ang kamingaw nga gibati sa Makagagahom

Nasabtan ko ang kamingaw nga gibati sa Makagagahom.  Kini maoy nakaaghat kaniya paglalang sa tawo kay gani ako, nga anino lamang sa iyang imahen, bisan tuod nagtipun-og ang binotelya sa balay mogawas gayod ug moadto sa beerhouse diin malingaw akong mag-inom-inom nga nag-inusara. Dinhi, tugahan ako sa kahimuot samtang naniid sa gawi sa manginginomay (aghop ug huyo o kaha pintas ug madagmalon), bayawon sa langit kon naay karaokista nga tungod sa kahubog nagkayuring lang ang agi, mopahiyom matag karon ug unya morag libodsuroy nga napasmo (labi nag makaalinggat og tigulang dakog tiyan nga gikapyotan og seksi nga tsik). Dayon ang akong handuraw manukad mosulbong molupad mosakdap sa napagba nga kapatagan sa pamalak, unya kon makahurot nag tunga sa kaha mosugod nag bilib sa kaugalingon ug, sa makausa pa, moyamyam sa mga pulong sa kritiko nga naghubit sa nanambong sa usa ka Festival de Cannes: “This is the greatest assembly of cinematic talent in the world except when Ingmar Bergman drinks alone.”

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

mga timaan

Hagbay rang wa mailisi

Ang ponda sa imong unlan

Nga hangtod karon

May lama pa sa nauga mong laway.

Ang habol nga lintak ang pagkabughaw

Diin kaniadto kita naghuot

Nakuspaw na sa kamingaw.

Ug ang hapin sa katre kanunay na

Nga wa'y kum-ot-- kaniadto 

Mao'y timaan sa atong gisaw-an

Sa miaging gabii.

Ug karon, sa akong pagbangon,

Nagpabilin na sab ang gainusarang lubyok

Diha sa higdaanan-- timaan

Sa laing adlaw sa pag-inusara.

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

usa ka udtong tutok nga pagtagpilaw sa tiguwang nga tindera og buwak samtang gasandig sa gipasilongan nga akasya

Gasamin sa hangin, naa'y kadahonan nga gapakuraw sa balhibo

sa kalanggaman. Naa'y bato nga gibug-atan sa damgo

nga molupad. Naa'y alimyon nga gahuwat sa paglutaw

kuyog sa mga buyog, buot mopalungtad sa kamubo sa bangaw.

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

kapuol gikan sa kapungot uban sa kaguol

Ambot nimo nganong ako lang gihapon

ang kanunayng' unod sa imong pangagho?

Pastilan, dong! Wala pa ba diay ka pul-i?

Abi nako'g naabot ka na sa imong panaw 

Palayo nako? Igo na, uy! Baya ka, kapoy 

kanang magdagan bisan pa

wala gukora ni bisan kinsa!

-- HAZELEN C. COBOL

Argao, Cebu, Philippines

samtang gatukar ang akong apo nga si Maxie sa "zur sonnenuntergangsstunde" (at sunset) ni Mandred Schmitz

Ang gamay niyang mga tudlo naglukso-lukso sa mga tekla sa sinugdanan.

Ang prodihiyang kasingkasing galaylay og mga nota sa matag pinitik

sa simponiyang gitagik sa atubangang musikalibreta

samtang ang mga dalunggan ug mga mata gaduhawit sa henyong 

komposisyon numero 41 sa C major.

Ang gamay niyang mga tudlo nanugdontugdon sa mga pako 

sa  kahangtoran.

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Telok Kurau, Singapore

pagkabungol

Napuno ang atong lawak sa mga tingog

apan basin ako ra'y nakadungog. Sa kangitngit

nagpabiling lanog ang mga pangutana 

nga gahuwat sa akong tubag: Ngano

nga ang uban kinahanglan pang mobiya 

sa naandan, molayag sa laing panubigan, ug ngano 

nga andam pod kong magpakabungol 

sa ubang kasikas gawas sa tagubtob sulod 

sa dughan. Apan kon ang akong dunggan duslitan 

pagbalik sa imong gininhawa, ug imo akong 

sangpiton, wala na ko'y lain pang pamation.

