patik

Galuno ang mga pako

nga napatik sa imong tangkugo.

Ug ako nahibulong kon kinsa'y

diyos nga naghuraw nimo 

gikan sa paraiso. Wala ka nitubag 

samtang galantaw sa halayo. 

Limod sa imong panan-aw,

duna po'y napatik niining 

kahiladman-- dili unta dayag

apan kon matandogan, labaw pa

kahapdos gikan sa mga tuhak 

sa liboan ka mga pak-an--

gaduga og tinta, gakatay taman

ngadto sa kahangtoran...

-- TON DAPOSALA

Cagayan de Oro City, Philippines

sa pagkunsad sa panulay

Wala'y lingla ang akong pananglit

nga ang pagpasaylo paglibkas

sa tanan nimong mga kasakit

tungod sa akong kamangtas.

Wala'y duda nga ang pagsubay

dili sayon aron akong mapalgan

imong pasaylo lapas sa husay--

ang kalimot nga labing gamhanan.

-- DON FERROLINO

Norzagaray, Bulacan, Philippines

la jeune fille endormie

1 Ang balak nga gipasubhan sa tun-og

Aron dili ipalid sa hangin 

pabug-ati kini 

sa uhong nga nag-ugom 

og ulan.

2 Ang damgo nga dili maugkat

Giliminan ang kalibotan 

sa pula nga unod sa kapayas. 

(Nahikatulog ako 

sa sulod, naghulat sa kutsilyo.)

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

ang nahanaw nga pahina sa genesis

Hunghong pa ni Kahayag sa gikitkit-ni-Kangitngit kong tanlag: Sa igit mo gikan, apan sa tubol mo mopauli, kahigalaan! Paminawa ug hanggapa ang kaalam nga sa utot gibuga, isawilik ang inyong pagkabangag. Sa mga nagduda nga adunay sinugdanan ug unahan ang atong inatay nga kinabuhi, ayaw pagmakuli og siyagit ngadto sa langit, ang sentimento ipasangit: “Ang utlanan kadudahan!”

Ang katuigan gakimpangkimpang padung sa impiyernong kaugmaon. Apan, taym sa, unsa bang mga ilagaa ang impiyerno og kaugmaon? Basin mga konsepto lang ni sila sa mga diyosnong palaigit kansang mga iring wala malaygit ug gatuo aduna na sila'y suite sa Hotel de Eternidad. Ang katuigan gakamang padung sa poso-negrong kahangturan. Makadaghan na tang gilugos sa kahigayonan. 

Busa dagan ngadto sa lapyahan kay nagpaabot ang kaluwasan nga gitagoan sa dila sa mga tambaloslos ug agukoy. Apan ako magpabilin dinhi kay nagpaabot ko sa propesiya ni Kamatuorang bulhog samtang naay nahanaw gikan nako sa dihang natilapan akong alimpatakan ni Katin-awan nga mihunghong nako sa miaging adlaw: "Usba kini'g litok, ug ayaw panghupaw: Sa igit ko gikan, apan sa tubol ko mopauli. 

-- KEVIN A. LAGUNDA
Liloan, Cebu, Philippines

villanelle: hagit sa pagtukaw pahinungod sa mga gidagit

(kang Fr. Rudy Romano, 30 ka tuig gikan siya nahanaw)

Kab-oton nato ug tiltilon ang taya sa lingganay.

Bisa'g kapyotan og lawalawa ang atong dunggan,

Dili ta pabitik sa puthaw nga labyog sa kalaay.

Kumkomon nato ang aso sa mga kandilang nalanay,

Ug patas-an ang pabilo: atong isumpay sa ulan.

Kab-oton nato ug tiltilon ang taya sa lingganay.

Pikatan nato ang udtong tutok nga gadalit og lumay 

Nga huy-ab-- mahupas ra dayon kon atong luwaan.  

Dili ta pabitik sa puthaw nga labyog sa kalaay.

