sa isla

Gipakita nimo kanako

nga ang langit ug yuta

masumpay ra sa atong mga tudlo.

Giugom ko ang pangutana

kon unsaon kaha pagsukod

sa atong kaugalingong gilay-on.

-- ADONIS R. ENRICUSO

Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

puti ang kolor sa iyang damgo: a snow story

Sukad pa sa iyang pagkakugmohon, damgo na niya

ang makasinati'g snow, kining snow

nga panagbangi sa duha ka konsepto:

ang katugnaw nga mao'y kawad-on sa kainit

ug pagkaputi nga di kakuwang sa kangitngit,

kontradiksyon nga mopatighulog daw snowflake

sa iyang gabagang handurawan ug karon mao'y

nigitik sa iyang kibot isip usa ka restless tourist,

bahala'g gibandol sa layered sweaters ug jacket,

bahala'g gabagu-od sul-ob iyang winter boots,

apan ang ka-high aning lucky bastard with a US visa

di matupongan bisan at 35,000 feet above sea level,

kay di na jud mapugngan ang iyang pagtamak

sa snow-covered tarmac sa JFK airport,

ug mao na karon siya na'g dress-to-kill,

gibati'g kalami with all that fuzzy feeling,

gakurog sa ka-excited nga at last

makatilaw na jud siya'g snow

makasinati na jud siya'g snow,

makatilap, makausap, makatulon

na jud siya og snow,

sip-on, tears, and all — 

kining tanang kahinam nga karon ga-snowball

sa iyang gatagubtob nga journeyman's dughan

kay kaanindot ra ba sa snowflakes a-falling

nga daw Swarovski crystals moadorno unya

sa iyang bagul-bagol nga karon natarog gamay

(no thanks sa rough landing sa Boeing 777),

pero okey ra, molugnot gyod siya sa iyang gilingkoran

right smack taliwa sa plane for that first glimpse

of that much sought after snow-covered landscape.

But, unsa ba,

nitugpang' pinaugbok ang iyang kahinam

kay ang iya rang naaninag mao ang gagilak-gilak

nga mga longhaul craft ug abohong tarmac sa gawas,

kini tanan  sa ilawom sa great American sun,

nga unbeknownst to him and the rest of the Wild West

— no thanks sa way hinungdang weathermen

in this batshit crazy December weather— 

kalit nilanay sa tanang snow pipila ka days ago,

mao nang bisan asang gawasa siya motikang,

from one state to another,

same climate, ang kainit mamahit, 

ug sa wa madugay

ang iyang dughan

nahimong hurna,

ang iyang ulo

gisugnurang kaldero

sa pinabukalang snow,

damgong ni-evaporate completely pag-abot

sa subong adlaw sa iyang return flight.

Ug mao na,

long story short, kasing-kasing gatibugol,

sa balik sa gipanukarang airport,

kon diin kabudlay ba nga itikang

pagawas sa eroplano naog sa hagdanan

Apan

sa makaduha,

unsang tulokibong panghitaboa

nga imbes sa malupigong kainit,

gisugat siyag huyohoy nga makapaso ang kabugnaw

dungag tugdon sa lisngag niyang ilong

ang usa ka

snowflake

makalibat nga snowflake,

snowflake nga daw gabodots

sa sadyang tinagubtob

sa iyang dughan,

kay lagi nag-snow, minatay,

sa iyang yutang natawhan,

ug siya karon,

gatingsing snowman,

bahalag gitakigan

nga gabukot

sa puting habol

sa damgong natuman.

-- NOEL S. VILLAFLOR

Mandaue City, Cebu, Philippines

tuhil sa hocus-pocus ni Hermes Trismegistus

Mao kini ang eksena nga wala nimo tuyoang gibansay sa imong alimpatakan: gahigda ka nga walay kabalisa, mga mata gipunting lahos sa bintana tugdon sa baybayon, o kaha sa balilihan sikbit sa imong balay, gaaninaw sa langit nga lugom asul, mga panganod puti ug lamurok, nga daw nag-ukon-ukon paglabay sa badlis sa imong panan-aw, ug sa takulahaw gangkap nga kangitngit.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

lakaw, paglakaw na

Mao kini ang imong naabtan

Gikan sa halayo nga biyahe

Diin nangita ka'g sugilanon

Kabahin sa mga angay adtoon  

Ug angay biyaan. 

