ulahing bugo sa unang sugo

galuhod ug gabaguod sa gidak-on
sa iyang ulo nga namuti sa abo sa bitoon

gaaginod gaaginod ang iyang mga tuhod
sa lut-od sa mga libro kutob sa panganod

gasinaw sa iyang pahak ang pagtuo
nga ang adlaw lagi kuno iyang anino

-- MICHAEL U. OBENIETA

Topeka, Kansas, USA

hayag nga kaugmaon

(hubad sa Iningles ni Robert Hass sa original nga Polish ni Czeslaw Milosz)

Hayag ang kaugmaon sa sampinit, sa dapaw, sa panyawan,
Ug sa tuba-tuba. Ilaha ang pansil nga yuta
Ug ang tayaong mga riles sa tren, ang langit, ang kahilom.

Si kinsa man ako alang sa kaliwatan kapid-an ka gatos ka tuig gikan karon,
Human sa suliyaw sa mga pinulongan, diin ang ganti pagahuptan sa kahilom?

Gitagana kong luwason sa akong katakos paghan-ay og mga pulong
Apan kinahanglang pangandaman ko ang usa ka kalibotan nga way gramatika,

Alang sa sampinit, sa dapaw, sa panyawan, ug sa tuba-tuba,
Ug sa gamayng hangin ibabaw kanila, sa nagduka nga panganod, sa kahilom.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dubai, United Arab Emirates

hagdan

Dunay hagdan
Nga nagsandig
Sa bungbong
Ning akong balatian.
Nagpaabot
Niadtong adlaw
Nga akong sak-on.
Aron kadtong lawak
Nga tua sa itaas
Akong kabuksan
Ug pagawson
Kadtong gihalwa
Didtong mga tingog.


-- URIAS A. ALMAGRO, M.D.
New Berlin, Wisconsin, USA

sa dihang nahimong buyog ang akong kaibog

(alang kang Elvie)

Makita ko lang mobukad
ang mga gihay sa gumamela
nimong pahiyom,

labyog-labyogon dayon ko
sa akong kalibog.

Magpanagana, magpangutana kon
angay ba ko'ng mobatog kanimo.


-- KEVIN A. LAGUNDA
Mandaue City, Cebu, Philippines

hagawhaw ni batman

Nindot ning higayona
Kay atol sa takdol ang Valentines Day.
Tibuok kong mayagyag ang akong gibati.
Mahimo kong Batman karong gabii.
Dagiton tika diha sa imong boarding house.
Isuroy tika. Mangaon tas gawas,
Manan-aw tag sine. Bisan unsa imong gusto
atong buhaton.

Basta karong gabii, pangandam na diha daan
kay mahimo sab kang Batgirl.

Ayaw lang gyod to usba ang nahitabo sa una
Nga dihang gilungkab ko na ang imong bintana,
Nakigsabot man sab diay ka ni Robin.
Nahimo na lang intawn kong The Shadow.
Pero karon, kon unsa gani, mag-The Flash na lang gyod ko.

-- GREG A. FERNANDEZ

Cebu City, Philippines

ang babaye nga di kasaligan

Ayg salig sa babayeng lagom og wait
Labi nag puti kaayo iyang ngipon.
Basig matumpawak ka lang sa kapait.

Usahay buotan siya nya mokalit
Lag kalami, nya iya kang balikason.
Ayg salig sa babayeng lagom og wait.

Likayi ang iyang tinan-awang pilit
Nga sinaktag pahiyom nga tulukibon.
Basig matumpawak ka lang sa kapait.

Kon di ka gustong makatilaw og sakit
Sa lawas, sa ulo, o sa batikulon,
Ayg salig sa babayeng lagom og wait.

Kon sa haylo niya gusto kang mokubit
Pasagdi ang kaul-ol sa imong pus-on.
Basig matumpawak ka lang sa kapait.

Mao nga kon di ka gustong mabwisit
Pasidan-i ang imong kaugalingon:
Ayg salig sa babayeng lagom og wait.
Basig matumpawak ka lang sa kapait.

________________________________________________

N.B.: Sa talitapos na ang dekada 70, kanus-a seryoso ang kahimtang sa
Pilipinas unya seryoso sab ko sa pamalak, nangutana ko sa usa ka
balakera kon unsay iyang ikasulti kabahin sa mga sinuwat sa laing
balakera. Ang iyang tubag? "Ayg salig sa babayeng lagom og wait."

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dubai, United Arab Emirates

salamat

"because of this, only because of this, I told you lies." -- Yannis Ritsos

Salamat sa imong pagsakay ug pag-uban kanako.
Salamat sa imong pagsabot. Salamat sa imong kahilom.
Salamat sa imong mga pasalamat.
Salamat nga imo akong gituhoan
Bisag ang mga gisulti ko kanimo mga bakak.


-- URIAS A. ALMAGRO, M.D.
New Berlin, Wisconsin, USA

latay sa linya

Tawga kong hungog, ihunghong sa tigpalanog

sa mga hungihong. Tug-anan tika sa akong tinagoan--

usa ka libro nga phone directory sa PLDT

(Pagtultol sa Lapyahan sa mga Damgo ug Tigmo.)

