mga tipak: mga mubo’ng balak

24. Agila

Ang agila nagpadayon paglupad
didto sa kapanganoran.
Unta iyang matuman pagtuyok
ang hingpit nga liyo
sa iyang pagpanimpalad.
Sa di pa siya hiapsan sa hiniloang pana.


25. Pagbalik

Ang mga balod wa na makaila kanako.
Ang bughaw’ng mga mata sa langit
midiyong kay dugay nang wa makakita kanako.
Agi pagbalik ning daang baybayon,
naghimo ako og bag-ong mga tunob.
Pagpahinumdom pag-usab sa akong mga gibiyaan.


26. Kataposang Panamilit

Wa na akoy dugang pa’ng ikasulti.
Kay wa nay mga pulong
nga makahawid pa kanimo.
Nabugto na ang atong lugway.
Ug nalubos ug wa nay makabadbad
sa hugot nga baliktos sa imong panamilit.

-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

konsuylo sa terorista

Makubalan na lang ang kalimutaw sa hidden camera
Sa paghimantay kinsay nagdala sa sorpresa
Pero wa na niya kinahanglana ang bomba
Kay kahibawo siya nga kanang bildinga hinimo ra
Sa pinong balas sa baybayon
Nga nagtakuban kunohay sa kalig-on.
Ayawg ikasagmuyo ang kamatuoran:
Nga ang nanagpuyo sab nianang bildinga
Hinimo ra sa garbo nga kon buot natong sutaon,
Mao ra usay makapaulbo sa maong tigbayon.


-- OMAR KHALID
Medellin, Cebu, Philippines

unang gabii, tupad ni penelope

Mipingis sa bintana ang suwang sa buwan,
Ug natun-ogan ang hubon sa akong dughan.
Gisud-ong tikang gihukasan sa alimungaw-–
Ug padayon kong gihutoy sa tumang kahidlaw.


-- ADONIS G. DURADO
Kabasalan, Zamboanga-Sibugay, Philippines

panamin, paminaw

Mao kini ang sinugdanan
sa tanang kaguliyang nga
nagmugna sa kabuang—

pungkol ang mga kamot sa orasan
ug bali ang iyang pagtuyok,
ug trese ang numero sa iyang

dagway. Ang kasikas
sa bungbong, ang nanuktok
sa pultahan, ang niserbato

nga awto gawas sa ganghaan—
Ayaw paminawa ang mga
tingog nga mihunghong kanimo

ang kahayag sa kabuntagon
dili makatugbang sa kangitngit
sa kagabhion sa imong

panghunahuna. Ikaw nasaag
sa imong kaugalingong
panimalay. Wala ba nimo

namatikdi ang nawong
sa samin nga imong gi-atubang?
Sa pagkatawa nimo kini

nabuak ug ang nangadugmok
nga bildo nag-imahe sa
sa usa ka libong ikaw—

ang radyo nagsibya nga
adunay anino nga naghulat
kanimo sa inyong nataran.

Busa, kandadohi ang tanan. Gub-a
ang lamisa ug lingkoranan ug
barikadahi ang bintana ug pultahan.

Daghana ang lansang, unya
dukdokag maayo sa martilyo.
Pag-ampo dayon sa imong ginoo.

Hapa! Dayon paminawa ang
kalibotan para madunggan
ang dagat sa aspalto nga dalan.


-- JULIAN B. LOPEZ III
Cebu City, Philippines

bituon

alang kang Adonis Durado

Kon, sa kasamtangan, tinuod kang
nagkaawop, apan usab hanap nga nahilain
sigon sa sinukod ug tukma namong
gilay-on, sama sa bulan nga nabuntagan
taliwala sa mga dahon, hinaot unta
nga sa tago makapahimuot ka niining panimalay.
Ay, bituon nga doble ang kamaluluy-on, nahiabot
nga sayo pa alang sa kilumkilom, ulahi na
alang sa banagbanag, hinaot unta nga ang luspad mong dilaab
mogiya sa labing ngil-ad namong gawi
lagbas sa kaguliyang
uban sa kadasig sa
adlawng matud-anon.