Kuskoson nato ang lumot sa pisi nga haom itugway

Sa kilat nga amang, gasibsib diha sa kasadpan.

Kab-oton nato ug tiltilon ang taya sa lingganay.

Puniton, tapokon nato ang mga tipak sa gisalikway

Nga mga rebulto aron ilubong diha sa ludhanan.

Dili ta pabitik sa puthaw nga labyog sa kalaay.

Duyogan nato ang uwang sa tingtakdol subay

Sa kauhaw sa tuktogaok tadlas sa sidlakan.

Kab-oton nato ug tiltilon ang taya sa lingganay.

Dili ta pabitik sa puthaw nga labyog sa kalaay.

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

kon ang martial law nahitabo pa karong adlawa

kining balaka moabot unta og usa ka kilometro

apan karon nahimo na lamang pipila ka linya

ug dili na ninyo mabasa

akong mga kaligutgot bahin 

sa rally sa iglesia

sa pangurakot ni binay

ug sa uban pang hinanggaw sa atong kagamhanan

kay dili pa ko andam nga guyoron hangtod

ngadto sa ngiob nga mga dapit

ambot kinsay isog nga mahiagom 

sa hagit pagsuwat sa kamatuoran

ug mosuway nga ma-spolarium 

-- ROMEO NICOLAS BONSOCAN

Cebu City, Philippines

pagdiga sa baraha

Kini aduna na pod ba'y iduslak

nga tulo ka espada sa dughan

sukad nanukmod sa nangatagak
gikan sa nagdilaab nga tore?

Ay, taronga palihog pagsaksak 

ug paghulbot kanang tarot!

Ayaw na tawon ko itumpawak 

sa gipug-ok nga kaagi sa kasakit.

-- TEA SOLON

Cebu City, Philippines

sila, kita

Buot nakong tapukon 

Tanang gamay nga mga binuhat
Sa adlaw sa pagpanimalos:
Ang tanang mga hulmigas
Nga dili maato og irok
Sa mga dagkong kumagko.
Buot nakong agdahon tanang lamok
Sa pagpaak ug pagsuyop
Sa labing lunsay nga dugo.
Ang tanang mga bunhok
Alang sa mga matarong nga kalag
Aron ang ilang kahiladman
Hinay-hinayng magabok hangtod
Sa ilang pagkagupok balik
Diha sa yuta.

Apan bisan sa ubos

Nga pagtan-aw nato nila,

Ang mga hulmigas, 

Ang mga lamok, 

Ang mga bunhok

Wala maghunahuna 

Sa atong pagkamahitas-on

Ug wala'y pagmahay 

Bisan sa ilang kagamay.

-- ADONIS R. ENRICUSO

Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

kalendaryo

yamog

sa banagbanag

ang matag

numerog titik

sa kalendaryo

nga mipuwagsit

sa kasagbotan

sukad nako

kumosa

sa kamingaw 

nimo.

-- NOEL P. TUAZON

Dauis, Bohol, Philippines

sa pagbalak

Mao ra'g sayon, apan lisod

kay bisan mubo, pagkataas diay 

sa panahon nga itukaw 

ug ikawot sa opaw.

Mahimo ba ang manghihilot mohilot 

sa iyang piang? Kun ang tigtupi 

sa iyang kabang? Kay kon mao, 

mag-unay ko'g talidhay sa akong apan 

kay intawon wa ma'y laing namakpak 

sa nikaratil nakong dagang.

Mao ra'g sayon, apan lisod

kay labihan kabudlay diay

ang pagbanyos sa natagong piang, 

ug pagpatag sa kabang. 

Na hala, bisan di ko kabalo 

manambal ug dili pod usa

ka barbero, nia lang gihapon ko 

andam sa ilang pamaagi nga labing 

lantip ug bagtikan, ug kini lang

ang padayon nakong atangan…

-- DESIDERIO R. LIBRE

Samboan, Cebu, Philippines

dili lingin ang kalibotan

Gitadlas ko ang kabungtoran 

subay sa abogon, lungagang mga dalan, 

labay sa kanhi suba nga karon nagtingang sapa,

buot motulisok nako nga naglakaw 

ilawom sa bugalbugalong kainit sa adlaw 

nga hagbay rang nagsunod-sunod  

samtang gibaktas ko ang mga sementado

ug patag nga mga dalan sa dakbayan.