Kini, sultihan tika, mao’y kanunay nakong unlanan
sukad ni nako napunitan sa basurahan di layo
sa karaang pantalan nga matultolan ra
sa mga somnambulista ug kadtong tul-id

ang utong sa taghoy samtang gapatid-patid og lata.
Nia ang mga ngalan ug numero nilang, ehem,

Charles Simic, Derek Walcott, Rumi, Mark Strand,
Wyslawa Syzmborska, William Shakespeare,
Walt Whitman, Pablo Neruda, T.S. Eliot, Wang Wei,
Rainer Maria Rilke, Li Po, Czeslaw Milosz, Basho,
Theodore Roethke, Rabindranath Tagore, Ezra Pound,
Robert Frost, Robert Penn Warren, Joseph Brodsky,

Wallace Stevens, Osip Mandelstam, Mary Oliver,

Stephen Dunn, Stephen Dobyns, Billy Collins,

Naomi Shihab Nye, Robert Wrigley, Elizabeth Bishop,

Aimee Nezhukumatathil, Ricardo de Ungria,
Eric Gamalinda, Luisa Igloria, Simeon Dumdum,
Vicente Vivencio Bandillo, Alfredo Navarro Salanga,

Merlie Alunan, Edith Tiempo, Rowena Torrevillas,

Ma. Fatima Lim, Ernesto Lariosa, Temistokles Adlawan,

Ester Tapia, Urias Almagro, Melito Baclay, Don Pagusara,
Rene Amper, Erlinda Alburo, Pantaleon Auman…

Sumpay sa akong ikatulong dunggan,

ikaupat nga dila, ikalimang mata, ika-unom
nga kunot sa agtang nga kanunay mapakong sa poste

diin nangalisbo ang ihi sa mga hubog--ang kidlap

sa ilang panugon latay sa alambre: Anhi agi.

-- MICHAEL U. OBENIETA

Topeka, Kansas, USA

hinumdomi kaming mga nagpaminaw

Kay samtang nagpunayg hagwa
Sa upat ka suok ang inyong katawa
Walay kinutoban ang naabot sa among
Naglutok nga mata, nagation ang among kapungot
Lapos sa bisan unsang bulok
Tadlas sa mga suok-suok
Gisubay sa among kahinam
Ang kasikas nga inampingan
Ang mga maymay sa katulogan
Wala makapukan sa among pagbilar

Nagdalag bangkaw ang kahidlaw
Sa nagtungas ninyong kahilom
Abi kog nawad-an na kamo sa gininhawa
Ug unsa pa? Magpaabot na lang ba kami sa
Kalipay luyo sa mga gingi-gingi
Sa gihapyod nga damgo sa among mga kamot?

Napaslot ang among panit
Sa samad sa sampinit
Giwakli sa among gahom ang kangitngit—


-- OMAR KHALID
Medellin, Cebu, Philippines

ika-20 sa septembre 2007

Kalimot ko da.
Bisperas na man pud diay karon.
Kalimot ko'g handom
Sa mga baby boomers
Nga gibombahan
Og tubig ug granada
Sa mga kadalanan.

Apan unsa'y handumon,
Mura pod ko'g naa didto da.

Moundang na ko'g pamakak:
Gikapoy ko
Gikan sa trabaho.

Busa inig ka ugma
Dili na ko kakuyog
Sa pag martsa-martsa
kay ngitngit na among balay
ug masirad-an unya ko
sa VECO.

-- CHARISSE MARI S. FONACIER

Cebu City, Philippines

apas-sumpay sa "for a lady i know" ni countée cullen

Nganong mora siyag langawng pulag lubot?
Kay gianak nga gikaluhaag tubol?
Gihuwat dinhi apan didto mosipot—
Nganong mora siyag langawng pulag lubot?
Nganong magsigi lag katol iyang kunot?
Nganong magsigi lag gilok iyang kigol?
Nganong mora siyag langawng pulag lubot?
Kay gianak nga gikaluhaag tubol!

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dubai, United Arab Emirates

ang giuna-una kong mga pulong, ang nahibiling utang kong kahilom

Higala, hangtod karon mao ray akong gikauna-una
Paghatag kanimo kining daghan kong mga pulong.
Mas daku ang balansing nahibilin
Sa utang ko kanimong kahilom.


-- URIAS A. ALMAGRO, M.D.
New Berlin, Wisconsin, USA

sumpa sa kaugalingong sagpa

Pagbantay baya. Ayaw gayod tugoti ang aso
sa imong panghupaw ug dilaab sa pamalikas--
mokawas sa imong mata, mosaliyab og abo.

Kuyaw kon magbaga imong kilay kay lagmit
mga linyang uling sa imong agtang ikudlit.

Basin baya imong nawong imaskara unya
sa yawa nga nagpahipi diha sa silaw sa samin.
Panguros. Ug panghilam-os sa imong luwa.

-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

bedok*

Aso
Aso ang akong nakita
Nga nilagbas sa nagpundok nga mga kahoy
Nagpadulong pahitaas
Pahitaas ngadto sa mga panganod
Panganod nga naglagitom sa kasubo
Kasubo nga daw nagka-itom matag gutlo
Matag gutlo nagkabaga ang mga aso
Aso nga gikan sa daub sa kasingkasing sa Bedok
Kasingkasing sa Bedok nga dili buot mamatay
Bisan giunsa na pagtusaktusak sa mga kasakit
Kasakit nga maoy hinagiban sa labing limbongan nga kaaway.

___________________________________________________________
* Bedok : silent k ang paglitok ani; lugar sa Singapura nga lubnganan sa mga lumad nga mga Boyanese.
* Pundok: silent k ang paglitok ani; Pundokanan sa mga taga-Boyan.


-- LEO BOB FLORES

Bukit Batok, Singapore

panimawos sa tindero'g sigarilyo

hapit gyod
nabungog

sa tingog
sa iyang pagsuyop

sa ice water nga mipakurog
sa udtong-tutok

nga misuksok
sa iyang tutonlan
ug kaunoran


-- KEVIN A. LAGUNDA
Mandaue City, Philippines

abat vs. balak

Hadlokon man ta'g abat!