(Gikan sa Iningles ni Derek Walcott)


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

usa ka tinipigang balak

Utangan og pasiplat
sa bata'ng nikalit og labang sa dalan

Utangan og usa ka kusi sa bugan

Utangan og usa ka paminaw
sa tawo'ng niambak sa taytayan

Utangan og gamay'ng asin
sa tinola

Utangan og usa pa ka simhot sa tae'ng
napisat sa sapatos

Utangan og usa ka pasumbingay
dihang mikiay na unta si Inday

Ang usa ka tinipigan'g balak
nanagana og himugso kay nagtuo siya'ng
utangan pa sa iyang pagkabalak


-- GREG FERNANDEZ

Muscat, Sultanate of Oman

nietzsche buena

1
ning taknaa walay hunong pagtadlas og latay
didto sa hayhayan sa mga unod sa kamagayan
ang mga ilaga nga giulod ang dila
gianghelan og mga lagong

kining taknaa taas og lupad bisan
gayunyon ang mga lantay sa dat-og
sa mga kiyod nga igo gyod ug walay kutas
mopisat lakip sa mga tansan alang
sa kastanyas duyog sa kalipay

2
wala damha ning taknaa ang pagkinto
sa disyembre uban sa panon
gikan sa punerarya gikan sa tulis gikan sa ospital
diin ang mga taligatos sa suok sa kisame
dili matultolan sa saag nga mga tingog
sa mga mananaygon nga taga-bukid
nga napangag nga napasmo nga nagtuasik
sa ilang laway pahinungod apil sa bungol
nga taopan sa panghupaw samtang tul-id
ang sungkod sa buta padulong
sa kasadya sa kasadya sa kasadya

3
ning taknaa unta mapalgan sa basurero
ang puya sulod sa karton sa sapatos samtang
dili pa kini mahimong gasa sa mga hulmigas

unta dili magtingkagol sa katugnaw ang kawayan
nga bukog sa bituon anang parol nga hagbay ra
gipasayaw sa hangin ug gitugaw sa paghikog


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

buwad pinikas

Ang pusod ining mga bakat sa Taboan
nagluom og alimyon sa kadagatan.
Apan sa matag kaon nimo sa buwad pinikas
mohunas ang sulod sa imong kaunoran
ug ang kaparat sa imong nawong moawas.


-- CINDY VELASQUEZ
Cebu City, Philippines

ganahan ko mosulat og balak nga dili

ganahan ko mosulat og balak nga dili
kanang mosiak sa kalibotan panan-aw sa imong
kanang di moterno nga butang sa unsa bisan
kanang sabton kon kuoton pang angay
kanang motutok og balik kaidlas nimo ang
tibuok ug sama sa way sama ka


-- ADONIS G. DURADO
Muscat, Sultanate of Oman

luwag

aninawa ang bayhon sa usa ka luwag:
mobay maalam, mobay hungog;
mobay gutom, mobay busog

hinunoa, bisag kapila pa kini
motidlom sa kahiladman sa kulon
o mokandos sa lamiang pagkaon--

magpabiling lupyak ang iyang tiyan
ug yagpis ang iyang bukton


-- RAUL M. FIGUES
Oslob, Cebu, Philippines

ang diagnosis

66 anyos si Lincoln dihang giingnan sa doktor nga adunay
40 ka tuig pa siya ning kalibotan. Wala niya suginli
ang iyang asawa nga kasagaran sumbongan niya sa tanang
panghitabo, o bisan sa usa sa iyang mga higala tungod kay
kining bag-ong rebelasyon sa mananambal naghimog
pagbating kaluhangalan sa bugtong pag-inusara sa paaging
wala niya natagamtam kaniadto. Siya ug si Rachel kanunay
nga managdikit mag-uban-uban maglambigitay sa dugayng
panahon ug siya naghunahuna nga kon madeskitahan
ni Rachel king gipanagnang dadangatan hayan bation niya
ang lubos pag-inusara. Apan si Rachel nakamatikod sa
iyang kausaban ug tapos sa duha ka adlaw misukna kaniya,
"Himalatyon ka, dili ba?". "Oo, himalatyon ako," mitando
si Lincoln. "Aduna akoy nahabiling 40 ka tuig." "Akong
nabatyagan nga ikaw sa inanay gianod na pahilayo kanako,"
sumbalik ni Rachel. "Ang pag-anod gapatay kanimo,"
hagawhaw ni Lincoln.

