9.30.2015

patik


Galuno ang mga pako
nga napatik sa imong tangkugo.
Ug ako nahibulong kon kinsa'y
diyos nga naghuraw nimo 
gikan sa paraiso. Wala ka nitubag 
samtang galantaw sa halayo. 
Limod sa imong panan-aw,
duna po'y napatik niining 
kahiladman-- dili unta dayag
apan kon matandogan, labaw pa
kahapdos gikan sa mga tuhak 
sa liboan ka mga pak-an--
gaduga og tinta, gakatay taman
ngadto sa kahangtoran...


-- TON DAPOSALA
Cagayan de Oro City, Philippines

sa pagkunsad sa panulay


Wala'y lingla ang akong pananglit
nga ang pagpasaylo paglibkas
sa tanan nimong mga kasakit
tungod sa akong kamangtas.

Wala'y duda nga ang pagsubay
dili sayon aron akong mapalgan
imong pasaylo lapas sa husay--
ang kalimot nga labing gamhanan.


-- DON FERROLINO
Norzagaray, Bulacan, Philippines

9.28.2015

la jeune fille endormie


Ang balak nga gipasubhan sa tun-og

Aron dili ipalid sa hangin 
pabug-ati kini 
sa uhong nga nag-ugom 
og ulan.


2 Ang damgo nga dili maugkat

Giliminan ang kalibotan 
sa pula nga unod sa kapayas. 

(Nahikatulog ako 
sa sulod, naghulat sa kutsilyo.)


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dhaka, Bangladesh

ang nahanaw nga pahina sa genesis


Hunghong pa ni Kahayag sa gikitkit-ni-Kangitngit kong tanlag: Sa igit mo gikan, apan sa tubol mo mopauli, kahigalaan! Paminawa ug hanggapa ang kaalam nga sa utot gibuga, isawilik ang inyong pagkabangag. Sa mga nagduda nga adunay sinugdanan ug unahan ang atong inatay nga kinabuhi, ayaw pagmakuli og siyagit ngadto sa langit, ang sentimento ipasangit: “Ang utlanan kadudahan!”
Ang katuigan gakimpangkimpang padung sa impiyernong kaugmaon. Apan, taym sa, unsa bang mga ilagaa ang impiyerno og kaugmaon? Basin mga konsepto lang ni sila sa mga diyosnong palaigit kansang mga iring wala malaygit ug gatuo aduna na sila'y suite sa Hotel de Eternidad. Ang katuigan gakamang padung sa poso-negrong kahangturan. Makadaghan na tang gilugos sa kahigayonan. 
Busa dagan ngadto sa lapyahan kay nagpaabot ang kaluwasan nga gitagoan sa dila sa mga tambaloslos ug agukoy. Apan ako magpabilin dinhi kay nagpaabot ko sa propesiya ni Kamatuorang bulhog samtang naay nahanaw gikan nako sa dihang natilapan akong alimpatakan ni Katin-awan nga mihunghong nako sa miaging adlaw: "Usba kini'g litok, ug ayaw panghupaw: Sa igit ko gikan, apan sa tubol ko mopauli. 


-- KEVIN A. LAGUNDA
Liloan, Cebu, Philippines

9.26.2015

villanelle: hagit sa pagtukaw pahinungod sa mga gidagit


(kang Fr. Rudy Romano, 30 ka tuig gikan siya nahanaw)

Kab-oton nato ug tiltilon ang taya sa lingganay.
Bisa'g kapyotan og lawalawa ang atong dunggan,
Dili ta pabitik sa puthaw nga labyog sa kalaay.

Kumkomon nato ang aso sa mga kandilang nalanay,
Ug patas-an ang pabilo: atong isumpay sa ulan.
Kab-oton nato ug tiltilon ang taya sa lingganay.

Pikatan nato ang udtong tutok nga gadalit og lumay 
Nga huy-ab-- mahupas ra dayon kon atong luwaan.  
Dili ta pabitik sa puthaw nga labyog sa kalaay.

