ngadto sa pagpasaylo

Hangos sa hangin. Gapalawod 

ang akong pagtukaw. Naminhod

ang bato gikan nihagtok 

sa akong buko-buko. Suntok

sa adlaw. Kon imong masugatan 

ang tanan nakong gibiyaan

palihog ingna: Padulong pa sila

apan ako, nahinangop, pabalik na. 

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

sa akong panaw

bisan gibilin pa

ang imong sapatos diri sa 

akong hagdanan

gihipos ko kini 

gahuwat ug andam gihapon

sa imong pagbalik

bisan molayat pa 

sa paril ganahan pod ko  

nga magtiniil

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

kitiw

sa paglaom nga aduna pay kinabuhi nga gihambin sa kahiladman 

sa pamasin nga mahinisan ang gianuosan kong tanlag 

gibugwal ko ang yuta sa kaang 

sa pinangga ko man unta nga ikog sa yawa nga nalawos 

sa pasipala sa akong pagpasagad 

apan ang misugat sa akong panan-aw 

mao ang tun-as nga mga kaakohan 

nga sa lulinghayaw ug hudyaka gilubong ko sa kalimot 

gialirongan ako sa liundok sa dugta nga mga basahon 

lumping ug gitay-an nga mga galamiton sa balay 

nadunot nga mga maleta giagup-op nga mga kamisedentro 

nga wala pa mahiklad wala  pa masul-ob bisan kausa 

taliwala sa talan-awon sa tugob ug dili-malalis nga kapakyasan  

nga dinuyogan sa sudya sa mga gutlo nga biniyaan 

giangkon ko ang akong pagkamakasasala

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

pagtimbang

Aduna ba'y timbangan

ang gaan? Ug unsaon man

(kon buot hunahunaon) 

pagsalo sa dahon 

sa mansanitas kon kini

wala ra'y bili? 

Unsa ma'y sukod sa taming 

batok sa imong pagpuling

og kasubo aron dili mamuwa

ang akong mga mata?

-- TEA SOLON

Cebu City, Philippines

kagabii didto sa lapyahan

Miadto ko, ug gilantaw ang dagat 

nga gikusokuso sa hangin gikan 

sa layong dapit.

Hinay-hinay, niduol ko 

ug nilingkod sa balas ug nipadayon

sa paglantaw. Ang balod, 

sa kakusog niini, mikab-ot kanako

ug mihalok sa

akong tiil, paa, liog,

tibuok lawas.

Wa ko nitindog bisan nabasa nako, 

gisakitan apan giganahan 

sa iyang kabugnaw. 

Ug sama na lang 

sa imong gibati

alang nako, hinay-

hinay, mikamang ang balod 

palayo, padulong sa bulan 

didto sa kapunawpunawan.

Ug sa ikaduhang higayon, 

gibiyaan na sab ko ug miuban 

sa bulan nga gahinay-hinay na 

pagtidlom.

-- SUMMER DAFFODIL M. PAGUIA

Nazareth, Cagayan de Oro City, Philippines

unta

Bisan pa’g kita nang duha ang tag-iya

ining puluy-anan, palihog ayaw katintal

sa pag-abli sa pultahan sa silong,

kay basi’g magdunga’g gawas 

ang katugnaw ug kahilom. 

Basin matugaw atong kagabhion. 

-- JONDY M. ARPILLEDA

Tagum, Davao del Norte, Philippines

tulomanon

(kang Pare Chudi, ulay sa kanunay)

Sa dili pa siya maligo

Sayo sa buntag

Hilom niyang yamyamon

Ang orasyon nga hinatag pa

Sa gwatsinanggong higala

Nga kaluoy sa diyos

Upat kabuok kamagwangan

Sa lain-laing bilahan.

Maghimaya ka, Maria!

ingon pa niya, Napuno ka sa grasya…

Ginhawag law'm, dayo'g bundak

Sa kataposang linya:

Bulahan ka sa mga babayeng tanan!

Unya paspas nga ibubo

Ang usa ka balding tubig

Nga wa'y lugod-lugod

Daw duna'y gagukod

Way sabon-sabon

Daw nagnihit sa panahon.

Sa iyang pagpamahaw 

Tuyoon niya'g hagbong ang kutsara

Aron sa tibuok adlaw, tibuok hapon

Lahos sa kadulom sa kagabhion

Magtinambid, mag-akin-akin

Magkantakanta, magbasabasa

Mag-inom-inom mag-inusara sa sala,

Magpaabot sa gihapon

Sa gipangandoyng' bisita

Bisan na'g bisan pa'g

Milanat na'g pipila ka dekada.

