gikan nanumbalay

Miadto ko sa imong balay apan 

Wala ka man nangambat bisan 

Sa akong pangaway dapit 

Sa imong tugkaran kilid sa labat. 

Nagliraw-liraw ang imong panan-aw; 

Nabaraw intawon ang akong pahiyom. 

Busa, ania tawon ko. Mibalik sa amoa;

Nagpalami na lang sa kainit 

Sa sikwate ug sa akong budbod 

Nga sakto sa tuno: Gasinaw, pilit. 

Tilawi unya ang katam-is ini kon 

Matagbaw na ko sa akong kahiubos. 

-- RIC S. BASTASA 

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

paglakát mo nag-lipstick ako hin pula

Diri rósas 

nga naparáyaw han binabayí 

nga kamalúya.  

Diri gihap’ coral 

nga pagpalábsag basi magmahúsay 

it kaisugón.  

Pula gud, 

maríbhong, mataróm nga pula 

kay diri ko pupúgngan 

an daganás han dugo 

nga padayon nga naáwas 

ha akon mga ugat. 

Diri ko tatágan hin katagbáwan 

hi Kamíngaw, an akon maiha na nga sángkay, 

hin pagtapô ha ak nga malúya, 

madú-as ngan masulúb-on. 

Diri ako matúgot hin waray ibá kundi 

malipayôn nga pakigbálik. 

 -- MA. CARMIE FLOR ORTEGO
Talalora, Samar, Philippines

utlanan sa alimungaw: usa ka pagpalanog ug dugang pang mga sugyot sa pagtukaw batok sa kalimot

“We are the living dream of dead men.” 

― Carlos Bulosan 

Undayoni ang asoy sa urakan, buhawi, ug dilaab sa kalasangan. 

Suyopa ang kaputi sa aso lapaw sa kabugnaw sa imong dugo. 

Ambaki ang kaagi sa buta hangtod kapyotan ka sa kahinanok. 

Utong hangtod tugka’g pako atong mga dila, mosakdap sa uwan. 

Sawra ang salibo sa damgo ni Martin Luther King, ug paghubo. 

Atubanga ang mga bituon ug mga badlis bisan pa’g nagkalapok. 

Unongi ang linog, gatultol sa nalubong nga saad sa tuboran. 

Subaya ang gabungtod nga mga bawod. Mohunas ra ang kasubo. 

Apongi ang imong haya hangtod tugawon ka sa mga tuktogaok. 

 -- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

molabay ra ang tanan

Mianam kahayag ang Buwan 

Samtang gikaskas sa hangin 

Ang mga kordo sa dagat 

Diha sa lapyahan. 

Mianam kakusog ang tugtog 

Samtang gigakos ang tanan 

Sa kalibotan paingon 

Sa lawom nga katulog. 

Ug natulog ang tugtog. 

Ug nahuman ang Buwan. 

Ug nahanaw ang tanan. 

 -- JOHN DANTÉ 

Consolacion, Cebu, Philippines

abohon ang bulok sa philippine national death squad

bughaw ang bulok sa abundang kadagatan 

lunhaw ang bulok sa himsog nga kabukiran 

dag ang bulok sa tam-is nga mangga 

puti ang bulok sa kahumot sa sampagita 

pula ang bulok sa dugo nilang Fe ug Arman nga gibubo 

sa berdugo sa akong mahal nga yutang natawhan 

 -- LEO BOB FLORES 

Mandaue City, Cebu, Philippines

ok-ok

Okay ra na. Mawala ra ning 

pandemya. Basta mag-ampo ta 

kanunay kang Lord. Ayaw na’g pangutana 

kon kanus-a kutob ta magluklok 

sa panimalay. Okay ra lagi na. 

Agwanta lang mintras nayagaw pa 

ang mga halangdon nga maka-porsento

sa atong buwis. Ay’ na’g palag parehas 

sa mga tawo nga nagbagutbot sa gobyerno. 

Okay ra na, basta ayaw paminawa 

ang kasaba diha sa balita. Pek News na 

kon puros negatibo! Hunahunaa nga buhi pa ka. 

Pagbantay-bantay na lang anang birus 

ug pasagdahi ang mga dinakpan ug gihikawan. 