Kuskoson nato ang lumot sa pisi nga haom itugway
Sa kilat nga amang, gasibsib diha sa kasadpan.
Kab-oton nato ug tiltilon ang taya sa lingganay.

Puniton, tapokon nato ang mga tipak sa gisalikway
Nga mga rebulto aron ilubong diha sa ludhanan.
Dili ta pabitik sa puthaw nga labyog sa kalaay.

Duyogan nato ang uwang sa tingtakdol subay
Sa kauhaw sa tuktogaok tadlas sa sidlakan.
Kab-oton nato ug tiltilon ang taya sa lingganay.
Dili ta pabitik sa puthaw nga labyog sa kalaay.


-- MICHAEL U. OBENIETA 
Topeka, Kansas, USA

kon ang martial law nahitabo pa karong adlawa


kining balaka moabot unta og usa ka kilometro

apan karon nahimo na lamang pipila ka linya
ug dili na ninyo mabasa
akong mga kaligutgot bahin 
sa rally sa iglesia
sa pangurakot ni binay
ug sa uban pang hinanggaw sa atong kagamhanan

kay dili pa ko andam nga guyoron hangtod
ngadto sa ngiob nga mga dapit
ambot kinsay isog nga mahiagom 
sa hagit pagsuwat sa kamatuoran
ug mosuway nga ma-spolarium 


-- ROMEO NICOLAS BONSOCAN
Cebu City, Philippines

9.24.2015

pagdiga sa baraha


Kini aduna na pod ba'y iduslak
nga tulo ka espada sa dughan

sukad nanukmod sa nangatagak
gikan sa nagdilaab nga tore?

Ay, taronga palihog pagsaksak 
ug paghulbot kanang tarot!

Ayaw na tawon ko itumpawak 
sa gipug-ok nga kaagi sa kasakit.


-- TEA SOLON
Cebu City, Philippines

sila, kita


Buot nakong tapukon 
Tanang gamay nga mga binuhat
Sa adlaw sa pagpanimalos:
Ang tanang mga hulmigas
Nga dili maato og irok
Sa mga dagkong kumagko.
Buot nakong agdahon tanang lamok
Sa pagpaak ug pagsuyop
Sa labing lunsay nga dugo.
Ang tanang mga bunhok
Alang sa mga matarong nga kalag
Aron ang ilang kahiladman
Hinay-hinayng magabok hangtod
Sa ilang pagkagupok balik
Diha sa yuta.

Apan bisan sa ubos
Nga pagtan-aw nato nila,
Ang mga hulmigas, 
Ang mga lamok, 
Ang mga bunhok
Wala maghunahuna 
Sa atong pagkamahitas-on
Ug wala'y pagmahay 
Bisan sa ilang kagamay.


-- ADONIS R. ENRICUSO
Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

9.22.2015

kalendaryo


yamog
sa banagbanag
ang matag
numerog titik
sa kalendaryo
nga mipuwagsit
sa kasagbotan
sukad nako
kumosa
sa kamingaw 
nimo.


-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

sa pagbalak


Mao ra'g sayon, apan lisod
kay bisan mubo, pagkataas diay 
sa panahon nga itukaw 
ug ikawot sa opaw.

Mahimo ba ang manghihilot mohilot 
sa iyang piang? Kun ang tigtupi 
sa iyang kabang? Kay kon mao, 
mag-unay ko'g talidhay sa akong apan 
kay intawon wa ma'y laing namakpak 
sa nikaratil nakong dagang.

Mao ra'g sayon, apan lisod
kay labihan kabudlay diay
ang pagbanyos sa natagong piang, 
ug pagpatag sa kabang. 