Aw, kon dili ka motuo nga isog kong pagkatawo
wala koy mahimo ana.
Dili intawn ni tungod sa gininhawa ko nga Tanduay, day!

Tininuod ni ako. Ang ako lang,
lusongon ko nang inyong dapit
nga matod mo gibulit man kaha sa kangitngit.

Mokatkat ko anang giingong nimong koral
sa mga estoryang white lady, paring walay ulo, tikbalang, santilmo
ug uban pang matang sa maligno
nga kanunay makit-an sa inyong mga silingang magabhian og pauli.

Kon mobalibad man lang gani ka sa akong pagpamisita,
ayaw lang ko hadloka'g abat
kay bisan wala koy Latin, naa man sab koy ballpen.

Kay kon magsige pa kag tamay sa akong kidhat, nah...
mas hamokon pa hinuon tika sa akong balak.

-- GREG A. FERNANDEZ

Cebu City, Philippines

kilom-kilom sa skywalk

Alas singko traynta pa sa hapon:
Nanghuy-ab na ang adlaw luyo sa bukid;
Katulogon ang dalan Escario
kay lagi,
holiday.

Ang buwan nagkumbayot
sa usa ka balkonahe sa condo,
gilaay
kay lagi,
holiday.

Ang skywalk,
nga nagtanga
sa kasubo nga daw sa robot,
miguroy kanako
padung ngadto,
nagpakuyog
kay lagi,
holiday.

Ug sa sugyot sa kilom-kilom,
atbang sa kahil, ako ang morado;
miginhawa ko'g law'm;
gigakos ko
ang kangiob sa semanang milabay
sa usa ka oras nga pahuway
sulod ning kalaay
kay lagi,
holiday.


-- CHARISSE MARI S. FONACIER
Cebu City, Philippines

ugay-ugay sa usa ka tanlas nga linya ni lebo flores

"My life is in your hands." -- John Lennon
















"Ang imong kalipay anaa ra sa imong mga kamot."
Kaugmaon mo tua man lang god kaha sa abroad.
Ikaw nay bahala unsaon nga imong maabot
Ang imong kalipay. Anaa ra sa imong mga kamot
Ang katakos pagpahimulos sa hamis nga kunot
Nga mata ug utok ra nimoy naghatag og unod.
Ang imong kalipay anaa ra sa imong mga kamot—
Kaugmaon mo tua man lang god kaha sa abroad!


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dubai, United Arab Emirates

lain

Laing sulog ang mianod karon kanako.
Laing mga panganod ang tua sa ibabaw.
Laing mga tampi ang akong giagian.
Laing mga kahoy, laing mga dahon.
Laing mga langgam, laing mga awit…

-- URIAS A. ALMAGRO, M.D.
New Berlin, Wisconsin, USA

pakigharong sa demonyong' ginganla'g balak

"Hunahunaa nga ang balak usa ka demonyo." -- Omar Khalid

Gilabayan ko niya'g bahakhak.
Gipadiwalwal niya ang iyang dila
Sa bugalbugal.

Gisiyagitan ko siya:
Giatay ka!
Gihagit:
Magbuno ta!

Mitubag siya:
Dali, hamag!

Mihamag ko niya.
Gipalakraha'g sumbag
Ang iyang nawong
Giluok.
Gipatiran ang iyang kuto-kuto.
Gipulpog ang iyang duha ka sungay.
Gipaak, giputol ang iyang ikog.

Apan sa dihang gikabyonan ko
Sa kakutas, mihunong ko
Sa pagbun-og sa tonto.

Sa dihang mipasiplat kos pinisti,
ako siyang nakita'ng nagngisi.

Kayasa baya! Gisungog ko niya da!


-- KEVIN A. LAGUNDA
Mandaue City, Philippines

kon makigtagay ganig hubog, tuohi na lang ang estoryang hinambog

(human matan-aw ang pelikula ni Bay Dexter Cayanes nga nag-ulohag “Panggaris” sa Cinemalaya.)

Bisag unsaog tuwad-tuwad
May wakwak nga ding kalupad
Naabtan sa silaw sa banagbanag
Wa kang kakitag ungong
Nabuntagan no? (Mao tingaling di kang katuo
Sa mito sa puthaw kong kugmo.)
Sus, nasangit sa
Kawayanan, Bay. May nagtaroy pang bakagay
Sa silingan sa iyang lagay. Taas ra bag tinai
Ang panuway. Sakto ra gyod para paklay.
Sa kaibog sa mga bilyako
Gidughit nila ang tonto
Gihimong sumsoman sa mga barbelado sa
Piyer Uno. Mituyhakaw iyang buhok ug kuko
Sa dihang, lagmit, nabatian niya
Ang pagdukdok sa lainlaing rekado
Apan nabilanggo nang buang sa nagbukal nga kaldero
Sukad kong nakaamgo, kadtoy kinalamiang
Paniudto: Paklayng Karaho!

Bisag unsaog tuwad-tuwad
May naghikog sa punoan sa tangad
Bisag unsaog bubalintong
May bakol nga hawod sa siyatong
Bisag unsaon nakog pangartiyo
Kadtoy kinalamiang
Paniudto: Paklayng Karaho!