-- IOANNES P. ARONG

Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

buwang buang

niadtong gabhiona ang buwan  

morag dagang gatinghaya

matang gaduka-duka

samad sa langit

gisi sa sinina

ang buwan niadtong gabhiona

morag baruto sa buang

sanggot sa nalisang

winilik sa manyak

ngislit sa yawa

-- NOEL S. VILLAFLOR

Mandaue City, Cebu, Philippines

hubad sa balak ni Rafael Ma. Guerrero

Kon kanus-a

Agbay sa pagsingabot sa panahon

Ako kinahanglang mamatay

Ayaw pangutana pangita og hinungdan

Gikan sa langit

Ang langit

Wala'y gitanyag nga ipahibalong pangatarongan

Anaa ra kanimo

Paghulagway og mga panapos ug pagtibuok

Sa pagtulon-an nga

Mga panahon

Dili matukib matugkad sama sa kamatayon

Mahimong moabot sila

Uban sa unsang kalangas kon kuyog sa unsang

Tinagoan gikan sa halayo

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Olustee Battlefield, Florida, USA

puka beach

Ilalom sa landong

sa panganod dinhi 

gitagbo ka sa kahayag 

sa kalibotan. Apan 

ang ulan naa kanunay

sa imong mga mata. 

Ug naa kay gitapok 

gawas sa lawas 

sa dagat: 

usa ka pudyit 

nga balas 

alang sa imong dakbayan

nga gitay-an.

Nadunggan nimo

ang timik ni kamatayon

diha sa prosisyon

sa mga balod—

ubos sa bangaw, 

naa'y usa ka linayagan 

nga sakayan, gapaanod

paingon sa isla kalabaw, 

sama sa usa ka naglutaw

nga lungon.

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA

Bais City, Negros Oriental, Philippines

nostalgia

i

hangin nga misulod 

sa imong lawak bisan 

ang pultahan ug mga bintana 

gisirad-an

ii

dan-ag sa kandila bisan

kini hagbay rang 

gipalong

iii

ang tingog sa lamok

nga nagpabilin pagsiak

sa imong dalunggan

gikan imong aping

gipaak

iv

pagkadaghan gihapon

sa mga lunhaw 

nga salingsing sa kahoy 

nga abi mo patay na 

kay dugay na kaayong 

gihulaw

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

kalaay

(alang atong babaye sa Sideline nga gihalaran namog balak ni Myke samtang nagtagay)

Dili man sa pagpamantay, apan 

Aduna lang miy gamayng komento—

Pwerte man tang lingawa ning imong

Mga kuyog nga pamatso-matso,

Apan ngano kaha, nga taliwa 

Sa ilang gara-garag kabanha, 

Wa may bisan gamayng kahimuot 

Nga madan-ag dihas imong dagway? 

Nan, nakahukom ming suwatan ka

Og balak. Tan-awa, dayo'g tubod

Imong pahiyom dihang imo ning 

Gibasa. Pastilan, day! Diri pa 

Unta ka namo, bisag buntagay

Di gyod ka tun-ogan sa kalaay. 

-- JEREMIAH BONDOC

Sanciangko, Cebu City, Philippines

ang tigulang nga tigbaligya og ice drop

Nagsangkiig

nga nagsambilay sa kabug-at

sa baligya’ng ice drop

samtang gabagting

iyang nangurog nga kamot.

Mipalit ko,

ug sa kadyot nakapahulay

iyang huyang nga abaga.

Gitutokan nako

iyang bukogon ug nangunot

nga kamot

samtang nagkuha siya

sa akong gipalit

Mitunol ko sa bayad

nga nagsubay sa gisugid

sa piyahok niyang aping,

sa kunot niyang dagway,

sa luoy niyang mga mata

nga wa nagpakaluoy

“Salamat,” miingon ko

adisir siya milakaw. Wala niya

madunggi akong pasalamat

bugti sa akong talagsaon 

nga pagsaksi sa kalig-on.

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

kinahanglan dili panamilit

Niining dakbayan hapit tupong

sa akong tinutokan ang gitas-on sa mga building

ug lisod ang pag-aninaw sa unahan.