Na hala, bisan di ko kabalo 
manambal ug dili pod usa
ka barbero, nia lang gihapon ko 
andam sa ilang pamaagi nga labing 
lantip ug bagtikan, ug kini lang
ang padayon nakong atangan…


-- DESIDERIO R. LIBRE
Samboan, Cebu, Philippines

9.20.2015

dili lingin ang kalibotan


Gitadlas ko ang kabungtoran 
subay sa abogon, lungagang mga dalan, 
labay sa kanhi suba nga karon nagtingang sapa,
buot motulisok nako nga naglakaw 
ilawom sa bugalbugalong kainit sa adlaw 
nga hagbay rang nagsunod-sunod  
samtang gibaktas ko ang mga sementado
ug patag nga mga dalan sa dakbayan.
Sama ko'g sigbin nga nagpadaplin
sa kilid sa higanteng mga gambalay. 

Sa kabanikanhan buhi pa ang mga payag; 
bisan ang uban nanaghirig, 
sa kaluoy sa Diyos na lang nagasandig. 
Ang pipila ka kongkretong panimalay 
nga gitisok sa bunga sa mga kabudlay 
sa mga nangahas sa paglupad,
latas sa liboang milya, 
sakay sa mga tinguha,
tugdon sa lagyong kanasoran 
aron himoag taytayan ang mga damgo ‑‑‑
mugnaon ang gagmayng palasyo
sa natawhang kabalangayan 
nga nagpabiling as-as, nabiyaan sa lansis 
nga mga pulong sa mga gamhanan. 

Kanus-a pa kaha mobalik ang Kristo 
aron bungtoron ang mga patag 
ug patagon ang mga bungtod? 
Lingi sa imong wala, aninawa ang imong tuo…
Yangora ang langit, dungawi ang yuta… 
Pila na ka katalagman ang mingkino 
ning kalibotang atong gisakyan?
Nagpabiling lainlaing dalan atong gitadlas:
may naglakaw sa mga patag, 
may naglatas pa sa kabungtoran, 
may nanaglingkod sa bugnawng kaharuhay, 
may nanaghago sa kainit gapanghayhay.


-- JON R. SAGUBAN 
Iligan City, Philippines

pagtulon-an


The assignment was to fall in love.
--Louise Glück

Aduna'y sagad usa ka oras sa pagpadayag ug pagpatin-aw 
ang magtutudlo atubangan sa iyang mga tinun-an.
Kon magkuwang pa gyod ang panahon, kini inaton
iyawat mapun-an ug magpadayon.

Magkuwang ra pod ang usa ka oras aron imong masabtan 
ang pagtulon-an nga gidalit nako diha nimo bisan pa
og kadaghan na masayri ang imong pagsanong 
sa makatay-og nga lanog gikan niining dughan.

Aduna'y higayon nga binlan ka og tulomanon aron 
masuta nako ang imong pagsunod ug pagsabot 
sa pagtulon-an. Dili mahimo nga sayon-sayonon ra 
paghatag. Unsa'y itubag kon wala'y nasabtan?

Sama sa taras sa labing utokan, ikaw unta maanad 
niining paagiha-- mubong higayon sa pagsabot ug taas 
nga panahon sa kalimot. Kini dawaton nako
isip tulobagon sa tigpaambit og kaalam:

Dili tanang butang nga akong itudlo nimo igong masabtan.
Aduna'y mga butang nga gikan sa lain nimo makat-onan.

kang M

-- JESSREL E. GILBUENA
Bantayan, Cebu, Philippines

9.18.2015

mga manimbahay


mora sila'g mga kipi-kipi
mapahitas-on kaayo
magtapok sa tunga
moisa sa ilang mga dahon
mokawaykaway sa wala sa tuo

ning dapit sa balaang tubig
nga giwisik sa pari naa'y
mokuko
mabungkag
mawala


-- NICHEE S. OROCIO
Danao City, Cebu, Philippines

sabaw


Udto sa bulan, ug maulawon 
ang hunasan. Ang tampulong 
nga utlanan sa bughaw
ug tin-aw nga tubig wala 
mosaksi sa mapangahason 
nga pagpanginhas sa tulo ka 
bata sa lapad nga baybayon.

Hakog ang kinaiyahan karon, 
ug ang daguok sa pangandoy  
haw-ang sa kahiladman 
nga gakutoy samtang didto 
sa tabok mapasigarbohon 
ang tumoy sa bukid, gahalok
sa gaduka nga adlaw.