Ang sapa sa kilid sa imong balay 

Naminaw sa imong ginhawa

Sawmon ba nimo ang iyang kahilom

Haron makumkom ang kinapusoran 

Sa imong gihandom nga kalinaw?

Kahinumdom ko nagsige ta'g hisgot

Niadtong kanunay pa kang nagbaiid nako

Nga bisa'g pila ka libong bituon 

ang moigpat ug moalilong kanato

Dili matugkad ang usa ka damgo.

Lakaw. 

Lakaw. 

Paglakaw na.

Ayaw'g kawili sa imong likod.

Subaya ang dalan nga 

gipitik sa imong dughan

Unya'g basin manginahanglan ka 

sa akong tingog sa taliwala sa imong pag-inusara

Baliki ang atong mga sugilanon

Tingali'g aduna pa'y nahabilin 

usa ka pangandoy nga 

imong gibitay sa langit. 

Kupti. 

Ikudlit sa imong alimpatakan. 

Unya padayon sa

Imong paglakaw. 

-- JOJI PINZON

Cebu City, Philippines

mga hulmigas

1.

Sama sa hulmigas

duna akoy kaugalingong

lugas nga gitulod

sa tibuok kong kinabuhi.

Hiposon

sa gamay kong pinuy-anan.

Ang usa ka lugas

tugbang sa usa ka adlaw

sa ting-ulan.

2.

Mga hulmigas 

nga naglataylatay 

sa usa ka batang. Balikbalik 

gikan sa usang tumoy 

ngadto sa pikas tumoy,

samtang ang batang naglutaw

sa sapa.  Ingon usab kita

nga nia ning naglutaw’ng batang 

nga gianod sa sapa 

sa kapalaran.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

sa akong kahakog

Sa matag balod nga akong maaninaw, mao ra'y mahanduraw nako 
ang pagdumot bisan tuod nahimuot ko sa dagat sama sa paghigugma 

sa akong kaugalingon. Sa pagbiya nako,  nanumpa ko nga dili na 

mobalik nimo aron ikaw dili na masakitan. Apan sama sa tingtaob, 
nia mousab na pod. Pasayloa ko, dong. Ang kasingkasing usa ka 

kinhason. Ug kini unta imong matugkad sukad naunlod sa lawod.

-- ANNE DAYMIEL

Dipolog City, Zamboanga del Norte, Philippines

matag gabii

Matag gabii sa dili pa moulbo ang kangitngit

sa gilantaw natong langit, manihag una kita

og mga hulagway sarang bawnon sa damgo.

Daghan ta'g kapilian sa diyotay nga talaan.

Banaag nga panagway sa hilom tang gihigugma

dayon natong tabikong sa soneto sa orasan

ug mobahakhak ngadto sa hardin sa kahinanok. 

Manggihay kanunay ang talidhay sa ting-init.

Wa'y dahong motuay kun di ba kaha mangalaya.

Nipis ang panganod nga ianod sa banagbanag

ilabi na sa gihakgom tang kahilom sa higala

o halok ba kaha sa ginikanan sa atong agtang.

Sa paghandom mamalik ang dugay nang mipanaw

o nahanaw. Ug niining maong takna diin ang pispis

eternal nga nagsangpit o nanamilit sa kahayag,

gihangop nato ang daman, o damgo, o limbo isip

kabahin na sa umaabot natong gugma o tunglo.

