pasidaan sa dili kapasidan-an

Ang lalim uyamot nga kalipay

Dili mapatin-aw sa talidhay

Ug sa labing hapdos nga kasakit

Walay danguyngoy nga makahubit.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

acapella ngadto sa bag-ong tuig

pakapaka sa palakpalak butobuto sa rebentador tiliis sa kuwetes

kinanaas sa dahon hinaganas sa balod hinaguros sa hangin

ingaa sa baka bahihi sa kabayo piyakpiyak sa piso tuktugaok sa manok

tinagaktak sa ulan hinadyong sa tabanog paminti sa kilatliti bagulbol

sa dalugdog agumod sa panganod taghoy sa huyuhoy tawag sa budyong

dinagayday sa busay dinaligdig sa tubig  tinapyatapya sa lapyahan

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Larose, Louisiana, USA

bag-ong kahidlaw sa karaang adlaw

Nangapkap na ang salumsom. Gikan sa suba,

galukdo si Manay Basyon sa mga linabhan. 

Tataw gihapon iyang mga tunob bisan dugay ra

gasukarap ang iyang tinutokan nga sarang pa

gasubay sa iyang naandan lahos sa tugkaran 

diin gahuwat ang iyang binuhing iring. Gahagwa

ang katugnaw, galatay tadlas sa hayhayan... 

Ug sa makausa pa, ang yamog sa balilihan

Gisupsop. Nanghinol na sab ang sidlakan.

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

paglugway sa kalipay

Mga salin-salin sa refrigerator,

mga ulahing pagpanaygon

ug uban pang bahaw sa Pasko

mingpahinumdom kanako nga tingali

ang kalipay, sama niadtong miaging gabii,

hamubo ug wala'y katagbawan.

Ug tingali kini mopauli ra pod,

moabli sa iyang kaugalingong ganghaan

aron magsugod na sab pag-ihap sa mga adlaw

hangtod sa sunod nga panagtapok. Ug unya,

pananglit, inig abot na sa tanang gipaabot

mahitabo na ang gipanghandom lakip

ang gipamadpad sa hangin-- ang panagkita 

og balik sa tanan, mga panaghisgot,

mga katawa, pagdula-dula sa mga bata, 

pagdagan-dagan, pag-ambak-

ambak… Asa kutob ang huyohoy sa dughan? 

-- ADONIS R. ENRICUSO
Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

takulahaw: eksperimento sa rima sa letra’ng 'w'

Kon takulahaw,

sa atong pagtikawtikaw,

dunay usa ka alindahaw

o usa ka antulihaw

nga mosayaw

sa ibabaw

sa bangaw,

ikaw ug ako motan-aw

sa way labaw

nga pagkalingaw. 

Apan bitaw

kini usa man lang ka tiaw

busa, magbabasa, ayaw

(ug gikidhatan ko ikaw)

pagkahanggaw

ning gamay’ng pasiaw.

Kanimo: Maayong adlaw.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

tilimad-on

Kon sa imong pagpauli, nanglingabngab

Ang mga gangis ug wala motagbo

Ang sinilihang mga pulong-- Diin ka na 

Usab gikan? Maayo ka nakainom og sabaw 

Sa pasaw! Kami hangin ra!-- ug wala na 

Mobagting ang ebanghelyo sa bata,

Paghubog ug paglipay

Kay bulahan ka.

Natulog na ang asawa nga maglamoy og sili 

Samtang maghangad sa buwan. Ug miuk-ok na 

Ang dila sa napagaw nga bata.

-- ELEAZAR T. ACAMPADO

San Jose del Monte City, Bulacan, Philippines

kontrapunto sa "kasadya ning taknaa"

Gitak-op nako   

ang akong pagtukaw

bisan naminaw ko  

sa huyo nga awit  

sa mga manaygonay

sa pikas balay.

Ang ilang tingog

daw mga pak-an 

nga niyebe, nanugdon 

sa atop ug sa mga sanga 

sa gawas nga gilunopan 

sa katugnaw. 