Sama ko'g sigbin nga nagpadaplin

sa kilid sa higanteng mga gambalay. 

Sa kabanikanhan buhi pa ang mga payag; 

bisan ang uban nanaghirig, 

sa kaluoy sa Diyos na lang nagasandig. 

Ang pipila ka kongkretong panimalay 

nga gitisok sa bunga sa mga kabudlay 

sa mga nangahas sa paglupad,

latas sa liboang milya, 

sakay sa mga tinguha,

tugdon sa lagyong kanasoran 

aron himoag taytayan ang mga damgo ‑‑‑

mugnaon ang gagmayng palasyo

sa natawhang kabalangayan 

nga nagpabiling as-as, nabiyaan sa lansis 

nga mga pulong sa mga gamhanan. 

Kanus-a pa kaha mobalik ang Kristo 

aron bungtoron ang mga patag 

ug patagon ang mga bungtod? 

Lingi sa imong wala, aninawa ang imong tuo…

Yangora ang langit, dungawi ang yuta… 

Pila na ka katalagman ang mingkino 

ning kalibotang atong gisakyan?

Nagpabiling lainlaing dalan atong gitadlas:

may naglakaw sa mga patag, 

may naglatas pa sa kabungtoran, 

may nanaglingkod sa bugnawng kaharuhay, 

may nanaghago sa kainit gapanghayhay.

-- JON R. SAGUBAN 

Iligan City, Philippines

pagtulon-an

The assignment was to fall in love.

--Louise Glück

Aduna'y sagad usa ka oras sa pagpadayag ug pagpatin-aw 

ang magtutudlo atubangan sa iyang mga tinun-an.

Kon magkuwang pa gyod ang panahon, kini inaton

iyawat mapun-an ug magpadayon.

Magkuwang ra pod ang usa ka oras aron imong masabtan 

ang pagtulon-an nga gidalit nako diha nimo bisan pa

og kadaghan na masayri ang imong pagsanong 

sa makatay-og nga lanog gikan niining dughan.

Aduna'y higayon nga binlan ka og tulomanon aron 

masuta nako ang imong pagsunod ug pagsabot 

sa pagtulon-an. Dili mahimo nga sayon-sayonon ra 

paghatag. Unsa'y itubag kon wala'y nasabtan?

Sama sa taras sa labing utokan, ikaw unta maanad 

niining paagiha-- mubong higayon sa pagsabot ug taas 

nga panahon sa kalimot. Kini dawaton nako

isip tulobagon sa tigpaambit og kaalam:

Dili tanang butang nga akong itudlo nimo igong masabtan.

Aduna'y mga butang nga gikan sa lain nimo makat-onan.

kang M

-- JESSREL E. GILBUENA

Bantayan, Cebu, Philippines

mga manimbahay

mora sila'g mga kipi-kipi

mapahitas-on kaayo

magtapok sa tunga

moisa sa ilang mga dahon

mokawaykaway sa wala sa tuo

ning dapit sa balaang tubig

nga giwisik sa pari naa'y

mokuko

mabungkag

mawala

-- NICHEE S. OROCIO

Danao City, Cebu, Philippines

sabaw

Udto sa bulan, ug maulawon 

ang hunasan. Ang tampulong 

nga utlanan sa bughaw

ug tin-aw nga tubig wala 

mosaksi sa mapangahason 

nga pagpanginhas sa tulo ka 

bata sa lapad nga baybayon.

Hakog ang kinaiyahan karon, 

ug ang daguok sa pangandoy  

haw-ang sa kahiladman 

nga gakutoy samtang didto 

sa tabok mapasigarbohon 

ang tumoy sa bukid, gahalok

sa gaduka nga adlaw.

