanyag sa bulan

diha sa balhibo sa itom nga iring

nga naglataylatay sa paril

diha sa mga himungaan ug sunoy

nga nahinanok sa ubos nga sanga

sa punoan sa mansanitas

aron paminawon

gawas sa kahilom

sa kaadlawon

ug pungpong sa mga bitoon,

ang kasikas sa mga kabog

diha sa nangalimyon

nga punoan sa buongon

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

déjà vu: simbolismo somnambulismo

Napugwat ko, kalit 

napukaw ang akong tunob nga natidlom 

sa sapa diin nanghilam-os ang gakurog

nga dagway sa buwan. Asa ka 

padulong, nihunghong ang huyohoy.

Sa akong pagbalik, nalanay 

ang akong anino ug napalgan nako: 

galutaw ang akong lantay padulong 

sa pikas isla. Gabawod ang kabukiran 

nga gitugaw sa ihalas nga uha sa

unahan. Unya, magtukaw ko paghabwa

sa akong kalimutaw.

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

mahimo ba?

Mahimo ba 

Sa sunod nga molabay ka

Papaa ang tanang lakra

Sa imong mga tunob?

Kung mahimo dad-a

Tanang nahibilin niadtong 

Misaghid-saghid pa, 

Misangit ang imong 

Mga sapot sa mga suok-

Suok sa akong panit. 

-- GINA MANTUA-PANES 

Cebu City, Philippines

mingaw

dinhi sa among balangay

kusog kaayo ang sound system 

sa kabuntagon

atbang sa among simbahan

kanunayng gipatugtog ang

glory be to the new born king

glory be to the new born king

usa kadto ka pasko 

sa plaza sa katipunan

alas otso sa buntag 

walay tawo

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

si moses, sa baylehan

Kinsa kining tiguwanga 

nga ni-crip-walk man pasulod

sa dakong hawanan,

naglukdo og duha ka tabla

nagsaninag sako sa harina,

naligo sa lapok-- 

lawas nga mora'g sawa 

nasudla'g daotang panuway 

(espirito sa impakto), 

klarong hanas 

mokiay ug molabyog sa hawak 

nga pinakinto ang mga tudlo 

sa tiil, miduyog 

sa tagubtob sa baho? 

Ug wa ka diha, parts,

sa dihang gipatukar na 

ang  budots budots

nisaka kini sa entablado 

ug nangawat kini'g rosas

sa rayna ug giitsa ngadto

sa mga hubog nga nagbuy-od

sa daplin.

Miabiba ang mga batan-on:

Sayaw, buang! Sayaw, buang!

Sayaw, buang! Sayaw, buang!

Wa kapugong, ni-cartwheel kaupat,

ni-head-spin, backflip, dayon

niingon: ako ang hari sa dance floor,

kinsa kadtong mosupak

duol lang diri sa atubangan 

aron makit-an tang katag!

Hoy, buang! Kanaog, buang!

Kinsay buang? Ika'y buang!

Nisiaw na hinuon ang kanahan

sa dihang gisita na kini 

sa tanod-- tayming nga nagronda

niadtong tungora.

Apan gihiwian lang sa kanahan

ang buang, dayon gidiwalwalan

ang katawhan sa kagiron niining 

lubot.

-- ERIK E. TUBAN 

Mandaue City, Cebu, Philippines

pantalan

Inig dunggo sa barko, madungog 

sa pantalan ang kisaw sa pagbati

gikan sa naglatas nga hasi 

sa dili maihap nga mga  balod.

Molutaw ang kalipay sa pamasin

nga makapas-an sa mga karga.

Kon unsa'y itunol, igo na ibayaw 

nga mutya samtang gahangad

ang mga Bajau nga nagpaabot 

sa pagtugpo sa mga sinsilyo.

-- JON R. SAGUBAN 

Iligan City, Philippines

sukmat sa hubog nga bana sa mikagiw nga asawa

Dinhi ibabaw sa tunga-ka-metro kwadradong lamesa

Atong bukharon ang lawod sa Pasipiko.

Dayon sa isig katumoy sa nahimutangang baybayon,

Atong subayon ang mga adlaw human ka mibiya ug milangyaw.

Mag-inom ta, dayon sukmati ko sa mga gabii 

Didto sa imong dapit nga gihabolan sa uwan,

Diin matod mo kanunay kang gitakigan sa kamingaw.