-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

unang linya sa epiko: kang m., akong bulakna

mobunok ang uwan

inigtapos ning sugilanon

sa pagtuang molawig

si lapu-lapu luwan sa linayagan  

hanoy ug way kanaas 

nga mohiwa sa aping sa dagat  

tagsa-tagsa nga mahanaw ang mga isla

tukbon sa yamog sa pag-inusara

katloan na ka tuig 

gikan sa dakong hitabo

giuban na ang matahom nga bulakna

gilumotan na ang dungganon nga mangal

apan sadya sa gihapon ang tabo 

dinhi sa nagtaligsik nga baybayon

mohugot ang taligsik

sama sa paghugot sa kwerdas 

ang balakero nga gadag-om ang mata

mosugod paggitik sa sista

ug moawit sa unang linya

sa wa-pa-matagik nga epiko ning isla

-- IOANNES P. ARONG

Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

sa akong pagbiya

Niining kaadlawon

sa akong sa paglakaw

bitbit ang karaang maleta

paingon sa paradahan

sa makausa pa

gitan-aw nako pagbalik

ang akong payag

taliwala sa humayan

ug dayag gihapon 

ang kalunhaw sa labong 

nga basakan nga gisabod

sa takdol nga buwan.

Sa unahan, ang banog

nga gatuyok pagtabok

sa hangin daw bato 

nga natagak

ug nisulbong na pod

palayo samtang gidagit

ang akong kalimutaw...

-- JONDY M. ARPILLEDA

Tandag City, Surigao del Sur, Philippines

buta nga makililimos

"Kay karon kita nagasud-ong sa mga hanap nga panagway daw pinaagi ug salamin, apan makita ra nato ni unya sa laktud nga nawong ug nawong." --Mga Taga-Corinto 13:12

Nagtutok ka sa usa ka tiguwang

nga nagtungko. Ang tayaon nga lata sa Alaska

sa dili madugay mokaliring na unya 

padulong didto sa dapit 

nga gituhoan niya nga haruhay.

Nagtingsi ka samtang imong gisubay 

ang utlanan sa liki sa babayeng bus-ok og dughan.

Maayo unta, naghandom ka, mahinol ni nimo kini'g 

kausa aron mabation pod niya ang gugma

nga dili mabaligya.

Nalingaw ka sa mga bata nga naninguha'g 

hingos sa rugby duol sa waiting shed. 

Kanus-a kaha nila matimtim ang ugma 

damlag? Sama nila, gibulhotan ra sab 

sa jeep ang imong antepara.

-- LESLIE S. NUÑEZ
Compostela, Cebu, Philippines       

ang tiglawog sa ting-init

gibutang nako ang paya 

nga puno og tubig diha tupad  

sa punoan sa mahogany

sa kilid sa paya mao 

ang mga mumho sa bahaw 

nga salin sa mga iro

mahimong mosunod 

ang mga iring nga walay 

pinuy-anan

ug dayon mahimo pod 

mosunod ang mga langgam

nga walay nag-atiman

kahayahay dinhi sa veranda

samtang gilantaw nako

ang giambit kong kalipay

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

sa akong paggawas

Naibog ko sa mga bata 

nga gaduwa og bola, ug nakahinumdom nuon ko

niadtong sama pa ko nila apan ang kang Ate

nga munyeka ang gihugtan paghupot. Karon, 

dili unta ko masaag sama sa kasag nga labihan 

ang kaisog bisan sa iyang kahuyang sukad siya 

minglugwa sa bayanan.  

-- JEFF DEL ROSARIO

Maslog, Danao City, Philippines

hubad sa balak nga "oh, i said" ni Charles Simic

Mao'y akong pagtulon-an ang kalag

Nga lisod ipanulti,

Kay dili makita,

Hilom ug kadaghan dili motungha.

Bisan inig padayag niya

Sa mga mata sa bata

Kun sa iro nga wala'y panimalay,

Wala ko'y mga pulong. 