Kaayo untang itabanog sa papel nga gapatik

sa mga sugilanon sa atong kataposan

nga paghimamat-- ang hilo nga kuptan

mao'y motultol sa mga pulong nga buot mosumpay

sa hangin nga gapalabyog-labyog pagyagyag 

sa pahinumdom: kita anaa ra dinhi

ning dakbayan nga dili lahi sa

usa ka kalibotan

bisan kini--hinumdumi--dili sayon tuyokon. 

Mosalig na lang ko sa tabanog sa iyang pagsayawsayaw

sa wanang-- labaw nga bantogan sa tanan 

samtang gitumod sa hangin hangtod

bisan asa usab mosaylo ang atong panamilit unta

sa lain na pod unya natong panagkita.

-- JESSREL E. GILBUENA

Bantayan, Cebu, Philippines

cecilia

Kausa, sulod sa bagang tapok sa katawhan,

akong nakit-an duol kanako

ang usa ka labing matahom nga dalagita.

Labing kadyot ra ang among panaghibalag--

way pahiyom, way sulti, daklit ra

nga pagtinutokay. Cecilia, dihay 

misinggit nga mitawag kaniya.  Unya

binilin ang usa ka malulot nga pasiklap, 

siya mitalikod, gianod sa bagang katawhan 

ug hingpit nga nahanaw. Cecilia: 

usa ka labing matahom nga nawong.

Usa ka ngalan. Usa ka tanghaga 

nga magpabilin ning akong panumdoman.

Na, unsa may buot ipasabot ning balaka?

Nga ang katahom magpabiling katahom 

bisag daklit ug kausa mo ra hikit-i 

ug hingpit nang nahanaw.

 

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

coron

Kaayo nimong mobulatik--

bisan makahadlok, mokurog ang kaunoran namo 

bahin sa balay-pating nga kalawom ug kaitom 

diha sa imong dughan.  Wa'y utlanan  

ang pagyawit namo hangtod nahidangat sa kaputi

sa bas. Ay, tinagoan nga kaanyag!

Usahay inig sudlay sa hangin tadlas  

sa imohang pagkaasul, mahingangha kami 

hangtod itugyan nalang namo ang kaugalingon 

diha sa imong pagkamadanihon...

Inubanan og pahiyom sa adlaw, nanggilak

ang nagkalain-lain nimong bulok

lakip ang gidak-on sa mga isda ug uban pa.

Gikan giangkla ang baruto, moandar pod dayon

ang agik-ik sa mga kauban nga ga-snorkel

pagtutok sa imong pagbihag 

nga dili gyod matugkad...

-- TEA SOLON

Cebu City, Philippines

mga tunob sa uwan sa among atop

Labaw pa sa landong

taliwala sa naglagiting panahon,

dugay nang gisangpit--nahanaw

ug nibalik karon.

Kahayag sa ngiob

ug gikilatan nga kagabhion.

Nagpalutaw  

sa naughan nga dughan.

-- NICHEE S. OROCIO

Danao City, Cebu, Philippines

pagsuta

Dili panahon sa pagbiya 

Apan gipadayag na nato ang panamilit; 

Dili pa panahon sa paghilak 

Apan natapos na ang pagkatawa; 

Dili pa gabii 

Apan naluya na ang adlaw.

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

ghazal: kinamatuorang kinabuhi

"Ang kinamatuoran tang kinabuhi mao kanus-a

kita nagmata sa atong mga damgo."

-- Henry David Thoreau

Karong gabii dili na ako mohapit sa Starbuck

Gusto kong matulog magdamgog sayo dulog ni Nanak

Sayri kinsa ako ug matuod ba kong Magbabalak

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Micanopy, Florida, USA

pahubog-hubog

naay mga gipamulong nato

sama sa tagawtaw nga hinubog

pwerti gyod nimong likay-likay

sa akong pangutana kon 

nakatagay ba ka atong usa 

ka gabii nga gihagkan ko nimo 

ug niadtong higayona wala ko 

mingbalibad tungod kay kuno 

ganahan kaayo ka nako 

ug karon hingpit ang akong

paglimod ug pagpanalipod

nga hinubog ra pod kining

akong pagbakho-bakho

apan bisag kabaynte pa ta

napislok sa dalan

ug nabalintong sa kanal

kitang duha nasayod gyod

kon unsay labing tinuod

-- ADONIS R. ENRICUSO
Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

likod sa normal

Makapila na ko nakakita sa bidyokehan 

anang game-winning shot ni Jordan 

batok Utah Jazz didto sa Salt Lake City

sa ikaunom ug kataposang hugna 

sa 1998 NBA Finals

matag higayong magkasabot mi

likod sa Normal nga musal-ang sa klase.

