tanka: pagkigsawo sa duha ka bahin sa katugnaw

Tankasakit

Kalit nahawan

ang hangin. Nasangit sa

akong tutonlan—

bukog sa nalagubo

nga tamsi. Nasamdan ko.

Tankalipay

Nadugtang’ unod.

Sa kahilom sa tamsi,

ang mga ulod

ug langaw gasaulog.

Nanug-ab ko, nabusog.

-- MICHAEL U. OBENIETA

Topeka, Kansas, USA

tupi

Kaniadto, maguba dayon akong nawong

kon tawgon na ko ni Lolo aron tupihan.

Mao ra’g mangambak akong buhok 

sa pagdumili nga maputol sa hait niyang gunting. 

Kurog na man intawon ang matag agi sa iyang hagbas,

ug kabang na ang hagpat sa iyang labaha.

Kusgan kaayo iyang tumong—

dili siya mosugot nga matapos ang adlaw 

nga dili mabagos ang alponsino sa akong pihing nga ulo.

Nakahuna-huna pod nuon ko kon unsaon kog bugal-bugal

sa akong mga kadula inig huma’g tupi.

Ug milabay ang pila ka tuig, nibalik ko

sa balay nilang Lolo. Pagsud-ong palang nako sa pultahan,

akong nalilian ang iyang gamit pangtupi:

nagbisti og abog ang gunting,

nagtapis na’g taya ang labaha.

Wala tuyoa akong nakalot akong ulo, nakahinuktok

sa kahiamgo nga taas na og tubo akong buhok.

--JESSREL E. GILBUENA

Bantayan, Cebu, Philippines

sulod sa nahabiling budyong sa natun-as nga kamalig sa baling ni anhing lolo dadong ug lola rosing

nanguyamang ang mga umang ug naghunghonganay
ang gadahunog nga barko gikan sa negros

nagyagubyob og kundiman sa pantalan
naghagawhaw ang ayaay nga dagat sa buogong dalunggan sa lapyahan
nakigkulukabildo ang mga talidhay ug kagiki sa mga nanagpiknik
sa huhungihong ug sinagadsad sa mga balod nga nagtamaktamak
sa nibad-ay nga mga kalaberang lumotgapnod
nanguyanap nanukmod ang sulog sa nanglabayng pagbati
sa damgohandurawan nga wadamha sa kasarangang takna
sa kanunay adunay naghuyop og alingawngaw sa panagdungan
o sulagma sa nitaliwang ambihas nga mga kinabuhi
matag duaw ko sa tuburan adunay nagpakang sa bayog sulod sa budyong

 
-- MELQUIADITO M. ALLEGO
 Palm Harbor, Florida, USA

pagpanglaba

Nautingkay nako imong puti nga blouse gabii

dihang nanglimpyo ko sa aparador. Kini gipuy-an na

og mga buling ug abog, labi na sa may liog, bukton, kilid,

ug dughan. Nanglagom na ang kaputi ini. Mao nga

giwaswasan dayon nako ni og makadaghan ug gihumol

sa gabula-bula nga tubig tibuok gabii. Ganinang buntag,

gisabonan nako og maayo ang blouse, giayo nako og kuso,

gibalik-balikan og kuso. Wa gihapon matangtang

ang mantsa ug kalagom. Ako kining gibalikan pagligo

og chlorine, gibalikan og kuso. Dihang wa na pod  madala’g

kuso, gibalik-balikan og brush. Apan wa gihapon misalir

akong pagklorin, pagkuso, ug pagbras sa kamangtas

sa mantsa ug kalagom. Nahinumdom na hinoon ko

sa giingon nimo dihang milakaw ka, gabitbit og maleta:

Dili gyod ko kabalo motangtang og mantsa.