(hubad sa Iningles nga balak ni James Tate)

-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

pasmodern

wala sila nakasabot
nganong imong gipadanguyngoy
ang nipahuway na nga siloy
nganong imong gipabuhakhak
ang burikat sa pulang lawak
nganong ang yanong mag-uuma
gipaum-om og liso sa kaisog
nganong ang mga baki ug gugma
gipalayat ngadto sa imong balak
nganong gipaipsot mo ang damgo
dayon gisininaan og kalayo

wala sila nakasabot
nganong sa imong kaantigo
mobugwal ka sa sagbot
nga imahe ug simbolo,
diha ubos sa lamisa
sa nuog mong bestida

nagpuyos kag mumho
nga nangumo sa ginoo


-- ERIK E. TUBAN
Mandaue City, Cebu, Philippines

pug-awng baybayon

Dugay nang gipapas sa hangin
ang atong mga tunob
nga hangtod karon
buot pang sakmiton sa mga balod.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

samtang gapaabot ko sa paghunong sa ulan

Mug-ot pa sa gaalburotong dag-om
ang nawong sa tinun-an
nga natanggong sa huwatanan
ug kini giduyogan sa lalis
sa managtratong wa kadalag payong.

Sa atbang, luyo sa mga kabalayan,
nagpakaluoy ang kanding
nga gitugway dapit sa mga minghoy
nga hinayhayng nalimtag buklas.

Ug limod sa kasayoran
sa mga nagpaabot sa paghunong
sa ulan, nanalingsing ang kalipay
sa mga manganganig uhong matag
bundak sa kilat.


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

multiplication sigon kang isyong makaindan

ang pagpadaghan mahimo pinaagi sa pagpagamay
ang pagpilopilo mahimo pinaagi sa pagkulang
kini ginarantiyahan sa karaang katudloanan
nga ang sulbad sa lisod, pamaagi nga sayon.

kon piloon sa kalima ang bisan unsang numero
tungaa ang numero unya sumpotig zero o singko,
zero kon ang numero even o way putal kon tungaon
singko kon odd o dunay putal kon sa duha bahinon.

pananglit, kon piloon natog kalima ang walo
ang katunga sa walo upat man gyod na no?
sumpayan lang og zero kay wala may putal
maong kauptan ang tubag bisag way tawaltawal.

pananglit, kon piloon natog kalima ang siyam
ang katunga upat apan duna may usa nga sobra
busa sumpotag singko nga walay kulbahinam
kay siguradong ang tubag niana kauptag lima.

lakbitan ta ang pagpadaghan pinaagis pagkulang
basin kaingon kag kini hunahuna sa may kulang
ayaw lang gyod kahikugang kon imong mahibaloan
nga gilisodlisod lang ka niadto sa tulunghaan.

kay pananglitan ang numero kasiyam ta piloon
aw, tig-usa ra ka digit hinoon ning akong himoon
kay lisod man sab kon itudlo nako ni tanan
basin motungha na lang hinoon mos bayabasan.

pananglit, kasiyam nato piloon ang pito
kulangan lang og usa ang pito makuha ang sais
ug ang sais ikulang sa siyam ang resulta tres
busa ang tubag sigurado nga kaunoman ug tulo.

pananglit, kasiyam ta piloon ang numero singko
kulangan lang gihapog usa ang lima aron kuwatro
unya ang kuwatro ikulang sa siyam busa singko
mao nga ang tubag moboto kay kuwarenta y singko!

wa lay hanaw si Tatay Isyong sa velocity sa bala
mao nga wa tawon siya makalikay niadtong adlawa
sa dihang gisulayan niyag bawi ang ilang kayutaan
nga giilog gikan kanila sa mga langyawng adunahan.


-- ANIJUN MUDAN-UDAN
Malaybalay, Bukidnon, Philippines

sa dihang kita na lang duha

Naghinuktok ang kaadlawon,
gilukot-lukot uban sa mga kanta
ni Frank Sinatra ang imong buhok.
Ang imong ngabil sama sa nagkumpisal
nga aninipot sa huyuhoy sa kagabhion.
Ug kanang nag-ulyap mong buko-buko,
buot halokan sa akong mga palad.
Kanang imong mga tudlo,
buot kong idalikyat mo og hinay-hinay
sa akong hawak, dayon sa akong dapi-dapi
padung sa akong pusod. Inig pundir
sa suga, masaag ta sa tumang kahilom.