Okay ra na. Pasalamat lang ni Lord 

nga naa pa ka'y ikagasto. Pag-Tiktok na lang 

kaysa mabulabog sa mga nag-aligutgot ngadto 

sa nag-manyanita. Maypa magdagkot ka’g dolomite 

unya ihithit kini sa pinunit nga tambutso. 

Pakapini dayon og kerosene para mental health. 

Okay ra na. Pagpuyo lang diha kaysa malakip ka 

sa statistiko sa nagkasakang mga kaso sa nagsakit 

ug nangapanaw. Kon duna kay angay pasanginlan, 

kadto nangaipit sa kapit-os kay sigeg gawas-gawas, 

labi na tong gapatagad sa ilang plakard. 

Okay ra na. Sala bitaw nga matawong kabos, 

matod pa ni Santo Bo Chanezs. Iya-iya lang ta 

sa pagpaningkamot. Sa sige’g bagutbot, 

ingnan pa lang salot, terorista o komyunista. 

Okay ra na. Pati ang hinungdan nga naabtan ta'g

pandemya—gumikan sa Amô nga gatila 

ug gatsupa sa dragon sa Tsina—malubong ra 

gihapon sa kalimot. Okay ra gyod na, basta 

tumani lang ang yawyaw sa Amô sa Palasyo
susama sa atong pagbinut-an kang Tatay God. 

Tan-awa imong mga idol nga silang Mocha, 

Maharlika, BanatBy, Badoy, Thinking Pinoy 

ug Sasot. Nagpahayahay sa ilang lawak. 

Gabulatik sa kamaayo ni Tatay Amô, 

daw gatsupa sa iyahang lagay diha 

sa mikropono nga ilang gisibya-sibya. 

Ilaron ra ka anang mga doktor ug iskolar 

sa nasod. Aynag palag ni Amô, Baboy, 

ug Tiki sa Palasyo. Magpatuo lang 

sama nilang Senado Sotsot, Gago, Boto 

ug uban pang sipsip sama ni Sekretaryo 

Kiki da Turd. Okay ra na, basta pagluhod 

diha sa inyoha ug pag-ampo. Ma-okay ra 

lagi ta. Timan-i gani, inig hanaw sa pandemya, 

mag-party-party ta sama sa manyanita 

sa berdugong butakal nga si Tubol Desinas. 

Apan sa higayon nga mangamustahay ta 

sa usag-usa ay’ ko’g pangutan-a 

kon tawo pa gihapon ta. 

 -- TON DAPOSALA 

Cagayan de Oro City, Philippines

simbahan

Kon asa kining kampana sa tanan nga 

katingalahan wala’y lain nga 

gipalanog gawas sa imong nga-

lan: Kanus-a ka kadungog nga ikaw

ang kinaunhan hangtod pod ikaw

ang kataposang bagting ning dughan? 

(alang kang K.J.T.) 

 -- IVAN RIDGE ARBIZO 

Davao City, Philippines

ang bayot nga gilansang sa krus

Ilang gilansang 

sa mga hait 

nilang mata 

ang apo sa 

sungay ni 

Noy Esteban 

samtang 

gakiaykiay 

kini sa tunga 

sa kadalanan. 

Ilang gigapos sa paghusga ang iyang 

kasingkasing nga nahigugma sa panti 

ug bra, blusa ug palda, sa mga kolorete 

sa aping ug ngabil, agtang ug mga mata. 

Ilang gipatilaw 

ang kapungot 

sa katilingban 

kaniya, aslom 

susama sa suka. 

Ilang gidugsak 

ang iyang kalag 

sa mga biaybiay 

nga dili matulon. 

Ug ilang gilatos 

sa mga balikas 

ang iyang lawas 

nga para kanila 

usa ka anomaliya:

anak ni Adan nga 

nangandoy nga 

mahimong mas 

babaye pa kaysa 

sa mga anak ni Eba. 

Apan sa iyang handurawan gasinaw gihapon 

ang bulawan nga korona sa iyang pagkarayna, 

ug wala pa pod napughaw ang pula nga kapa 

nga dugay na niyang giladlad ug gibulad sa adlaw. 