Sukmatan pod tika sa mga kadlawon dinhi 

Diin kanunay kong gipukaw sa alimungaw, mabalikuwas 

Sa nanglambang kahaw-ang likod sa gitrangkahang pultahan.

Tagay pa, dayon ilaylay katong mga sonata nga matud mo

Kanunayng namidpid sa ngilit sa imong mga mata.

Lagmit masud-ipan ko sa mga pulong

Nga nagpabiling nag-ung-ong sa ganghaan sa akong dughan.

Dili kita moluang bisan lapawan sa taob sa kahubog. 

Dinhi ibabaw sa tunga-ka-metro kwadradong lamesa, atong isukmat 

Sa isig-usa ang mga adlaw nga kitang duha pulos nag-inusara.

Hangtod magsusapinday ang kagabhion,

Hangtod ang buwan molukapa.

-- JEREMIAH BONDOC

Cebu City, Philippines

bungang makahilo

Nasuko ako sa akong higala;
Akong gitug-an, kasuko ko napapha.
Nasuko ako sa akong kaaway;
Akong giluom, kasuko ko milamay.

Ug gibisibisan ko kini sa kakulba
Adlaw'g gabii sa akong mga luha;
Ug gipatambok ko sa mga katawa
Ug mahawot nga lansis ug lingla.

Ug milipang kini gabii ug adlaw,
Hangtod namunga'g mansanas nga sinaw;
Ug nakita kini sa akong kaaway,
Ug siya nasayod nga kini akoay,

Ug misugok siya sa akong tanaman
Sa gabiing dulom ang kalangitan:
Pagkabuntag ako nakapanaghoy,
Kaaway ko nagbuy-od ilawom sa kahoy.

(gikan sa Iningles ni William Blake)

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Manila, Philippines

itom nga bino

Puno

sa lainlaing mga ilimnon

ang baso sa atong kabatan-on.

Unya

sa atong pagkatigulang

mao na lay nahibilin

kining baso 

sa itom nga bino.

Itom, dili sama sa kangitngit

kun di itom, sa pagka-

tugob, sa pagkabuhong.

Gikan kini sa kaparasan

sa mga katuigan, giitos

uban sa duga

sa atong mga kasaypanan.

Sagol ang kaaslom,

sagol ang katam-is

apan kini 

ang mas labing lami.

Kini usab mao 

ang kataposang tagay.

Kay lalom na ang kagabhion

ug manira na 

kining imnanan.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

ekwilibriyum

labihang nakasilaob sa kalayo

ug ang tubig sa takore labihang

nakasinggit og pakiluoy, ayaw,

ayaw intawon, ihunong intawon

ang imong pagpaantos kanako,

sakit kaayo ang imong kamangtas

apan labihang nakapanghambog

sa kalayo, ako, ako ang labing

hawod sa kalibotan, ako ang

motapos sa tanang butang, ako

ang angayng yukboan sa tanan

ug sa dihang natilok na ang tanang

kalisang sa tubig, miawas kini sa

takore aron pailhon ang kalayo

nga ang gihatag niining kainit

usa diay ka bitayan sa kaugalingong

kalaglagan!

-- OMAR KHALID

Metro Manila, Philippines

sa acacia nga naa sulod sa centrio ayala

Wa ko kabalo

Kon angay ba kong malipay o maguol

Nga wa ka nila putla.

Kon nalipay ba ka

Kay daghang nanubo nga tanom ug sagbot

Diha sa imong mga ugat.

Ug may mga bata sab nga nanagdula

Diha sa imong tupad.

Kon naguol ba ka

Kay mas sulaw ang suga sa mga café

Kaysa sa dilaab sa adlaw

Ug mas banha ang tingog sa mga nag­-shopping

Kaysa sa kasikas

Sa mga dahon ug hangin.

Ug kay wa usab koy nakitang mga langgam

Diha sa imong dagkong sanga

Nga hagbay rang

Gipangbiyaan sa mga dahon.

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

hain na ang timba sa atabay ug sag-ob?

1

ang humdonong patadyong wala makasalipod

sa namukol nga kaluhang potot sa dalaginding putat

nilakra ang sako-sa-harinang karsonsilyo sa banagbanag

2

(paglawig sa kalibotan pagbugtaw sa tingusbawan)

3

adunay nayitgawon nga nagkabokabo sa spa

nanalod og namiyahok nga tubig sa destiyerong thermos

usa niana ka kilumkilom sa nursing home

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

 Palm Harbor, Florida, USA

minugbo

Ang mubo nga gugma

kay adunay mga gitipigang sugilanon

nga hangtod karon walay kataposan.