-- CINDY VELASQUEZ
Cebu City, Philippines

bugtong nakong kinabuhi

Niabot ko sa usa ka dapit nga gituohan nakong magpabilin ko kadiyot.
Maaninaw akong anino atbang nako sa kaluspad sa usa ka bituon
dihang nitidlom ang buwan. Dili ni magdugay—laing usa ka semana,
tingali duha. Wala ni sama sa akong nakita. Galutaw ang gabii tadlas
sa tubigong kahayag. May takna nga manggawas ang mga tawo.
Sa una,
wala ko kahibalo ngano, dayon niapil ko nila.

(hubad sa Iningles nga balak ni Lisa Olstein)


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

sa bunbon

Usahay didto

sa wala nasirhi nga bintana
malantawan
ang gitukod tang palasyo
sa bunbon, mangamay nako
dinhi sa nagtuya-tuya
natong lantay.

Usahay motultol
ang akong panan-aw
nianang bintana, mamasin
makita pa unta ang gakang-a
nga gangha-an
sa atong gingharian.

Usahay, buot nako
nga agdahon ka
nga lalinon ta na lang
unta kining atong lantay
lapos nianang bintana
padung didto sa bunbon.

Apan matag lingi nako
mamugong, mangapyot
ang mipilit nga mga agik-ik,
laylay, ug pyait
sa mga gingi ug giwang
sa lantay tang kawayan.


-- GINA MANTUA-PANES
Cebu City, Philippines

usa

*

Usa lang ako
ka tiktak sa dakong taknaan,
usa ka tabyog
sa way hunong niyang pendulo.

*
Usa lang ako
ka bagting sa kampana
nga magunaw sa kilomkilom.

*
Usa lang ako
ka balod nga kausa ra mobanlas
sa gipadparan kong baybayon.

*
Usa lang ako
ka tulo sa ulan
nga mahulog sa lapad nga linaw.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

ang hulma sa mga butang nga umaabot

ug dili na nimo madumdom
ang dalan kaniadto kay
gitukoran na kini og edipisyo—

ug dili na ka makapalupad
sa imong tabanog ngadto sa
hawanan nga nahimutangan

sa kompyuteran. wala na gani
ang mga bulak nga manurok
lang sa kilidkilid nga atong

pangiboton ug akong ibutang
sa imong mga dalunggan—
bisan siguro sila wala

na makasabot sa mga
panghitabo sa ilang palibot—
kahinumdom pa ka sa lagkaw

ni Nang Rosa nga naa
mahimutang daplin sa dalan?
maayo gani patay na siya

wala na makasaksi atong adlawa
nga ilang gipalapdan ang dalan
dihang gilumpag iyang payag.

kadungog ba ka sa hungihong
nga kini na pod kuno atong baryo
ang hawanan aron tukoran

og ospital? kutob na lang kita ini
sa pagpanghupaw kay ilaha man
ang tanan: balaod, yuta, tubig,

hasta ang Ginoo (gawas ra siguro
anang mga bulak nga manurok
og kalit ug subsob-takulaw

nga mahanaw). kon ibaligya na nila
ogsugod ang hangin—andam na
ba ikaw nga dili moginhawa?


-- JULIAN B. LOPEZ III
Cebu City, Philippines

laylay

Dili ko moawit mopakatulog kanimo
Idaitol king mga ngabil sa dalunggan mo
Ug maglaom nga king kalisang gakurog
Ning kasingkasing kanimo moyugyog

(hubad sa “Lullaby” ni Reetika Vazirani)

-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

kinematics sa kabaw ug mag-uuma

usa ka kabaw, tulo ka tawo ug usa ka bulan
ang kinahanglan aron maporma ang basakan.

ang kabaw kinahanglang busgon og kumpay
aron daghang Newton ang kayang bitaron,

ug sa kaudtohon sa tunaan gyod itigway
aron kusog gihapon hangtod sa kahaponon.

ang mga tawo kinahanglan buhong sa pagkaon
higop sabaw sa pamahaw, paniudtog panihapon,

kay aron mobug-at ang tawo kinahanglan busog
matod pa ang bug-at dako ang reserbang kusog.

apan tungod kay ang velocity sa kabaw hinay
ug kay ang pagpanguma dili man pinaspasay

makita usa sa mga gabii tanang nawong sa bulan
ayha pa tawon maporma ang handom nga humayan.

