kap-atan ug upat ka mga kabakaba: mamasapano, maguindanao

(alang sa mga hingpit nga nagpangga sa nasod) 

Dali, tan-awa
ang nakigbisog paggawas 

sa usa ka amarilyong lungon-uloran--
kap-atan ug upat ka mga kaba-kaba! 

Ipha. Ayaw’g langay-langay dinha!
Timan-i ug tutoki intawon ang matag usa 

nga giula sa kaisog hangtod 

sa kinalawman nga kalinaw.

Paminawa ang pagkabuak

sa yuta ug ang pagdaligdig

sa mga luha lapaw sa kaunoran.

Atubanga ug himamata sa unahan nunot 

sa pagtaliwan nila ang ilang sumusunod

nga kaliwat nga takos modumdum 

ug mohamok nimo kon malimot ka

sa imong paglingiw.

-- TEA SOLON

Cebu City, Philippines

kon naminaw

Kon naminaw ka, di na matugaw

Sa bagting sa kampana sa ting-adlaw.

Kon naminaw ka, di na mangapkap

Ang mga kamot sa barandilya

Sa simbahan ni Sr. San Juan Bautista.

Kon naminaw ka, di na magapos

Sa kahilom ang mga katawa

Ni mohupas ang pilit-pilit nga katam-is

Sa mga halok ko sa hangin.

Busa, ayaw kog basola nga mitikig

Ug mitagok ang akong laway

Sa gabii nga nag-uwang ang mga iro.

Usa ikaw ka yamog nga nagdali

Nga mohalok sa yuta.

Kon mosulti ang mga amorsiko, maangu-ango

Kay dili malilong nga imong gibalian

Sa tunok ang kagingking sa kawayan

Dihang imong gipadausdosan.

Ug karon bisan maliso ang buko sa kawayan,

Hingpit ka nang dili maminaw

Sa hilom nga bakho sa akong kahiladman

Sa pagkaabo sa imong dalunggan.

-- ELEAZAR T. ACAMPADO

San Jose del Monte City, Bulacan, Philippines

inamang

Kon mopahiyom pagunit-gunit pa sa ilong-- 

hingibog apan dili hingingon bisan hunghong. 

Arang-arang na lang pod na kaysa hingingon 

apan dili hingigo. Lagmit labihan kahingaon 

og nangka kay lupig pa'y nagpilit ang dila.

Ay, pwera buyag sa inamang nga paka-paka!

-- DONZKIE B. ATON 

Bagtik, San Remigio, Cebu

iring

Nakamata ko tunga sa gabii, gipukaw 

sa danguyngoy sa iring nga daw gilugos 

ibabaw sa among atop. 

Wa ko'y laing gibuhat gawas 

sa pagpaminaw bisan gisapot taliwala

sa pagkawras-kawras ibabaw

sa akong alimungaw hangtod 

kalit lang mikatap ang kahilom 

nga labaw pang makalisang.  

-- SUMMER DAFFODIL M. PAGUIA

Nazareth, Cagayan de Oro City, Philippines

restless leg syndrome

Sa kanunay gitungas ug gilugsong ang idlas tugahalang tiilan sa bangaw

Latagaw ang namaktas nanglaktod sa tingusbawang gihanduraw

Ako kana ang tunob sa kisame sa tungang gabii kanimo naghagawhaw

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Dunnellon, Florida, USA

sa pantalan

Gabitay sa kabilya ang taya--

daw mga luha nga gikalawat 

sa dagat nga daghan og dila.

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

mga panganod

Akong nakita

ang paglabay sa mga panganod.

Ug ang langit

daw pisara nga gipapasan

sa kanhing mga sinulat.

Ug ako nahibalik

pagka usa ka gamay’ng bata

nga misulod sa lawak tunghaan.

