kilas

naundang ang talinis 

nga mga tyabaw sa karaang ihawan 

dihang gibitik sa akong dila ang pag-utnga

sa imong kakulba

nababoy ang taknaan 

ug naugdaw ang kalaay sa isig 

usa ka pagtuaw sumpay sa bikangkang

sa iring nga gaping-it kay nilapaw 
iyang laway tugbang

sa kaugalingong ting-init 

basin matuk-an ang unang tuktogaok  

samtang gilamoy sa atong hagok lakip

ang bahaw nga buwan hangtod 

manghuyatid ug manghimuta 

ang tigtugway og baka

kuyaw ang iyang pagdalikyat

sa atong payag ug pagpahipi 

sa gakitiw niyang kalimutaw nga hait

ang pagbidlisiw diha sa bungbong

pasayloon unta ta niya 

sa iyang pagkagaid sa walay kutas 

nga pagbaid nato sa atong panit nga nagsinaw 

sa atong kaihalas ug dili 

unta ta niya basolon nganong

iyang giguyod ang hiniktan natong kanding 

nga naigwad ug naumod ang bahihi 

dihang gahangos siya pagkabayo 

sa iyang panimalos 

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

tungod kay...

(tubag sa balak nga 'Kon Pananglitan Ikaw Mobalik Pagpauli' ni Ric Bastasa)

Sa kadugay

sa imong pagbalik

namatay gyod intaw'n

sa pantawan ang iring 

nga usa ra'y mata

ug kini akong gilubong

sa likod sa balay lakip 

ang akong kahiubos.

-- JONDY M. ARPILLEDA

Tagum, Davao del Norte, Philippines

uyamot nga panginabuhi

Hinay-sikay

subay sa tulin

nga panahon.

Lakang nunot

sa tikang sa mga takna,

sunod sa aginod 

sa yugto--

mga tiil, kamot,

ikamang sa tag-as 

liko-likong langob

sa mga pangindahay

paingon sa tumong 

padayon sa pagkab-ot…

-- JON R. SAGUBAN 

Iligan City, Philippines

sa akong bugoy

Kagahi sa ulo! Pastilan, dong, kanang 

Imong pagkamatinumanon karon

Sama ra kaniadto-- ginukoray, usa ka oras 

Nga paglibot-libot sa kasagingan hangtod

Sa hagonoyan diin kuwang na lang 

Tawgon tanang santo samtang nangluspad,

Lupig pa'y naasloman, ang ngabil  

Samtang gatyabaw ka lumba sa katalaw.

Kon buhi pa lang unta si Nong Periko

Lakip ang iyang pakang ug orasyon, ay, 

Hagbay ra gyod unta tika gipatuli og utro!

-- ADONIS R. ENRICUSO

Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

gikahadlokan ko ang kaadlawon

Sa bungbong sa lawak nga akong gipuy-an

sa nagtungha pa ako sa kolehiyo, gisulat 

sa tisas ang linya: I dread the dawn.  

Gikahadlokan ko ang kaadlawon.  Kinutlo 

gikan sa usa ka daang kanta, ang tibuok linya 

nag-ingon: Gikahadlokan ko ang kaadlawon 

kon sa akong paghigmata hipalgan ko 

nga ikaw nahanaw.  Makadaghan

nga ang kaadlawon, uban sa iyang katun-og,

nagdala kanako og kahadlok.  Kahadlok

dili lang niadtong mga mangahanaw

ug di na gyud mamalik, apan kahadlok pod

niadtong mga nagpaabot nga mosugat kanako 

unya kon ang kangitngit banosan sa kahayag

sa lain pang adlaw nga akong atubangon.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

ghazal: kinamatuorang kinabuhi

"Ang kinamatuoran tang kinabuhi mao kanus-a kita nagmata sa atong mga damgo." 