-- OMAR KHALID
Medellin, Cebu, Philippines

ang balak nga gikulit sa sabon

Samtang nagpaabot siya,
Nga mapuno og tubig iyang planggana,
nagkuha siya'g tukog
Ug nagkulit og balak
Sa bareta nga sabon.
Iya kaning giulohan
Og "Kaputli."
Tungod sa kaisog sa sabon
Iyang kamot namaksi.
Wa na'y nabilin sa bareta.
Pagkahuman niya og laba,
Apil ang balak nga iyang gikulit
Nahilis sa tubig.
Ang bugtong handumanan
Sa sabon ug balak
Mao ang puti nga mga bisti
Nga nagsayaw-sayaw sa alambri.


-- BAL MARSIUS VALDEHUEZA
Cebu City, Philippines

parabola sa manginginhas

Nitidlom kog kalit
sa kantil sa nagbuy-od mong lawas.

Nagkapakapa akong niunlod
lusot sa mga nagkagubot nga lumot.

Misikad ko paibabaw
lugnot sa mga tabogok nga namidpid,
nibaiid, nihawid sa akong pagtidlom.

Sa wala ko damhang gilawmon,
dili na sayon ihaw-as.

Inihap ang akong ginhawa.
Mas maayo tingaling
gukoron ko na lang ang tiyabaw sa balyena.


-- GREG A. FERNANDEZ
Cebu City, Philippines

tulo ka posibilidad

Maanyag, kon tug-anan ko ikaw
Nga ako nahigugma kanimo
Tulo ka posibilidad
Ang mahimo
Kong paabuton.
Una, imong itugyan kanako
Ang sama mong pagbati.
Ikaduha, imo akong kataw-an
Kay alang kanimo
Usa man lang ka tiaw
Kining atong pagpanagtagbo.
Ug ikatulo, di mo lang tagdon
Ang akong gipamulong
Ug magpabilin kang halayo
Uban sa gihangad kong
Mga bituon.

-- URIAS A. ALMAGRO, M.D.
New Berlin, Wisconsin, U.S.A.

balak ni fernando pessoa (nga ulahi na)

Bitaw, bun-og na kaayo tali natong duha
ang tema sa kalaay ug kasakit, ug kapintas
sa kalibotan nga bisan sa atong
pagkamatinud-anon nakaako paghikaw kanato
sa diyotay tang pangandoy nga mag-uban
sa kanunay. Apan kon unta nakahulat ka lang,
mobalik baya ko aron basahan ka
sa mosunod nga balak ni Fernando Pessoa:

Sa atong pagpamalandong sa Ginoo ato siyang gisupak,
Tungod kay gusto sa Ginoo nga dili kita makaila kaniya,
Mao bitaw nga wala sila magpaila kanato…
Kinahanglan nga kita magpabiling yano ug malinawon,
Sama sa mga kahoy ug mga sapa,
Aron mahalon ta sa Ginoo, ug himoon ta niyang
Kita sama nga ang mga kahoy mga kahoy
Ug ang mga sapa mga sapa,
Unya hatagan ta niya og mga bulak sa tigpamulak, nga maoy
ilang panahon,
Ug sapa nga kadangpan kon matapos na ang tanan…
Ug dili siya mohatag kanato og sobra pa niini, kay ang paghatag
kanatog sobra makapamenos kanato.

Tingali pagkahuman nakog basa gunitan
nimo ang akong kamot ug, sama sa imong
nabatasan, mohangad ka sa langit. Ug tingali
sa kataposan mapasaylo mo na kanako,
ug tingali sa atong pagdungan og hilak
tugahan tang duha sa gipangandoy tang kalinaw.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dubai, United Arab Emirates

sonnet nga sanglitanan sa panimpalad isip pasumbingay nga halad sa mga squirrels

Haskang lapara baya unta sa mga lunhaw
Nga wanang dinhi sa ‘Merika. Apan, pastilan,
Di man gihapon sarang ninyong makatagbaw
Ang landong ubos sa kadahonan diha sa balilihan.
Ihalas ug anha ra kasagaran inyong kagutom
Kutob sa kitiw sa tiil kon unsa kaha‘y makakha
Sa mata ipsot ngadto sa mga kalsada diin urom
Intawon inyong gidangatan-- gipangpisat ra
Sa mga ligid, nagkagidlay ang tinai. Layo ra mo
Sa kaigmat sa mga ilaga didto sa amoa. Gabusdik
Ilang tiyan taliwa sa wa’y utlanang pista sa pasmo,
Hayahay sa mga bungtod sa basura, ug lagsik
Nga gitamdan namo unsaon pagdagsang dasdas
Bisan asang lasang ug unsang matang sa mangtas.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

nganong ni-enter?

Pagtsyur diha oi!
Pagtsyur nga makamao kang mamalak!
Ug kinahanglang dili ka mamakak!
Kanus-a na-highway kanang imong awaaw nga kalag?
Hain man ang basic logic sa puthaw nga nibalibad?
Aso sa puthaw, puthaw sa aso?
Kanus-a nagsiga ang anino?
Pagkamugna mo sa anino sa puthawng damgo?
Samtang nagpadayon ka nga nagkatawa
Nga blangkong mag-atubang sa puthawng ulo?
Ikaw ang magbabalak nga nanghari sa mga bangga?
Bangga sa patas-anayg ihi sa kabuang mo!
Ipatan-aw kanag say-kayat-trist kanang imong gamayng kuto!