Nagpaabot 

kon unsa ang isulat

sa pisara ning akong adlaw

nga unya papason

daw molabay’ng mga panganod.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

sitio delikado

Milangoy si Pandoy sa kanal,

Ug ang iyang laagan ug nalumos nga anino

Iyang gipangita ug gidamgo. Milayas 

Si Grasya padu'ng sa kalibonan. 

Natilawan na niya ang katab-ang sa langit

Gikan sa iyang bakol nga amahan.

Milangyaw si Madonna didto sa dapit

Nga gitagoan sa iyang mapa. Dili na niya 

Maantos ang pagtulisok sa tanlag 

Nga armado'g rebolber: “Ngano man 

Nga nahigugma kang Molo Panday?

Kada adlaw siyang gaboso nimo ug giadobo ka

Sa iyang hunahuna. Ay, timan-i na Inday!”

Mitaliwan si Klaudia nga ulay

Samtang gabitbit ni Birheng Maria.

Moprosesyon na siya sa laing kinabuhi,

Sumala sa tinuohan sa katiguwangan.

Apan ning puntoha, si Klaudia ray makahibawo

Kon duna bay laing kinabuhi ang gapaabot niya.

Kamatayon ba kaha ang iyang kahingpitan?

Konsepto ra ba sab ang paraiso 

Nga iyang gipangandaman? Sa wala pa 

Mabunal sa bato ang ulo ni Klaudia,

Nakasiyagit siya: “Pesteng yawaa na!”

-- KEVIN A. LAGUNDA

Lilo-an, Cebu, Philippines

sa panggubatan

Tultolon sa hangin ang tinagoan sa gilay-on. Kini ang kinutoban sa aso gikan sa wala'y pagkaugdaw nga daob sa pagtukaw. Lahos sa tumoy sa M4A1 Carbine, ang sundalo naniid sa batoon nga kabukiran sa Hindu Kush. Gipunting niya ang atabay nga kawsanan sa mga asawa sa mga sakop sa Taliban. Nilapaw ang kakulba sa iyang kauhaw nga naungot sa iyang tutonlan. Lahos ilawom sa iyang kawo ang paghaguros sa taob dungan sa iyang singot.  Gisakdapan siya sa mga pisik sa katugnaw sumpay sa mga bawod sa Oregon diin gatiniil sa baybayon ang iyang kapikas ug duha ka anak, gapalupad og tabanog. Sa dihang kalit lang nilanog ang huyohoy sa ilang talidhay, ang nitidlom sa iyang dughan lupig pa'y bala sa kaaway-- wala damha kay duol ra. 

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

trabahador

Ang iyang kinabuhi maingon

nga gibantok na sa panahon.

Gihigop pag-ayo sa ting-init

ang dagayday sa iyang gaping-it

nga lawas. Wala'y pagkauga.

Sa iyang abogon nga abaga

ang kubal dili gyod mahaw-as,

dili sama sa panit sa halas. 

-- ADONIS R. ENRICUSO

Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

westron wynde sa kabisay-an

Kanus-a ka mobuylo, hangin nga haruhay, 

Kanus-a moulan ang ulan nga gamay?

Ay, nga unta ako sa kama gapahimudlay 

Ug ning mga bukton ang gugma ko gapauraray!

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

alas nuybe kilid sa plaza fair

Kon hinay ug bugnaw ang akong pagpikpik

Sa sampot sa batang nagtikungkong sa karton,

Kusog ang pagpiyak sa bata nga gikugos

Sa inahan. Tingali way nasuyop nga dugos

Sa namiyahok nga tinubdan.

Ang luha niini midagayday daw ininit

Tubig nga nag-aso-aso sa akong dughan.

Kon mahimo ko pa lang ibukhad

Ang ilang palad, ipunting ko sa duha ka kamot

Sa inahan nga nagkuniskunis

Sa mibagtok nga pandesal.

Apan unsay maako kon maabtan sa higayon

Nga wala nay bili ang pagkaon

Kay nabahaw ang kagutom?