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

paglabay, paglimot, pagpabilin

Bisa'g unsa nga gamiton og kausa

ug kausa ra gyod-- mga suwat 

nga dili na usab basahon, mga handumanan

nga dili na buot balikon-- apan bisan dili na 

kinahanglang tigumon ning dughan

ang tanang mga nilabay ug nibiya 

bisan tuod duna'y ipuli apan

sa kadugayan ang kalimot dili gihapon

madagit sa hangin ug sa dagat 

hangtod sa kawanangan kay lagi 

bisan ang atong gilabay ug gitalikdan 

bisan buot pulihan ug kalimtan

labaw pa sa kahangtoran…

-- MA. CARMIE FLOR ORTEGO 

Talalora, Samar, Philippines

kadtong mga baka nga gitugway didto sa tampi sa highway 101

Malinawon silang nakighinabi sa usa'g usa. Matag karon ug unya lantawon nila

ang nangaging' mga sakyanan.  Kasagaran gadali. Ang uban gapaturatoy lang

sa pagdalikyat sa lunhaw nga kinaiyahan.  Nagpadayon sila pagsibsib. Kayano 

sa kinabuhi.  Wala'y mga buhis. Wala mag-abang.  Ang tingusbawan didto 

sa kamalig nagtindog. Nagpiyong ang mga mata sa nag-ingaaa, nagsingabot 

nga kangitngit. Karong gabhiona mahimay-ongan ko ang usa kanila dinhi 

sa plato sa Texas Longhorn Steakhouse...

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Dallas-Fortworth, Texas, USA

alang sa nanglabay ug umaabot pa

kon mangita ka sa karaang tubod
duol sa libon natong kagahapon
hinumdomi lang nga sama sa pailob
kini naay paghubas ug pagkabantok

ug kon gihandom nimo ang pagbutho 

sa tubig sama sa pagbati paninguhaa

nga andam ka sa pagpaabot dugang 

sa dyutay nga pag-antos ug paghinam 

apan walay pagdahom kay basin unya

maughan na ang imong tilaok ug 

maghalhal ka sa gahangos nimo 

nga pagkamang ngadto sa laing tubod 

ug lupig pa nimo ang irong buang

-- ADONIS R. ENRICUSO

Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

abril

Midaghong ang mga bituon

sa kilumkilom ug nangurog

ang mga dahon ning hataas

nga Abril sa kahidlaw.

Namilit ang yamog sa ting-init.

Lingin ang buwan ug puwa

ang mga buwak sa banagbanag.

Gihagkan ko ang ngabil sa Abril.

Ay, nanistis ang mga pispis!

Midaaw ang buwakaw ning 

kamig nga gabii sa kamingaw.

Nangapkap ko nga nangagho 

sa mga nag-anago nga anino.

-- NOEL P. TUAZON

Dauis, Bohol, Philippines

kabahin sa tubig nga mausik

ikasuko mo gyod kaniadto

ang kabahin sa tubig nga mausik

maong ingon niadto na lang

ang akong pag-amping

nga wa'y motuasik gikan sa baldi

samtang magkawos og ikaligo

alang sa akong mga manghod

hinay, sama kahinay sa imong

pag-agak namo balhin sa katre

kon makatulog nga magyangod sa tv

hinay puno sa pag-amping

nga iyabo ang tubig gikan sa timba

kay ang tubig ra ba nga moambak sa yuta,

matod mo, dili na moukiot balik sa tinubdan

maong ingon niadto na lang sab

ang akong dismaya

dihang nahisgotan sa klase

ang hydrologic cycle

nga ang tubig diay

nga atong giinom karon

mahimong mao rang tubiga

nga giihi sa mga dinosaur

niadtong pisot pa si mampor

kay lagi ang tubig

magtuyok-tuyok ra

sama sa tanan tang mga estorya

hinay ko nga gilamoy sa kasuko

ug may lawas sa tubig

nga mitubod taliwala nato

nahimo tang duha ka linayagan

nga gigisi sa hangin ug sa sulog

ngadto sa managlaing padulngan

apan karon alas kwatro sa kadlawon

dinhi sa inabangang lawak

kawhaan kapin ka milya gikan sa atoa

samtang gaapong nga mapuno

sa tinagidyot nga tulo sa gripo

ang akong palanggana ug baldi

kay mad-an unyang taod-taod

ang mga tubo ning mcwd

nahinumdom ko nga ingon arong mga orasa

magtikawtikaw na si mama sa kusina

samtang ikaw magsuwat o ba kaha magbasa

apan sa dili pa mosawop ang kabugason

pundokon mo sa tabay ang mga baldi

ug pukawon ang giduka pang kabuntagon

sa hinay ug inampingan nga tagasak sa tubig

nga nagkurog pa sa kabugnaw

gikan nanamilit og halok 

ang diwata sa kagabhion

-- IOANNES P. ARONG

Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

higot

Ang gugma ingon lang

sa higot sa liog

sa usa ka mananap.