mao nga wala nay pulos ang pagsukodsukod
kon unsa gyod kalay-a ang tanan tanan

nga naagian sa pagngadto-nganhi sa kabaw
sa pagdaro-bungkag, pagsudlay ug plansa.

ug dili na usab kinahanglan pang ihapon
kon pila ka galon nga langkoga ang nainom

sulod sa mokabat katloan ka kahaponon,
ug labawng way ihapay sa manok nga gisumsom.

kon kapila itak-ang ang kumion nga kalderin
aron way puas ang pag-alisngaw sa humot nga kape,

tingali ang pag-ihap mahulog lang sa pamasin
kay ang pagpangape way puas paingon sa infinity.

ang mahinungdanon mao nga mosidlak ang adlaw
ug sa kabuntagon adunay tinoghong kun bahaw,

ug nga ang kabaw ug tawo himsog ug piskay
hangtod mamulawan ang alanihong humay.

gamayng pagbag-o sa velocity sa pagbag-os panahon
(usahay negative pa gyod kon mabali ang yugo)

mao tingali ni nga sukad niadto hangtod karon
ang kalay-on sa uma mao ray sigeg balikbalikon.


-- ANIJUN MUDAN-UDAN

Malaybalay, Bukidnon, Philippines

fugue

walay tingog ang tuko nga nilukso ug nipilit

sa naughan nga tutonlan

kaidlas sa talidhay sa usa ka dosenang

donselya nga galumpayat sa atop duyog

sa pagbuhagay sa dag-om haom sa lawak

diin nahumod ang habol sa pagtuasik

sa kalaay nga nihilam sa hilanat

walay pamilok ang balaan ug bugtong saksi

nga nagaid sa bungbong


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

nostalgia

matag buntag imong gihilam-os
ang himaya sa kagahapon.

usa ka sundalo nga naputlag tiil
apan nangita sa pusil.
himongaan nangitag matuktok
apan gibiyaan sa manok.
usa ka siradong bintana:
nisugakod sa tun-og
apan gihidlaw sa abog.

ang katugnaw nga manuoksuok
sa kiliran sa imong mata,
ang kamingaw nga magpundok,
magtigom og kusog ikasugakod
sa mga bidlisiw
sa kainit
nga taphaw--
ug dugay ra'ng
nahanaw.

-- ERIK E. TUBAN
Mandaue City, Cebu, Philippines

giunsa paglukso sa baka sa ibabaw sa bulan

"Hey, diddle, diddle!/ The cat and the fiddle,/ The cow jumped

over the moon..." -- Mother Goose nursery rhymes

Kon motuo ka
nga ang baka makalukso
sa ibabaw
sa bulan,
na
motuo ka usab
nga sa pagpamalak
makalukso ka
ngadto
sa mga bituon.

-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

gibug-aton sa pag-inusara

Gainusara kong gapungko ning kwarto.
Ug maskin tuod ako ray sulod aning kwartoha,
gahuot ang tumang kahaw-ang.
Abri ang tanang bintana,
ug gawas-sulod ang bugnawng
gininhawaan sa kagabhion,
pero ambot nganong gibati kog kaigang,
kaigang nga mipaalimuot, mipahuot og samot
ning kwarto. Karon ra ko kamatikod
nga aduna diay gibu-aton ang pag-inusara,
gibug-aton nga gisulayag timbang karon
sa gakamuritsing nga langit,
sa nagkabus-ok nga dag-om.
Unta, sa pagbunok sa ulan,
wagtangon niini ang kaalimuot ning kwarto,
ug ang gibug-aton sa kahaw-ang
nga dugay nang gilukdo-lukdo
ning gihawoy kong pagbati.

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

tipik sa nalimtang sugilanon

(alang kang Kak Lebo Flores)

Sa kinadak-ang giyera sa Eztaca, nangandam ang mga sundawo

sa pag-ataki sa kampo sa ilang kontra nga gitakda sa kadlawon

pagkaugma. Ug anang gabhiona, gipangbaid sa mga batan-ong

manigbasay ang ilang mga wasay, mga bangkaw, mga atsa… ug

gipangtuslob sa mga mamamana ang mga uhas nga tingga ngadto

sa asite nga may sagol nga hilo. Sulod sa tulda nga gilimin sa baho

sa insenso, ang kataposang pulong sa pangaliya gilitok sa tigulang

nga miriko kuyog sa paggulgol sa liog sa manok ihalas, diin

ang dugo niini mibanaw sa bonbon nga yuta nga giludhan sa

hari-hari nga gakupo og balhibos tigre. Di ikalimod nga ang

kasingkasing sa matag usa gidulaag kumot sa pangintahay ug

kabalaka. Samtang ang mga armadong kabayo ug elepanteng

panakyanan nagpakahilom lamang sa daplin, naminaw sa bul-og

sa busay, sa kisaw sa sapa, sa huni sa dalaygon nga kagabhion.