-- LEO BOB FLORES
Bukit Batok, Singapore

unsaon pagkaon sa kalayo

Ang gwapa nga sirkera
Nikaon sa kalayo
Gialirongan sa tanang
Nanglugwang kalimutaw

Iya kining giingkib
Pagkahuman og tilap
Giusap pag-ayo
Gitulon sa kilumkilom

Napaso ang iyang dila
Nagbaga ang iyang dughan
Alingasa ang iyang tiyan
Init ang iyang kailadman

Apan naangkon niya
Ang kahayag
Ang kalayo nidagayday
Sa iyang bukton nagsayawsayaw

Hinayhinaya og paak--
Ning idlas nga hinampak
Aron dili mabuak
Ug ang kinayahan dili mosupak.


-- MARIA VICTORIA BELTRAN
Cebu City, Philippines

sa mga hugawng' anghel

Wala mo kaila
Sa kangitngit.
Wala moy tumong
Sa pagpamupo og
Mga bituon.

Ang inyong gagmay'ng tingog
Dili dugdog nga lanog
Lupig ang busina sa mga sakyanan,
Ang siyagit sa mga konduktor ug dispatser,
Ang bahakhak sa manag-uyab,
Ang dug-ab sa hubog,
Ang sid-ok sa busog nga tambok,
Ang sermon sa pari
Nga mikagiw gawas
Sa koral sa Katedral.

Nasayod ko: ang inyong gagmay'ng tingog
Igo lang nagsibya, nagbaligya og

tag-piso'ng kandila
Sa kaluwasan.

Inyoha na lang unta na,

hupta'g hugot ug tipigan.


- KEVIN A. LAGUNDA
Mandaue City, Philippines

iring itom

Nagdamgo siyang usa siya ka panganod, ataon
nga dag-om nga may ribiteng bidlisiw sa adlaw,
ang ugong sa iyang gininhawa dugdog sa unahan
nga tugob sa mga bungol nga nota sa kahaponon
nga gipadpad sa hangin nga misuot sa kamaisan.
Bug-at nga lawas naglungkaob sa pinuyos nga ulan
nga naghadla nga mobuswak sama sa urakan
agi sa usa ka nipis nga samad nga gikudlit lagbas
sa sihag niyang pus-on, nagdamgo siya sulod
sa katulog sulod sa katulog nga siya panganod
nga didto nahipadpad sa usa ka harianong lawak
sa langit sa mga iring nga puno sa linangkob
nga panumdoman sa mga damgo ug panan-awon
nga iyang natagik sulod sa siyam niya ka kinabuhi.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dubai, United Arab Emirates

ang tamsi’ng nagbatog sa gamayng sanga sa mansanitas

Ang tamsi’ng nagbatog
Sa gamayng sanga sa mansanitas
Sa usa lang ka daklit nahimong apil
Ning akong kalibotan. Bisag duol kaayo
Siya ning akong tamboanan, di ko
Siya makab-ot, di ko siya masaklaw
Ug, sama sa morning glory ni Basho,
Di ko siya mahimong usa ka higala.
Unta dunay taytayan nga magdugtong
Ning pipila lang ka dangaw nga nag-ulang
Sa iya ug sa akong nahimutangan.
Mihuyop ang huyohoy. Ang tamsi milupad.
Ug karon maoy akong gipangandoy
Nga kon mobatog siya pag-usab
Unta adto sa usa ka gamayng sanga
Sa akong kamingaw.


-- URIAS A. ALMAGRO, M.D.
New Berlin, Wisconsin, USA

panglima dua pula*

Gipangitlog sa dragong si Tumang Kaanyag
Ang iyang kamaguwangang dragon sa isla sa Makasaitan*
Tungod sa kalipay sa iyang dragong bana nga si Tumang Kabuotan
Nagpanday gilayon siyag labing dako nga kampilan
Ug nitugpa ang pak-ang mga pulong sa igmat nga mga dalunggan
Sa magbabarang nga si dragon Tumang Kasakit.
Nagluto gilayon siya sa labing itom nga hilo
Alang mapahid sa suwab sa maong sundang
Ug nasimhot ang maong humot nga taho sa pislat nga ilong
Sa labing gamhanan nga tambalang si dragon Tumang Kaisog
Ug nagluto siyag lana alang mahabak sa anak
Sa banggiitang magtiayon
Iyang gi-apilan sa Tumang Ka La nga dugo sa iyang banggitang apo
Nga si dragon Tumang Kapintas
Ug iyang nakita pagkaluto sa maong lana
Ang nagbukalbukal nga bulok sa Tumang Kapula
Mao nga pagkabuak sa pughak sa gibantog nga itlog
Ug paggimaw sa ulo sa piso sa Tuman Kapulang dragon
Giputos sa Tumang Kalipay ang tibuok tribu sa mga dragong Iranun!*

___________________ _______________________________

* Panglima: pangulo sa balangay o sa mga sundalo.
* Dua: duha
* Makasaitan: ang karaang tawag sa mga Iranun og Sama sa isla sa Mactan.
* Saitan: gamhanang mga kalag alang sa mga Iranun ug Sama.

* Iranun/Ilanun: labing bangis nga mga pirata sa Asia. Lanun ang tawag sa mga Malay sa mga pirata pahinungod sa mga Iranun.
* Sama: ang karaang pangalan sa mga Badjao; bangis nga mga pirata og ang namuhat sa sakayang garay nga giilang labing tulin nga sakayang pangdagat sa tibuok kalibotan sa panahong wala pa maimbento ang sakayang de makina.