-- JONDY M. ARPILLEDA

Tagum, Davao del Norte, Philippines

atol sa stop light liwas sa pasko

kadtong bata 

nga nanguhit sa mga langyaw nga lumalabay

nanaygon sa mga pasahero sa jeep

namaligya og kandila ug sampaguita

namunit sa imong piso ug bayntsingko

nabunyagan sa imong pagdayeg ug kanunay 

nga pagsimba samtang gahalad ka sa buwak 

nga tagsengkwenta ang bugkos

daw promo sa newspaper nga putos

-- LESLIE S. NUÑEZ

Compostela, Cebu, Philippines 

tinagsip nga sumbingay: ang disgrasya usahay sama sa wala damha nga gasa

ang tabanog sa langit

nga gibitad-bitad 

ang tawo-tawo sa basakan

nga gilabyan sa hangin

ang nangakha nga himongaan

nga gisiplatan sa banog 

ang wati nga mitago 

ilalom sa bato nga buhi

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

matag pasko inig alas tres sa kaadlawon

Kanunay ang kawad-on. Panagsa, 

mouwang ang iro. Gikan sa mga pabuto, ang aso 

molamoy sa karsada. Wala'y madunggan 

bisan hunghong man lang. Namauli na 

ang mga sirok nga tapok, ug mamukaw na pod 

unya ang katol nga alisngaw ilawom sa gikamayo 

nga kugan sa napaso nga kalibotan. 

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA

Bais City, Negros Oriental, Philippines

pagtukaw hangtod sa noche buena

Sa tungang gabiing misa ang mga daygon

Salirawan sa pasungang gipanag-alayon

Ipakalawat ang katulogon nga mga balak

Ihalad ang mga osteya ug balaang alak

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Pearl River, Louisiana, USA

x-mas

Nahapinan sa kagabhion ang hilom 

nga eskinita diri sa Krustaal diin 

gapadayag ang mga borikat

bisan sa kadulom nga salin

sa pakyas nga mga poste. 

Ania na ang mga hubog

nga daw duyog sa mga bata 

mga nagkayabag sa ilang panaygon,

giitsahan og singko sentabos

pakapin sa singhag:“Yawa! 

Banha kaayo! Lintika! Hawa!”

Pila kaha ilang ihatag 

sa mga badyi nga gabansiwag 

ang atngal nga gigutman 

ug galaway pod pagpaambit

sa ilang kanta nga sagad

pilit pa sa sinuka. 

Gidundon nako’g tan-aw

kon asa paingon ang mga bata,

giapas sa akong panghinaot

nga ang mga poste sa unahan

mosubay pod unta sa mga eskinita 

nga ilang baktason lahos

sa tanang likuonon. 

-- SUMMER DAFFODIL M. PAGUIA

Nazareth, Cagayan de Oro City, Philippines

sa kapatagan

kontrasenyas alang kang Richard Hugo

Litok og pulong nga may dagaang. 

Kumusta. Tugob sa kakuyaw 

ang kalibotan hangtod nga gilukmay 

sa hangin ang balili ug gihatagan 

og pahulay ang kaisdaan. Dayon 

kaway, kumusta. Basin baya diha 

sa unahan may nagdulong dinhi 

luwan sa naglingga-lingga 

nga kahayag. Kon asa man kita 

nanimuyo, dinhi kita nangatulog 

diin ang mga baka nangligdas 

sa tampi sa misanap nga sapa. 

Halawom kitang nahinanok dinhi 

nga batan-on sa balak. Tumbok 

sa silangan and rumbo sa sapa 

nga wala magpas-an kanato hataas 

nga dagayday punting sa Day-as. 

Midagayday ang balili walay puas 

paingon kanato, palayo sa kanunay, 

sama niadtong gubat diin gidamgo ta 

nga buhi ang yutang natawhan. 

Nasigpatan ang atong senyas 

sa tawo nga gilaoman ta nga diha 

sa unahan ug paingon na siya karon

sa atong nahimutangan. Litok 

og pulong nga may dagaang. Kumusta. 