 -- RALPH SEMINO GALÁN 

San Juan City, Metro Manila, Philippines

tanang tinagoan sama sa adobong baboy

Sa kusina sa kura paroko, ang gitagoang gasa 

nga adobong baboy nakit-an ug nasignitan 

sa mait-on ug mapahangason: lubos itom 

nga iring sungkaban, nagpauraray na 

ning tungora uban sa iyang ika-siyam nga 

hinigugma sulod sa iyang bag-o ug bulawanon 

nga sekretong opisina sa kumbento. 

-- KEVIN A. LAGUNDA 

Talisay City, Cebu, Philippines

reencarnación del espíritu

(paghandom kang Paul Eluard) 

1. Ang pagpanug-ab sa mga tiki sa miaging piyesta sa mga ubos nga gaalirong didto sa kilab sa bombilya sa balisbisan sa tindahan sa bahalina, agig panimalos ngadto sa sirok nga mga tuko nga mihikaw kanila sa tambok nga unod sa anunugba. 

2. Ang orasyon sa haring giatutong ang ngipon nagkanayon; ang sundang nga gitagoan kuyog sa mga patadyong ug tadyaw gikastigo sa bairan sa manananggot niadtong panahon sa tingpanggapnod. 

3. Adunay dalag nga mapa sa kontinente sa mga abyan nga nanimahong angso; gitagoan kini sa mananambal nga gapatong sa pihaw mopahiyom nga bituon diin matag takdol, agig kultura, igo rang mountol ang sundang sa dihang itigbas sa higanteng nukos diin inig haon sa putahe, itom nga sabaw sa kawanangan ang modakin-as ngadto sa langob-agianan sulod sa imong tutonlan. 

 -- LEONEL QUILLO 

Malalag, Davao del Sur, Philippines

bisan sa paquebot lang

Mein Todeskahn verfehlte die Fahrt… 

—Franz Kafka

Moderno ug hapsay na kaayo sa mata ang subdibisyon nga akong gipuy-an sa hayskol pa ko. Sa imong pagsulod lang daan, wala na tong tayaong mga rehas nga alingisig kaayong mokugiot inig-abli. Naa na lay pindoton ang unipormadong gwardiya unya mosibog rag iya ang gasinaw nga geyt nga giribitehan og pinahigdang mga tubo nga kon pakalitan og tan-aw walay kalainan sa bamper sa sayis silindros nga sakyanan. Unya sa imong pag-aninaw sa mga balay, wala nay orihinal nga gabarog pa, bisan kadtong mga dagko ug kongkreto nga niadtong panahona kada tan-aw nako masulawan ko unya madat-ogan sa ilang kaharianon. 

Sa akong paminaw paspas ra kaayo ang pagbag-o sa tanan. Wala pa bayay traynta ka tuig ug, kaluoy sa Diyos, wala koy nabalitaan nga dihay midangat dinhi nga kagubot, sunog, o unsa ba dihang kinaiyanhong katalagman nga makapaaghat og lukop nga kausaban sama niini. 

Hinuon, mao gihapon ang pwesto ug utlanan sa mga balay. Gani ang gitarokan sa bag-ong mga estraktura (nga kasagaran puti o pastel ang pintal unya walay mga banggera, galapad lang morag mga babayeng walay tutoy) mao ang mismong luna sa mga puluy-anang ilang gipulihan, walay pulgadang kapin o kulang. Ang nakalahi lang kay sa mga espasyo nga gaulang sa mga balay wala ka nay mahikap nga yuta, ug bisag asa ka lingi masangit ang imong mga mata sa kromo nga mga marko ug asero nga mga barandilya, o kaha sa mga bungbong nga pinasiboan ngilbit sa atop og lumbay sa lignging mga sil-ipanan nga hinimo sa de-kolor nga bildo nga kinuwadro og tumbaga. Ang bakanteng lote (nga bakante lang gihapon) sa kilid sa among giabangan nga nag-inusarang nahimulag nga balay (nga ang giilis nahimulag lang gihapon) napatag ug nahimong morag ahedresan kay gipahut-an og tig-ang mga baldosa nga banos-banos ang pughawng mga kolor sa anyil ug almagre, nga sama kadak-a sa mga lamesa sa madyongan. Haom kaayo ang pagkaakob mao nga walay sagbot nga nanuyhakaw sa dinugtongan. 