-- MA. CARMIE FLOR ORTEGO 

Talalora, Samar, Philippines

nawili

Inig abot sa kilumkilom, tagsa-

tagsang manglupad-sakdap pagbalik

sa ilang mga batoganan

ang kalanggaman,

ug maghinam-hinam 

ang mga sulom gikan sa budlay 

nga panikaysikay tibuok adlaw

balik sa ilang balayan,

ug wa’y supak bisan ang mga buwak 

sa calachuchi lakip ang kadahonan 

sa kamagong nga mokuyog-duyog 

sa galaylay nga hangin.

Apan ikaw nga nanginhas daplin 

sa baybayon, wala nimo ikalipay 

ang pagtalikod sa adlaw nga gapadulom 

sa imong gikumkom.  

-- JONDY M. ARPILLEDA

Kapalong, Davao del Norte, Philippines

kon duawon ko ni Kamatayon ugma

Karon dayon sugdan na nako

og limpyo ang akong payag.

Itaod ang hinipusang kurtina ug mantil

nga nanimaho pang' naptalina.

Bisbisan ang mga nalayang mansinitas 

nga dugay nang wa'y atiman.

Silhigan ang nataran sa mga sagbot

sa dahon sa kaymito.

Patukaron ang gipagaw nga cassette, 

ug maminaw'g drama sa udtong tutok.

Awiton bisan tuod yabag ang bugnaw

nga kanta sa kinaham nga singer.

Lutoon ang buwad-danggit nga hinatag 

sa but-an nakong silingan.

Paaboton ang pagliso sa orasan ngadto

sa tunga sa gabii lahos sa kaadlawon.

Lantawon ang nanghadla nga kamot

sa adlaw ug ang Iyang pagngislo

sa Iyang pagbikang nganhi sa unang

ang-ang sa gabok nga hagdanan,

ug dayon payak-on nako siya sa sawog

ug hangyoon nako siya kon mahimo ba

lugwayan pa unta bisan lima ka 

minutos lang samtang magsawo mi

paghigop sa ampay nga puto’g sikwati...

-- LESLIE S. NUÑEZ

Compostela, Cebu, Philippines

hubad sa balak ni Hafiz

Ang Masuso Sa Imong Mga Bukton

Ang taub sa akong gugma 

Milantong nga labing taas aron ako molunop

Kanimo.

Piyonga ang imong mga mata sa usa ka momento
Ug tingali ang tanan mong mga kahadlok ug mga paghanduraw

Matapos.

Kon kana mahitabo
Ang Ginoo mahimong usa ka masuso sa imong

Mga bukton

Ug unya ikaw 

Mao'y mopasuso sa tanang

Mga linalang!

Gihubad ni:

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

ug wala na siya manumbaling

daghang mikatawa

sa usa ka tawo nga napandol sa bato

kay nabuang og tan-aw 

sa kabituonan

pagkadaghan sa iyang nakita

ug ang gilak-gilak sarang na aron di

panumbalingon ang iyang 

gadugo nga agtang

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

sa langgam diha sa kasagbotan

Gapasalipod

sa nanuyhakaw

nga mga lunhaw,

gapanlingi siya

kon duna ba'y nagpangukoy

nga mga bugoy

nga may dala nga tirador

o kon duna ba'y iro

nga naghapa-hapa

nga kalit unyang molabnit

sa iyang ginhawa.

Limod sa iyang kasayoran

ania ako gapasalipod

sa gilumotang' paril,

wa'y tumong nga mopasakit

o mohadlok, hinuon

mapasalamaton

sa iyang pagbisita

ning mingaw’ng kahapunon.

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

ang balak sa tiguwang mananggiti

Abi nako'g higanteng tabili—

Usa diay ka tiguwang mananggiti nga inanay 

Apan yano kaayong mikatkat sa lubi 

Sa may unahan ining balkonaheng 

Akong gibarogan.

Bisan gatikuko na 

Iyang buko-buko, uyon sa porma 

Sa gitakin niyang sangot, 

Makita nimo ang talagsaon niyang kahanas 

Sa pagkatkat. Sinati na kaayo 

Sa iyang duha ka mga tiil ang kada hakhak 

Sa lubing iyang gikatkatan nga maingon ta'g 

Bisan pa gani'g piyongan.

Pag abot sa tumoy, gikuha sa tiguwang

Ang gitaking sangot, gihulbot ang sugong 

Sa gisaksakan ini ug dayon giabisan 

Aron agian sa bag-ong dagayday 

Sa lina. 

Gituyok niya ang lima

O unom niya ka sugong, ug dayon mikanaog 

Uban sa pagdailos 

Sa nagkapughawng' adlaw.