Bisag unsa kataas ang lugway,

ang mananap magpadayon

sa iyang paglugnot.

Kon ang higot tago,

dali ra ang pagkabugto.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

mubong balak: pahinungod kang Urias Almagro

ang bunok sa miaging gabii

usa ka lumalabay nga bisita

nagbilin og daghang yamog

diha sa labong nga balili

nga karon giduladulaan

sa kisaw sa bidlisiw

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines 

sans hier ni lendemain

Kay sa pagkakaron

dili man kita kahatagan 

og kaugmaon 

dinhi sa nagkaguliyang nga buhilaman

hulaton ta nga puhon 

ang kagahapon

ibanlas sa nagdumili nga kahigayonan

sa mingaw nga baybayon 

sa kahangtoran.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

ang gisangpotan: tubag sa 'ang sinugdanan' ni Urias Almagro

Gikan nimo, ang mga liso 

nga natisok sa akong daginoton 

nga luna unta manurok

tadlas sa kagabhion 

hangtod ang adlaw 

nga limbahon saksi pod bisan

sa binagsa nga pagbuswak. 

-- JONDY M. ARPILLEDA

Tandag City, Surigao del Sur, Philippines

bendisyon

Dili nako motuo sa milagro. Sumo na. Ang ginoo 

pirmi lang “out of coverage area,” ug ang mga bomba 

bisa'g asa mobuto. Ang maya dili na mosulti 

pareha sa atong pinulongan sa sa pagtihol inig buntag. 

Ang pag ampo dili halad, apan usa ka puhonan 

alang sa nalata nga kalag. Kabalo ko nga ako makasasala

Maglagot ko manghunaw sa akong kamot kay adunay 

dugo sa pagkatapos sa adlaw. Tan-awa ang bangaw-- 

nalusaw. Ang panganod nagtigom na usab sugod 

sa akong paglayas. Kining kakulang. Ang pagtuo 

sama sa usa ka kwarto nga walay mga bintana, sultian ko

ikaw ana. Sa una nitugot ko sa akong kaugalingon didto 

sa mga bulok diin ang kalibotan namugos sa gilaw, 

ug daw nangalawat ko sa kahayag. Malas lang nako 

karon. Wala na ko'y hardin nga atimanon. 

   

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA

Bais City, Negros Oriental, Philippines

bangaw

anino sa kahayag

anino sa kahayag nga nitabon
sa katahom sa kabuntagon

mga pangutana
mga pangutana nga gitigom sa kinapusoran
nga suok sa panumdoman

mga pangagho ug luom
mga pangagho ug luom nga gilambiran
sa talikala sa pagbundak sa ulan

paglaom pagtuo
paglaom pagtuo nga adunay modan-ag pa
sa dalan agi-anan kahayag moiwag

pagbukhad sa bangaw
pagbukhad sa bangaw kuyog 

sa paggitib sa uhay bag-ong kabuntagon 

isaysay sugilanon nga gikulit
sugilanon nga gikulit 

sa dahon sa panahon,
niligid ang takna giasoy 

sugilanon sa paglaom

EDGAR O. TAGHOY
-- Lapu-Lapu City, Cebu, Philippines

pagpaminaw

ubos sa punoan diin ikaw

nagpalandong nagpabugnaw 

nagpabilin ka bisan nanilhig

ang orasan samtang padayon

nga gakatag ang hunahuna 

kabahin sa imong mga sala

batok sa kaugalingon

naghinuktok nakita nimo 

ang anino sa imong pilok

lakip sa kahayag gikan diha 

sa kamatyonon nga kandila

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

bulalakaw

Gabuy-od ka ilawom sa punoan 

sa iba, gatutok diha sa wanang 

daw gahulat nga mapusgay unta 

ang mga bituon duyog sa aslom 

nga mga bunga sa imong hagok.    