-- Henry David Thoreau

Karong gabii dili na ako mohapit sa Starbuck

Gusto kong matulog magdamgo'g sayo dulog ni Nanak

Sayri kinsa ako ug matuod ba kong Magbabalak

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Micanopy, Florida, USA

hinanali

dali rang tabonan 

ang kamatayon

igo ra ang pila ka pala 

nga yuta pananglitan

aron papason sa baga nga yuta 

ug sa nakatag nga sagbot 

ang lungon  

ug dayon paresan kini 

sa usa ka dakong bakak 

nga motubo unya sa kilid 

sa lubnganan

usa ka puting bulak 

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

tubag sa imong pangutana

Ngano man kuno nga ang dahon

mosayaw bisa'g wala'y mga tiil, 

ug sama sa hangin motaghoy 

bisa'g wala'y ngabil?

Kon ang irong buang mongislo

sa dili kataw-anan, 

makatubag ba gyod kaha ang tiki 

balos sa pangutana--"Daog o dili?"--

sa swerte nga wala patdi?

Ngano'ng pwede man'g mauhon

ang dili, ug ang sakit 

himuong lami?

Masabtan ba usab kaha nimo

nga sama sa mga butang, ang lisod 

mahimong sayunon ug ang sayop 

dali rang saktohon?

Huna-hunaa: ang masulob-on gani

kaantigo pod mopahiyom.

-- LESLIE S. NUÑEZ

Compostela, Cebu, Philippines    

tankalamay

labaw sa langit:

binagol nga katam-is

(ngabil gadikit) 

gipikas ang katahom

sa babaye‘ng galuom

-- DENNIS S. SARMIENTO

Baltimore County, Maryland, USA 

sangod

Unsa kaha kining dughan kon wala ko'y madunggan 

nga mga sangod? Suwayi kuno nga di ko nimo tawgon 

og Baby, Love, Langga. Suwayi lang. Tan-awon nako 

kon maantos ba nga di ka mohunghong og 

Tatay. Pastilan, paita palandungon!

Apan kon kini ang pamaagi aron banhawon

ang mga pagbati, aron mobalik sa panumdoman

kadtong mga adlaw nga wa pa kita'y mga sangod,

kaniadtong nailhan ko lamang ikaw sa imong ngalan 

nga Salome, kaniadtong mga higayon nga kinawatan 

ang pag-atang nako sa imong mga pahiyom--

kon kini lamang ang pamaagi, nan, tangtanga 

ang mga sangod sama sa paghubo sa kataposan

nga saplot alang sa buot ila-ilahon sa kahangtoran.

-- PAUL RANDY GUMANAO

Kidapawan City, North Cotabato, Philippines

pasiuna sa pagkatagak

Duna ko'y nadunggang' buak.

Nilingi ko, ug ang akong nasaksihan

mao ra ang wanang nga nagaksan 
sa tugnaw nga kagabhion. Nilingi ko 
pag-usab apan walay bisan tipak 
nga akong nakit-an. Buot ko unta 
nga hunahuna-on unsa'y matang sa butang

nga natagak ug unsa'y hinungdan, 
apan nagkabinhod akong utok 
sa talan-awon sa dakbayan.

Sa higayon nga ang salin sa tingog

usa ka awit, mao ba kini ang madunggan

sa kasingkasing nga gitugnaw—

mogahi sama sa T5 nga akong giyarok

ning gabhiona? Inig ka tandog,

wala ba'y mogiya ini gawas sa grasya

sa grabidad? Duna koy nadunggan

nga buak apan nipadayon lang ko.

Sa wala pa nako gitumban ang wanang,

nabati na nako ang gakos sa katugnaw. 


-- TON DAPOSALA

Cagayan de Oro City, Philippines 

kataslak

Duna pa ba'y labing kusog nga uwang 

gawas sa kahilom sa kagabhion

mga mipakagay pagbalik sa mga bukog

sa gilubong nga kagahapon? 

Ang multo nga mikaluha sa pagkahimugso

Mipakita pagbalik diha sulod sa handurawan--

Ang nindot nga kahayag sa Bulan 

gibadlisan sa panganod 

nga gihulagway sa hunahunang mipintal 

sa mga bakak nga masinati duyog sa kulba:

singot nga manggimaw sa buna, liog, bugan, ilok…

sa  kalag nga nalumsan sa kahadlok.