Wa siya kamatngon nako apan

Klarong pareho ming hilom

Nga nakapahiyom sa among kaugalingon—

Siya, bisan nga nagtikukong nagkumpayot 

Panaog sa lubi,

Tungod sa kahinam tingali 

Sa matigom nga lina 

Sa iyang mga sugong—

Ug ako, nga nagbarog dinhi sa balkonahe 

Sa may unahan, tungod ining yanong balak 

Nga akong nakit-an.

-- JEREMIAH BONDOC

Sanciangco, Cebu City, Philippines

affluenza

gihimugsong gaum-om og kutsaritang bulawan

mangingking magkintokinto sa binakbakang dalan

pari ug san pedro ra miyamyam sa iyang ngalan

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Tarpon Springs, Florida, USA

pagbakiro sa kanding

Kinahanglang' hiniktan ang kanding

gamit ang pisi nga lig-on--

ihikot kini sa iyang liog,

ayaw sa batiis, aron ang pisi

mahimong sumpay sa iyang

pagginhawa apan ayaw kaayo hugta,

igo-igo lang. Nindot nga hiniktan 

ang kanding kay sa bisan asa 

iyang padulngan, labi na'g gatapun-og 

ang bisbisanan ug gunahonon.

Dili masaag ug mahibalik ra gihapon 

sa punto sa iyang nahimutangan, 

mao ra'g siya'y gapili sa tugwayanan

diin labong ang lunhaw, lanog 

ang kapaspas  sa iyang mihihi, 

ug makabungog usahay iyang kaluha 

nga kahilom. Pamatia! Matultolan ra

ug mapadul-an nimo niining higayona 

kining akong kanding nga hiniktan.

-- JESSREL E. GILBUENA

Bantayan, Cebu, Philippines

pahela falgun

namiyuos ug nanalingsing na ang kinaiyahan

ang yuta nga naughan sa tingtugnaw

nabanhaw na 

tan-awa ang migimaw nga mga gihay

shimul polash krisnachura

isul-ot ang mga sapot ninyo

nga lugom pula ug lalag

binulakang mga sari ug panjabi

mag-ambahan kita sa pagsaulog

sa kalipay ug paglaom

sa bulak balak awit ug sayaw isuliyaw ta 

ang atong pagkabatan-on pag-usab

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

nag-uyog: hubad sa inenglis ni Harry Aveling gikan sa balak ni Joko Pinurbo

Nag-uyog ang kama tibuok gabii.

Tingali duha ka kalag, duha ka liyon ang galayog.

Kun duha ka kamatayon ang gagubat.

Nauyog ang kama tibuok gabii.

Apan sa tinud-anay diha ra'y duha ka karsones,

usa ka puti nga tipun-og sa itom nga unlan. 

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

pamasin

Nanampiling nga gilantaw

sa bayot nga tiguwang ang balay

sa ligwan nga nagbitay

sa usa ka tangkay sa habog

nga punoan sa santol

taliwala sa iyang tugkaran.

Iyang gidula-dulaan sa hunahuna

ang katam-is kahagkot sa dugyot:

labi na og palugpitan

sa mahumok pinikas nga pan.

Kon naa pa lang siya’y igong kaisog 

hagbay ra niya ning gikatkat

apan kutob lang taw'n siya sa pagyangod

uban sa pamasin nga naa pa'y mokuykoy

sa kakatol sa iyang kaibog.  

-- JONDY M. ARPILLEDA

Kapalong, Davao del Norte, Philippines

usa ka gabii sa bais

Usa ka gabii sa dakbayan sa Bais, 

gipangita nako
ang mga kalag diin ang kangitngit 

nagtutok dayag sa akong lawas 

nga nagkurog. Paglapas sa alas dose, luspad na 

ang bulan.

Ug ang mga iro nanag-uwang.
Ug wala'y madunggan
nga tingog, bisan tunob. Apan ang hangin 

gatyabaw, daw gaduyog sa mga gihiloan.  

Kay ang gabii sa Bais 

usa ka dako nga lawod nga molamon sa barko
lakip na sa bangaw.

Kay ang gabii sa Bais
usa ka panagtigom sa kaguol
sa magbabalak taliwala sa mga botilya
nga napulpog atubangan sa simbahan.