Mahimo nga hangtod sa kahangtoran 

matulog ka dinhi niining balili 

ug dili gayod bation og katugnaw.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

hamok sa kataposang pasko

Anaa na sab ang kasinaw sa maraag-- 

mga bola sa Christmas tree. Ug bisan pa'g

gibitayan sa kinaham nimong kolor, kini

nanghamok, nangawras og balik

sa kagahapon diin naglingkod ka

sa tuwang-tuwang, naminaw og mga huni 

sa daygon samtang gisabak nimo 

ang mga bata, gatan-aw sa kipat-kipat
nga bangaw sa siris...

Sa gawas, bug-at ang taguktok 

sa uwan ug duyog sa kahagsaon 

ang sandayong, wala'y laing madungog
sulod sa hawan nga sala diin kanhi

gasugwak ang mga talidhay

nga gapasinaw og samot 

sa mga maraag uyon sa sa panumdoman 

nga galuhag sa kahaw-ang diha 

sa lingkoranan nga tuwang-tuwang.

-- TEA SOLON
Cebu City, Philippines

oda olango

Pilok na la'y malihok ni Magellan

Sa naminhod niyang lawas. Pastilan,

Ang tawo gihabolan na sa kabugnaw

Samtang nagkaawop ang panan-aw!

Nabati na niya ang karaang sonata

Nga awiton kaniadto sa iyang Mama.

Nihampak sa iyang aping

Ang nagkadugo nga mga balod

Ug nahalingi siya kanimo, Olango.

Nasangit sa imong kabakhawan

Ang iyang panumdoman.

Sa aso nga nagiliyok 

Sa imong kahanginan

Siya nagkanayon:

Ah, nagtak-ang nag pamahaw si Mama

Nianang bahina sa isla.

Magdali ko sa pag-uli

Aron mohigop og sabaw sa init nga tinuwa

Sa dili pa mopahulay sa dako nakong kama.

Wala ni masaysay sa imong kaagi,

Olango! Apan bisan pa man niini,

Samtang gaaginod ang kataposan

Mapasalamaton kanimo si Magellan.

-- IOANNES P. ARONG

Lapu-Lapu City, Cebu, Philippines

pasko han tuig dos mil trese, waray bata nga nangangaroling ha villa de san juanico, barangay bagacay, tacloban

Ginlam-ud han balud. Diri ngani,

nahanaw ha kawarayan an kabataan.

An ira gudti nga mga tudlo

nangapyot ha riles han alad o alkuba

o sapayan han balay, nangapyot antis

hibul-iwan han mga kamot, nangapyot

antis gindagit han dulok.

An nahisalin nga kabataan, diri

nagawas hit gab-i, nahadlok

kun ano nga bugawak an dara han kasisidman.

Siyahan nga Pasko kahuman han kalunod,

waray bisan usa nga bata

nga nangangaroling ha dalan.

An nababatian ha kagab-ihon

an rusmak ha baybayon

han nagtitikahirani nga dagat.

-- JANIS CLAIRE SALVACION 

Tacloban City, Leyte, Philippines

pakapin nga kabug-at sa pinaskohan

Ang gasa dili magsaba. Busa, gihilom ra pod sa iyang asawa 
nga tindera'g barbekyo sa eskina ang gitagana alang nila 

ni Inday Belen. Usa ka puloy-anan sa bag-ong subdibisyon

nga kanhi baybayon nga abtanan sa mga manginginhas 
sa Sta. Rosa. Sementado ang bungbong nga pinintalan og 
kaylap sa sidlakan-- labaw pang madanihon sa hiniwa nga unod 
sa queso de bola. Dili na unya siya binlan og kahait 
sa udtong tutok nga sagad mabulasot sa atop. Wala na'y 

salibo nga manguhit niya matag ting-ulan. Kanus-a kaha mouli 

ang akong Inday Belen? Kumusta na… Apan ang madunggan

sa iyang asawa mao ra ang kagod sa iyang dila nga lupig pa'y

gilansang sa iyang nikaging nga bag-ang sukad siya natagakan

og martilyo sa iyang kaubang panday. Bisan tingsi na lang 

sa uwat ang gapabilin sa iyang opaw, ang pahiyom 

ni Inday Belen kanunay mobatog sa iyang panumdoman. 