-- DON FERROLINO

Norzagaray, Bulacan, Philippines

ang kandila, bow

Usahay ang kagabhion mopabanhaw sa usa ka talagsaong tanom kansang dan-ag mobahig sa mga kwarto ug muwebles isip tibugol nga mga anino.

Ang iyang dahon nga bulawan tig-a nga midukot sa hupyak sa sapsing nga lindog sa alabastro sumpay sa pungango nga itom kaayo.

Kini ang giatake sa bulingot nga mga anunugba imbis ang habog ra pod hinuon nga bulan nga nalingaw pagtunaw sa kakahoyan. Apan kon kalit lang nga madabdaban o kaha magkagidlay sa paningkamot, mangligdas sila nga nagpiruypiroy sa tumoy sa salimuang nga pasiuna sa kabuyod.

Sa kasamtangan, ang kandila mipainit sa dugo sa magbabasa pinaagi sa nag-uylap nga kahayag nga gihuwad niini sa libro matag buga sa kahibudngan nga aso—dayong yuko ibabaw sa iyang plato aron lumsan ang kaugalingon diha sa iyang pagkaon. 

(Hubad sa Iningles ni John Ashbery sa Pranses ni Francis Ponge)

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

pag-ila sa bipolar nga kasakay

1. paspas mosulti

2. lanog ang tingog

3. nagkalidades ang hisgotan

4. hilomon unya tabian unya hilomon

5. mga tabletas kapsula sa bulsa

6. mahigalaon-mapungtanon

7. doble kara

8. malamposon sa propesyon

9. bantogan sa kalibotan

10. psyche balintong tagolilong ni jung

(in memoriam: Frank Sinatra) 

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Lake City, Florida, USA

tunggo

gikan sa tumoy 

sa bungtod tadlas 

sa pipila ka oras

nga pag-aginod sa kilid 

sa punoan sa mangga 

diha sa liki sa dakong

bato mibuhagay 

ang kabugnaw

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

ang pagsumbong

Mora og kadtong bata, ang kalibotan

giilogan sa iyang duwaan. 

May nanikas sa iyang pagsalig,

habog ug tulin sama sa tabanog

nga nawagtang. Midagan kini taliwa 

sa kangitngit. Milingi sa buwan. 

Miliyok sa adlaw.

Nagkaguliyang sila kay bugnaw 

ang higdaanan. Buslot ang atop.

Buskag ang haligi ug abuhon 

ang bungbong nga mihabol sa panimuot 

sa iyang mga kauban. Nangatu'g unta sila,

puno sa panaad nga ugma

manglupad ang tabanog.

Padayon ang pagbakho ug paglad-ok

sa laway sa kastigo nga di masabtan.

Samtang ang kalimutaw gilumsan 

sa parat nga tubig nga nagpalibot

sa mga isla sa iyang panumdoman,

ang bata mitibi paglitok 

sa iyang gamay nga  bahad: 

"Bantay lang mo. Isumbong ta mo 

sa tanan nakong naagian." Milupad

ang iyang tingog lagbas sa mga bungol 

nga bituon, dili moundang.

-- JOHN C. BITON

Hồ Chí Minh, Vietnam

hara

Queen of Hearts daw siya. 

Mao kini ang iyang kanunay 

nga ipabuhagay sa mga nangamunggay

sa pagmahay, sama nako, nganong 

among gipusta ngadto niya

ang among tubol nga talidhay.

"Queen of Hearts. Kini akong nag-inusara 

nga pangalan. Mahigugmaon

bisan sa mga madinumtanon 

ning atong buhatan diin gatapok 

ang mga tagsaysay 

sa unang anib sa kasaysayan.

apan kon sila akong masakpan,

ilang mga ulo makit-an sa kasagbotan."

Queen of Hearts daw siya,

apan iyang King of Hearts 

napakaslan sa iyang kalimot.  