Kay sa kasingkasing sa gibiyaan,

gadasok, nagtapok ang mga pulong

inig sangpit niya sa kahilom.

Ang mubo nga balak

kay sumpay sa kinataas-ang konstelasyon

kay sa matag linya, gilup-itan 

og mga nagtipun-og nga pagbati nga buot 

mopaambit og ganghaan, apan kini 

miyungyong sa kalihom sa mga tanghaga.

-- CINDY VELASQUEZ

Cebu City, Philippines

ang tinuod nga kadaogan

Ipanugid

nga gipili nako 

ang kasakit

nga akong gidawat

ang pagkahulog

nga akong gipihig 

ang kadungganan 

diha sa pagpakahilom

ug sa pagpalayo

ug dili magpahibalo

sa akong gitagoan

nga kadaogan.

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

adelfa

Ang hilo sa kinawat

nga adelfa gipilo'g kaduha:

Una, ang nag-ukon-ukong kakulba

nga ang tag-iya nagmata pa.

Ikaduha, ang tagok sa pinul-ongan

nga labaw pang law't sa kabalaka.

-- JONA BRANZUELA BERING

Tuburan, Cebu, Philippines

sinulog

Ang panon sa katawhan nga nanagduyog sa mga lihok sa sinulog,

Duot sa mga isda nga nagpatabantaban sa sulog ning atong tinuhoan.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

sinunog: a cross stick

Himaya sa diwa gipakayab sa kada kiay, kundat, ug kiat.

Atong gisaulog ang pagkahulog sa ginoo isip simbolo.

Indigay sa tambol, ritmo, sayaw ug komersiyalismo.

Liboan ka Kristiyano nibalaan sa pagsangpit ug aghat.

Sinulog! Garbo sa kalit mibutho ining langyawng pagyukbo.

Ambahan ikaw sa mga kidlat nga tikang ni Baladhay.

Tampoan sa mga balodnong kamot nga nisilaob sa pag-ampo.

Alang kanimo kining tanan-- among awit ug kalipay

Niining balaanong adlaw sa pagmaya bulahan ming nitampo.

-- ERIK E. TUBAN

Mandaue City, Cebu, Philippines

kataposang lansis

Dinhi sa hanap nga isla nahinagbo ko ang adlaw 

taliwala sa mga daob kansang dilaab  

sama kalugom sa yutang tabunon. 

Ug sa takulahaw dili ang mga panganod 

maoy nagkatibulaag kon dili ang mga sapa 

nga nag-alirong sa pantalan sa kasingkasing. 

Kinsay moangkon nga siya sumusunod 

sa tinago nga kalihokan sa mga balili? 

Giihap sa kahilom ang gipas-an kong katuigan 

ug ang irehes nga mga lusok sa alindahaw, 

ug matag huros sa hangin hilamon ko 

ang manggas sa akong kamisin 

diin gisuksok ko ang akong pagkabata

isip kataposang lansis batok sa kahaponon.  

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Manila, Philippines

usa ka gabiing himatayon ang buwan

Gitadlas sa iwag sa sakyanan ang nagliko-

Likong dalan subay  

Sa baybayon sa Boljoon. Buot niining tugkaron 

Ang kangitngit. Giablihan nako ang bintana

Aron sa ingon sayon nga makasulod ang hangin 

Nga sama sa imong kamot, gaan 

Kaayong mihapyod sa akong aping. Gigakos ako 

Sa kabugnaw ug akong nahagkan ang kaparat 

Sa dagat.

Sa unahan, mibukhad 

Sa akong panan-aw ang lapad nga hunasan 

Nga daw gisabwagan sa nagkatag nga kahayag.

Kaingon ko ba’g mino 

Apan gikan diay kadto sa gidagkotang langkay 

Sa mga manuloay. Ug wa ko mamatngoni, mihinay 

Diay ang akong dagan.

Apan sa gihapon, padayon nakong gitadlas

Ang ngitngit nga dalan. Gisirhan nako pagbalik 

Ang bintana. Ug sa dayong pag-arangkada, gilingi 

Sa makausa pa ang nagkatag nga kahayag 

Sa lapad nga hunasan nga karon, diha sa gamayng samin 

Kilid sa sakyanan, tapad sa naandan nimong lingkoranan,

Nahisama'g usa ka tipak sa kagabhion 

Nga namungingi sa mga bitoon.

-- JEREMIAH BONDOC

Cebu, Philippines

sumpay sa kalipay

Samtang gaaso ang akong tinuwa 

nga ulo sa pink salmon, nahinumdom ko 

sa pagarpar sa sipat nga lab-asera:

kini, sir, kini gyoy palita

kay lamian ang ulo ning isdaa, ang lawas

niini maoy ampay sa mga adunahan

didtos mahalong mga lawak nga tinakpan.

Ambot kon usa ba kini ka dakong insulto

nganong ang pobre ra may tigkaon

sa iyang ulo?

Karon, sa akong kahimangod

samtang gakitkit kos' sag-ang

niining isdaa, gisupsop nako'g

maayo ang iyang mga mata

gisalindron nako'g maayo

ang namilit niyang kalangsi

bahalag ingnon kong hangol

sa mga iring ug iro

kay karon ning malumong kahaponon

ang kaputol sa akong dila ug diwa

nakigkombera sab

sa dagkong hotel nga niining orasa

may mga nanaghamong pod sa lawas

niining pink salmon.

-- OMAR KHALID

Metro Manila, Philippines

buot molutaw

Lubog na

ang tangkulan dihang atong naabtan,

ug inanay

mitidlom ang sakayan.

-- JIN GARCIANO

Camotes, Cebu, Philippines

sirkador

Tan-awa ang sirkador. 

Ang iyang kinabuhi mao ang paglatay sa alambre,

nagbalanse uban sa iyang tukon

labang sa usa’ng tumoy ngadto sa pikas tumoy.  

Ug kita usab ingon sa sirkador

nga nagbalanse sa atong paglakaw

gikan sa usa’ng tumoy ngadto sa pikas tumoy 

ning atong kinabuhi.

Usa ka sipyat sa atong lakang

ug sama ang atong pagkahulog.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

sa dihang misarasay ang sundalo

Pag-ulbo sa bomba, mga lim-an ka dupa gikan niya,
dayon niyang sarasay ug nahapla sa lim-aw.
Dili samaran, wala usab mapiang.
Nagkadugo lang ang dunggan.
Pu’ong pa sa pagkamang sa iyang kauban
Paingon sa gapatong-patong nga sako
Nga pwerteng pagkabungog kuno sa sarhento.
Ang pangdungog, matod sa siyensya, mao'y
naghatag og balanse sa tawo. Motuo gayod ko niini,
kay kadtong pagsarasay sa sarhento, dili kadto tungod
kay nalumyan siya'g panuhod. Tungod kadto
kay siya nabungog ug nawad-an sa balanse.
Sa paghisgot man gud nimo sa matuod mong
gibati kanako, nalup-og ko'g kalit ug nahapla
sa lim-aw, nawad-an og balanse.

-- JANUAR E. YAP

Talisay City, Cebu, Philippines

palihog ayaw

sayod ka

nga sa usa lamang ka duslit

sa posporo

modako ang sunog

mosilaob

ang bagang uhot

nga gitapok

sa ting-init diha

sa basakan

diin nangliki na

ang yuta

busa palihog

ayaw kitkita 

ang tumoy 

sa akong dalunggan

yaw hunghongi

ang akong

dila

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

kahidlaw

gainusara kong nagkaon

dinhi sa sikat nga café

‘ning dakong dakbayan

diin taas ang kagabhion

ug nagpangidlap ang kadalanan

beef tenderloin sizzler

akong gi-order

ug giparisan ko kini

sa ilang specialty

nga crème brulee milktea

apan bisan pa man 
sa kalami ug kanindot 
sa pag-serve sa pagkaon

kada hungit nako 

nagtubod akong laway

sa kinilaw’ng tuloy

ug piniritong bilong-bilong

nga kanunany namong pistahan

kada uli nako didto

sa among lungsod

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

dili gul-an ang mga magul-anon

(kang higaladagang psychiatrist Tito Alquizola)

Sa alinghuna sa matinaopong saykayatris

Ang panghupaw makaugdaw sa daob sa matris

Ang mga libidong aligato

Mangapukling mangapulpog tanto

Ang psyche unya magtulibagbag

Matarantado mahisalaag

Kunohay laglom depresyon molumoy mobabag

Sa gakuryente nga tubo sa kaulag

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Palm Harbor, Florida, USA

kon mag-abot ang magdadaro nga palito ug kaputli sa gapas

mosulirap ang mata 

inig tultol sa katol nga hilabihan

kalami kanindot sa pamati nga

gikulitog ang gagimok

sa masusihon nga dunggan

-- TEA SOLON

Cebu City, Philippines

nostalgia

Hapdos ang mga dagom sa taligsik,

Nikisaw ning mga matang gahanduraw. 

Nauyog ang mga dahon sa paghandom,

Nangalarag paglabay sa huyohoy. Ug

Ang punoan tugbang sa imong bayhon

Nahimong lunhaw nga tilimad-on

Sa gasanga-sanga tang kagahapon.

-- GILBERT INTERVALO JR.

Bais City, Negros Oriental, Philippines

foodstreet

Gibungkag na ang Foodstreet, bay. Nangangha ko 

Sa akong pag-agi gabii, dihang wa ko na mahingosi 

Ang saksak-sinagol nga kahumot sa batsoy ni Karlos, 

Balut, potsero ug barbekyo. Kaingon ko gani'g nabungol ko 

Kay wa ko na man pod madunggi ang dahunog

Ug syaok gikan sa videoke. Si Manang, suki ta sa sigarilyo, 

Wa ko na hikit-i sa naandan niyang pwesto, diin siya 

Magtukaw mata'g gabii, ilawom sa nagtungkawong

Buwan--malingin man, pikas o pihing ang porma niini.

Si Inday, katong serbidorang hubag, baga'g make-up, 

Budlot og simod, ambot ug asa na. Nadani na gyod 

Tingali sa tagay sa mga pasumbingay 

Sa tiguwang insik nga kanunayng mag-inusara uban 

Sa iyang mga serbesa. Bag-o ug lahi na kaayo 

Ang mga imnanan, bay, nga napuli karon didto. 

Misuway ko'g lingkod sa usa sa mga lamesa ug mipakli-pakli

Sa menu. Dihay gambas ug pork sisig apan wa ko na hikit-i

Bisan giunsa nakog tuwad-tuali, ang kilawin 

Nga maoy sumsoman nato pirmi. Puhon 

Ug matagaan na ka'g green card 

Nga dugay na nimong gihandom, unya makauli ka 

diri'g makadalikyat didtong dapita, siguro 

Mahingangha pod ka. Ug tingali

Sa imo unyang kakurat, imbis unta to 

Hinampak! gi-ahak! ug uban pang naandang balikas,

What the fuck! maoy imo unyang mahilwas.

-- JEREMIAH BONDOC

Cebu City, Philippines

wa'y kataposang kaagi

Nanuktok ang gahangos nga tuldok, nalup-og

sa iyang paghuwat kon kanus-a siya 

pasudlon sa tigsaysay nga nabudlat kay wala pa makatulog 

sukad sa unang tuktogaok. Gasiwil ang dila sa nanghiwi 

ug namikat nga sidlakan, gapahipi sa papel. Kini 

ang ganghaan. Makasulod ka dinhi 

kon lungkabon nimo ang mga tinipigan nga 

pangutana. Tilapi ang mga panid, ug pasagdi nga lamyon ka

sa kagutom nga tagbawon ra sa kabanha

ni Herodotus samtang hilom nga gatug-ab ang mga gakilaw 

og mga buwak sa lotus. Lamaton ka sa umaabot kon 

masaag ka gikan nalingkawas sa lasang 

sa kagahapon. Kon buot kang makatultol sa lawak nga giduyan 

sa damgo, tun-i lang ang pagtultol og tutok sa kangiob 

hangtod motakdol ang usa ka tuldok. 

-- MICHAEL U. OBENIETA

Topeka, Kansas, USA

dagom

Wala na ko kamatngon nga naa'y talinis 

nga gipangita sa gamayng tindahan ni Mama. 

Wan-a tong "Papalita kog dagom, Nay Pena!"

nga mamukaw sa nahinanok nakong apohan.

Kaniadto tingali daghang mga tastas

ug gisi nga angayng sursihon ug pikoton. 

Tingali wa na'y mga tastas nga angay 

kabalak-an ug atimanon, ug ang mga gisi

dili na angay panumbalingon karon. 

-- JONA BRANZUELA BERING

Tuboran, Cebu, Philippines