Ug wa'y hunong pod ang pagsakdap sa iyang hunghong

kang Birhen sa Regla--gasud-ong niya diha sa gianuos 

nga bildo, gikwadro sa bungbong-- nga unta wala'y katugnaw

nga mokaraw sa iyang bugtong anak nga nisamot kahamis

didto sa Amsterdam. Bisan gidan-agan siya sa gabangaw 

nga mga bombilya (maayong igaid sa Christmas tree), dili dayag

ang gabon sa iyang mga mata. Gisuyop niya ang kauhaw 

sa matag turista nga nahidangat diin siya gahuwat

taliwala sa mga samin. Wala'y moduaw niya nga dili 

motuo--samtang ang iyang ngabil gapahugot sa kinatumyan 
sa kagul-anan-- nga siya tuod manggihatagon. Ay, basin pod baya 
isangyaw siya sa mga mananaygon: Bulahan ka sa babayeng tanan!

(Kay motando kuno sa bisan unsang mando.) Pwera gaba, wa'y saba! 

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

ang nalawos ug wa mahalin nga kahumot sa tinuhog nga sampaguita

bisan tinuod nikaging na

ang mga gihay

nangumpayot lab-as pa

diha sa dagway

sa handurawan ang mga 

pangindahay

-- RODELIO BARELLANO
Caloocan City, Philippines

balay-balay

Ang mga dahon, sako, ug karton

sarang na sa pagtukod. Niining luna

nga iyaha ra, bisan ang panahon 

mihunong, nag-agad ra sa bata. 

Dinhi, wala'y kusi ang kabalaka. 

Ug duna'y usa ka inahan nga gatagbaw

og pahiyom sa iyang hinikay--

balas nga bugas, barbekyo nga santan 

ug adobong bato nga hinakot 

sa usa ka amahan nga nagkabulingit

apan gatingsi sa iyang pagkasip-onon. 

Sa gawas, gatipun-og ang mga butang 

nga dili makuptan. Dili masukod

sa gamay nga mga kamot nga wala pa

katultol sa gilay-on sa kanhi niyang  

sabakan, gianod ngadto sa langyaw 

nga mga suok. Dili pod mahikap 

ang kamot diha sa hulagway 

nga sa tiaw nalumos na sa sabaw.  

Tan-awa ang dangpanan nga ginama

sa mga biya nga pinunitan! Dili lisod

tagoan, dali rang mahipos kon 

mobagnos sa dag-om ang tyabaw 

nga gatabyog sa kawanangan hangtod

sa taas pang mga adlaw. Bahala na kon

wa'y kalahian sa hagwa sa panahon 

ang higayon sa pagdula-dula. 

-- ADONIS R. ENRICUSO

Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

naglikit nga bilog sa posporo

ug sa dihang kalit lang 

gikudlitan gitapsingan 

ang gusok sa alibangbang
milanog milagiti

hangin ra'y nakabati

-- LESLIE S. NUÑEZ

Compostela, Cebu, Philippines      

sa hardin

Nagsulat kita’g 

mga balak sa katahom  

sa kaamyon sa mga bulak. 

Apan gawas niini 

unsa pa man gyod 

ang atong nahibaw-an?

Nga sila mobuklad

mangalawos mangatagak?

Ang buyog kansang katungdanan 

mao ra ang pagpaniba 

ug way kahibalo sa pagpamalak

tingali’g may labaw 

pang nahibaw-an

kay kanato.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

unos

Kay lagi ang katahap mahimong dalangpan. Usahay kinahanglan ko mopahuway ug malimot sa mga panghitabo. Ganahan pod tilokon ang kahilom dinhi ibabaw sa dakong bato samtang gilantaw ko ang paghinlo sa langit sa iyang kahugaw. Gapasad ang mga dahon sa acacia ilalom sa iyang kaugalingong ugat nga naglit-ad duol sa kabalayan-- nagnganga ang samad, gidanlak… Magpadayon ang kinabuhi sa matag higop sa tsa, sa matag suyop sa sigarilyo. Daw kublan ang tawo sa kagul-anan samtang gipatas-an ang mga tabanog diha sa suba ni Pelarta. Kabalo ko nga kinahanglan ta motugot og unsay pagbuot sa mga kusog nga labaw pa nato. Ug kanunay kong galaom nga naa'y tino nga kasaligan. Bahala na'g sa kataposan ining tanan, ang mahabilin nato mao ra ang pangagho-- usa ka uknol gikan sa atong ginhawaan.  