-- LEO BOB FLORES
Bukit Batok, Singapore

ang pagsaw’p

Ang adlaw gasandig
Sa kinatas-ang suok
Sa langit. (Tingali mao
Kana ng kinatung-an
Sa kawanangan
Kay ang butang
Nga way kahumanan
Tanan dapit niini
Mahimong tunga-tunga)
Sa mata'g pitik sa rilo,
Ang adlaw mora'g gikastigo,
Mao nga hinay-hinay,
Kining nadalin-as
Padu'ng sa ubos
Ngadto sa sawpanan.
Niuwan pa gyod,
Misamot kadalin-as
Ang basang langit.
Natagak ra gyod
Ang paugat nga adlaw,
Ngadto luyo sa mga baw’d
Ug hilom nga mitunga
Ang buwan-- ang pikas
Nga tumoy sa kilohan.


-- BAL MARSIUS VALDEHUEZA
Cebu City, Philippines

nagdilaab

Ang payaw
Diin ang tandayag*
Gialirongan sa mga
Lumbalumba* nga nagdula
Sa ilang laway
Nga naputos sa hulagway
Sa kalayong nagsayaw.
Nagdilaab ang balay
Diin nagkanaas ang
Mga pultahan nga gisirad-an
Sa nanglabayng panahon
Nga dugay nang gipupho
Sa kamatayon.
Nagdilaab ang wanang
Diin ang hugyaw
Sa mga anghel
Gisapawan sa kukabildo
Sa mga sagbot
Nga sa yuta nidulot.
Bisbisi sa tubig ang payaw
Bungkaga ang balay
Ug ibta ang sagbot sa wanang
Aron kining kalayo
Dili makatultol dinhi
Sa nagkatay nga dilaab
Nga gustong molamoy
Sa akong kinatawo.

_____________________________
Tandayag: whale
Lumbalumba: dolphin


-- MARIA VICTORIA BELTRAN
Cebu City, Philippines

giatubang ug gitubag nako si gauguin

D'où Venons Nous?

Sa sinugdanan, ang tingog
Sa kahidlaw nga nisubang ug

Nanamkon sa adlaw. Lawod
Sa lapok ang kangitngit sulod

Sa sabakan. Dayon nibuhagay—
Kagutom, kauhaw, kalaay…

Mailhan ug matultolan ra ta
Sa sugwak sa isig usa ka uha.


Que Sommes Nous?

Galanog ang lilo ug lit-ad sa bawod,
Nihapak ug nisuyop nato ngadto sa kahiladman

Tugkad ug umod sa buhilaman hangtod

Ang bulok sa atong kahimatngon
Nagmugna’g ata sa kugita. Ihalas: kapupud-an
Diin kita katag pa sa balas sa baybayon.


Où Allons Nous?

Tana, adto ta sa utlanan sa kamingaw
Lapaw sa lapyahan sa kilum-kilom
ug tampi sa nagtaob nga bangaw.
Magtinghaya ta sa gatas sa kahilom.

-- MICHAEL U. OBENIETA

Topeka, Kansas, USA

nalibog si botsoy

Makabuang ning cultural difference.
Diri sa Middle East, kinahanglan
nga ang lalaki bungoton, bisag nipis lang,
aron kuno di masaypang babaye.

Pero nakahinumdom ko kaniadto
sa among ROTC nga kon naa kay bigote
inig-inspection, 10 demerits dayon
kay kuno imong nawong morag bilat.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dubai, United Arab Emirates

nirvana sa habak sa balak

Puthaw kang gipanganak sa akong tampihak.
Mugnaon ko ikaw sa dagway sa usa ka mangtas
Sa awaaw nakong kalag, ako nagpaninggit:
Dili mo ikalingo-lingo ang puthawng pamalibad,
Kay ako di malisang bisan nagpangusmo ang Armaggedon
Sa atong pagkahiusa. Sa akong binaksang kumagko,
Sa yawyaw sa akong mga ngabil,
Dili masubay ang gilawmon sa puthawng mga gutlo.
Kanus-a gilikosan sa nawatas-watas nga dagway
Ang hangin taliwa sa nagpangamay nga wanang?
Ihimugso ko ikaw silbing tubag sa daghang kalibog.
Isawsaw ko sa Suba Styx ang wala mong tiil.
Sinubhan ka sa putling kalipay,
Larawan ka sa babayeng ulay
Aron mahimong aretes ang mga yamog
Ilawom sa nipis nga kubal sa imong lapalapa
Aso ka lamang nga nagdakop-dakop sa kalag,
Aso sa puthaw, puthaw sa aso
Nga giilogan sa mga lumilihok sa taknang mahilom
Sa daghang higayon, usa ako ka karnerong gutom
Puthaw kang mahibalik sa akong sabakan
Sa liboan kong kangitngit. Sulod, sulod,
Sa nagbuntaog kong puthawng himaya
Puthaw kang ipana sa surreal kong kagabhion
Ug mogawas kang masigang anino.
Oo, anino sa usa ka puthawng damgo.
Samtang padayon akong magkatawa
Nga blangkong mag-atubang sa puthaw kong ulo.

-- OMAR KHALID
Medellin, Cebu

bansay-bansay sa pagkasalamangkero

(yukbo kang Don Pag-usara)

Kining akong balak alang lamang
Sa mga dagkog kuto.
Ang buot gayod nakong ipairok ipakuot
Alang gayod sa adunay bukas nga utok.

Kining akong gamay nga balak
Magtuki sa banog.
Igmata ang inyong mga mata mga higala
Kay buhaton ko kini'g itlog:
Banog = buang = yabag = bayag = itlog!

Kining akong balak yukbo sa mga libat
Ayaw kamo'g kabalaka kay dili kini bahin sa bilat
Kining akong balak simbolo lamang sa naghibat nga otin
Apan tungod kay ako disipulo ni Don Balakero
Metapora gayod kini sa nag-utog nga labing dakong tino!