Ang matawag nga bag-o gyod, nga sa ato pa wala kaniadto, mao ang tubig. Tan-awa! Tubig! Tubig nga bugnaw, tin-aw, maabiabihon, nga gipabaha sa tibuok dapit—tubig nga walay kolor, walay hulma, walay itom nga laraw, halos dili makita, tubig sa kapasayloan sa sala! Tubig nga gakidlap-kidlap sa bulawanong silaw sa adlaw, nga gihapuhap sa huyo nga huyuhoy, tubig nga walay malisya, nga iya sa mga manulonda entonses bagay sa bildong mga bentana. Ug depende kon asa ka dapit magtindog lain-lain ang gilawmon: naay tunga lang sa dangaw, naay mga usa ka tiil (sa mga pasilyo ug agianan), naa poy duha o tulo ka dupa. (Sama pananglit sa likod sa poso nga kaniadto maoy among tambakanan og basura, kuhaanan og abono, ihianan. Dinhi manurok ang mga uhong sa ting-ulan libot sa dakong bangag nga tibuok tuig, labi na sa tingtugnaw, mangalisbo og yutan-ong kantalita daw bilahan sa tuwayong ginang nga gikan pang nakigdumog a subastahan og relip nga mga panti ug sayal. Humot handomon na lang kining tanan karon kay ang apog sa tingusbawan walay liatang suok o gingi. Ang tibuok palibot hinlo na.) 

Sa susamang paagi balik sa presente, ang mga bata magdagan-dagan maglukso-lukso magtampisaw sa tugkaran sa ilang mga balay nga porma og bapor de koreyo, ug samtang daw gilamat ka nga magtan-aw kanila (ang mga bata) nga walay kabalaka ni kalaay nga magbalik-balik og pangatuwad ug pangadakin-as, nadapit na usab ang akong pagtagad sa namatikdan ko sa unahan: nga ang tanan kanila (ang mga balay) hanoy ang disenyo, lapad ang mga atop ug walay mga ngilit kay pinakurba ang kilid sa mga bungbong. Kaha tungod kay mao kini ang esena, maingon ba nga pasensyoso kaayo sila (mga bata ug mga balay) nga gahulat sa tiliis nga serbato nga motanyag kanila sa kagawasan sa pagpili (kon molawig ba sila o dili, karon na ba o unya na lang)? 

Daw gidamgo ko na kini. Gidamgo nga nahinumdoman ko kining akong gibati karon. (Kagabii pa lang ba, o kwarenta na ka tuig ang milabay? Mao na ba kaha kini ang gipasidaan ni Papa nga kinahanglang andam ko kanunay kay sa usa lang ka pamilok sama sa kawatan moabot ang gutling nga mapugos ko pagluwan sa yambi nga kaw-it-sinumpayan sa Kataposan ug Sinugdanan?) 

Bisan pa man sa kalit kong kabalisa, nalingaw ko nga wala ko himay-ongi sa akong mga gikahinagbo nga medyo parehas nakog edad. Wala sab hinuon koy namay-ongan. Hala, ingon tingali niini ang nahitabo: namiya ang mga pamilya sa akong nabarkada kaniadto unya gibaligya nila ang ilang mga propiyedad ngadto sa mga tawo nga mahigalaon tuod apan walay kaikag nga makigsandurot sa uban. Gisuhid ko pag-usab ang ilang mga hitsura ug nakahukom ko nga lahi gyod tuod sila. Dili ang ilang bayhon, pamiste, buhok, kutis o tipo sa nawong kondili ang ilang linihokan, ang pagliso nila sa ilang abaga, pagyanghag, pagdalit og pahiyom: dili mapahitas-on ni maaghop, dili mayubiton ni maabiabihon (bisan tuod makaingon ko nga mas gaan ang ilang buot diri nako kaysa dili). Dili ko angay ikatingala kon mapamatud-an nga dili ko diay sila katagilungsod. 