-- JON R. SAGUBAN 

Iligan City, Philippines

hinuktok sa baywalk

ang bahad sa kilumkilom

miagda sa naglumpayat nga balod

ug sa naghaguros nga hangin

nga awiton ang masulob-on 

nga panamilit

ang syagit sa mga langyaw 

nga langgam mikanlat sa langit

ug ang mga pinisik ug bula

niining mga balod daw luha 

nga nag-ilog og pangambak 

sa aping niining lapyahan

-- RODELIO BARELLANO

Caloocan City, Philippines

pabalon sa asawa

Giputos niya

ang paboritong sud-an

sa sundalo nga bana, gitunol

nunot sa gadali nga panguros 

aron wala'y matilawan 

nga katalagman. 

Sa samang paagi, gihipos 

sa bana iyang mga gamit lakip

ang kulba sa iyang asawa 

nga karon, ning ulahing pagbiya,

iyang gipakapinan og

dyutayng pangasaba.

-- ADONIS R. ENRICUSO

Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

pananglitan, ang kamatayon sa tigpatanod sa mga kabayo

kay gibuka ko ang akong mga mata

diha sa mayam-irong langit 

nan gipili ko ang pagsalikway 

sa pinugngang gininhawa 

nga giputos sa abog nga mihugpa 

sa way-timik nga talad sa kilumkilom 

ang ubang mga hubad sa damgo mitiklop 

daw lawos nga mga palad ug mikagiw

paingon sa kapunawpunawan

hinambin ang tumang pagmahay 

sa paghagtos sa kabaskog ug kabatan-on 

nga gibawian sa bugtong kahigayonan 

nga mapatunhay ang ilang mga pangandoy 

sa kalibotan sa mga buhi 

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

sa kilumkilom

Naglakaw ako sa kilumkilom.

Lakang sa kahayag,

lakang sa kangitngit.

Wa nay kalainan sa akong panan-aw

ang mga butang 

nga akong giagian.

Sa usa ka dapit, dunay usa

nga modagkot og kandila o lamparilya

o mopindot sa usa ka switch

aron paghatag og kahayag.

Sa usa ka dapit, dunay usa

nga magsugod na pagpanira

sa mga bintana. Ug ako usab

mosulod ug sama’ng manira.

Likopan sa akong gahin sa kangitngit.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

haiku: supo nga hukngay sa pasumbingay nga "pathetic fallacy"

Inig pahiyom,

mobawos og buhakhak-- 

lanog sa dag-om.

Wala magbaha

kay nilihay ang ulan

sa imong luha...

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

ang gidangatan sa pak-an atol sa pagsalop

ang dahon

nasaypan mo 

nga alibangbang

nawad-an og pagsalig

sa iyang duha ka pako

nagkimpa-kimpa 

sa hunghong sa hangin

nahubsan 

sa pagtuo

nabanlas

lakip sa paghunas

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

hubad sa balak ni D. Nurkse

ang pagkawa'y-alamag modala kanako lahos sa kataposang mga adlaw

sa nagdilaab naglagiting nga mga dakbayan ibabaw sa parat nga kasapaan

nga gipunsisokan sa mga bukya ug baso-baso sama sa kausang pagdala

kanako sa akong amahan gikan sa sakyanan ngadto sa gisalip-it nga alpombra

hangtod sa puting higdaanan ug kon ugaling napagmata wala akoy hinanawan

(alang ni Robin Williams) 

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

White Springs, Florida, USA

ang diyosnong kaluoy

Mokaylap, 

wa'y makababag

bisan hutdon pa'g daob ni Satanas

ang mga kasingkasing

kay kon ang kaluoy na

ang mohuyop 

sa nagdilaab nga kasilag

lakip ang agiw sa pagdumot

mahanaw, motipon 

sa kalimot.

-- JON R. SAGUBAN 

Iligan City, Philippines

dominggo

gipalid sa hangin

ang mga kanta ni Frank Sinatra

gikan sa karaang radyo

sa among silingan

kini giduyogan

nilang mama’g papa

sa ilang kusokuso

silong sa mansanitas

sa kasikas

sa silingan

nga nag-andam

sa pagpangaligo og dagat

ug sa bagting

sa kamot dihang milabay

nga nagsambilay og pamaligya

sa adlaw'ng igpapahulay

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

upat ka dagway sa panahon

Ang kinabuhi sa usa ka langyaw

sama sa sinangag nga mani.