Gahubo ko nga gahigda…
Ug kalit gilibotan ko sa katubhan
sa mga Kastila nga gapabilin 

sa ilang mga balay nga karaan. Dinhi sa Bais,
labing taas ang gabii kon itandi sa buntag.
Basin gatago ang iyang adlaw
sa kaulaw.

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA

Bais City, Negros Oriental, Philippines

mga mata sa kangitngit

Sa kalimutaw sa kangitngit,

atong katutokan

ang damgo ug ang matuod.

Ang anino mao'y mohulma

og kahayag, ang bulan

maoy mopahulam og kasin-ag

sa adlaw. Ug samtang

ang lawas magpiyong 

ug magkatulog, ang diwa

magpabiling magmata, 

maglibot-libot pagpangita

sa matuod nga kalibotan.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

kanang matod mo pag-uswag

Matod mo wa'y pag-uswag ang among mga banwa

ug miuswag ang kayutaang inyong gipangilog kanamo. 

Apan kon ang pag-uswag mao ang pagburot sa tiyan

sa mga tawo nga kanamo aduna'y giutang nga dugo,

hala, kan-a nang imong pag-uswag kutob sa ginhawa,

ug ayaw mi'g dalahiga sa batasan nga di makaon sa iro!

-- ANIJUN MUDAN-UDAN 

Malaybalay, Bukidnon, Philippines

hulagway

Kon moabot na ang takna sa imong pagbiya gukod 

sa imong kaugmaon, ug dihang hapit na mamakak  

ang imong paghinumdom dungan sa pagkapapas 

sa atong mga pahiyom-- kupti’g hugot ug tutoki’g maayo 

kining atong hulagway ug hinumdumi nga dili lang ni 

alang sa atong kaagi nga akong buot tan-ogan apan 

uban pod niini ang akong timgas nga pagsalig nga usa 

ka adlaw mobalik ka diri magtapad ug magtan-aw ta

pag-usab sa atong nagngisi nga hulagway ug unta imo 

untang kuptan sa kahangtoran atong kalipay kaniadto.

-- MA. CARMIE FLOR ORTEGO 

Talalora, Samar, Philippines

kusog nga sulog sa alimungaw

Usahay ang gugma sama sa pagdunggo 

sa sakayan ngadto sa wa ilhing pulo. 

Ug ako, gabugsay sa pagtuo, wa' pa gyod 

kahibalo asa kutob akong pagkaanod. 

-- GILBERT INTERVALO, JR.

Bais City, Negros Oriental, Philippines

milabay lang

miabot ang gabon

hinay ug wala 

nagpuyog dugay

kanunayng kuyog

sa hangin ug dayon 

mawala ug kini

atong malimtan

morag wala ganiha 

sa atong tugkaran

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

andromeda

Nagsugod ang kabuntagon sa imong pagdugkal sa yuta ug pagtanom
pagbalik sa mga nangapukan nga saging nunot sa dakong bagyo. 
Igo nalang ta sa pagpiyong kon kita mangapuling 
sa atong pagyahat nga pagdakop sa panganod. 
Nganong tam-is gihapon dimdimon ang tuba matag gabii,
labing mosamot ang iyang kalami kon hisgutan nganong kita gainusara.

Imo na ba kahang nakaplagan ang dugay na nimong gipangita
gikan imong nasuta  nga ang tinuod nga bulok sa akong pagkatawo
wala sa akong buhok apan anaa sa akong kalimutaw. May mga adlaw 
nga mokatawa gihapon ta bisa'g dili na maapas og hinapay 
ang atong nangakalkag nga buhok sukad gihapyod-hapyod sa hangin. 
Ug sa pag-atubang sa samin, mahikalimot ta nga may kandiis diay 
nga nagpahipi sa atong mga tinagidyot nga pahiyom.

Daghang kalibog sa kalibotan nga dili na nato masulbad: Pananglit, 
kon kinsa'y gamugna sa gugma ug naghatag sa pagbati niini.
Nunot sa paglurang sa kagabhion paminawn usa natong magdungan
og uwang ang mga iro sa di pa sila dagiton sa bakunawa.
Kon wa na'y luna ang kasingkasing nga kasudlan sa tanang kaguol,
iphon ta nalang ang tanang poste nga atong maagian ug halaran
sa ilang kataposang kokak ang mga baki nga nangaligsan sa dalan.
Unya pasiplat natong lilion kun may mogimaw bang mga bituon 
sa wanang diha sa nagilak nga lanaw nunot sa ulan.