Diha na sa akong pagbiya agi sa lutsanan sa likod nga bahin sa subdibisyon—padulhog labang sa giputos og silopen nga sapa-sapa nga gaulang sa komunidad ug sa dakong siyudad, agi sa hagip-ot nga taytayan nga daw andamyo nga gilatad sa sulibag nga anggulo—nga misantop sa akong hunahuna ang hingpit ang kahilom sa maong dapit, kahilom nga iya sa tuktok sa bukid o linaw nga lawod: lunsay, tibuok, dumalayon. Walay hingos, walay igham, walay agmod. Nga ang tanan nga moyango o mokaway walay ibungat nga pulong, nga bisan gikan sa mga bata, nga gakataw-anay gadudakpanay gasinabligay, nga unta magdahom ta nga ang ilang kiat giabyan sa kulisiw ug piliik (samtang ang ilang mga ugat sa liog mibathay ug miuylap sa langitnong kahimuot), walay gianod o midagayday bisag ang labing hinay na lang nga yagawyaw. 

 -- VICENTE VIVENCIO BANDILLO 

Metro Manila, Philippines

ang aswang

Sa una didtos’ amoa 

Diha to’y batang gadako sa iyang lola. 

Usahay, sugoon siyag palit og asin. 

Apan, saon, usahay mahurot man! 

“Kana silang nagpuyo dinhas’ unahan, ay! 

Sila mao’y tighurot. 

Hapit naman gud ang eleksyon. 

Kada adlaw naay pakaon. 

Sila didtos’ may dagat, 

Gahulat sa pagbulad sa asin 

Kay ang ilang isda nadaot na.” 

Niadto intawn si Inday 

Nanginano ra unta 

Og nangaunsa na sila apan

Gidakop na hinuon siya,

Gigapos ug gibaligya 

Didtos’ mga nagtagay sa unahan. 

Ilang gilumloman og asin 

Ug gipanghambog sa lain 

Kon unsa kalami isud-an 

Ang baboy nga “native.” 

 -- ARA CHAWDHURY
San Ramon, California, USA

kon molugnot gani ang balak

Kon molugnot gani ang balak 

palayo kanimo, ayaw dayon buhi-i. 

Andama ang pakigbisog 

nga angayan sa imong 

gihigugma. Angkona 

ang imong pagkaplag 

kaniya sa mga pulang samad 

sa kaadlawon. Hinumdomi usab 

nga ikaw ang iyang gipiling 

modawat sa mga pakong 

pilak sa kagabhion. Ayaw pagtuo 

nga sayon kanunay 

ang tanan. Kon adunay 

panaglalis sa han-ay 

sa mga pulong, kupti 

ang iyang tingog. Ayaw kalimti 

nga ang iyang paglugnot 

mas bililhon pa 

kay sa tanang 

hilom nga pagbiya. 

 -- DELORA SALES - SIMBAJON 

Butuan City, Agusan del Norte, Philippines

pagtug-on

Diday, pamati sini nga akon sagdon— 

Antes mo batunon san “oo” 

An nangingint’res sa imo, 

Adi mun-a an imo angay himuon— 

Agdaha siya sa iyo balay basi kumaon, 

Pamahaw, panginudto o panihapon. 

Pero siya an sugua pagtug-on 

Ngan sa iya luto ka maghuhukom 

Kun “oo” o “diri” an imo ibabaton. 

Kay Diday, an gugma 

Mala bugas nga ginsugna— 

Kon latâ, buwa-buwa; 

Kon matagudtod, diri ungod-ungod.

 -- MARK P. BONABON 

Biri, Northern Samar, Philippines

pahimangno sa usa ka madyongero

Ayaw isugnod og kausa ang usa 

ka semana nga pagpangahoy.

 -- JEFF DEL ROSARIO
Danao City, Cebu, Philippines

kawala

(sumala kang Xaña Angel Eve M. Apolinar sa The Ride Home) 

Naabtan pa nimo nga kanunay wala gauli si Talang. Madunggan lamang ang hilak matag gabii/adlaw. Morag bata. Kon makit-an, gitikyop ang mga batiis/bukton, gatutok sa kawalaan. Ikaw, maglisod og pangita. Ako, dili ako si Talang. Katong wala na ka, galili siya sa gawas ug kanunay gahigda sa akong abaga. Wala tika gipangita sa imong paghawa. Kato lamang wala na nibalik/nakabalik sa gitakdang pagbalik. Wala nimo naabtan nga kanunay wala ko gauli. Madunggan lamang ang hilak matag gabii/adlaw. Morag bata. Kon makit-an, gigakos ang mga gitikyop nga batiis, gatutok sa kawalaan. Ikaw basi, lisod gyod mangita. Ako, ako si Talang. Katong wala na ka, galili ko sa gawas ug kanunay gahigda sa akong abaga. 