-- ADONIS G. DURADO
Muscat, Sultanate of Oman

kabuntagon

hambon nga gabon
migakos sa kabuntagon

ngabil sa kabulakan
gihagkan sa yamog

atngal sa kabungtoran
gitotyan sa mga panganod

miagulo ang mga dahon
sa kiyod sa huyuhoy

ug ang kabugnaw
miukob sa akong kamingaw


-- RODELIO BARELLANO
Caloocan City, Philippines

ngadto kang anacreon

Matag adlaw pahinumdoman ko ang akong kaugalingon nga
dili palabihan ang pagmahal sa tawhanong mga kalihokan
kay lumalabay lang kita niining kalibotan. Apan wala akoy
mahimo kon matulog na, kay gilayon magdamgo ako nga
ako, nga patay na, gihidlaw nga mahibalik sa gibiyaan kong
kinabuhi. Sugo sa kamingaw, sulod sa damgo mosaad ako
nga sa akong pagmata dili ko na ikahadlok ang kamatayon.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

balod

Sige magsuwat ko og balak,
apan gikutsilyo ang siyagit
sa dagat sa pagbungat
sa mga pulong.

Ug gapalabi'g tuskig
ang matag titik
sa mga suok-suok
sa akong kamot.

Sa akong kahimuot, gipugos nako
ang kaugalingon sa pagbalak,
ug kining mga titik nangambak
dayon nanganak og itom nga balod
sama sa pinisik sa mga tabugok.

Nagpadayon ang balod uban
sa tuyom, katambak, tuway
ug mga aninikad. Nipadayon,
apan sa kakusog kining papel
nabuslot.

-- CINDY VELASQUEZ
Cebu City, Philippines

unsaon

(samtang namati sa "How Do You Keep The Music Playing?",
kinaham nga awit ni Frank Sinatra ug Tony Bennett)

Unsaon pagpakabutabungol
sa sinating tuno

Unsaon pagbalewala sa liriko
nga kanhi ginasumaysumay

Unsaon pag-intrigar kanimo kanako
samtang pabilin kitang way kausaban

Unsaon paglapas sa hanap utlanan
sa panaghigalaay unya pagminahalay

Unsaong ulahi na man ang
pagkadiparal sa kahimatngong mag-inunongay

Hinigalagugma

-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

pagsaylo

Alang kanako sama katulin ni Ruping
Ang dagan sa Dory. Misaylo god ka
Sa gilubngan sa imong inunlan ug miabot
Sa dakbayan diin dili na mabati
Ang bagting sa kampana.

Miliwas na ang pista sa Jagna. Naglaba
Na gani si Nanay sa imong labhonon
Samtang naglitanya sa imong bansagon
Nagpangita hain gipadpad
Ang imong mga katawa.

Kon ibatbat ang dapit naabtan, ihunghong
Sa Habagat. Apan ayaw sultii
Si Nanay nga di ka na makamao moayo
Og kompyuter kay basin mangliki
Ang dughan nga naughan
Sa kataposang tinulo sa gatas bisan
Padayon ang ulan sa Bitaugan.


-- ELEAZAR T. ACAMPADO
Manila, Philippines

sa luyo ta’ng tugkaran

Ug unya human sa imong pagbiya, padayonon ko
pagpatuhak ang mga langgam sa luyo ta’ng tugkaran.
Kahil alang sa lumalabay’ng mga antulihaw,
dawa alang sa mga goryon, mani alang sa mga blue jays,
ug liso sa mirasol alang sa magtiayong cardinal.
Lakip usab ang pinabukal nga tubig nga may asukal
alang sa mga gamitoy’ng hummingbird.
Ug sa sayo’ng kabuntagon ug mingaw’ng kahaponon,
akong mabati ang ilang mga pag-twit-twit ug mga pag-awit.
Ug unya inig-abot na sa Oktubre, sa tingpangatagak
ug sa nagkatugnaw nga hangin, panahon na
nga sila molalin ngadto sa mainit nga mga dapit.
Apan duna’y mga magpabilin, mobatog sa way-
dahong kasangaan ug motugpa sa ilang mga tuhakanan.
Ug sama sa ilang mga sungo, motusik kanako
ang gibilin mong mga handomanan.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

kang vincent

Asa na gani kadtong
Nagliyok-liyok nga silaw
Sa asul mong langit?