-- DON FERROLINO
Norzagaray, Bulacan, Philippines

9.16.2015

ang kandila, bow


Usahay ang kagabhion mopabanhaw sa usa ka talagsaong tanom kansang dan-ag mobahig sa mga kwarto ug muwebles isip tibugol nga mga anino.

Ang iyang dahon nga bulawan tig-a nga midukot sa hupyak sa sapsing nga lindog sa alabastro sumpay sa pungango nga itom kaayo.

Kini ang giatake sa bulingot nga mga anunugba imbis ang habog ra pod hinuon nga bulan nga nalingaw pagtunaw sa kakahoyan. Apan kon kalit lang nga madabdaban o kaha magkagidlay sa paningkamot, mangligdas sila nga nagpiruypiroy sa tumoy sa salimuang nga pasiuna sa kabuyod.

Sa kasamtangan, ang kandila mipainit sa dugo sa magbabasa pinaagi sa nag-uylap nga kahayag nga gihuwad niini sa libro matag buga sa kahibudngan nga aso—dayong yuko ibabaw sa iyang plato aron lumsan ang kaugalingon diha sa iyang pagkaon. 

(Hubad sa Iningles ni John Ashbery sa Pranses ni Francis Ponge)


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dhaka, Bangladesh

pag-ila sa bipolar nga kasakay


1. paspas mosulti
2. lanog ang tingog
3. nagkalidades ang hisgotan
4. hilomon unya tabian unya hilomon
5. mga tabletas kapsula sa bulsa
6. mahigalaon-mapungtanon
7. doble kara
8. malamposon sa propesyon
9. bantogan sa kalibotan
10. psyche balintong tagolilong ni jung

(in memoriam: Frank Sinatra) 


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Lake City, Florida, USA

9.14.2015

tunggo


gikan sa tumoy 
sa bungtod tadlas 
sa pipila ka oras
nga pag-aginod sa kilid 
sa punoan sa mangga 
diha sa liki sa dakong
bato mibuhagay 
ang kabugnaw


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

ang pagsumbong


Mora og kadtong bata, ang kalibotan
giilogan sa iyang duwaan. 
May nanikas sa iyang pagsalig,
habog ug tulin sama sa tabanog
nga nawagtang. Midagan kini taliwa 
sa kangitngit. Milingi sa buwan. 
Miliyok sa adlaw.

Nagkaguliyang sila kay bugnaw 
ang higdaanan. Buslot ang atop.
Buskag ang haligi ug abuhon 
ang bungbong nga mihabol sa panimuot 
sa iyang mga kauban. Nangatu'g unta sila,
puno sa panaad nga ugma
manglupad ang tabanog.

Padayon ang pagbakho ug paglad-ok
sa laway sa kastigo nga di masabtan.
Samtang ang kalimutaw gilumsan 
sa parat nga tubig nga nagpalibot
sa mga isla sa iyang panumdoman,
ang bata mitibi paglitok 
sa iyang gamay nga  bahad: 

"Bantay lang mo. Isumbong ta mo 
sa tanan nakong naagian." Milupad
ang iyang tingog lagbas sa mga bungol 
nga bituon, dili moundang.


-- JOHN C. BITON
Hồ Chí Minh, Vietnam

9.12.2015

hara


Queen of Hearts daw siya. 
Mao kini ang iyang kanunay 
nga ipabuhagay sa mga nangamunggay
sa pagmahay, sama nako, nganong 
among gipusta ngadto niya
ang among tubol nga talidhay.

"Queen of Hearts. Kini akong nag-inusara 
nga pangalan. Mahigugmaon
bisan sa mga madinumtanon 
ning atong buhatan diin gatapok 
ang mga tagsaysay 
sa unang anib sa kasaysayan.
apan kon sila akong masakpan,
ilang mga ulo makit-an sa kasagbotan."

Queen of Hearts daw siya,
apan iyang King of Hearts 
napakaslan sa iyang kalimot.  
Queen of Hearts daw siya,
apan iyang kinabuhi
usa ka wa'y kataposang panuhot. 