Kon buk-on mo kini sa makaduha,

sama kini sa kasingkasing

nga aduna’y upat ka lawak nga lunlon puti.

Dinhi sa Amerika, sama ko sa usa ka mani

nga tabonon ang panit. Kon imong buk-on

ang akong kasingkasing, di ko na kini makita

ilabi na ang upat ka lawak. Di ko sab matino

kon lunlon puti ang matag lawak niini. 

Usa ra ang akong dagway apan aduna’y 

upat ka lawak ang akong kasingkasing.

-- DENNIS S. SARMIENTO
Baltimore County, Maryland, USA 

nagpuyo ako nga halayo na kanimo

Nagpuyo ako nga halayo na kanimo.

Halayo sa mga dalandalan

ilalom sa kalubihan nga kanhi atong gisubay.

Sa mga balod ug lapyahan

sa dagat nga kanhi atong gilangoylangoyan.

Halayo sa tuktogaok sa mga manok

sa kaadlawon, sa awit sa mga gangis

sa kilomkilom.  Nagpuyo ako nga halayo na

sa kanhi tang mga pasiaw, sa atong mga katawa,

sa atong mga panaglalis, sa atong paglinuoray.  

Halayo na sa kanhi tang kalibotan.

Halayo na sa imong tingog. 

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

bisita

Wala damha ang pagtungha niya sa ganghaan...

Ug iya nang nasubay ang mga suok sa akong pagkatawo

Gikan sa gamayng buling hangtod sa kinadak-ang lama

Iya nang nakita. Nabatian ang hagok. Nasimhotan ang utot.

Diin duna gihapo'y luna nga ikaambit taliwala sa kaguot, 

Gipaninguha gihapon nako sa bisan unsang pamaagi

Nga mahayahay ra iyang pamati bisan sa kaalimuot. 

Mahitungod nako, daghan na ang iyang nasayran.

Apan siya lumalabay lang diay-- dili mahimutang.

Uban sa iyang pagbiya ang mga ngil-ad kong tinagoan.

-- ADONIS R. ENRICUSO

Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

panaad ni inday

Pramis, sugton tika kon maputi na ang uwak

Ug molupad na ang kuotonon nga tabugok.

Sa kaalaot man ako, Dong, mahitumpawak

Pramis, sugton tika. Kon maputi na ang uwak

Garantisado nga kanang gasinaw mong pahak

Mokidlap gyod og samot sa akong mga halok.

Pramis, sugton tika kon maputi na ang uwak—

Ug molupad na ang kuotonon nga tabugok!

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

pagtino

dili tanang hawanan

agianan

ug dili tanang kasagbotan

tagoanan

sa mga bitin

dili tanang pahiyom

malipayon

adunay hawanan 

nga gibiyaan

adunay kasagbotan

nga tagboanan

aduna sa'y mga luha

nga ang tinubdan

tumang kalipay

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

mitubolismo

Gipaningot ang mga yugto…

Nanggahi ang mga ugat nga mingbathay…

Mga matang namudlot, namula…

Hapit na moabot ang takna…

Takna nga mohukom sa kalag…

Kalag nga nanggahi, namugnaw…

Nagpas-an sa nagbabag nga mga truso…

Kahakog: lansis sa kasingkasing…

Kananam: tagbawon ang dila…

Kalami: sungkabon ang kalalim…

Katagbawan: langoyon ang langit…

Milagro: way katagbawan nga maangkon…

Pantasya: ang ulo sa tawo, sa hinayhinay…

Nauop, ingon sa milurop….

Nauop ug nauop…

Milurop ug milurop…

-- JON R. SAGUBAN 

Iligan City, Philippines

pagkahuma'g tan-aw sa salida nga 'Synecdoche, NY'

Giguyod nako ang pungpong sa pulong matag adlaw. Mga pulong nga puro walay nawong. Mangtas nga mantra, wa'y bukog pero adunay hait nga kuko, ngipon ug mangtas nga tumong. Kon ingon ani, wa ko kahibaw kon naa pa ba'y padulngan ang matag hulga. Nahadlok ko sa unsa'y pwede nakong mamugna. Pulos ra pulong akong mahuna-hunaan. Dikta, sugo. Usahay, mabati ko na ang pagpangamay sa balaang kamot sa kangitngit.