-- JEFF DEL ROSARIO

Maslog, Danao City, Philippines

white island blues

Gikan ining tanan

igo lang unya kang mohawa 

sama sa usa ka turista nga gaapas 

sa takna, gaagad nga masugdan

ang gipaabot sa sunod 

nga semana ug ang kabug-at ini

lakip sa kahago nga gibitbit nimo 

sa imong pag-abot diri. Sa imong paglawig 

walay nahawiran sa mga talan-awon 

dihang naminaw ka sa giawit 

sa hangin samtang lapyahan

daw gahuni sa kataposan

sa ting-init. Gahunghong, galaylay 

sa mga higayon nga gabuy-od 

ang kalaay sa baybayon. Unta, 

sa imong pagdamgo mapalgan ko nimo 

nga namati pod sa kabugnaw 

samtang ang lapyahan 

daw isla nga gianod 

sa tumang kamingaw.

-- TON DAPOSALA

Cagayan de Oro City, Philippines 

april fool

Nangandoy ko nga makasakay ug tabanog paingon sa langit.

Sa wala pa dapia sa hangin kadtong iyang mga pako,

buot unta nakong sukdon ang gitas-on sa akong nalupad 

ug subayon ang tuyok sa kalibotan. 

Tingali, makuhit sa kabutaran ug tinabuylo ni Isaac ang kagikan ni Magdalena 

ingon sa mga tawong wala nasuhito sa mga numero sa kalendaryo.

Sa una, makapila ko nanghinaot nga mahikap ang mga panganod 

ug makighinabi sa mga pati, uwak, bangkiyod

aron akong masabtan ang katahom sa panimbang ug pagbira.

Sa una, saksi kadtong punoan sa santol sa akong pagpauraray

sa daludamgo nga gipukaw sa kamatuoran

nga kaniadto'ng gikaibgan ko ang kahidlaw sa paglupad, 

huyang pa ang kalidad sa naylon nga akong gibaligtos sa pusod 

sa baol ni Noy Balas.

Nangandoy ko kaniadto. 

Apan ang akong nasukod mao na lang ang ikog nga nagtapot 

sa sampot ug sa kataposan.

-- LESLIE S. NUÑEZ
Compostela, Cebu, Philippines   

sa wala damhang pagtalikod ni Urias A. Almagro, mananambalak

Sa kalit gisakmit

Ang awit sa langit

Mga tipak mga mubong balak

Sa among dughan gisabulak

-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Vermillion, Ohio, USA

duwa-duwa

1. Sa Uso Pa Ang Tabanog

Gisumpay sa laway sa mga kaka ang layaw

nga agil-il sa mga bata pa natong kalibotan

ngadto sa ikog sa nanglupad tang tabanog.

Buros kanunay ang Buwan sa panumdoman

Ilabi na adtong matag gabiing gitakingking 

ug gilukso-lukso sa way tsinelas tang tiil

ang gipangkutay tang mga dalan nga danggay

kon sugdan na ang gilaraw nga tubig-tubig,

buwan-buwan, biko-biko diin makiglumba usab 

sa kahigwaos ang pagpangtatis nato sa kalipay.

Modungan kitag singgit iniglanog sa lingganay

apan mangahilom ang mga pispis sa kapakapa

sa kabilaw ug kanaas sa gihangat nga huyuhoy.

Magsulirat ang mga bituon likod sa galasang

nga kapay-kapay sa baliteg akasya samtang

way kamatayon ang paghanduraw nato

sa mga sugilanon ni Lola Maria mahitungod

sa nagkalainlaing pasumbingay sa iyang

kabatan-on nga di malikayang gitag-ing

usab kini sa way kataposang duwa sa damgo. 