* 

Akong nahinumdoman nga gihisgotan nimo nga ang pagsubay sa ngilit sa baba sa bulkan ug sa dugokan sa lasang, ang pagpangita sa kangitngit sa lawak, ug ang pagtan-aw sa gawas sa gisakyan pahawa/pauli samtang adunay gahigda sa abaga kay pagpuyo sa kawalaan. 

* 

Sa sinugdanan, mga pulong ang imong gidala pahawa/pauli. Egosentrismo. Sikoseksuwal. Poskumbensiyonal. Tag-as aron dili dayon mahurot. Human sa pipila ka bulan, nahimatngonan nga dili kini mahilis. Usa ka gabii, gisubay nimo ang kangitngit sa ili, gisulod ang tudlo sa baba ug gitutok sa pamaga. Nipait ug niaslom ang tilaok hangtod madugway ang mga pulong. Dayon imong nahinumdoman: kas-a, natingala ka sa nakit-ang iring nga nikaon og sagbot ug taod-taod gidugway kini kauban ang mga dili mailhang kinaon. 

 -- M.J. CAGUMBAY TUMAMAC
General Santos City, Philippines

puwersa remedyo

Ang pag-alsa sa kaugalingong bangko 

Sama ra sa pag-unay og kaon 

Sa kaugalingong igit. 

Ayaw intawon kana buhata, higala. 

Ang tai ihatag na lang sa mga iro. 

 -- OMAR KHALID 

Metro Manila, Philippines

penumbra

Hait ang kahilom nga miduslak sa imong bagul-bagol. 

Mao tingali nga wa ka na mahinumdom 

Nga usa ka higayon niana, didto sa sapa, 

Wa ka misulay og tabok kay 

Danlog-lumoy ang mga patayng bato. 

Unya karon, imo akong pangutan-on 

Kon hain gikan ang sulog-- 

Nga di man kini maoy makalukapa nimo. 

Unsay akong tubag: 

Pinoha ang imong mga lakang paingon sa pikas tampi. 

Nagdali ka. Nakigtigi kas imong anino. 

Tugbang sa pagtuong maapsan mo ang iyang paglupad. 

Didto, diha-diha, mihaguros ang hangin, 

Gitikwang ang nipis nga bukog sa imong tikod. 

Ug sa hilom, ikaw naghinuktok. 

 -- JOVANIE B. GARAY 

San Isidro, Davao Oriental, Philippines

hangtod motak-om silang pataka la’g putak-putak

Labi na’g makapikot nga muta ang kalayaw sa utok nga ugis, 

makapiskat uroy ang mga bituon ug mga badlis.

Apan, mga kadugo kong langyaw, unta dili ta 

molingiw bisa’g gipikas-pikas ta sa pagduha- 

duha sa libat nga panglantaw. Wa’y kurat gani 

dihang gisaypan ko: Gihinganlan og Chong 

Chang. Gitamay nga mangaonay 

og iro. Gipaghotan og, Go home! 

Marika! Dayon diri sa salo-salo nga gapatuasik 

sa laway ni Martin Luther King bisa’g gapabiling 

usa kini ka pag-uwang tugbang sa tingtakdol. 

Mag-Tiktok ta, mga gawasnon! Dali, 

mag-Mukbang ta'g kilaw sa bangaw,

galawit sa atong dila: I have a dream… 

Busa, ayaw’g pamilok kon tutokan ta sa mga bagis 

labi na’g makapikot nga muta ang kalayaw sa utok nga ugis!