Die.

Wala'y ingon ana nga ganghaan sa langit. Mas sayon mag-sud-ong sa katag nga mga mando. Sa way kasigurohan. Gusto kong idunol akong kamot alang sa unsa mang ungoa ang gahuwat diha sa daplin. 

If there's anything I have discovered lately, that is ang kaguol makadasig sa tawo nga magbuhat og katingalahang katahom-- mga butang nga lahi, perpekto sa kalahi. 

A man like that must be very, very lonely. Why do they allow him/her to make movies?

Lugiton ko ang kinaham nga kasakit. Kulitugon ang mga pasabot sa daghang kasinatian mahitungod sa kinabuhi. Bahala'g di ko man kini mahipos. Di kini akoa para malilong. Basin, tingali, moabot ra ang panahon madawat na nakong pasagdahan akong kaugalingon. Maybe this body's sick before my soul got in here. It's also a matter of biology and chemistry. Pero karon, nahadlok lang gyod ko sa unsa'y pwede nakong makaplaag ilawom ning suok sa akong utok, hingpit nga nalisang ko sa unsa'y pwede nakong uyonan. Dili yano. Dili nako gusto. Pero mao ra'y maayo.

-- NEA LABRA

Adlaon, Cebu City, Philippines

tadlas sa pagpaabot

Laya na ang mga dahon sa kawayan. Apan ang sugilanon

sa ilang pagkapukan daw bundo diha sa imong atubangan.

Ug bisan dinhi gipilo sa makaupat ang kinabuhi. Gapabilin 

imong kahilom taliwa sa landong. Ikasamin mo ang kamingaw.

Samtang hanginon ang udtong tutok ibabaw sa kadahonan, 

bugnaw ang gasulirap nga anino sama sa mga bukton-- usa 

ka pagpangga nga di mo ikabaylo sa kadasig sa hinayhay: 

Taman sa uyokan sa ting-init ang talagsaon nimong kagawasan.

Gapabilin nga muonong diha sa yuta ang napukan nga kalunhaw

nga karon usa na ka bundo tadlas sa lima ka tuig nga pagpaabot.

Kon unsa ang gibug-aton sa matag lusok sa uwan nga nahagbong,

mao sab ang kainit nga nabati ubos sa mapailobon nga tapok.

-- DENNIS S. SARMIENTO

Baltimore County, Maryland, USA 

ang babayeng gatadtad og karots sa akong kilid

Samtang gatadtad ka 

og karots sa akong kilid

nangutana ko kon nganong

kinahanglan pang panitan

kining gikumkom kong

mga lagutmon.

Duha ka patatas, humot, lingin

ug kalaming ipaligid-ligid

sa akong mga aping. 

Apan kalit mong pamadlong,

"Ngano gud intawng sige  

kag duwa anang patatas, 

wala pa ka matagbaw? 

Paniti kuno na?"

Ug tuod man, giayo kog palot

ang duha ka patatas, inanay

tagsa-tagsa, aron walay mausik 

nga duga-unod nga moam-am

sa gadaguok nga ginhawaan.

Gisunod ko ang mga panakot, 

sibuyas, ahus, luy-a, 

karon ang panganghit di malalis, 

apan inig gisa kalit motam-is 

ang kahumot makalisang, 

kausabang kahibulongan

sama sa mga gahing pulong 

nga mahimong awit kon yamyamon.

Panit, tadtad, panit, tadtad, 

Nagpatuyang tag padayon 

niining ritwal nga daw walay 

kahumanan, daw walay padulngan,

ug diin ang atoa lang madunggan

kay ang kaalingasa

sa nagpungasing mantika.

Andam na ang tanan,

labi na ang karots.

Apan ikaw, 

kayong kaawpon,

bagang naang-ang,

ambot lang.

-- NOEL VILLAFLOR

Mandaue City, Cebu, Philippines