Karong hapona, gilumsan sa paraygong awit

sa paraygong babaye sa pikas lamisa

ang yawyaw sa among maestra

mahitungod sa mga babaye sa iyang bana.

Nagpugong-pugong og katawa si Glenn

dihang gikidhatan ni Kevin

ang babaye nga pinapunggit ang saya

ug pinalugwa ang bra.

Ang among mga dagway 

puwa pas Oishi.

Unya kalit lang

gilabyan ni Jordan iyang bantay

ug ang kombate nagpinal sa kataposang

dose segundos. Ang nakatagpilawng gwardya

gialimungawan, misuway pagdakop sa nakabuhing

toro, gibabag iyang lawas sa agianan.

Saksi ang dul-an baynte mil ka Jazz fans

sa mismong arena, lakip na ang milyon

ka milyong mga mata nga nalansang

sa mga TV sets sa tibuok kalibotan—

gawas lang  sa tulo ka referees—

dihang kalit nihunong si Jordan,

ten, crossover dribble, 

nine, ug hinay 

nga gitukmod  ang sampot sa bantay 

kansang momentum ug balanse

wa magkadimao.

Ulahi na ilang protesta.

Niadtong tungora

nikayab si Jordan. 

Eight, didto sa kinapungkayan sa iyang lupad,

seven, nihunong ang pinitik sa dughan sa kalibotan

samtang slowmo nga niligid ang bola 

palayo sa iyang kamot.

Gisuyop ang hangin sulod sa arena. 

Walay niginhawa 

samtang gisud-ong nilang niarko ang Spalding

paingon sa nagbilangkad nga baba sa ring.

Gibuak sa akong lanog nga abiba

ang nahiusang kaguliyang didto sa arena 

ug ang nagkalandrakas nga estorya

sa akong mga higala

karong hapona, dinhing dapita.

Sa makadiyot, sa akong paminaw

nayabag ang paraygong awit

sa paraygong babaye

nga karon gisabak-sabak na 

sa usa ka lalaki.

-- IOANNES P. ARONG

Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

samad

Ablihi imong kinumo

ug ang imong palad

ihalad sa yutang kagikan.

Angay nimong dawaton 

Nga adunay lungon 

kanunay nga naghulat 

gawas sa imong pultahan

tadlas sa tag-ulan.

Ang imong kahadlok 

tipik sa kahibalo 

nga kanunay naa 

ang kamatayon, sama 

sa usa ka hangin 

nga gapakurog 

sa imong kabukogan.

Diha sa imong damgo,

adunay ulod sa imong aping.

Sa usa ka balay, nakita nimo

ang usa ka dalaga-- nagmahay,

nag-umbangol og hilak,

kay gibulagan niya iyang uyab 

niadtong adlaw nga wala pa 

niabot si Yolanda.

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA

Bais City, Negros Oriental, Philippines

hubad sa Iningles ni W.S. Merwin sa Nihonggo ni Yosa Buson

Ang Liryo

May migimaw nga liryo

sa akong alimpatakan 

sa dihang nangatagak na ang iyang mga gihay

Sa gabii nga akong gikutlo 

ang pungango sa usa ka liryo

ug nabatyagan ko ang paglawos sa akong kahiladman

Karon nga ting-init hamubo ang kagabhion 

mga yamog namiyuos 

sa likod sa balhiboong mga hantatawo

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

ang mga balili kilid sa lawak

taga-hawak na

ang ilang gitas-on

ug sa ilang kalabong

basin dunay gapuyo

nga mga bitin

apan di mahimong

hitupngan sa kalisang

ang kanindot

sa pagtugdon sa bidlisiw

uban sa sayong mga langgam

ug sa hilom nga kanaas

sa mga balili

duyog sa kabuntagon

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

ngadto sa hangin

Lisod mo ako’ng bali-on

kay ako kawayan--

ang akong mga bulos ug lawiswis

bisag huy-ang ug way pagkatigson

makamaong molihay

sa mabangis mong mga tamparos.

Kon ang kalibotan gipanag-iya lang

niadtong mga labing kusgan,

nan, unsaon mo man pagbuntog

kadtong mas labaw’ng kusganon

kay kanimo?  Ang paglihay

dili pagpakatalawan kondili

usa ka paagi sa pagpakigsangka.