Queen of Hearts daw siya,
apan wala ba siya nakahunahuna
nga kitang tanan mga bomba?
Mobuto kon buot mobuto... 
Queen of Hearts daw siya,
apan iyang panimuot mikupos,
iyang menopause misaka na 
sa iyang balaang hunahuna.
Queen of Hearts daw siya,
nangita sa kagaw sa kagawasan
nga nagpahipi ra sa eskinita
sa iyang pagkadalaga.

Queen of Hearts daw siya,
apan wala siyay kalibotan:
sa hilom, ako ang nag-inusarang Joker, 
kanunay andam momasaker.



-- KEVIN A. LAGUNDA
Liloan, Cebu, Philippines

matod pang abang


Sa kuriskuris sa Treaty of Paris
Nangangkon ang duha ka ugis.
Nagkauyon ang mga tulisan
Nga ang mga isla pahimuslan.
Ang ugis nga manlulugos
Wa matagbaw sa pagpahimulos.
Gisugo ang iyang batabata
Nga mangilog pa og yuta.
Ang batabata sab nila nga tabonon
Haskang lipaya tawon sa hilabtonon.
Lupig pa'y iring nga sungkaban
Apil pa among kaldero gipanglanlan.

-- ANIJUN MUDAN-UDAN 
Malaybalay, Bukidnon, Philippines

9.10.2015

sunanoy: halad sa mga lumad hulip sa ilang kaminghoy


"Sa kabukiran layo ang kasakit…" Ay, mga banog! 
Gikudlitan sa gaaso nga sidlit sa ilang iti 
ang huyuhoy. Napaksit ang lunhaw nga dila sa yamog
dihang gihagkan ang kadahonan ug mga balili   
nga gidugokan og abog sa pulbora. Nangaamang
ang mga buyog, nalanag sa dugo nga nituasik
sa kabulakan. Ninggamot ilawom sa nakugang 
nga kaumahan ang demakinang dugdog. Nitig-ik
ang yuta dihang naugkat ang mga bukog sa kaliwat--
Manobo, Higaonon, Banwaon, Talaandig, Mamanwa… 
Samtang usa ka uwat ang buwan sa sidlakan nga kirat,
nilapas sa udtong tutok ang hagok sa bathalang' buta. 
Gilaylayan ang langit sa mga bakho ug hubak.  
Giharanahan ang kagabhion og mga rakrak. 


-- MICHAEL U. OBENIETA 
Topeka, Kansas, USA

balik-lantaw


kunot-kunot 
ang gaay 
nga mga gihay

nga mabuyok 
sa mamug-at 
unya nga yamog 

kon buntag 
sa kataposang 
ting-init 

matagak 
ang langit 
sa panamilit


-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

9.08.2015

tankatahom: wa'y kataposan


Duha ka hut-ong--
panganod diha 
sa bukid tungtong.
Masakpan ilang laraw
pagdailos sa adlaw.


-- DENNIS S. SARMIENTO
Baltimore County, Maryland, USA 

baranggay diatagon, lianga


Lahos ang huyhoy 
sa imong lapalapa, mitamak 
sa balas. Gikambayotan 
sa tun-og ang imong bukton ug kamot. 
Gikumot ang imong paghinamhinam
sa mga saad nga nangatagak
sa lapyahan sa Surigao,
gibanlas pagbalik sa mga bawod.
Buot nimong isinggit,
ug idanguyngoy ang kapait
sa saad sa kalinaw nga nakiglangoy
sa lawod: kon asa o naunsa na
ang dagat ra'y nasayod. 
Apan bisan anino wa'y miabot 
sa lapyahan, bisan pa man… 
paaboton gihapon nimo 
ang kadlawon.


-- ERROL E. MERQUITA
Davao City, Philippines

9.06.2015

eskinado


Kon garbo ang pakaslan, intawon 
haw-ang ra ang lingin duol sa kumingking,

apan kanang gihulma sa gugma,
dili matatsa sa tawhanong kalumping.