-- ELEAZAR T. ACAMPADO

San Jose del Monte City, Bulacan, Philippines

pagbiya

Anara

ang kalapati

nga mouli

sa ginama mong balayan

hangtod motultol kini

og balik bisan unsa pa

ang gilay-on.

Ug anara usab

ang pagdawat sa matag 

panimpalad nga mahimong

mao'y kataposan 

sa pagpalupad.

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

kon ako si juliet

“Unsay naa sa ngalan?” pangutana ni Juliet kang Romeo. Tuod, nagpadayag og hilabihan nga pagbati si Romeo, ug iyang giilisan ang iyang apelyido. Gikalimtan ang amahan, gibunyagan niya ang iyang kaugalingon: ang kapikas ni Juliet.  

Kon ako pa lang si Juliet, dili ko motuo ni Romeo. Sultian nako siya: “Dong, ang matag letra sa akong ngalan sama sa mga dapit diin ako nagdako. Aron matultolan kini ug masumpay, pangitaon nimo ang akong sinugdanan sa naglain-laing dapit hangtod ang imong mata mahimong mapa sa akong kinaiya.” 

-- CINDY VELASQUEZ

Cebu City, Philippines

isla

angkona

ang isla sa imong kaugalingon

ang imong mga batuong baybayon

ang imong mga pangpang

ang bakikaw nimong mga kahoy

ang imong gibiyaang mga balay

angkona 

ang imong kasakit

ang mga sinuka sa syudad

nga nagkatag sa baybayon 

sa imong kaugalingon

-- JONA BRANZUELA BERING 

Tuburan, Cebu, Philippines

tulo ka pinauyon nga linya alang sa paraygon

kon balikosan ko sa imong bukton

basin mahimo pod nakong badbaron

ang nalambod natong kagahapon

-- RODELIO BARELLANO

Caloocan City, Philippines

kargador

"Life is heavier/ than the weight of all things." -- Rainer Maria Rilke

       

Ingon sa kargador,

daghang mga sako

sa pangandoy ug kapakyas

ang atong pas-anon

ning bodega sa kinabuhi.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

bisita

ning akong lawak

usa lang ang lingkoranan

ang katre nga uway

igo lang sa akong lawas

gamay lang ang balay

usa lang ang kaldero

mao sab ang sug-ang

duha lang ka bintana

sama pultahan nga 

sarang maghatag nako 

og duha ka kapaingnan

sa pagsulod sa paggawas

namisita lang ako dinhi

ug dili ko magdugay

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

pangluod sa tigulang dautan

Dinhi sa kubalon kong alimpatakan, walay si bisan kinsa nga matigulang. Kamong tanan sama kabatan-on sa una kong paghimamat kaninyo, sama nga ang akong kasingkasing sa kanunay mao pay pagbiyuos. Kamo nga tuman ang pagpanghimaraot kanako, dili na makataronganon nga ipahamtang ko kaninyo ang karaan kong bahad kay kini gipanghimakak na sa katuigan, ug ingon man sa kahimatngon nga nagpakatakos molahutay aron lamang kahatagan ug kaangayan ang pipila ka bug-os nga pangandoy nga padayong gadagayday paingon sa kawalaan. Mao nga karon nangapkap ako sa tigmi ug dulom nga lawak sa panumdoman namasin nga makahilam og hamis nga kainit o tam-is nga hagawhaw nga maoy motuga kanako sa kamandoan pagrenda sa panahon aron kini modis-og motipas mobag-id motalipsay sigon sa akong pagbuot.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

pito ka lakang alang sa galaraw nga molupad

1. Latayi ang kutay sa mga lanog gikan sa kampanaryong katumpagon. 

2. Layati ang galuhod og paaginod sa iyang gipiyongan nga halad. 

3. Pagkinto kon molit-ad siya'g kalit duyog sa iyang pagkatawa.  

4. Tumbi pod ang matag danlog nga tagakanan sa iyang luha.

5. Panghimasa sa daklit nga pagbanaw sa mga kandila. 

6. Patiri ang aso ug ang alimyon sa mga insenso. 

7. Tungtongi ang gadugo nga ulo sa lansang. 

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

panghayhay

(kang Cora Almerino Sandiego)

Sa pagmugna panghagdaw ning balak, ang usa ka Musa 
sa nangala nga handurawan dili mahikap. 
Dili mahagkan. Dili mobalik kay wala mogikan.

Ang paghandom usa ka alimungaw usa ka salimuang 

sa diwa sa mga diyandi sa nangagi sa nangluod nitalikod 

nga unakataposang lamdaman o destiyerong pulong.

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Maxville, Florida, USA

paghupas

Bisan wala makita, madungog nako

Ang hagyong sa imong taas 

Nga kamot, nagpangab-ot

Sa puti kong buhok.

Miabot na ang imong gikahadlokan—

Dili ko na malingi ang akong anino

Nga imong gisapwang.

Dili ko na usab malitok

Ang imong bansagon.

Nabaligtos na ang dila

Sa mitagok nga laway.

Pugngi nga dili mahulog ug dulaan

Sa hangin ang imong mga luha.

Kay bisan magbaha ang imong bakho

Sa hangin ug ianod kining sungkod

Dili na kapugngan 

Ang akong pagtikang...

(Karon pa nga mihunob na

Ang paminhod sa lapalapa.)

Ang gihatag mong apdo sa baka,

Sili, suka, asin, ug asukal

Akong igasa sa bag-o kong mahigala.

Apan karon tilokon ta una

Ang lantong sa atong kasadya.

-- ELEAZAR T. ACAMPADO

San Jose del Monte City, Bulacan, Philippines

pangalan

kang Alvin

Sa dihang nagkita ta og balik diri sa Talamban, sa tanan pa gyod nga imong makalimtan, ang ako pa gyod nga pangalan. Basin nasaag lang ang mga letra, wala na nilakra ang huni sa matag silaba sa ganghaan sa imong dughan. Ang mga kurba ug linya sa akong pangalan nahimo na lang mga tuldok sama sa mga bituon, naghugpong og katahom. 

Apan tuod, makita lang ang kaanyag sa kabituonan kon adunay gilay-on. Karong higayona, pananglit, gatapun-og taliwala nimo ug nako ang kasihag sa langit.  

-- CINDY VELASQUEZ

Cebu City, Philippines

tañon strait

Hilom ang kabaybayonan, halayo 

sa mga nawala kanako. 

Dili ko kabalo nganong gibati ko 

kanunay ang kabugnaw 

matag uli nako sa Bais. Wala'y kagahapon,

what his bisan man lang damlag gawas

sa dili mapiog sa pagkakaron. Dinhi 

ang dagat nagtamay nako

sa iyang kaanyag kay wala man ko'y 

mabalik sa iyaha kon dili 

ang akong mga samad. Buot nakong' 

magpabilin kining tanan

nga mga talan-awon, apil na

ang kanaway nga gasakdap tunga 

sa isla Negros og Sugbo, gasupak  

sa hanging amihan. 

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA

Bais City, Negros Oriental, Philippines

tension

nagkabaga

ang kahilom

taliwa nato

amang

ang dughan

ug way gahom

ang mga pulong

di maghimpos

ang "Sorry"

way pulos

ang  "I love you"

ang kahilom

ra pod tingali

ang makaluwas nato

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

ala una sa kaadlawon, enero 1, 2015

Galisod ang babaye 

sa dakong cake nga iyang

gibitbit samtang gapara

og taxi. Gadali, gikugod 

ang tuig nga ninglahoy ra'g iya.

Gahangad ang lalaki 

sa mga bituon nga gakumbitay 

sa kahoy, dayo'g dagkot sa sigarilyo

aron bugnoon ang kabugnaw 

nga nanguhit sa iyang tingkoy. 