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA

Bais City, Negros Oriental, Philippines

ang binilanggo nga namaligya’g parol

gikan siya nahalinan

layo na ang puy-anan

sa ginama niyang parol

bisan pa'g sa iyang hunahuna

gisab-ong niya ang parol

sa balay nga wala na 

mapuy-i hagbay ra

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

paghikalimot

(alang ni Kuya Dirk)

I

Ang gamay, may gilapdong bato, mao'y bugtong saksi sa mga linyang in the name of the father and of the son… dayong wiris-wiris sa gagmiting kuyamoy sa imong agtang. Gialingog-ngogan na gani ang kabo sa nagbalik-balik nga mga pahimangno. Bangkilyahan la'g pasalig nga basta mag-behave igka-Dominggo dalho'g Bogo primyoha'g Cornetto; o kaha, igkahuma'g hinawnaw mangaon og wow dayon sa kinaham mong Jack The Giant Slayer manan-aw duyog sa kadako sa imong kalimutaw nga, lagi, ikaw si Jack, the farm boy. Dayong dailos sa daw bato kong palad-- kubalon sa paghigugmang walay nagmanggad--manglugnas sa mga buling dala sa katuigan: gikan sa hubonan, dughan, itlogan ngadto sa kiting lahos na sa imong kasingkasing.

II

Sa karaan, gamayng sinasa nga lamesa, maoy magpamatuod bahin niadtong kan-on ug sud-an nga madyekon sulod sa imong alingagngagan. Diin sa kada samoal nimog bugon, ambot ngano, putli man nga mahupay ang kamasulob-on. Dagkong hungit ug pagtutagidyot sa paghukbit bisan og buwad nga tabagak kun patang-pinikas lang ang gipunit, dundonan og utan nga hunit, o sabaw sa amahong kun mawos nga ginamos nga bisan sa kakabos apan ang kabusog, puyra buyag, nagbagiyos.

III

Ang daan, kuspawng banig nga romblon, nahapatik ang baho sa mga linyang buhian sa kagabhion: goodnight Papa Dongkey,  goodnight Mama Mae, La, Lo, Mano Anie,  goodnight God sa taas, goodnight God sa pikas balay, goodnight Moon, goodnight Sun… Ug sa dayon nimong kapukan ubay sa habol ug halok nga buhian, dinuyogan sa imong ihi matag kadlawon nga dili ra tagdon kay kini sulondon-- mopalagsik sa kaugatan nga ugma abton gyod ang tingusbawan.

IV

Apan sayod ko (oo, kinsa ba'y wala?) sa kabuntagon… dakong baligho na ang tanan: kon ang banig mahimo mang kutson, ang lamesa bildo na ug ang bato kudlitan na sa imong pangalan apan ang akong mga maymay, sama sa akong balak– magpahipi na lang unya sa anino sa mga salibunhong nanagpakabana nga manuyhakaw ibabaw sa akong kalibotan. 

-- DONZKIE B. ATON 

San Remigio, Cebu, Philippines

sumad sa lampinig

Ang ikot hagbay rang napudpod 

nahilis natunaw—

apan lantip gihapon

ang uylap sa kahimangod.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

iring gilaygit

O Disyembre! Gaksa ko sa katugnaw. 

O hulmigas! O utitod! Supsopa 

ang bilbil nga naglimin sa akong 

katambok. Gipakaon na gani ka, 

sukosuko pa gyod ka! 

Kanus-a nahimong pangaliyupo ang pag-ampo? 

Kon wa nimo gituyo, nganong ang pagkasagmuyo 

ang kanunayng sangpotanan sa pangamuyo? 