 -- MICHAEL U. OBENIETA
 Topeka, Kansas, USA

gugma, ayaw ko ilara!

kusgan nimong mga pulong 

makatumpag og bukid 

makapalapad sa langit apan 

mopabaha pod baya sa aping 

makapiang sa kasing-kasing 

 -- JONALYN ALMACIN-GOURDON
Nantes, France

ang dakong tai sa palasyo

nalibang og dakong tai ang demonyo 

taliwala sa dakong hardin sa palasyo 

nangalisbo ang baho sa dakong taing lata 

ug nangabot ang mga langaw cayetano langaw sotto langaw 

pulag lubot nga mga langaw pimentel langaw villar langaw bato langaw 

itom ug nagbusdik nga mga langaw velasco langaw villafuerte langaw 

nanungtong ang mga tambok nga langaw sa dakong taing lanay ang langaw 

uy langaw yu langaw lim langaw dy langaw go langaw sy langaw ty langaw 

sadya nga nagkumbira ang mga langaw sa giud nga taing lanay tan langaw 

ug kalit lang nga napawng ang gihilantang adlaw bangayan langaw 

tungod kay nagtapok ang naglagitom nga mga panganod 

ug nagahadla ang dakong bagyong nagsingabot 

ug ang hangin naghaguros floirendo langaw gordon langaw 

ug nibundak ang kusog nga ulan estrada langaw arroyo langaw 

ug nagbaha ang tibuok hardin sa palasyo nangahanaw ang mga langaw 

ug gisuyop ang kinutil nga tai sa mga gamut sa nanglabong nga mga tanom 

ug namuwak ang mabulokong mga tanom nga sa kahumot nangalimyon 

 -- LEO BOB FLORES 

Mandaue City, Philippines

hay, salamat, kuya!

Nangandoy ko nga motubo og paspas aron maapsan tika. 

Napul-an na ko sa pagsul-ob sa imong tinuboang sapatos 

nga baho og mga langyawng pangandoy. 

Ang mga tinuboan mong sinina guot na kaayo 

sa akong dughan. Kanunay ko nga gahilak kon masimhotan 

ang nahibiling tinagoan sa imong ilok. 

Unsaon, kay lagi, matod ni tatay, "pobre ra ta."

Segun ni nanay, "mapuslan pa man na." 

Unya karon, ang imo na pung brief? 

Kon may kamot lang ning akong kinatawo, 

manampong gyud ni. Pero 

sige na lang. Katapusan na ni. 

Kay sukad karon, matod mo, 

ang imo nang sul-obon kay panty. 

 -- PAUL RANDY GUMANAO 

Koronadal City, South Cotabato, Philippines

putlay

Kapila na man nato gihimong lansis ang simba 

arun lang makita nato ang usa’g usa? 

Kunohay musulod sa simbahan, tuslob sa kurosan 

dayon gawas agi sa kilid nga purtahan, 

tipas sa kumbento, liko sa unang kanto 

paingon-- kahinumdum pa ka?-- niadtong putlay, 

mag-akin-akin sa tampi sa mga nahagbas tang mga saad

samtang nagkisap ang mga lusay sa hubo nga hunasan 

ug sa unahan naghunat ang mga bawod sa lapyahan. 

Dayon gukoron sa atong mga mata 

ang pagkagiw sa adlaw sa nagkadugo nga kasadpan 

samtang sa sidlakan sugaton ta 

ang kilumkilom sa nagkaata nga langit; 

ang atong panit gikuninitan sa mga ibos, sa hapuhap 

sa gatosan nga mga pako samtang ang imong panyo 

nga nagkamuritsing og sauce sa tempura ug kwek-kwek 

nahulog sa mga tuyom uban ang atung mga hagawhaw. 

Nakahinumdum pa ka niadtong gabhiona? 

Nabuhong ta sa atong pag-inusara, ug wa ta himatngoni 

nga naay naniplat luyo sa daw habol nga panganod 

nga gigisi sa kahayag sa gi-hepa nga buwan. 

 -- ELVIN E. RUIZ 

 Liloan, Cebu, Philippines

mga kalag nga nasalaag

Maot ang Dagway sa Mangkay 

Talis tungang-gabii ug alas tres 

sa kaadlawon, iya kung gituok samtang 

gahinanok. Ug sa kalit nakamata ko 

apan tulog gihapon. Usa kini ka urom,

matod kos akong kaugalingon. Ngil-ad 

ang iyang nawong, nagkusmod, 

kunot ang agtang, ang iyang simod 

samas kibot sa bantres nga himungaan. 