Mangapyot sa mga ngabil ang pahiyom

nga gihikyad sa ukyab nga pako sa kabakaba

tang kadasig kon sugdan na natog bagos

ang kawayan sa himoon tang pusil-pusil

kun, di ba kaha, luthang kon mangumbitay

sa atong kalimutaw ang mga namunginging 

bunga sa tawugtog o ang bagtik nga bahi 

nga kita rag mga hambubukag ang nakatultol.

Way kutas ang pag-ihap nato sa mga gutlo

sa kadaogag kapakyasan matag tangas 

sa dagon tang bolang lukay kon ipaagis 

bato-lata ug hubong-hubong sa kahibulongang

lasang sa pagsuta, pagkaplag ug paglabong

ang kalaay kon mangahanaw ang alindanaw.

Mosirow sa atong tutunlan ang pagsag-ulo

sa tanang dagway, bulok ug hiwid sa kahinam 

inigsabwag sa tinigom nga buskay aron 

badlisan sa siklot ang gilay-on sa kuhit

ug litik o ang gidul-on sa bag-id ug hawid.

Di diay matubag ang tigmo sa kasingkasing.

Lisod taksion ang tinapok nga liso sa tipulo

sulod sa kuwadrong badlis kon pahot

kitang nagdakop-dakop sa kaugalingong

kahadlok nga mapusgayg mapakay

unya dungan sa gipangsiyumoyng holen

sa mga nagduol nga buho sa pagpili. 

Wa kitay gipiling duwa, duwaag kaduwa.

Bisan  pag limbongag tikasan ang kagutom

aron lamang ibarok ang kuti o kasing

nga, hangtod karon, padayon pa gihapong

nagtuyok sa panahog imahinasyon.

Nalilong usab ang hulahop nga mitabyog-

ikid dungan sa mga paboritong duyan

ug haguros sa karitog bisikleta sa Buwan.

Unsaon paghikalimot sa gahob tang bahakhak

kon wa pa mahisilsil sa matag kasingkasing

ang lit-ag sa kasilag, panimawos, kahigwaos?

Atong gihuraw ang laaw tang anino tungod kay 

gawasnon ang tiil nga motugkad sa hangin 

ug ang mga tudlo nga modangaw sa bangaw.

Iwagan usab sa mga aninipot ug lamparilya

ang pagpanghulog nato sa lisos dapdap

sa matag lungag ug bayanan sa sungkaan

kay lagi dili igo ang pagpangapkap aron balik-

balikon natog hantok ang pangandoy

kon ugaling makalugnot sa bakulkol ang punay

o ang mga kagang sa pasgong tang kawayan,

o ang latagawng alibangbang sa atong palad,

o ang siwsiw sa gikumkom tang ting-init,

o ang mga katawa sa nahanaw tang higala.

Sama pananglit kon giunsa nato pagdakop

ang nangatagak nga uwan nga gahubo

tang nag-apsanay sa kalsadag nagsabliganay

sa dagkong danaw ilawom sa way hunong

nga busagak sa sandayong sa paghandom,

lisod gyong sikopog balik ang nangagi na ug

tinuod nga kanunayng bata ang kagahapon

nga mipilit sa tanang tang duwa ug tanghaga. 

Ug maglibog ta unsaon paglupad sa tabanog

kon di tugotan ang tanod ngadto sa panganod. 

2. Panahon Sa Baterya

Sumpay sa kuwarta ang tanghaga sa bag-ong

hikyad sa modernong duwaan ug duwa-duwa.

Kalabira ang tabanog nga gabitay sa tag-as

nga alambre sa telepono, kuryente ug pagbati

kay nanglupad nas tumoy sa bangaw ang puthaw

nga kalipay, plastik nga kahingawa ug de makinang

damgo sa mga batang gabitbit og remote control.

Nasangit usab sa ilang biaybiay ang ayroplanong

papel ug lukay nga langgam-langgam kay nabitik

ang tanan nilang pangandoy sa mga baligyang

balon sa nagkadaiyang dagway ni Superman,

Spongebob, Mickey Mouse nga daling molubay

ang kiay hangtod mobuto dungan sa pagmahay.