-- LEO BOB FLORES
Bukit Batok, Singapore

duha ka hangad nga haiku

Ulan miawit--
nakatilaw ang adlaw
sa dag-om karon.

Duha ka pati
padayong paibabaw,
nangitas' adlaw.


-- KEVIN A. LAGUNDA
Cebu City, Philippines

chalk dust

Kinsa'y magtuo nga,
Niadtong buntaga,
Ang chalk dust,
Nga naa ron sa saw’g,
Mao ang Theory of Relativity,
O ang balak nga gisuwat
Niadtong Enero,
Dili na ni mao,
Ang pino nga agi ni Mam,
Ang duot nga sinuwatan ni Sir,
O ang gakurog nga agi sa akong classmate.
Karon chalk dust na lamang.
Kanang mga butanga,
Nga gisilhig-silhig ni Tikoy,
Kay nanglupad na sa hangin.


-- BAL MARSIUS VALDEHUEZA
Cebu City, Philippines

tagawtaw sa kumare kong musikera kabahin sa pranses niyang bana-bana

Mihangyo ka nga kon sa Pinas na tang duha,
Kuyog-kuyog ta. Ingon ka, Ne me quitte pas.

Ne me quitte pas sa imong (budlat nga) mata—
Tabisay imong laway nya nagpanglad-ok pa

Nya nitihol og Garota de Ipanema
Dihang gisugat ta sa akong dalagita.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dubai, United Arab Emirates

ars tarikia

(alang kaninyo bungotong mga higala)

Sa wala pa ko molupad padung diris Singapura
Hait kaayo ang baraw nga gitisok
Sa akong asawa ngari sa akong utok:
Ang imong kalipay anaa ra sa imong mga kamot.

Mao nga nagpahibalo lang kaninyo mga igsoon
Bisan nag-inusara lamang ako karon
Wala ako maghabak sa kamingaw
Tungod kay matag abot sa mga adlaw nga gutomon akog unod
Mokaon akog bahaw suwa ang init nga tinai sa manok
Mga manok nga hinukad sa naghukas nga magazine.
Pastilan! kalami aning mokaon kitag tinai nga magkinamot
Suwa sa bahaw sa mga unod nga gipangtuhog
Sa hait nga laraw nga sa akong utok nagsigeg nagtaup!


-- LEO BOB FLORES

Bukit Batok, Singapore

akto sirko-balintong sa ikatulong sugo

Balikos iyang panguros
sa nasaksihang' kalit nipasugwak
sa iyang balikas-- Yawaa ka!--
ngadto sa iyang bana

nga naigking lupig pa’y buko-buko
gidakdakan og kampana samtang
gikabay-an ang dalagitang katabang

nga hapit na mabungol sa bahad
lugway sa ga-ungol ug galaway
nga ambahan sa iyang amo--
Omaygad, omaygad…


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

dili kaayo tihik ang swerti dinhi sa mga wa hikabsi

(sa among katabang kaniadto nga nag-domestic helper)

Silingan ra man diay ta ining higayona.
Dinhi’s laing dapit, wa dayon ko nimo
Kabantay kay bag-o ra man gud kong
Ninglalin. Nabag-ohan ko, kay ka gubot
Ba sad ato akong gipuy-an sa una oy,
Didto sa Hipodromo, bisa’g kinsa lang
Ang manaka; mangingilad ug kawatan
Magpulipuli lang sa kalisdanan – na,
Maayo ra gyod nga akong gilakangan,
Ug wa na lang ko mananghid og tarong
Ni manang, di tungod wa koy ikaabang,
Naglikay ko anang magsentimental
Na’g paningil to siya, suklia’g bakho
Ang atong kaayo sa una kay maayo
Na lang ang tabang makasalbar kuno
Sa iyang anak nga mora’g gimino kay
Kapin na sa walo ka tuig nagbalikbalik
Og eskwela pagkamaestra. Ako na lang
Gibilin ang katapusan nakong arkila
Sa iyang lamesa, ug nilupad ko dayon
Nga way tinguhang mopauli pa, paingon
Dinhi abay sa pamasing mahuptan nako
Ang tumoy sa bangaw nga naglutaw
Kuno sa dugos ug gatas nga gitupsan
Sa mga langyaw. Nagdugay pa gyod ko
Sa akong pagkatarok didto basin maapil
Ko’g katabas sa dimalas sa mga posting
Puthaw ug barandilya nga mora’g bugaw
Daplin’s San Carlos, masu’d ko’s sako adtong
Mga igmat pa’s kipat sa mga suga sa pelaez,
Sanciangko ug Colon nga halos nag-alirong
Sa kagabhion ug naghuwat sa pagbukal’s
sabaw nga gitak-ang sa ilang mga pus-on.
Didto na tingali ko punita sa timbangan
Sa kamagayan kon wa pa ko hiapsi nimo,
Minarkaha'g kinilo bahala’g mangabahaw
Nga linugaw sa presinto’s Mabolo. Pastilan,
Silingan ra man diay ta dinhi sa Hongkong.
Nakamatikod ko, pareho ra ka sa akong
silingang sakang sa atbang, motimbaya,
bisan og matag kidhat lang mi magkita.