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

trato-trato

taod-taod na pod ta

nga sakay niining gamay nga bangka

nagbugsay-bugsay

ug ako gihangak na gyod

bisan ganahan pa lagi ko makaagi

sa maanindot nga talan-awon

tadlas sa lawod diin

ingon nila kulbaan gyod ta

sa kalawom

apan ikaw walay sama kataslakan

punay man hinuon nagbugsay

padulong didto sa hunasan

hay dili gyod ta maisbog busa tabi

pangupot diha og maayo

kay mosawom na lang ko

--TEA SOLON

Cebu City, Philippines

bagyo

wa ko kaalinggat

sa natigom nga dag-om

sa langit sa dughan sa katuigan

way timailhan sa unos

dihang wa damha kalit mihuros

ang hangin sa kagahapon

kini morag alimpulos nga mikusokuso

sa akong kasingkasing

nangapukling ang akong gitukod

nga kongkretong paril

natay-og ang mga haligi sa damgo

gibanlas ang pagsalig

ug nia ako nagkuray

nagpaabot sa imong paglurang


-- RODELIO BARELLANO

Caloocan City, Philippines

daklit nga paghisalaag

Mitadlas sa hawan likod sa balay ang hinugas nga tubig gikan sa lababo ug midanaw sa utlanan sa tupad nga lote diin hinayhinay kining miagos paingon sa lupa nga tugkaran sa among silingan. Makalingaw magsud-ong sa dagayday sa tubig labi na kon kini puno sa buwa sa sabon nga giliminan sa gagmitoyng mga bangaw sa walay timik nga kahaponon nga gihugpaan sa alimungaw.  Gayod, daghan na baya kaayong ayohonon ang balay: ang nagtulo nga atop sa kusina, ang bintana nga mokang-a bisan unsaon nimo pagsira, ang mga liki sa salog sa kasilyas diin naay usa nga kon imong sulingon makita nimo ang langob sa ilawom nga gidan-agan sa hanap nga gilaw sa dagat nga, usa ka higayon niana sa gamay pa ko, ginuntan ko lahos ngadto sa usa ka baybayon diin nagkatap ang mga isda, patay na o himatyon pa. Nagpadayon ako sa pagpamidpid hangtod nahidangat ako sa usa ka pantalan nga sa kahimtang niini makita nga dugay na kining wala gamita, apan katingad-an kay dihay nag-inusarang sakayan nga bag-o kaayo, nanimaho pang pintal nga akong nasingo uban sa langsi nga gininhawa sa dagat. Sa akong paglingilingi namatikdan ko nga sa akong likod dihay pangpang nga sa iyang kahabog hayan misangko na sa langit. Unya kalit lang misantop sa akong hunahuna nga adunay kalsada nga gikulit sa kilid niini, sa itaas nga bahin, tingali duha o tulo ra ka dupa ang gilapdon, nga nagdugtong sa lungsod ug siyudad. Ingna kong tumutumoan apan barogan ko ang akong panumdoman nga linaw kong nabati, nga milutaw ibabaw sa taghoy sa huyuhoy, ang daw mabugtoan na sa ginhawa nga ugong sa trak nga gaaginod.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Manila, Philippines 

pagkahuman sa huwaw

Aron masabtan ang akong ipanulti,

kinahanglang handurawon nimo'g maayo

ang mosunod nakong paghulagway.

Gibitay na sa bukid sa Maribojoc ug isla sa Panglao

ang mga baki, tabili, ug karpa.

Di na nimo madungog ang busay sa Antequera.

Hinuon, nanglupad sa nangliking basakan

ang mga pak-ang hantik ug anay.

Bisan gani ang mga gikaintapang sukdan,

tambalan ug buyagan sa Inabanga

naughan na'g laway sa pagtuaw.

Sayong mokapakapa ang mga kabog,

lakip na ang kabakaba sa imong kabalaka. 

Makurat ka sa kalit nga pagdagan sa batang

hugot nga mogakos sa babayeng kaila ka

sa panagway ug kansang ngalan ug talidhay

gilalik na sa kampilan ni Sikatuna.

Madungog nimo ang panuto sa mga tiki

human nila hagki ang huyuhoy, yamog, yuta.

Ug mangapkap ka sa kahilom sa kilumkilom.

Tupad nimong nagbarog ang hukas

nga lawas sa naglaray nga talisay,

nagbarog nga bagalnga, pila ka lugas

nga tugas ug, sa utlanan sa kahayag

ug kangitngit, ang mga undol sa lubi.

Nagkatap, bisan asa ka man motan-aw,

ang nangatagak nga salag nga duna pa'y

balhibo sa mga kuyabog, tipak sa tipaka 

sa balay-buyog ug ligwan, ug mikuyos

nga uhipan kansang ikog naughan na sa daman.

Unya, matingala ka kay nahanaw na sab

ang nagpanon nga hulmigas sa mga bukong.

Paghangad nimo sa langit, nasangit

sa imong pilok ang nangakalabira nga

tabanog sa mga kutay sa kuryente.

Kalit kang' bundakan sa dagkong lusok sa dag-om.

Unya, ibanlas sa gilumotang lim-aw

ang tanan nimong damgo'g paghanduraw

hangtod nga wa nay ibilin nga lama sa huwaw

lakip na ang akong tingog, ngalan, ug anino.