Dali ra sad nilang makalimtan ang pag-amping

sa gitinguhag gihigugma kon masiplit ang kinaham  

nga helikopter-helikopter sulod sa mga tindahan 

o ang ampay nga awto, tangke de gera ug lego

nga pirme nilang makita sa endorsmen sa TV

diin daling mabali ang sabad, magupok ang ikog,

molugti ang ligid nga magpasad sa pagpasagad.

Mokalit lag uso ang usong ipauso sa mga artista,

pelikula, Amerika ug merkado sama pananglit

sa mga de bateryang duwaang gitakod nas kuko

ug pilok sa mga bata, batan-on ug tiguwang.

Wa nay giilang edad ang rinobot nga panabot.

Gapuwaw ang kalimutaw sa Candy Crush o DOTA 

ug gisukod ang kalagot kon nalingla sa Angry Birds

ang pagtuslok sa gutlong gikutlo sa pag-inuplok. 

Mao segurong idlas ang hiyas sa pagpaabot

kay paspas man ang pag-agpas nila sa pagwaldas

sa oras kon nagkataas na ang lebel sa Ragnarok. 

Miungot na gani ang singot sa duha nila ka ilok

kay wa na man silay higayon nga mag-apsanay

o magbika-bika sa mga buhog lit-ag sa pagkaplag.

Ambot kon gitakoran na bag kuryente ang igtad 

sa ilang ugat nga maglagot man kon brown out.

Kay lagi, modungan man sag kahagtos ang PS4

nga mitapot na sa ilang agtang o ang kompyuter 

nga miabot nag pangudlot hangtod sa ilang lubot 

o ang online game nga mikutay sumpay sa atay.

Bisan pag iapil nilag putos sa lata ang kalipayng

de baterya aron molahutay ang talidhay kon

ihapos sa alimpulos ang laser sword nga kola

human nilag lantaw sa lilas nga Star Wars

o ikabad ang sabad sa panghambog kay napalit

ang sobenir nga saber tiger sa Transformer

o ilisag teknikolor nga bestidang langyaw

ang monyikang sama nilang Barbie ug Dora

o ipaibog ang regalong kinaykay nga ukay-ukay

sa utok imported nga maninoy ug maninay.

Apan ang matuod, basura kining mangadugta 

kun, di ba kaha, tay-an sa tun-og ug yamog 

maong kinahanglan pang itsards ang lawas

sa mga disposabol nga pangandoy kon lowbat

na ang katawa kay giluod na sa brickgame,

gameboy, Farmville ug pag-inusara.

Duwa na karon ang maglingkod nga galusa

ang mata sa mga birtuwal nga kuwaknit, 

tukmo, gamba bisan gani ang yoyo ug bola

nga kalit lang mapuwak sa hubon nilag pahak.

Ug nahimo nang birtuwal nga mga duwaan 

ang duwa ug magduduwa sa mga tudlo 

ug palad sa modernisasyog mapahimuslanon.

Dunay gikutay nga mga gagmayng lambo: 

gihigot sa ulo, bukton, kamot, tiil aron molihok

silag moigot sa gilatag nga tingbakukang,

tinglibgos, tingwatusi ug tingtipig kon unsa

may nangagusbat sa kinahiladmang kay-ag

sa kalag kun, di ba kaha, pagkatawo

o sa bisan unsay nangayagyag ug giayag

sa dagway aron papason ang garbo ug uwaw.

Sama pananglit kon giunsa nila pagsignit

ang mikaging nga anino sa gipislit-pislit

nga keyboard, gikablit-kablit nga joystick

ug gilubag-lubag nga remote control samtang 

gahangad sa galupad nilang kaikag 

ug way puas nga nanghinuwaw sa bakikaw 

nilang kahidlaw, way hunong ang grabidad 

sa pagbitad sa gakumbabit nga nangalabirang 

tabanog hangtod mapuwak ang urom sa dag-om.

-- NOEL P. TUAZON

Dauis, Bohol, Philippines