Apan ang iyang mga kamot kusgan 

susamas mga kuma sa haribon, ug ako 

ang unggoy nga iyang gustong kaunon. 

Nag-ampo ko og Amahan Namo 

nga walay puas hangtod iyang gibuhian 

ang akong liog, ug ako nakaginhawa. 

Bugnaw ang Kamot sa Inaahan 

Sa balay sa akong higalang si Peaches 

naa silay bisita nga talagsa ra makit-an: 

usahay sa hagdanan, usahay sa kusina, 

usahay sa sulod sa estante nga puno 

og mga libro. Ang mga manghod ni Peaches 

ang kanunayng makamatikod sa babaying 

naka-panwelo. Segun sa sugilanon, 

gilugos ang babayi kaniadtong panahon 

sa mga Hapon, naburos, dayon namatyan 

sa iyang bag-ong himugso, dayon naghikog. 

Usa ka gabii, nahisgutan namo, uban 

ang among amigong si Jess, ang kaagi 

sa babayi, ug kalit ang panit sa akong bukton 

morag giyab-an og yelo sa iyang paggunit. 

Lunhaw ang Panit ni Dodong 

Samtang gisaulog namo ang kaadlawan 

ni Nerisa sa iyang terasa, sa pikas 

balay nanglili siya sa bintana. Hilaw 

nga mangga ang iyang nawong, 

mosaka ug mokanaog sa akmoanan, 

morag gusto kaayong makighadla 

sa tulo ka tawo nga makakita sa iyaha. 

Ako untang awaton ang iyang lihok, 

apan tambag ni Gazelle, ayaw Sir, 

kay basig mahimuot kaayo si dodong, 

mokuyog unya na sa imoha sa pagpauli 

ug makigdula hangtod mahinog 

ang iyang kalipay, hangtod mahurot 

 ang imong kusog sa usa ka bangungot. 

 -- RALPH SEMINO GALÁN 

San Juan City, Metro Manila, Philippines

dili daw matapos ang kinabuhi

Kay dili niya maato og angkon ang mga kalibotan nga iyang nahulma sa pisikal nga porma ug sa hunahuna, nangutang og hupaw ang beterano nga tighimo og globo gikan sa iyang higala nga retiradong maninistis nga nakalimot nganong nagtingsi siya atubangan sa repleksiyon (daw iyang gikamingawang kaluha) sa bildong bungbong sa punerarya nga kaganiha lang gibisita sa arsobispo nga mihurot og palit sa mga lungon kay makadaghan daw siya mamatay ug mabanhaw human mahitabo ang walay kataposang pagsawop sa adlaw. 

 -- KEVIN A. LAGUNDA 

Talisay City, Cebu, Philippines

tabula rasa

Ang litratong blangko sulod sa blangkong urom 

Sa blangko niininng dagway kanunay kong handumon 

Ang blangkong panumdoman nga kanunay kong 

Duawon bisan og ako naglutaw niining blangkong 

Hawanan samtang nag-atobang sa salamin nga adunay 

Blangkong nawong sa tawong inanay nga nahilis 

Paingon sa blangkong kawanangan diin dayag 

Ang mga bituon sa blangko niining kahayag 

Nga nagsampit og blangkong katingalahan 

Sama sa kahilom sa blangkong mino 

Sa kagabhion sa mga blangkong kagahapon 

Nga katipik sa blangkong ngalan nga gisugilon sa 

Blangkong kahilom nga mas tin-aw pa sa blangkong 

Pagtalikod sa blangkong sonata sa ginadiling blangkong pagpuasa. 

-- LEONEL QUILLO 

Malalag, Davao del Sur, Philippines

ang hari

(tugbang sa usa ka leyenda) 

“Nagkita ba mo sa hari sa Agusan, 

Bangis nga nakigduwelo 

Ilawom sa adlawng naglagiting?” 

“Pasayloa, wala miy laing nakit-an 

Gawas sa iyang anino 

Nga nadat-ogan sa iyang taming.” 

 -- VICENTE VIVENCIO BANDILLO 

Metro Manila, Philippines