-- NOEL P. TUAZON

Bingag, Dauis, Bohol, Philippines

talan-awon: kang papa ug mama

Kadaghan na mangutana si Kris Aquino
kon unsa ba gyoy sekreto

sa malampusong pagpuyo

isip minyo.

Kon ako pay natumngan

ako gyod siyang suginlan

kon naunsa makausa

dihang naghangos kong mipauli

gikan sa tibuok hapon

nga pagtambay ibabaw sa mga sanga

sa turok-banwang sineguelas. 

Suginlan nako siya sa talan-awon

diin si Papa ug si Mama

nag-atubangay kilid sa tabay

usa ka Domingo sa hapon  

ug sa ilang taliwala

nagtipun-og ang bulingon.

-- IOANNES ARONG
Olango, Lapu-Lapu, Cebu, Philippiness 

mga kudlit sa bildo

sa may bintana natagak

ang kalendaryo

nasangit nakum-ot nagisi

sa ubos mihangad ko

mitutok sa milagapak

nangutana ang wala

naglibog ang tuo

kimay nga relo

misayaw ang lukay

nahanaw ang hangin

-- RYAN LABARDA

Riyadh, Saudi Arabia 

nganong daghan sa katawhan di gusto sa pagpamalak

Ang hinungdan nganong daghan sa katawhan di gusto 

sa pagpamalak mao nga alang sa kadaghanan, di na maanindot 

ang atong kalibotan. Di na paseyo sa usa ka Victorian nga hardin 

kon di usa ka paglabay sa agianan nga puno sa mga salamin 

diin maoy mogim-aw ang balikong mga nawong.  Wa nay mga gihay 

sa umog nga itom nga sanga ni Ezra Pound.  Sama gihapon ang dugo 

nga nag-agay sa kaugatan sa katawhan.  Apan gibasal na og laing 

mga kasingkasing.  Ang hinungdan nganong daghan sa katawhan 

di gusto sa pagpamalak mao nga ang atong kalibotan karon 

nahimo nang usa ka kalibotan sa bili’ng masangputon, 

ug ang pagpamalak di dako og dayag nga balor.  Usa ka kalibotan 

diin ang tanan kinahanglang sukdon ug hataga’g kantidad, gahina’g 

isip sa sangkap sa mga numero.  Nan, unsaon man pagkwenta ang 

balaknong larawan nga kini di man mapadayag pinaagi 

sa megapixel?  Alang kang Yeats, ang magbabasa sa iyang mga balak 

usa ka edarang mananagat, mabuot ug yano, nga nagsul-ob og daang 

Conemarra jacket.  Apan ang maong mga kaliwatan dugay nang 

miuban sa mga balod.  Ang kalibotan karon puno na og katawhan 

nga nangita’g laing mga dapit diin adto nila hipalgi ang kahulogan 

sa kinabuhi.  Ug maoy nia kanato karon ang batan-ong babaye  

sa balak ni Ted Kooser, nga mihapit sa usa ka baligyaanan  

og mga libro ug mihiling sa iyang mga balak.  Nindot ang mga balak 

ug nakagusto siya niini, apan miisip nga alang anang presyoha,    

mas maayo pang iyang ipalaba sa bulingon niyang kapote. 

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

sa akong pag-abli sa pultahan

Nabuklas ang kangiob.

Ang inyong mga mata mao ra'g dan-ag

sa bulan, nagdayag sa akong pagtim-aw.

Gidali-dali ninyo'g hipos

ang suliyaw sa mga agulo,

giinat ang kunot sa habol,

gipaundo ang lupyak sa unlan

ug gibistihan ang hukas nga higayon.

Sa kahilom,

sa akong pagpirok,

ang lawak nahimong lubnganan

sa tubig nga gibadbad sa akong pagtutok.

-- JESSREL E. GILBUENA

Bantayan, Cebu, Philippines

di na ko kaagwanta

porbida ining imong panaad nga magpuasa hangtod sa kwarenta diyas
mahilaguso ta niini:  sa unang lugar wa ka mananghid o mokonsulta
kanako nga diha ra sa imong tupad nagluhod nangiliyupo nga unta kita
magmahimsog ug tugahan sa tumang kabaskog sarang ikasugakod
sa mga kombate ning kinabuhi
nalimot ka ba pinangga nga ang pakighilawas maoy usa ka balaanong
higayon kanus-a ang tipik sa langit gaagos ngadto sa nagnganga nga yuta?
paita ini uy di ko katulog di ko mahimutang nag-alindasay ko

sa kahidlaw
maayo pang maghikog sa punoan sa sibuyas
o di ba mangluod molupad ngadto sa Pinas
sa di pa ang banagbanag maghukas