Hain na man diay
Kadtong mga nagyamiid
Sa mga bulak nga imong
Gibilin? Kadtong mga bulak
Nga duna’y kasilaw kaluha
Sa bulok nga nangumbitay
Sa kangitngit sa langit?

Kanus-a ko kaha
Ikahibalag ang imong
Kagabhion nga wala’y
Kalainan sa bag-ong
Naulanang kabuntagon?


-- GINA MANTUA-PANES
Cebu City, Philippines

kinutil: haranang hinubog

ako ang tuba... ikaw ang sikwate.
kon ikaw ang manuba, ako ang masikwate.

ako ang tuba... ikaw ang sikwate.
bahal na akong tuba; kaespeso ba sa imong sikwate.

sige na, ako ang tuba... ikaw ang sikwate.
hubgon tikas tuba; la-laon ko imong sikwate.

akoy tuba; ikay sikwate.
sus, isuga sa akong tuba; piste, tam-isa sa sikwate.
-- ADONIS G. DURADO
Muscat, Sultanate of Oman

pagdis-og

“It’s a country that’s going to turn to stone one day. The trees and the plants all tend to stone, just as the men do.” — Octavio Paz

Ang tiguwang naglingkod sa usa ka kahoy’ng bangko nga gigapos sa mga anay. Iyang gisuwayan pag-ihap ang iyang uban, apan pakyas siya sa dihang nakig-indig ang iyang mga mata nga nalingaw og tan-aw sa bangaw.

Wa siya masayod:
ang bangaw usa ka bakak,

ang bangaw usa ka butang nga gisalikway gikan sa langit.

Sa iyang pagdungo, iyang nasuta nga miyukbo ang yuta nga nakig-indig batok sa garbosong bato.

-- GLENN T. MUÑEZ
Dumanjug, Cebu, Philippines

alang sa akong anak nga babaye

Kon mobiya na ako niining kalibotan pagpili og bituon
ug hatagi kini sa akong ngalan
aron mahinumdom ka
nga wala ko ikaw biyai
o hikalimti.
Gayod, bituon ikaw kanako
sa akong pagsunod kanimo sukad sa imong pagkahimugso
ug pagkabata, samtang gihawiran mo
ang akong kamot.

Kon mobiya na ako niining kalibotan
pagpili og bituon ug hatagi kini
sa akong ngalan aron mahatagan ko ikaw
og kahayag, hangtod nga magkahiusa
na usab kita sa kangitngit
ug kahilom.


(gikan sa Iningles ni David Ignatow)

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Koror, Palau

timailhan sa kapintas

Gawas sa akong sakayan nga nakay-ag,
Ang nag-inusarang gapnod nga
Nagpundo sa tampi nagbaton usab
Ug iyang bersiyon sa mga garas-garas
Sa iyang kasinatian. Matataw
Nga sa miaging gabii
Gidabudabohan sab siya sa mga
Balod ug gidagsa dinhi sa akong
Baybayon, nga, sama niya,
Nagpundo sab ug nag-antos
Sa kasakit sa lapdos sa unos.


-- OMAR KHALID
Medellin, Cebu, Philippines

kompisal

Panalangini ako Padre kay ako nakasala
Dugay na kaayo akong nakakumpisal kanimo
Ang kataposan kadtong masuso angheles pa ako
Mao kining akong mga sala ikaw nay bahala:

usahay mga puting bakak
mga hugawng pasiaw sama sa imoha
dali ra kong masuko morakrak
kon maglagot na gani dakong peste
lupig pay bulkan nga mobuto
wa koy pailob maglinya/magpila
di ko maagwanta ang mga arogante
liberal supsop-buto hambugero
way palabra de honor doble cara
wa motuman sa mga saad sa kampanya
kaamgid ni bilatsiyang orador sosyalista

Ayaw kaayog daghana ang akong penitensiya Padre
(Sa tantong yamyam matangtang unyang pustiso ning pobre)