-- NOEL D. RAMA
Clinton, Maryland, USA

istorya sa hangin

Lagi…
Aw…
Mao gy od!
Basin!
Bitaw…
Ngano god?
Ow?
Baya…
Mao na!
Tingali…
Kaha?
Mao ba?
Syaro pod!
Unya…
Ha?
Dayon…
Sunod…


-- TERESITA PEÑA
Bangkok, Thailand

mga manglilimos

paminaw sa pag-ampo
sa nagkutoyng tiyan
sa babayeng tiguwang
nagtikuko sa kilid
sa simbahan sa sto. rosario

talinis ang tingog
sa way timik ug abling palad
mopalanog ug

igong makabungog
sa mga nagsusapinday
sa kalsadang pusgay
ug puno sa mga libaong.


-- KEVIN A. LAGUNDA
Mandaue City, Cebu, Philippines

duha ka banggiitang bulakbol

"All genius varies thus. Devils are various. Angels are all alike."
-- William Blake

















Si Picasso wa kahumag eskwela sa elementarya
kay ingon niya, ang iyang tan-aw sa numero 7
ilong sa tawong gibitay patuwad. Nahimo siyang
bantogan nga pintor, ug kapin na sa 90 ang iyang edad
pagkamatay. Diha koy silingan nga wa say hilig sa math
mao nga wa sab kasugakod sa mababang paaralan.
Ang nakalahi lang niya kang Picasso kay sayo siyang
namatay. Wa pa man tingali to siyay 30 anyos.
Gibanhigan siya sa kalakin-an sa among dapit, dayon
gibunalbunalan. Ang iyaha giputol unya gipaugom
niya samtang nagtinga siya. Serial rapist man god
ang kanahan. Ingon niya, bisag unsaon niyag sil-ip
sa numero 3, ang iyang makit-an babayeng naghigda
patakilid, nga sa kahinanok wa kaalinggat nga diay
miawas ang nag-ugdong tutoy nga daw nangamay.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dubai, United Arab Emirates

balak bahin sa akong balak

Niay akong gamayng putos
Ihatag ko kanimo. Ingon ra ang gidak-on
Sa usa ka kamot nga nagkumkom.
Wa ko butangi og imong ngalan, kay kon
Di ka mahiuyon, imo mang katungod
Nga ihiklin ug balibaran.
Apan, una sa ngatanan, imo kini,
Ikaw, ug di na ako, ang tinuod nga tag-iya.
Ukba kini kon adto ka na
Sa balay sa kahilom, kon tua ka na
Sa suok sa pag-inusara. Daghan kaayo
Ang buot kong ipuno niini. Kay sa giingon
Sa karaang Insik nga magbabalak
Dunay may napulo ka libo ka mga butang
Ning gipuy-an tang kalibutan.
Ayaw na akog pangitaa aron sultihan pa
Bahin sa sulod. Kay kana ako nang
Nahibaw-an. Dili kini sama
Sa panyo sa madyikiro nga dunay
Mobutho pagkalit nga puting salampati.
Dili kini usa ka gamayng antulang
Diin sa iyang sulod imong hikaplagan
Ang usa ka perlas. Usa lang kini
Ka bunga nga nahinog
Sa punga sa akong pagpaninguha
Ug napulak ning imong atubangan.
Wa ka magdahom niini, wa mo kini paabota.
Apan imong gipunit. Ug karon
Ikaw ra ug way lain ang mahibalo
Pagtilaw ug paghukom
Kon unsa ang lami nga iyang gipanag-iya.


-- URIAS A. ALMAGRO, M.D.
New Berlin, Wisconsin, U.S.A.

unsa akong buot isugyot sa terorista

Pakiglamano sa pungkol. Pustaan pa, kulba-
hinam gyod ang iyang itug-an sukad nasibya
iyang pagsakmit sa unang ganti sa tigi sa pagkaplag
sa labing maayo mohimalad. Bitaw, pwera buyag,
di baya lisod dawaton nga kasaligan uroy pod
bisan kanang putol ang kamot. (Gani, wala gyod
siya moangkon nga pakyas iyang salamangka
sa dihang dili salampati apan usa ka cobra
ang nilugwa sa iyang kawo, kalit lang niukob
sa iyang braso.) Hinumdomi nga bisan ngiob
ang tinutokan sa taga-Thebes nga si Tiresias,
tin-aw ang iyang mga tagna ug wa’y kalas
ang iyang tambag. Paminawa ra ang iyang
gisulti, sigon sa gisulat ni Lucian, dihang
siya gipangutana didto sa Hades kon unsa lagi
ang maayong paagi sa pagpakabuhi: “Kalimti
ang mga pilosopo ug ang ilang mga metapisika.”
Kon yano ra kuno ka, dili ka na mag-alingasa.

Nan, unsa kaha kon atong suwaya’g sunod
Ang pamatuod sa horoscope (“Ayaw pangluod
Kon di dayon nimo makab-ot ang katumanan
Sa imong damgo. Pangita sa kasamtangan
Og laing kalingawan.”). Pastilan, kon pareho pa mo
Sa akong higalang higal, adto dayon ka ora mismo
Uraray sa bukton sa iyang suking masahista.
Lingaw pod kuno ikaestorya ning babayhana.
Sama ba ni Scheherazade. Maayong mohinol
Ug mowakli sa tanang gibating kangulngol--
Kalaay, kadulom sa pagsabot, ug kapungot
Sa pula’g mata nga nagwara-wara og sanggot.
Bitaw, samot kabug-at ang dughan kon ikaw
Sa imong pagtuo mao’y nag-alsa’g tagbaw
Sa tibuok kalibotan. Kon ikaw nabungol na
Sa nabagtok nga atuli sa bisan unsang idyolohiya,
Pastilan, nunot gyod nimo apil ang mga bakol.
Kon palaran ka, hala, pakiglamano sa pungkol.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA