bakho sa hinigugma ni salayaw

i. kansiyon sa tawong lasangnon
Paminaw kamo, kamong mga labang* nga nagtago
Sa binag-ong pangaw*
Kamong nagpakaaron-ingnong pula ang mga ngabil
Kamong tigbagting sa lingganay
Kamong nagtabisay ang laway sa pasunding sa mga inosente
Ang akong dasang* mamahimong bakho karong gabii
Pakuratan ko ang kable sa inyong mga kuryente
Mokayaw sa nagtuliyok, nagsigyab ninyong mga kalye
Ako si Animay, ako ang maalamong babaye
Nagpakabatid lamang sa pakigsuod sa lasang
Mokulo ang itlog sa inyong mga puthawng sakyanan
Mahun-ag ang habog ninyong mga katedral
Kataw-an ko lang ang basahonan sa inyong alamag
Ay, kamong mga tampalasan!
Kamong mga hininginlan ni Makaako*
Unsay mahimo sa giwara-wara ninyong santilmong kahayag?
Diin papason lamang kana sa nagbaga kong luha
Pangandam kamo, kay inighagtok sa tungang gabii
Sabyagan ko sa makapasong tilad
Ang kagamhanan sa inyong mga kilay
Ug imakuli ko kaninyo
Ang yutang pagatugsaran sa inyong mga tiil
Mobakho sab kamo, sama kanako:
Inda kang dasang sa makaginhawa*
Ay, kamong mga berdugo sa kangitngit
Pasagdi ninyong mangluno og
Mga tanghagang yamog
Ang kinumo sa Bulalacao, Pokanin ug Pangalkagan*
Ay, mga diwatang manluluwas sa among kaliwatan
Pasagdi ninyong mangalibwag ang tulisok
Sa liboan ka mga lagong
Sa gabii sa kasuko sa akong dasang
Nasayod na ang mahamis nga mga bato sa pangpang
Ang kabalaan sa among mga panumpa
Diin ba nagagikan ang bakakon ninyong sigyab?
Nahisama kamo sa mangingilad nga manalagna
Kun susama sa talawang mesiyas
Gipasibantog ninyo ang buhilamang mahayag
Ay, matunaw lamang kana sa akong pagsulirab
Di ba hinambog lang ang pagpangandoy sa udtong tutok
Paminaw, O malinglahong Batik
Paminaw kamo, kamong talawang mga manggugubat
Kamong mga hangol ang kalag
Ako ang tingog sa gugma…

ii. gininhawa, inalisngaw, ug bahakhak sa lapok
Nahigmata ako usa ka buntag
Nga walay kapuslanan ang hinugangkol sa
Lantoy, kudlung, pituh ug buray-dipay*
Mibiya ka, akong Salayaw
Nahanaw kang gitangag sa buhawi
Dili na ko mokiay pa sa basal sa gangsah*
Sukad karon, pangitaon ko ang anino mo sa alang*
Di ba sa bukton mo, ako ang tigpana nga baganining?*
Ikaw ang kalibotan kong kalab-oton
Ang pagkawala mo, ikamatay ko
Ug sa mga daklit nga kuliton ko na usab
Sa buko sa kawayan, ang mga berso sa akong kahinug-o
Inanay kang molutaw sa prismo sa akong luha
Ug sab-ongan mo na usab ako og saag nga mga bulak
Ay, sa hapyod sa imong halok ug gakos
Dili na ako mobakho
Ako ang balaang rayna sa sa imong kagamhanan
Mabati ko ang hagawhaw sa langob ni Mulat
Tungod kay kagahapon, siya ang espiritung nagpasundayag
Naka-igya sa kanmi balay
Mopahulay ka sa akong tagoangkan, o akong minahal—
Ako ang sapa-sapa nga tinubdan sa mga tawong maisog
Kon nadungog mo lang unta ang akong pangilaba
Sa sawumsom, paaboton ko ang imong pagpauli
Ug subli tang saulogon ang atong panagdulog
Gabii na, Salayaw… gabii na akong minahal…

iii. kon unsaon pagtutok sa luspad nga kahayag sa Buwan
Alingisig na ang rap sa bidyoke
Giyarok na nila ang akong kahiubos
Ug nanagsayaw sila sa lingagngagan sa gabii
Ang kiat nga mga mata sa mga ngiwngiw
Ania na sila, ania na ang huwabong mga magbabalak
Kay wa gani sila makahubad sa sinultihan sa mga bituon
Tuhirig ang ilang mga lakang, lakang, lakang—
Sila ang mga palahubog nga nagbandilyo og makahilong kulihad
Ang kagabhion nga giharanaan lamang kaniadto
Sa mga tuko ug kuwaknit
Wala na, naabo na sa kasaysayang
Gipahiluna sa mga estante sa giagup-opan nilang mga museyo
Nakabiya na ang saag nga gangis
Kay giluod sa gininhawa sa panghugasan
Ang panagdumog sa kaigat ug kabiga gidala-dala
Sa alimpulos sa tigi sa kinagayay sa
Hambogerong dolyar ug pesong makililimos
Salayaw, ikaw na lang ang nahibiling balaan
Sa buhilaman sa mga hungog
Ayaw pagkuray sa panghadlok
Naglibog ka? Magpaanod ka ba sa sulog?
Inudnod ka nila sa lapok
Tanang adunay kinabuhi, mangadunot
Walay makalugnot
Ug kinsa ang pagadihogan nga bag-ong
Tiglitok sa buluhaton ni Ginaw Bilog*?
Gisukod na sa balaang panudlakan ang agumon*
Luwasa ang kaliwatan batok sa mga damuong*
Balik, Salayaw, balik sa atong guraan*!
Ayawg kasulaw sa makalibat nga kahayag
Pasagdan mo bang ang giampingang
Budaya* ilogon ug himoong butang sa panamastamas?
Magpadala ka ba sa ilang bahakhak?
Di ba nga karudwa* man kana sa kamatayon?
Salayaw, balik ug lukata ang atong mga saad
Paaboton ka sa amihan ug biyuos sa orkidyas
Ug dungan natong tubagon ang tigmo sa
Mga bituon, dungan kitang mangindahay sa kawalaan
Sa gingharian sa atong gugma. Giampingan ko
Hangtod karon ang panulundong tumon*
Tungod kay nasayod ko, kini ang ikalipay mo
Ako si Animay, ang imong sinaaran
Balik na ug lab-ason ta ang
Sabakan sa atong gugma
Ug sa tanang pulang bulak
Malantaw nila ang kabalaan
Sa hiniusang katahoman sa atong mga gakos
Ug ang mga anak ta mamahimong alibangbang
Kita ang maisog nga mga ulipon sa saad nga gibug-os
Ug dungan nga maalim ang atong mga samad ug pangos…

_____________________________________________
* Salayaw: Usa sa upat ka Mangyan nga gipadala niadtong 1904 sa mga Amerikano sa gipahigayon nga St. Louis Exposition sa St. Louis, Missouri, U.S.A kauban ang uban pang mga lumad sa Pilipinas. Ang uban pang kauban ni Salayaw mao sila si Kabesa Sabong nga maoy pangulo, Sinhigan, Daliwnan, ug Karyo. Wala hisayri sa ilang banay kon nganong sila ‘gidagit’ sa mga Amerikano. Tungod sa naghingaping kamingaw, nagmugna silag sulat pinaagi sa buko sa kawayan ug gipadala kini sa ilang mga pamilya pinaagi sa mga Amerikano nga nagdumala kanila. Apan wa kini mahiabot sa mga hingtungdan sa wa hisayring hinungdan. Ang ‘ambahan’ mao ang lumadnong matang sa pamalak nga Mangyan.
* labang: Daotang espiritu
* pangaw: Pagsilot pinaagi sa pagpiit sa tiil sa sad-an ginamit ang duha ka kahoy.
* dasang: Pamalak nga kaamgid sa elehiya sa Iningles
* Makaako: Labawng Diyos sa tribung Hanunoo Mangyan
* Inda kang dasang sa makaginhawa: Maoy tuyo sa balak ko nga magpahayag. (pinulongang Mangyan)
* Bulalacao, Pokanin ug Pangalkagan: Mga dapit sa Mindoro nga dunay konsentrasyon sa mga Mangyan.
* batik: Ngalan sa usa ka hugpong sa mga bituon
* buray-dipay: Mga instrumentong pangmusika sa mga Mangyan
* gangsah: Lumadnong tambol nga gama sa bronse
* alang: Payag nga giingong pinuy-anan sa mga Diyos
* baganining: Babayeng manggugubat
* Naka-igya sa kanmi balay: Natulog siya sa atong panimalay (pinulongang Mangyan)

* Ginaw Bilog: Kontemporaryong magbabalak Mangyan nga batid sa ambahan
* panudlakan: Pangulo sa Hanunoo Mangyan nga may gibatonang gahom
* agumon: Sa kulturang Mangyan, paghatag og serbisyo sa kaslonon nga ulitawo ngadto sa iyang mga uganganon
* damuong: Langyaw
* guraan: Komunidad sa mga Iraya Mangyan, sagad grupo sa tagnapulo ka balay kun sinarekked.
* Budaya: Kultura

* karudwa: Espiritu sa namatay

* panulundong tumon: Puting tela, sa kulturang Mangyan simbolo sa pagkabirhen sa babaye
_______________________________________________

-- OMAR KHALID
Medellin, Cebu, Philippines

pasidaan

sa ubos sa walang bahin sa lawanit
nga pultahan sa gusbat ug abogon
nga payag sa utlanan sa lungsod
kinawatkawat nga gidrowing sa bata
ang iyang nawong inigkahamtong niya
sama nga wa siyay laing gipangandoy
wa lang siya masayod nga sayon ra
unta kaayong maangkon ang pagtugot
sa tagbalay tungod kay ampay niya
ang kahumot sa tisas ug usab dili siya
ihalas sa mga sudlanan ug gawsanan
ug sa timaan sa handurawng tinagidyot
nga gipang-apod-apod alang sa dili-
kabayrang kahimuot ni Kamatayon

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Koror, Palau

text sa managtiayon

Hapon na.
Nag-text ang akong bana.

"Day, ari na, kay wa na koy
Ikapalit og donut."

Akong gibawsan:
"Panaghoy na lang diha,
Kay hapit na ko moanha."

Soooo. Soooo. Soooo.
"Nindot ba ang akong taghoy?"

"Maayo sab.
Morag hungaw lang."

Tubag niya: "morag bitin
Nga nangitlog no?" Soooo.

(Akong hunahuna:
morag di na ni matapos da.)

Text kog balik:
"Morag nangutot, ang imong taghoy,
Og ligngin..."

(Wa na ko tubaga.
Da, hunong lagi.)

Beep. Beep.

"Dali na ngari, Day.
Nag-uwan na."

-- MILAGROS T. DUMDUM

Talisay City, Cebu, Philippines

paghikita niadtong giuban nga tigulang nga lalaki nga ang kasugiran mihulad sa banikanhong mga balili

(hubad sa balak ni Li Po)

Human sa bino, migawas ako ngadto sa mga basakan,
nagsuroysuroy sa hawan nga banika-– nagkanta,

nangutana sa akong kaugalingon giunsa nga ang berde’ng mga balili
nahimo’ng usa ka giuban nga tigulang nga lalaki.

Apan dihang nagtan-aw ako ngadto sa usa ka masin-ag nga salamin,
Ako siya’ng nakit-an usab sa napalya kong mga buhok.

Ang kahumot sa bulak daw mibadlong kanako.
Gipasagdan kong ang kagul-anan mibiya, ug miatubang sa mga hangin sa silangan.

Gihubad ni:
-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

kahilom

tigumon nako ang kahilom
sa akong lawak, unya akong tipigan

sa akong alimpatakan ug sa mga adlaw

nga igo ra intaw’ng molabay,

magkaanam kini'g kadaghan
hangtod nga moawas, mangita'g

kagawsan, ug manglusot kini

sa akong mata, sa akong ilong, sa akong baba,

sa akong mga tudlo, sa papel hangtod

manggamot, manalingsing kini'g

laing kahilom diha sa imong gibasa

-- JONA B. BERING
Tuburan, Cebu, Philippines

bahandi sa mananggiti

Dili baya talagsaon ang iyang pagtempla sa tungog
Bisan hangtod karon gisigehan pag lalis sa mga palahubog.
Tanang salamangkero parehas nga may pangamot
Lihirong manghinol sa salampati sa sibot.
Dili sab talagsaon ang iyang kabatid pagtikang sa hakhak
Duha ka dekada na niyang gibantok sa pagsaka-kanaog.
Tanang eskrimador parehas rang may lapalapang di mokurog
Estokadang de numero makalibat makabulhog
Yano lang sab ang kaigmat sa iyang kasikas matag buntag-hapon
Sa kakukig kapiskay, way kusmod, way pangluod
Tanang iring banbanon magpasiplat sa inun-onang libod
Sa kakigmat, di mamatikdan ang inampingang mga lihok

Sila maayong pagkalibog sa tigmo sa suwab sa iyang sanggot
Apan ang tinagoan masayran kon matugkad mo na ang gilay-on
Taliwa sa perkusyong sonata sa pitlagong ug sa purol nga buslot.

-- OMAR KHALID
Medellin, Cebu, Philippines

bagyo

Sa akong kauhaw
Gisuyop nako ang hangin
Apan kini nahimong baha
Nga mibuswak
Sa akong mga mata.

-- MILAGROS T. DUMDUM

Talisay City, Cebu, Philippines

ang gisaligan nga kasingkasing

ang iyang timon
nabali

ang iyang sakayan
nasalaag

wala siya'y gibuhat
sa dihang

miabre ang dakong
baba sa balod

walay gibasol
ang tumang kahilom

gihatag lang niya
ang alang sa kasubo

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

isla sa bantayan

puti perlas ang mga balas
gigkanon mahagwaon ang mga balod
samtang gisabak kong lumad maanyag
sirena/kapikas diwanag

-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

namulong ang katulogon

kamatayon aduna ka bay amahan
nga maisip mong imoha ra kay
ako wa gani wa koy panumdoman
kabahin sa pagkahimugso o sa
pagkabata o sa kabatan-on bisan
tuod matag karon ug unya tingali
maabtan mo ako sa bisan asang
dapit ingon nga kini idulot usab
kanimo sa kataposang adlaw sa
umaabot apan dugay na intawon
kaayo nga nahitabo ni gani ikaw
mismo wa ra kaalinggat nga ang
kahadlok ko kanimo hagbay rang
napapas sa akong panumdoman

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Koror, Palau

mga butang

(hubad sa balak ni Jorge Luis Borges)

Ang akong sungkod, ang sensiyo sa akong bulsa, ang hugpong sa mga yawi,
Ang matinahurong kandado, ang nalangang mga nota
Nga ang pipila ka adlaw nga nahibilin kanako wa nay hipalgang panahon
Pagbasa, ang mga baraha, ang ibabaw sa lamisa,
Usa ka libro, nga piit nga gilunip sa iyang mga panid ang nalawos
Nga violeta, usa ka bantayog alang sa kahaponon
Nga sa way pagduda dili mahimong hikalimtan, apan karon ningkalimtan,
Ang salamin didto sa kasadpan diin ang usa ka pula’ng pagsilang sa adlaw
Nagdilaab sa iyang ilusyon. Pipila man ka mga butang,
Mga files, mga bakanan, mga mapa, mga baso sa bino, mga lansang,
Nga nag-alagad kanato sama sa mga ulipon nga way pagtingog bisa’g usa ka pulong,
Mga buta ug maong kahibulongan sa pagkamanggiulawon.
Magpadayon sila’ng mabuhi bisan human sa atong pagkahanaw;
Ug sila wa gyu’y kasayoran nga kita mibiya na.

Gihubad ni:
-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

kamras nga laylay sa kalaay

Tingkatulog na. Ikaw, balak nga budlat

gabuy-od sa hawla sa akong paghinuwat,

kanus-a mo ako dagiton aron kita dungan

pagbatog diha sa mga pilok sa sidlakan?

-- MICHAEL U. OBENIETA

Topeka, Kansas, USA

hamubong kalipay

daklit nga hulagway
sa duha ka anino diha sa sakayan
nga ilang gidungan pagbugsay
wala damha ang lilo gikan
sa tunga sa lawod diin sila nalunod
ug unya nabanlas sa hunasan sa kalimot
diin ang inagulo sa kahidlaw naumod

nagpaabot ang orasan
pagsingil sa ilang bayranan


-- GENALYN G. OMAPAS
Cebu City, Philippines

nahigmata

Nagdamgo si Anita
og Insik nga bana
nga maghatag niya
og daghang kwarta
apan nasayop siya;
ang gipiyal kaniya
wala'y lain kini ra:
kasilyas ug kusina.

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

ting-init: berano

Mga dandelyon mikatap nakigligiray sa mga alibangbang
sa daplin sa Highway 54 sa Covington
Nag-utnga mga dahon
samtang gisilaban sa udtong tutok
Ugang mga tutonlan misuyop
sa mga tubod sa kaigang
samtang mga saop ug piyado nanunog
sa mga kogon sa nagpanilap nga hulaw sa Tominjao


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

pagdaginot

(hubad sa Iningles ni W.S. Merwin)

Dili na kinahanglang buk-on pa ang salamin.
Ania ang napusgayng nawong,
Paigo alang sa pito ka tuig nga pag-antos.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Koror, Palau

ang gitara

(hubad sa balak ni Federico Garcia Lorca)

Ang gitara
misugod sa iyang paghilak.
Ang mga baso sa bino sa kaadlawon
nangapusgay.
Ang gitara
misugod sa iyang paghilak.
Way pulos
Nga kini pahilomon.
Imposible
Nga kini pahilomon.
Mohilak kini nga sum-ol,
sama nga ang tubig mohilak,
sama nga ang hangin mohilak
tabok sa wanang sa mga niyebe.
Imposible
nga kini pahilomon.
Mohilak kini
alang sa halayo’ng mga butang.
Balas nga gikan sa mainit nga Habagatan
nga nangayo og puti’ng mga camellia.
Mihilak kini, gapasan nga way puntariya,
gabii nga way kabuntagon,
Ug ang una’ng langgam
nga namatay sa sanga.
O gitara!
Kasingkasing nga nasamdan nga mortal
sa lima ka mga espada.

Gihubad ni:
-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

usa ka bahaw nga sanglitanan labaw sa lawom nga kagutom sa atong kapupod-an

Mokayab ang mga paak apan bukog sa damgo ra ang ibayaw

Samtang maghangak ang mga alimango sa atong alimungaw.

-- MICHAEL U. OBENIETA

Topeka, Kansas, USA

habal-habal

bisan wala magkaila kitang duha ania nagkauban

sa habal-habal gilambid ang atong nahunahunaan
kon unsang pahumot ang akong gigamit
kon asang eskina ihunong mo ako og kalit
kining akong buhok sa imong aping gahatod og mga halok
may kamingaw bang miungot sa imong liog morag tunok
ug ikaw tingali wala masayod nga samtang kita gapadulong
gisubay pod nako og suway ang kurbada sa imong nawong
ug sa pag-untol sa ligid kinsang dughan ang mabag-id
kang kinsang pagbati ang masaag pagtungas sa bakilid

-- GENALYN G. OMAPAS

Cebu City, Philippines

pungpong sa kalipay

sama sa mga bulahan
usahay magpungpong ang kalipay
apan sama usab sa mga sagbot
mokuyanap ang kaligutgot

ug sa madugay ang tanan
maandan ra gyod niya

masugdan ra pod niya

ang pagpaanod-anod
hangtod mahimo siyang

usa ka gaan kaayo

nga panganod


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

skype

nagsud-ong ako karon kanimo
gilimata sa nangumosta mong pahiyom
mahikap ko ang warawara sa linya sa kamingaw
sa nahiwasang tabil sa atong masigka-alindasay
(gahapon pang gihatod mo ako sa mactan)
nan, karon, ablihi ug sirhi ang haduol gilay-on
tali sa kasingkasing ta


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

pangutana

Pangutan-a ang bato
kon unsa na kadugay ang iyang paghikatulog
ug unsa ang iyang mga gidamgo

Pangutan-a ang pultahan
kon kapila na siya ablihi ug kapila siya sirhi
sa tibuok niyang kinabuhi

Pangutan-a ang mata
kon kapila siya motutok ug kapila siya mamilok
sa iyang pagsud-ong sa bughaw nga langit

Pangutan-a ang mga butang ning kalibotan
ug tingali, tingali sa napulo ka libo ka mga pangutana
makadawat ka og usa ka tubag

-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

sa laing lapyahan

Sakura desu ka?

Nindot na untang pangkutluon
ang mga nag-ikid-ikid

nga mga cherry blossoms sa Hiroshima.

Magkat-on na unta ko pagbalanse

sa bisikleta nga akong sakyan padulong

sa Kambara Kisen, ug didto na unta nako

sugdan pagtapak-tapak ang mga pisa

sa akong mga damgo guyod ang mga baroto

nga mag hatod nako og yen.

Lami na unta tagamtamon ang bino

nga tinahod didto sa Hokkaido.
Moshi moshi, aregato guzaimatsu...
Dili lang kini ang akong makat-onan
nga pinilongan sa Japan kon

wala pa lang unta ko nangluod

sa lapyahan sa Balamban.


-- GENALYN G. OMAPAS
Cebu City, Philippines

nganong ibilin ang baraw

1. Kay gipul-an ka na niini.
2. Kay giuhaw ka.
3. Kay tam-is ang pahiyom sa babaye nga nagbantay sa pultahan.
4. Kay dili mo na maantos ang kahilom.
5. Kay ang baraw maoy bugtong yawe sa kamatuoran nga niining tungora dili na makaluwas kanimo.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Koror, Palau

gayuma sa senior citizen casanova

(alang ni Dr. Ben Fajardo)

dili pa kita lawos bisan upaw na ang atong mga bungtod
mokatkat ug mokatkat pa kita bisan hina nang mga tuhod
di pa mabuta di pa mapangag
pogi gihapon seksing badyikyik masaag

-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

balikbayang' buta

Lupig pa'y gilugwayan og lawalawa ang iyang mga pilok. Nigimok ang kaka diha sa iyang kalimutaw. Imbis panganod, iyang nakit-an ang ulbo sa mga abog ibabaw sa dakbayan diin nagpabiling dili matugkad ang atabay sa iyang kauhaw. Bisan nalabang na niya ang lawod sa mga dapit nga nagpalunhaw kanunay sa bawod sa iyang kagutom, gidagat gihapon siya sa pagtadlas niya sa taytayan sa Mactan. Nasud-ong niya ang Atlantis sa mga barungbarong ingon man mga tore sa samin ug sinaw nga puthaw. Nauntol siya'g kalit dihang nipilit ang kamot sa batang makililimos sa tin-aw nga bintana sa iyang sakyanan. Kisaw sa usa ka tarantula. Nituskig ang balhibo ang iyang pahak dihang naungot nunot sa usa ka bangga sa unahan. Nikamang ang iyang singot paubos sa iyang tangkugo. Nasiplatan niya ang usa ka mangunguot sikit sa tiguwang nga nisuot sa tapok sa mga usisero. Tong, tong, pakitong-kitong, alimango sa suba, gibantog nga dili makuha... Makauli na gyod siya. Ug unya iyang masuta nga siya usa ka pungkol atol sa iyang panghimuta.

-- MICHAEL U. OBENIETA

Topeka, Kansas, USA

kaibog

Dunay punoan sa kapayas ang among silingan.
Naghuot ang dagkong bunga, ug nanghinog

ang akong kaibog.

Miagi ko sa tungod, naghangad sa pamasin
nga duna'y mapuwak samtang gakangkang

ang akong kamot.

Katam-is itikang apan apan wa'y hakhak nga

makamangan samtang gakapyot, gahunghong
ang akong tanlag:

"Ayaw panghilabot, dili ikaw ang nagtanom ana."
Nipiyong na lang ko, dayo'g sutoy bisa'g gauga

ang akong dila.


-- RODELIO BARELLANO
Caloocan City, Philippines

unya

Unya kon ang tanang mga dahon
sa atong mga adlaw mangalarag,
ug ang tanang mga lugas
sa kahayag puphoon na ngadto
sa kumkom sa kilumkilom…

Unya kon ang tanang mga bula
sa atong mga damgo mangabuak,
ug ang baga’ng duot sa pagpaninguha
sikopon na sa sahid sa kapakyas…

Unya kon ang tanang mga aligato
sa paglaom mangapalong,
ug ang atong mga takna
taklapan na sa habol sa kangitngit…

Unya, apan bisan unya,
di ta hibaw-an
kon asa ianod, asa idagsa
ang mga tipaka sa atong mga nangagi
nga karon nanaglutaw
sa tubig sa ilalom ning daang taytayan.

-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

love is buta

Boy:

Nakakita na ka’g bangaw? 

Kanang bangaw sa kagabhion? 

Nakakita na ka’g uwak? 

Kanang uwak nga puti bitaw? 

Nakakita na ka’g uwan? 

Kanang uwan nga kolor purple? 

Nakakita na ka’g ulmigas? 

Kanang ulmigas nga mukao’g elepante? 

Kanang lumod nga mo-boogie? 