-- MELQUIADITO M. ALLEGO
 Palm Harbor, Florida, USA

habol

gabii

tinayhupan ug hinagkan

sa talisik

tugnaw ug mingaw

ang tukar 

sa mga dahon

nagtikuko ko

nagkupot sa telepono

nagpaabot kanimo

gibukotan ko 

sa kainit 

sa imong tingog 

nga gadala 

sa imong halok ug

sa imong gakos ug tanday

kagaan

sa akong dughan

sa paglurang sa uwan

gatikuko ko

gihabolan

sa kahinanok

--TEA SOLON

Cebu City, Philippines

kay ang kapakyasan usa ka sakayan

Galayog tibuok gabi ang mga bawod ug

ang baybayon. Nangalunod ang kapupod-an

sa akong kahinanok. Panahon na nga ikaw—

damgo nga wala matuman—akong panimaslan.

Manglimugmog ko, ug balik-balikon nako

ang mga balikas. Lami gihapon ihilam-os  

ang kabugnaw. Mousab gihapon ko bisan

nakatilaw na ko’g tagam. Ay, dili ra ba magsaba

ang gabitay nga awit sa wati nga akong gipaon.

Matuk-an ra ang labing sayo nga langgam.

-- MICHAEL U. OBENIETA

Topeka, Kansas, USA

ang dakong suba sa unahan

tua ra nagpaabot kanako

ang dakong suba

gamhanan kini

dili nako kini supakon
dili ako makalikay

mahimong iya akong bahaan
mahimong iyang kong lumsan
aron ibanlas sa pikas isla

dili nako kini supakon
dili ako makalikay

gamhanan kini

gibantog ang iyang kahilom
mananghid kini og tarong

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

perigee moon

Kum-ot ang panganod nga mitadlas

sa garbosong dagway sa buwan.

Diha’y dan-ag, diha’y anino luyo

sa kadahonan. Karon, mahimong

sukdon ang kangitngit.

Padul-i imong hunghong.

Gatawag ko long distance sa Cebu,

gasusi kon ang perigee moon

naa sa ilang’ langit. Wala, mibutyag

ang nakatubag. Basin naniudto.

Kaanugon sa pagpaabot ug pagtukaw.

Basin wala nako dinhi sa sunod duaw.

-- DENNIS S. SARMIENTO

Maryland, USA

pangaliya sa kabuntagon

Basa-basa pa ang bugan sa kaadlawon sa akong paghagpat ning nag-umog nga mga pulong: tuaw sa kalipay sa galamhan, nga nadungog ko pa gihapon ang nagdukang sibya sa mga sunoy. Laing adlaw sa pagpakabuhi.     

Kining mga pulong wala Nimo kinahanglana.

Sayod ako. Dili kini makadugang 

sa Imong kaadunahan,

sa Imong kaambong,

sa Imong kusog,

sa Imong gahom.

Tagawtaw lamang kini

sa daw-bildong ulyap sa akong pulso

nga sa bisan unsang pitik sa taknaan

mahimong huypon sa mapintas nga hangin

ngadto sa lungag sa pagkasalsag

tipon sa mga abog sa kalimot.

Apan kining mga pulonga alang kanako:

pagdugang sa akong pag-ila 

sa talagasaong timaan

nga ania Ikaw nagpitik pa gihapon kanako

karon. Salamat sa kinabuhi...

-- JON R. SAGUBAN

Iligan City, Philippines

biyahera

Dong, himo-i ko og baruto bi.

Ani-a’y papel—gamita kini.

Dako-a baya ha kay alang na natong duha.

Apan inig suway ikaw lang yuna ang sakay.

Tan-awon pa nako kon asa ra kutob

Atong paglayag tadlas sa taob.

-- JIN GARCIANO

Camotes, Cebu, Philippines

pagkahuman sa bagyo

Paghangad sa Langit

Nakat-on kita’g hangad sa langit sa pamasin nga dili unta matagak,

bisan na lag pila ka tipak, ang buwa’g gutlo nga dugay na natong gihuwat.

Kon modailos sa palad ang mga lusok sa dag-om, mogisi sa tudlo ug kuko

ang mga nagdilaab nga ngipon ug tango sa kilat.

Bisa’g unsa pa’y mahitabo, dili nato ilingiw ang panan-aw sa layong bituon

human kita among-amongi sa nagdahunog nga hangin:

misakmit sa mga palid sa nipa natong atop, mibuak sa karaang banga lakip

 na gani niini ang daaw sa dinagkotang kandela sa altar.

Sulod sa kasingkasing, nahibawo kitang labing ngilngig nga katalagman—

ang pagkapusgay unya sa paghandom ug paglaom.

Bisan og giduwa-duwaan kita sa kalisang,

gisungog sa gahulga nga unos: unahon og siak ang atong katino,

tinagoang katawa, ug mokunis-kunis nato ngadto sa pita ug kahadlok.

Kumoton nato’g maayo ang matag bato sa rosaryohan nga mora ba’g mao ra

kini ang kataposang makapyotan sa dili pa kita mangaanod. 

Paglili sa mga Timailhan

Kanunay kitang gipasindan-an sa pagduha-duha kon angayan na ba

nga ilisdan og bag-o ang natuklap nga pligo sa bungbong,

dasagan ang nabaling haligi sa balay, sungkipan ang gilupad nga nipa.

Way hunong ang pagbaod kanato sa kahadlok nga

aninawon sa panganod ang signos sa umaabot nga laing katalagman.

Mao nga uyogon nato ang nagtungok nga mga dahon sa pamasin

nga mangatagak ang nangapyot pang unos, panid-an sa kakognan

kon mobahad ba sa matag putngay ang tuliyok sa alimpulos ug,

labawng kuyaw, kon pag-adto nato sa busay gisuyop na sa buhawi

ang tubig nga maghaguros usab paingon sa langit ang atong pangagho,

tiyabaw, danguyngoy. Nangalangkat na ang panid  sa tinipigan ta

nga pangadye, ug giugkat na nato gikan sa lapok ang duha ka pako

sa arkanghel, nagbitbit og timbangan, nga mora ba’g gituali sa hangin

ang tanang namilit sa iyang ngalan. 

-- NOEL P. TUAZON

Bingag, Dauis, Bohol, Philippines

suite

Sa dili pa ta mangatulog,

buot ko mosulod diha sa kangitngit

diin ikaw gibistihan.

Sundon nako balik ang sangpit

sa gahunghong nga kanaway

aron dili ko masaag og suroy

sa mga liko-an paingon

sa bugtong dapit nga angay

tawgon nga puluy-anan.

Ug pag-andam na daan

inig-abot ko sa tikanganan.

Pagpansak nako ning yabi

sa pultahan, puwason nako

akong kurbata. Unya mosutoy ko 

diha nimo—sa dapit

nga gibistahan sa kangitngit

nga bugtong buot nakong ulian.

-- TON DAPOSALA

Cagayan de Oro City, Philippines

duha ka tinagutlo

paghigwaos

nanginhas sa katunggan
ang manyak nga gikabay-an
sa mga bukto og pasayan

pamalikas

nilurang na ang kabanha
gikan sa langob nga gabaha

sukad gakilat ang dila 

--JONALYN ALMACIN

Nantes, France 

hypochondria

Sa matag gutlo, bation og

linog ang akong kalawasan.

Bugnaw nga singot daw

kanunay gipanuhot.

Sa akong paminaw:

                        Tugnaw nga igang.

                        Igang nga tugnaw.

Lanog ang matag pitik

sa akong kasingkasing— paspas.

Ingon kapaspas sa akong kanunay

nga pag-apas sa matag ginhawa.

Sa matag gutlo, bation og 

linog ang akong hunahuna—

sangko sa langit akong kabalaka.

Hangtod sa akong pagtulog,

manuktok ang kahadlok. 
Anaa gihapon sa akong kiliran 

ang anino sa kamatayon.

  

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

hulagway

lapok

gihinol gisimhot

gikaon gitulon

basin sa lapok moturok ang bulawan

basin sa lapok may pako nga pinutlan

maglisod ba kaha ta og

ginhawa kon walay lapok

tutoki ang mata

sa masulob-on

nga anino

-- RYAN LABARDA

Riyadh, Saudi Arabia 

tabliya sa sakripisyo ug panaghigala

(tubag kang compañero Ury Almagro)

Nasiplatan ko ang mga tabliya nga gipanghulma sa talad sa langit
ug gikutaw sa batirol sa mga latagak sa ulan sa akong paggikan
niadtong naghabuhabong kagabhion. Matay pa, latason ko

ang bisag unsang gilay-on aron lamang maduaw ang bililhong lunod-

patay higaladagang.  Bahala nag maaberiya sa Alligator Alley ug

kuninitan sa mga banghitaw sa handurawang paghandom.

Importante ang mga cacao tang gigikanan. Cheers sa kinaham 
sikwate sa atong pag-abot ug pagtalikod dinhi ning buluniyo 
sa lumalabay nga pagtagamtam sa naoktabang piging!

-- MELQUIADITO M. ALLEGO
 Palm Harbor, Florida, USA