Samtang naghuwat sa kaluwasan, 

gidrowingan sa batang yagit og utin-utin

ang abogong bintana sa chedeng. 

Gipanag-iya kini sa obispong opaw, 

nigawas aron manguros sa lim-aw. 

Kon makabuta ang syagit sa yawa, 

mas makabungog tingali ang luha sa anghel. 

Di ba kadudahan ang gilay-on sa langit? 

Tungod kay mas nihit pas iring gilaygit. 

Ang tindero og mani sa saydwok 

di pa hingpit ang iyahang pagtuo 

sa Kahingpitan. Apan di malalis ang iyahang kahinam

sa tanang butang nga lalisonon. 

Naa toy usa ka hapon nga makalisang 

ang kaanyag sa panganod. Makalaay 

ug balikbalik ang pagpaabot kon kanus-a 

mogawas ang bitin sa bag. Kon kanus-a 

matagak ang bukag gikan sa lungag. Usahay, 

sayop pa gyod nga sukod ang ihatag. 

Mao na tingali ni ang multa 

sa tanang tinapok nga kalapasan. 

Kon mamakak ko sa tinuod, 

pwede ba kaha ko mapasaylo? 

Kon buot hunahunaon, mas tulokibon

ang konsepto sa kamatayon 

kon imo itandi sa pagpakabuhi. 

Apan sa tinuoray lang, ako nasuta 

nga kini ra gyod ang problema sa kalibotan: 

daghan na kaayo ang punoan apan 

gamay ra ang pader nga pwede kaihian. 

Ingon ang hubog nga taga Gun-ob 

nga nabun-og kay nakigbugno sa iro. 

Naguba sa hubag nga taga-Babag.

-- ERIK E. TUBAN 

Cordova, Cebu, Philippines

pagnguyngoy

Diin nga pungtod magtuturok hin kandila?
Diin maghahalad hin bukad? Hin pangadi?
Diin nga tuna an hahadkan han akon luha?
Diin nga salog gin-anod an kasingkasing han akon Nanay?
Diin nga bubon ginlumos an iya tingog?
Diin nga tibod ginlubong an iya kalag?

Kutob san-o an imo paghingalimot ha akon, O Ginoo?
Ha Kadayonan?

Uulikabon ko an kada bato ha Leyte ug Samar.

-- JANIS CLAIRE SALVACION

Tacloban City, Leyte, Philippines

labyog sa mapangahason nga lanog

Giingnan nako ang gihabogon sa bukid,

ang gilapdon sa dagat sa unahan nga misangkad

sa tibuok kalibotan, ug ang pangpang 

nga gihaplaan sa hangin:

"Wa ko mahadlok!

Dako akong buhi!"


-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

kilometer zero

kang Mitch

Dili tinuod

Nga ang tanan nagsugod

Niadtong gabii nga nayagyag ko

Gikan sa bilahan sa akong inahan.

Kon karon dayon malugti

Kining kaugatan, handoma

Kadtong gabhiona

Kanus-a gihuwat tika

Didto sa hawanan

Nga maoy sukaranan

Sa tanang nalatid nga gilay-on

Sa tanang suok ning dapita.

Walay takdol nga buwan. Walay bituon.

Walay daob. Walay gitara. Walay harana.

Abog ang binulhot sa mga sakyanan.

Pagod ang barbekyo sa Larsian.

Dili bugnaw ang Tanduay Ice.

Samtang ang na-Christmas tree

Nga Crown Regency sa Fuente

Nidayan-dayan sa rooftop

Diin ta nabuntagan.

-- IOANNES ARONG

Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

kining kasingkasing

paspas ang pagpunit nimo

basin buot nimong ampingan

ug sumpay-sumpayon

pag-usab

nahadlok ko

masamad unya ka

inig hakop ug pupho nimo

sa abog apan 

sa kalit lang

sa usa ka pamilok

nga salin sa kidhat 

nabuhian 

ang kanhi igo rang natipak

sa pagkahunlak ug karon 
hingpit ug dili na matabang

ang pagkagupok

-- NICHEE S. OROCIO

Danao City, Cebu, Philippines