-- GENALYN G. OMAPAS
Cebu City, Philippines

ang kuan ni inday

Dili ta makaingon nga kuan ray iyang puhonan—

Unsaon ang kuan kon walay palami ug karinyo.

Nga igo lang siyang mipasundayag sa iyang kuan

Dili ta makaingon. Nga kuan ray iyang puhonan

Maoy yubit sa nasina nga siya gikuninitan.

Angkon na lang nga sa iyang pahiyom ikaw nahaylo:

Dili ta makaingon nga kuan ray iyang puhonan,

Unsaon ang kuan—kon walay palami ug karinyo!

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

ang unang damgo nga akong nahinumdoman

Misulod ang kagirong lalaki nga ga-panty ug ga-bra sa gubaon

Nga opisina ni Kevin Lagunda. Gakupot sad ang lalaki og lapis 

Samtang sige'g pangawot sa iyang sinaw nga opaw diin nalingaw 

Og padailos-dailos ang langaw. Mingisi siya, 

Nangidhat dayon nangutana kang Kevin Lagunda:

“Unsay ikasulti nimo sa imong kinabuhi karon?”

Mitubag si Kevin og pangutana: “Unsa may katungod nimo, ha,

Sa pagsukit-sukit nako?” Mitubag ang lalaki: “Reporter ko.

Ako ning trabaho.” Gibanghagan siya ni Kevin: “Kon di ko motubag,

Magutman ka? Ug unsa man say ikasulti nako sa pesteng kinabuhi, gago?

Ang kinabuhi mismo amang-- wa'y ikayawyaw bahin nako.”

-- KEVIN A. LAGUNDA

Mandaue City, Cebu, Philippines

unang tagbo

Abuhon ang buhok sa hamtong nga gatutok diha 

sa dahon sa saging nga gawarawara. Gatuo ka 

nga namati siya sa nalubog nga tubig diin duha ka bata-- 

sa ilang kalibotan bug-at pa sa sako sa lata ug botelya--gahakop 

sa mga gagmayng isda. Unang higayon mo 

kini nga pagsubay sa suba sa Guadalupe. Ug nasaag ka 

didto tungod niadtong habog nga bintana diin gatambo 

ang lalaki nga hilom pa sa terracotta. Sa imong pagbiya, ikaw

kalit nga gisangpit. Gidapit ka niya isip usa ka langyaw 

sulod niadtong pinuy-anan nga kabahin sa imong kinabuhi. 

Ug mitanyag siya sa lata'g botelya nga hiniposan lakip 

ang kilumkilom sa iyang kagahapon dihang mikanaog ka balik 

sa sapa. Nangandoy sab ka mobalik sa iyang pagsangpit.

-- DENNIS S. SARMIENTO

Baltimore County, Maryland, USA 

sa makati diin naabtan ko sa uwan

Naalibwag ang tanan

Sa dihang mibunok ang kaganiha pa nagbahad 

Nga dag-om ning gabii 

Dinhi 

Sa syudad sa Makati. Naingon mi atong mga hulmigas 

Nga kalingawan ta'g pasirit og ice water 

Kaniadto, nag iyahay'g pangita'g kasuksokan. 

Ug su'd niining fastfood, ilawom 

Sa usa sa mga toreng gabuntaog 

Dinhi, dali kong nakapahipi 

Ug nakahukom nga magpalabay sa uwan 

Samtang sa gawas, padayon ang paggimok sa da'n. 

Masabot nimong gadali ang tanan paingon 

Sa tagsa-tagsa nilang padulngan, paspas 

Ug nagkara-kara ang kada tikang. 

Kasagaran mipasilong sa da' nilang payong samtang nagkupo

Sa jacket ang uban.  Apan katong usa, 

Nga misuksok sa daplin uban sa mga babayeng masahista, 

Mihangad ug mipahiyong sa iyang mata 

Nga abi nimog gitun-an ang nangatagak nga lusok sa uwan 

Nga misubay sa dan-ag sa suga sa poste, 

Una kini mikaratil pagdagan 

Nga nagpandong lang og peryodiko, diin 

Ang balita kabahin ining daotang panahon 

Nga iya karong gisungasong, 

Daling nahumod sa uwan, mikampat ang mga letra 

Ug wa na'y higayon 

Nga mabasa pa.

-- JEREMIAH BONDOC

Talisay City, Cebu, Philippines