O kaha wati nga mukao’g puthaw? 

Sure ko wa’ pa! Pero kon imo kong higugmaon, gang... 

Tanang wa pa nimo makit-i 

Imong makit-an. 

Girl:

Ay, nakakita na kog bangaw 

Apan sa adlawan. 

Nakakita na ko’g uwak 

Apan itom. 

Nakakita na ko’g uwan 

Apan puti. 

Nakakita na ko’g ulmigas 

Apan di mokao’g elepante. 

Nganong mangita man ko’g wa? 

Ug basin nakalimot ka, dong... 

Ang gugma buta. 

-- CARINE ERA M. ASUTILLA

Cebu City, Philippines

kanang gugmang imong gitago-tagoan

nalubong ug nagaid

ang imong dughan

ay ayayay

mora kanag kabaw
sa pag-ipsot sa iyang koral
nagdagandagan sa imong nataran

sa silong ubos sa nagdilaab

nga bulan kay ang iyang itlog

gisilian


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

mistikonigma: kagabhion ug mga aninipot

(alang nilang Urias Almagro, Ricardo P. Baladjay, Junne Canizares, Ernesto D. Lariosa, Omar Khalid ug Michael Obenieta)

Lawod sa gumonhap gayod king kagabhion
Matag lakang sa kangitngit adunay kasikas
Taliwala sa kadulom kakulba bation
Bisan pa's tipik sa kahayag nga namasibas

King gabii gidugokan sa mga aninipot
Nagkipatkipat daw mga mutya sa kangitngit
Ah lamat nga pasunding sa tahoming kanindot
Oh, talan-awon nga dili takos manamilit

Nagpid-okpid-ok nga mga aninipot nanintal
Samtang ning galamhan kahibulong nahimugso
Ning alimpatakan pangutana nahipintal
Sugyot sa pangukit king diwa buot manukso

Pagsipot ning mga aninipot tingalang dako
Sahi sa hut-ong sa mga sulo sa hunasan
Kinsa man ang nagpasanag sa ilang mga pako
Aron king malaksot nga kangitngit mahugasan?

Kaha mugna man sila sa dimakitang Kamot
Aron ning kangitngit sa kinabuhi magdan-ag
Kay sa ingon pagpakasala ta man di mosamot
Ug sa madulom kahilayan dili madam-ag

King gabii gialirongan sa mga aninipot
Nagkislapkislap daw mga bitoong natagak
Daw mga mata sa nimpang diwanag mikipot
Mga tipik sa tugahalang kaambong inagak

Lasang sa gumonhap gayod king kagabhion
Matag panampiling sa kangitngit may kasibot
Taliwala sa kadulom kagil-as tition
Bisan pa's kinispatkispat sa mga aninipot!


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

salmo sa alak 2

samtang nag-inom-inom kong nag-inusara
sa tindahan sa usa ka abogong lungsod
gitagaan kog bino nga sobra sa akong gibayran
pero morag wa may nakamatikod
bisan gani ang mabinatayong tag-iya
nga nangunayg tagay para sa tanan
mao nga nahinumdom hinuon kong Li Bai
karon nga nahisum-ok ko dinhi
sa malinawong kasingkasing sa kapupud-an
uban sa bulingotong mga kargador
nga nakighinabi kanako isip usa kanila
nakigsalo sila kanako sa kahaponon
sama nga ako natawo ug nagdako ug
mamatay uban kanila dinhi sa ilang Paraiso

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Koror, Palau

tulo ka mubo’ng mga balak

Ang Kalibotan Gamay, Ang Kalibotan Dako

Ang kalibotan gamay
Kon sukdon ta
Sa atong mga pagpanagtagbo

Ang kalibotan dako
Kon sukdon ta
Sa atong mga pagpahilayo

Tinagutlo

Ang kagang misaka na ngadto sa pas-ong.
Ang buntog milakad na ngadto sa balag-ong.
Ang kasingkasing misulod na sa presohan sa gugma.

Sa Atanganan

Wa mohunong
Ang sakyanan
Sa kamatayon
Niadtong atanganan
Nga akong gitindogan

Tingali
Og puno na kadto
Ug wa na manawat
Og dugang pang mga pasahero
Niadtong biyahia

Tingali usab
Og adto niya ako agi-a
Sa lain pang atanganan.