Kay ang tanan ingon lang sa hangin

nga lumalabay. Ug kadtong 

makamaong molihay ug wa mabali 

sa iyang mabangis nga pag-agi, 

mobalik pagtuyhakaw

ug magpabilin sa ilang pagbarog.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

paghandom

Himologan, imnon ko ang imong kaagi karong gabii

Samtang ang lami sa imong ngalan naglanay sa akong dila.

Ah, aron masinati ko ang gatosan ka tuig sa mga handomanan.

Patalinghogan ko ang awit mong nagbangotan.

-- ANIJUN MUDAN-UDAN 

Malaybalay, Bukidnon, Philippines

unsay lami sa usa ka pangutana?

I

Saksi siya sa pagkapakapa sa mga isda nga kuha sa iyang amahan sulod sa baruto kauban ang lab-asera ug pipila nga mga manugatay. Diha siya sa pagtimbang sa mga katambak ug mga lagaw ug lain pang mga matang sa isda. Dayag sa iyang dagway ang kahimuot sa dihang mabantayan niya ang paspas nga tuyok sa gaway sa timbangan, pasabot, nga bug-at ang isda ug sa iyang namandaan kon ing-ana, dako ang mahimong kita sa iyang amahan. Duyog niini, dako-dako sab ang mahatag sa iyang inahan kaniya og makapalit na 'sab siya og tsitsirya nga dagko, kanang tagsingko, layo sa iyang kayang paliton pirmi nga tagpiso.

II

Nag-aso-aso ang sabaw. Humot gyod ang tinuwang may tanglad, ug presko ‘sab ang isda bisan pa mga salin ug pinilian nalang. Sa ilang pagpamahaw naghisgot ang iyang amahan mahitungod sa kadagko ug katambok sa mga katambak nga niabot og upat ka kilo kapin. Dungagan pa sa pagsaysay kon unsa kanindot sa bulok sa pundok sa lagaw, puwapuwa, nga nikabat og tulo kilo. Dayag pa sa sidlak sa adlaw ang pahiyom sa iyang inahan.

Siya nangutana, Unsa diay lami ana nila, Pa? Samtang iyang gihubit ang isda sa iyang plato.

-- JESSREL E. GILBUENA

Bantayan, Cebu, Philippines

indyan

Ang sabot alas-kwatro mao nga

Alas-tres pa lang, aw, didto na ko

Sa Sideline. Nagtuo kong moabot 

Siyag wa pay alas-kwatro ug sa 

Dihang misaylo na, ingon ko: Ah, 

Alas-kwatro medya gyod siguro.

Saylo gihapon: Aw, alas-singko, 

Syaro! Nya miabot ug milapas 

Na lang ang alas-singko, wa gyod tawn 

Gihapon. Gani wa na kahuwat 

Ang adlaw, ug mitidlom. Sa dihang 

Wa pay mga bituon, kalapad

Na man lang gyos kawanangan, alang 

Atong nagsolong sanggot nga buwan.

(kining balaka tipik sa hugpong nga 'Soneto Kuno')

-- JEREMIAH BONDOC

Sanciangko, Cebu City, Philippines

among silingan nga kinaham ang pagsubang

Wa’y kisaw ang mga dahon. Bag-ohay lang 

namalik ilang katahom gikan sa lawom 

nga katugnaw. Aduna’y pipila nga nagdulom 

ang ilang kalunhaw, ug kini 

imong gisusi. Namalik usab diay 

ang mga hantatalo. Gahupo-hupo sab 

ang mga langgam diha sa balilihan 

samtang gapaabot ka nga mamukol 

ang adlaw. Tingali, mao kini  

ang imong tulomanon-- ang pagpaabot

sa pagkahanaw nga gitakda sa pagsawop.

Sama ba sa kilumkilom kining hantatalo, 

nahagbong diha sa lunhaw nga paghuwat 

sa mga langgam?

-- DENNIS S. SARMIENTO

Baltimore County, Maryland, USA 

panghinaot

Sa dili pa nimo bitbiton ang malita

lahos sa atong pultahan, tugotan ba kaha

gihapon ko sa paggakos nimo. 

Bawnon unta tapot sa imong kaunoran

kining gadilaab nga salimbong 

sulod ning dughan sa higayon

  

nga diha sa imong higdaanan ikaw

kamangon sa mga tughok sa kamingaw. 

-- JONDY M. ARPILLEDA

Kapalong, Davao del Norte, Philippines