Queen of Hearts daw siya,

apan iyang kinabuhi

usa ka wa'y kataposang panuhot. 

Queen of Hearts daw siya,

apan wala ba siya nakahunahuna

nga kitang tanan mga bomba?

Mobuto kon buot mobuto... 

Queen of Hearts daw siya,

apan iyang panimuot mikupos,

iyang menopause misaka na 

sa iyang balaang hunahuna.

Queen of Hearts daw siya,

nangita sa kagaw sa kagawasan

nga nagpahipi ra sa eskinita

sa iyang pagkadalaga.

Queen of Hearts daw siya,

apan wala siyay kalibotan:

sa hilom, ako ang nag-inusarang Joker, 

kanunay andam momasaker.

-- KEVIN A. LAGUNDA
Liloan, Cebu, Philippines

matod pang abang

Sa kuriskuris sa Treaty of Paris
Nangangkon ang duha ka ugis.
Nagkauyon ang mga tulisan
Nga ang mga isla pahimuslan.

Ang ugis nga manlulugos
Wa matagbaw sa pagpahimulos.
Gisugo ang iyang batabata
Nga mangilog pa og yuta.

Ang batabata sab nila nga tabonon
Haskang lipaya tawon sa hilabtonon.
Lupig pa'y iring nga sungkaban
Apil pa among kaldero gipanglanlan.

-- ANIJUN MUDAN-UDAN 

Malaybalay, Bukidnon, Philippines

sunanoy: halad sa mga lumad hulip sa ilang kaminghoy

"Sa kabukiran layo ang kasakit…" Ay, mga banog! 

Gikudlitan sa gaaso nga sidlit sa ilang iti 

ang huyuhoy. Napaksit ang lunhaw nga dila sa yamog

dihang gihagkan ang kadahonan ug mga balili   

nga gidugokan og abog sa pulbora. Nangaamang

ang mga buyog, nalanag sa dugo nga nituasik

sa kabulakan. Ninggamot ilawom sa nakugang 

nga kaumahan ang demakinang dugdog. Nitig-ik

ang yuta dihang naugkat ang mga bukog sa kaliwat--

Manobo, Higaonon, Banwaon, Talaandig, Mamanwa… 

Samtang usa ka uwat ang buwan sa sidlakan nga kirat,

nilapas sa udtong tutok ang hagok sa bathalang' buta. 

Gilaylayan ang langit sa mga bakho ug hubak.  

Giharanahan ang kagabhion og mga rakrak. 

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

balik-lantaw

kunot-kunot 

ang gaay 

nga mga gihay

nga mabuyok 

sa mamug-at 

unya nga yamog 

kon buntag 

sa kataposang 

ting-init 

matagak 

ang langit 

sa panamilit

-- NOEL P. TUAZON

Dauis, Bohol, Philippines

tankatahom: wa'y kataposan

Duha ka hut-ong--

panganod diha 

sa bukid tungtong.

Masakpan ilang laraw

pagdailos sa adlaw.

-- DENNIS S. SARMIENTO

Baltimore County, Maryland, USA 

baranggay diatagon, lianga

Lahos ang huyhoy 

sa imong lapalapa, mitamak 

sa balas. Gikambayotan 

sa tun-og ang imong bukton ug kamot. 

Gikumot ang imong paghinamhinam
sa mga saad nga nangatagak
sa lapyahan sa Surigao,
gibanlas pagbalik sa mga bawod.

Buot nimong isinggit,
ug idanguyngoy ang kapait
sa saad sa kalinaw nga nakiglangoy
sa lawod: kon asa o naunsa na
ang dagat ra'y nasayod. 

Apan bisan anino wa'y miabot 

sa lapyahan, bisan pa man… 

paaboton gihapon nimo 

ang kadlawon.

-- ERROL E. MERQUITA
Davao City, Philippines

eskinado

Kon garbo ang pakaslan, intawon 

haw-ang ra ang lingin duol sa kumingking,

apan kanang gihulma sa gugma,

dili matatsa sa tawhanong kalumping.