-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

batok sa humok og ilong sa iyang pagsuhid ug pag-ila anang alimyon sa tago-lilong

Kalami ilupad luyo sa igwad nga ikay-ikay

sa Katahom. Dili ka kahilam-os sa inidoro

kon manguros ka sa hilom, dili maglangay

pagsunod niya. Labi na'g dili siya mangilo.

-- MICHAEL U. OBENIETA

Topeka, Kansas, USA

kataposan sa hulaw

(alang kang Bukog)

Nitayhop ang kaigang. Taud-taod nag-inday-inday ang halok sa
huyohoy diha sa atop, nagpatuasik sa iyang laway sulod sa abling

bintana. Nangamras ang liti sa langit. Nag-alburuto ang panganod.
Pinahayang ang unos nga gisalo sa piit nga gakos sa kagabhion.
Ug sa dihang nagluha ang yuta sa kalipay, naglutaw ang ngiob nga
tugkaran. Pagkabuntag, sa may pultahan, adunay duha ka lipak sa
kawayan--umog ug nagtinandayay--nangaanod sa niaging buhagay.


-- NEILE GENICA MIJARES
Cebu City, Philippines

usa:tulo

I

itom nga rosa
ang bulok sa iyang mga gihay
dakong dag-om sa langit
ang iyang sugilanon kabahin
sa pagpaabot sa kataposan
walay baho ang kamatayon
sa itom nga rosa

II

itom nga rosa
mibukhad diha
sa tungatunga
sa basa nga yuta
nga gialirongan
sa mga sagbot

itom nga rosa
dinhi ang sinugdanan
sa usa ka ganghaan
diin mogawas
ang tanang liwat
ning atong kalibotan
diha sa sulod
sa itom nga rosa

III

itom ang ginikanan
sa kinabuhi
diha sa kangitngit
natawo ang kahayag
diha sa kangitngit
nakat-on kita
paggamit sa atong
kinaadman sa saktong
panglantaw
kay diha sa kangitngit
ang kamatuoran
ug diha nato nakit-an
nga dili bakak
ang kahayag

diha lamang
sa tumang kangingit
mibuka ang atong mga mata
mibuswak ang atong pagbati
sama nianang
itom nga rosa


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

balod ug lapyahan

Taob

Ang mga tunob palihog papasa
Ang mga gapnod ingna
Nga ipadayon nang ilang paglulinghayaw
Kay ang latagawang mga tiil
Nakigkabildo na upod sa gipintalang paraw...

Lantong

Nahibawo ako sa kaparat sa imong ngabil
Mao man gani nga kab-oton mo
Ang lipstik sa naghayang nga paraw
Apan unsaon nga mous-os ka na man
Uban sa gitina nga layag sa luorang panahon...

Hunas

Way sapayan kon mitago ka na sa mga bato
Nianang nagkiyugpos nga balirong
Basta nasabtan ko ang kahugot
Sa imong paggakos kanako:
Ug ang mga tunob mahulma ning mga balas
Sa imong halok, sa imong matam-is nga halok!


-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Palm Harbor, Florida, U.S.A.

hagit sa bitin

Adto timba sa dulom
Nga tubig sa lawom
Ug hilan nga atabay.

Didto mo matagamtam
Ang kakulba-hinam
Sa gugma kong giatay.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Koror, Palau

ang balak nga drive-thru

Maniobra dayo’g primera,
Lubag gamay, aginod sa gamayng ikis sa da’an.
Breyk tungod sa nagtingsi nga istatwa
nga giroska ngadto sa poste.
‘May I take your order, sir?’
Ayaw pagduha-duha. Mas maayo
Kon memoryado na. ‘No. 3, large fries!’
Nagdali ka man, ingna dayon ‘That’s all.’
Buhii ang breyk, abante ngadto sa laing bintana
Sa unahan, dunay maningil.
Mas maayo, insakto, way sukli.
Breyk: itunol dayon ang bayad,
dawata ang nalukot nga resibo,
lahos sa sunod bintana pila ka dupa sa unahan.
Lagmit, didto, andam na. Motuyhakaw dayon
ang kamot nga motunol sa imong putos.
Dawata, init pa. Buhii ang breyk, primera, gas dayon.
Bulhot kon asang ispidnoha. Taud-taod, busog lagi ka.
Manug-ab ka’g tambutso.


-- JANUAR E. YAP
Cebu City, Philippines