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

gaalingasa nga kagabhion

Dinhi, sulod sakong kwarto,
madungog nako ang agik-ik
sa dahong gigitik sa hangin.
Milili ko sa bintana, ug nakit-an nako
nga nahumod sa ulan ang kagabhion.
Sa daplin-- yati! --loving kaayo
ang managtratong iring.
Gadulog ang among iro nga si Snowy
ug ang iyang ka-M.U. nga si Bogart.
Hay, ka-sweet sa mga animal.
Mibalik ko'g higda.
Apan gasige'g bahakhak ang ulan.
Lanog kaayo ang pagdula-dula niini
sakong atop. Alingasa kaayo
ang kagabhion.
Ambot, nganong kon wala ka,
adisir pa nuon gagara og gakos
ang bugnawng hangin,
adisir pa nuon gipuga sa dag-om
ang ulan, ang katugnaw.

Dinhi, sulod sakong kwarto,
gibukot nako ang katugnaw
sa pag-inusara.


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

mga tipak: mga mubo’ng balak

21. Ang Imong Hibaw-an

Imong hibaw-an
ang tanang mahimo mong hibaw-an.
Ang uban
imo lang tagna-tagnaon.
Sama sa imong pagtagna-tagna
sa gidaghanon sa mga bituon
nga gihangad mo
ning dulom nga kagabhion.


22. Ang Adunahan

Bisa’g ang imong bulsa way sulod,
kon imong hikit-an
ang bulawan sa nagsalop nga adlaw,
molakaw ka ngadto sa kangitngit
nga usa ka adunahan.

23. Ang Nahibiling Agipo

Sa mga abo sa napalong tang gugma,
nahibilin pang nagbaga
ang agipo sa akong mga pagmahay.
Palihog, ayaw una’g bisbisi
sa ngamig nga tubig sa kalimot,
ug pasagdi lang nga mahuman
sa iyang pagkaugdaw.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin , Wisconsin, USA

usa ka sugilanon sa gugma

sulod sa tulo ka wa'y pagkapupos 

nga mga gutlo milungtad ilang gisugilon 

gisapnay sa kalunhaw ang hininingilan 

nga ulan apan sa usa ka pagpamilok 

midahili ang kalibotan ug nahugngak 

ang tanan ang dahon padayon sa paghandom 

sa iyang basa nga kagahapon 

-- IOANNES P. ARONG 

Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

dugoon nga kilumkilom

Samaran ang mga langgam nga mitadlas sa langit
Nga inanayng natumog sa nagtubod nga kangitngit.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

pagpukaw andam sa panaw

Bukog sa mga langgam. Buntag na,
ug gakampat ang daob sa panganod

gikan sa upos nga pabilo sa mga sulo.

Gipabantang nako sa galangay

nga ulan kining gihangad nga tingog,

hagbay ra nasaag sa lasang sa hangin.

Gakanaas ang pako sa kahinam.

O, amahan nga mangangayam!
Pasagdi kining gahalhal nga ihalas
tultol sa wanang sa imong tangkal.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

hangyo sa posibilidad

Way nangutana, ug way nangutana
Nga gisuwat nako ning balaka
Sa kwarto nga way bungbong.


-- ADONIS G. DURADO
Muscat, Sultanate of Oman

odesiya

(alang sa among iring nga si joaquin)

dong,

talawan, talawan
kaayo ang kalibotan
modagan, modagan...
paspas kaayo
apan mobalik ra
sa iyang agi.
sundan siya sa buwan,
apan iya rang pasagdaan.
molibot lamang siya
sa adlaw—way planong
motipas sa iyang
naandang usa ka tuig
nga agianan.

dako ko’g pagtuo
nga nalipong na siya, dong,
nagbarag-barag nag subay
sa iyang naandang panaw.
ambot unsay kalainan nimo
sa kalibotan, dong?

imong higala,
nicko

p.s.
gibunalan ko na
si taz, huwaton ka
namo unyang alas siyete
andamon namo
imong pagkaon—
dagan, dagan na
kay nakit-an
ka nang taz,
gukdon na sad ka niya:
naanad na man god na siya
nga alas diyes ka mokaon.
ug di pod na siya
mopatuog bunal,
mobalik ra gihapon
sa pagpanggukod nimo.


-- ROMEO NICOLAS BONSOCAN
Carcar, Cebu, Philippines