Ang saad sa duha usa ka balaang hukom 

nga tuyokon sa eskinadong singsing.

-- JON R. SAGUBAN 

Iligan City, Philippines

sa kan-anan

Ingon ini mi:

Manghinobra ang kan-on

Nga hukaron ni Mama sa akong plato.

Dili itugot nga mahurot

Ang sud-an nga dili lang usa,

Dili sama kon wala na ko sa balay.

Mao tingali, nasobraan usab

Ang akong pangandoy sa kinabuhi

Hinungdan kung nganong naay mga butang

Nga magkuwang ug makuhaan,

Mga butang nga di na angay hisgotan pa...

Kay kini mahitungod sa kan-anan

Diin si Papa ug ako

Nagbinayloay og pipila ka mga pulong.

Sa kalit akong nahuna-huna-an

Kon nganong dili ingon ani nga mga balak

Ang akong gigahinan og pagtagad, ug nganong 

Kanunay lang ginahuna-huna ang mga dapit

Sama sa Palestine, Greece, Iran, America,

Ug dili na lang ang akong nasod,

Kongnganong nabalaka ko

Sa kawad-on ug kanihit sa kaangayan

Taliwala sa kahakog ug panglupig sa uban

Nga anaa man unta ko'y kaugalingong 

Mga sugilanon diri sa wanang

Sa akong dughan, ug ambot lang 

Ngano man gyod nga dili intawon

Kining mga butanga ang among hisgotan

Sa among pagdungan og kaon.

-- ADONIS R. ENRICUSO

Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

kulipas

Ang binuhatan sa lawas 

hayan makaugtas

apan ang handuraw sa kalag 

maoy makalaglag.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

alang kang aylan ug uban pa

kanus-a mohunong 

ang bunok sa mga bala
aron ugma dili na 

ang ulbo sa dagat 

ang mohabol lukop 

sa kahinanok tidlom

sa urom nga gahagwa

diha sa baybayon

-- TEA SOLON

Cebu City, Philippines

asul nga awit labaw sa alingisig

igihan ang batang lalaki

sa iyang inahan nga momasahe unta

sa akong asawa didto daplin 

sa baybayon samtang gipalabay namo 

ang mga takna gikan 

sa usa ka semana nga kahago

domingo karon ug madanihon 

ang duyan nga gitabyog sa hangin

samtang ang sabaw sa butong  

gapasamot sa katam-is sa malantaw 

nga kalunhaw sa kalubihan

humot ang sinugbang pula og ikog

init ang kan-on nga gilatag diha 

sa lapad nga dahon sa saging 

pasagdi na lang ang bata 

kay bisan pa og hait sa dunggan

ang igihan nga hunat sa iyang tyabaw 

labihan gihapon katin-aw 
ang gilaylay sa dagat

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

hubris

Karong adlawa ilubong ka

Sama sa usa ka urom

Papason kunis-kunison 

Sa alimatok sa kalimot 

Ang kalamposan ibabaw 

Sa trono nga habog kaayo

Karong adlawa ilubong ka

Sama sa usa ka dag-om

Walay kapuslanan 

Ang kahadlok sa kamangtas

Nga buot mobanlas sa dughan

Moturok ang kasilag sa tore 

Nga imong gilunangan

Karong adlawa ilubong ka

Sama sa usa ka iro nga naligsan

Walay bationg kasubo

Ang balaang dila

Gibindisyonan sa gabukal 

Nga hambog nga nahulog

Gikan sa panganod

Karong adlawa ilubong ka

Kay kutob ra dinhi ang utlanan 

Sa akong pailob

Karong adlawa ilubong ka

Ug mosidlak ugma

Ang bag-ong damgo

Uban sa bigaong bugaw

Sa sulaw nga kalamposan

Hangtod mahubog ang saad 

Atubangan sa hugaw nga altar

Sa pagpaka-aron ingnon

-- DON FERROLINO

Norzagaray, Bulacan, Philippines