Ang saad sa duha usa ka balaang hukom 
nga tuyokon sa eskinadong singsing.


-- JON R. SAGUBAN 
Iligan City, Philippines

sa kan-anan


Ingon ini mi:
Manghinobra ang kan-on
Nga hukaron ni Mama sa akong plato.
Dili itugot nga mahurot
Ang sud-an nga dili lang usa,
Dili sama kon wala na ko sa balay.
Mao tingali, nasobraan usab
Ang akong pangandoy sa kinabuhi
Hinungdan kung nganong naay mga butang
Nga magkuwang ug makuhaan,
Mga butang nga di na angay hisgotan pa...
Kay kini mahitungod sa kan-anan
Diin si Papa ug ako
Nagbinayloay og pipila ka mga pulong.
Sa kalit akong nahuna-huna-an
Kon nganong dili ingon ani nga mga balak
Ang akong gigahinan og pagtagad, ug nganong 
Kanunay lang ginahuna-huna ang mga dapit
Sama sa Palestine, Greece, Iran, America,
Ug dili na lang ang akong nasod,
Kongnganong nabalaka ko
Sa kawad-on ug kanihit sa kaangayan
Taliwala sa kahakog ug panglupig sa uban
Nga anaa man unta ko'y kaugalingong 
Mga sugilanon diri sa wanang
Sa akong dughan, ug ambot lang 
Ngano man gyod nga dili intawon
Kining mga butanga ang among hisgotan
Sa among pagdungan og kaon.


-- ADONIS R. ENRICUSO
Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

9.04.2015

kulipas


Ang binuhatan sa lawas 
hayan makaugtas
apan ang handuraw sa kalag 
maoy makalaglag.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dhaka, Bangladesh

alang kang aylan ug uban pa


kanus-a mohunong 
ang bunok sa mga bala
aron ugma dili na 
ang ulbo sa dagat 
ang mohabol lukop 
sa kahinanok tidlom
sa urom nga gahagwa
diha sa baybayon


-- TEA SOLON
Cebu City, Philippines

9.02.2015

asul nga awit labaw sa alingisig


igihan ang batang lalaki
sa iyang inahan nga momasahe unta
sa akong asawa didto daplin 
sa baybayon samtang gipalabay namo 
ang mga takna gikan 
sa usa ka semana nga kahago

domingo karon ug madanihon 
ang duyan nga gitabyog sa hangin
samtang ang sabaw sa butong  
gapasamot sa katam-is sa malantaw 
nga kalunhaw sa kalubihan

humot ang sinugbang pula og ikog
init ang kan-on nga gilatag diha 
sa lapad nga dahon sa saging 

pasagdi na lang ang bata 
kay bisan pa og hait sa dunggan
ang igihan nga hunat sa iyang tyabaw 
labihan gihapon katin-aw 
ang gilaylay sa dagat


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

hubris


Karong adlawa ilubong ka
Sama sa usa ka urom
Papason kunis-kunison 
Sa alimatok sa kalimot 
Ang kalamposan ibabaw 
Sa trono nga habog kaayo

Karong adlawa ilubong ka
Sama sa usa ka dag-om
Walay kapuslanan 
Ang kahadlok sa kamangtas
Nga buot mobanlas sa dughan
Moturok ang kasilag sa tore 
Nga imong gilunangan

Karong adlawa ilubong ka
Sama sa usa ka iro nga naligsan
Walay bationg kasubo
Ang balaang dila
Gibindisyonan sa gabukal 
Nga hambog nga nahulog
Gikan sa panganod

Karong adlawa ilubong ka
Kay kutob ra dinhi ang utlanan 
Sa akong pailob

Karong adlawa ilubong ka
Ug mosidlak ugma
Ang bag-ong damgo
Uban sa bigaong bugaw
Sa sulaw nga kalamposan

Hangtod mahubog ang saad 
Atubangan sa hugaw nga altar
Sa pagpaka-aron ingnon


-- DON FERROLINO
Norzagaray, Bulacan, Philippines