-- JONA B. BERING 

Tuburan, Cebu, Philippines

tug-ani ko, dong, tug-ani ko diri sa plaza independencia

kang Myke O., higala kong magbabalak

Mibukhad na ang habol sa kagabhion
Ingon kangitngit sa akong kawad-on.

Taliwa diri sa plasa diin kinural
‘Ning atong kagawasan, tug-ani ko, dong,

Tug-ani ko kon unsa’y kalahian
Niining imong balak sa lalaking

Gapunay la’g kuot sa iyang tinago-ang
Bahandi nga gahugot sa iyang karsones

Nga maong. O di ba kaha sa pait
Nga mga duga sa kainit, sa singot

Bugnaw pa’s kahilom nga dugay nang
Mikutkot sa mga batong bungbong

Sa Fort San Pedro, ug sa tayang
Gangutngot sa pagkapyot sa mga puthaw’ng

Kanyon sama’s bigang wa na’y kabuthan.
Ug tingali kining imong balak

Parehas ra sa mga saad nga kuno bituon
Sa binugoy ug kiat nga mga kidhat sa batan-ong

Gahagad og kalipay’ng gatangag og presyo.
Ingon sila, basta igo la’g tulo ka grande

Sa sing-alongan diha’s eskina Mabini ug Colon,
Maum-om na kuno ang langit bisa’g magpahipi

Na lang luyo sa dakong punoan sa akasya.
Pero kon swertehon kuno’s paghangyo,

OK na ang bayad basta makapalit la’g usa ka
Kahang Champion, kanang blue seal.

Tudloi ko, dong, tudloi ko
Sa angay’ng mabuhat ning imong mga pulong,

Han-ay mong gitanday-tanday, diin sa pakighiusa
Moutog ang unod sa mga pasumbingay:

Ang kalig-on lawom moduot sa kangi-ob
Sa kalag ning haw-ang kong paghandom;

Nga bisan ang kahait luomon ko
Kay ang kasakit daw akong langit.

-- RONALD P. VILLAVELEZ

Talisay City, Cebu, Philippines

ako nga nangahas pagsubay sa puting rosas

Gadiwalwal ko, galugitom 

ang panan-aw dihang gitungas 

ang kaluhang bungtod 

sa Gamaran. Luyo sa libonon 

nga bagnotan, nahipalgan ra nako

ang gipangandoy nga kaputli. 

Sa dihang kini gikutlo,

kalit lang nisugwak ang busay,

nibanlas sa akong kabudlay.

-- JONDY M. ARPILLEDA

Tandag City, Surigao del Sur, Philippines

alba

Hagbay ra tang' gidani sa dulom

apan padayon kong' gialimungawan

sa matag higayon nga imong makapkapan 

ang panganod sa akong kahinanok-- labaw pa 

sa buwan nga gilamon sa bakunawa.

Kapila na pod ko nakasakop 

sa imong paghangad ug paghangop 

sa gabulalakaw nakong pagkadlit 

tadlas sa kalaay, gaduslit sa kahidlaw.

Ay, kahinam! Kining gitubag nato

ug giduyogan sa atong pagkapantok

ug pagsangpit sa atong ngalan 

nga gahuot sa hagawhaw, gipiyongan. 

(Wala'y dyamante labaw pa sa gagilak 

nga singsing sa imong kumingking.)

Karon, bisan kon gilamoy ta sa kadulom,

dayag gihapon ang bagting sa atong dughan. 

Unya sa pagsubang, magtinagsa na pod ta

pagpauli, ug wala gyod ta'y ikabilin alang sa 

isig-usa gawas sa gihandom-- kining ginadili

nga panag-uban nga bisan pa'g papason 

sa kahayag ang kaugalingon natong mga anino,

tultolon ra gihapon sa matag lingi nato sa luyo. 

-- TON DAPOSALA

Cagayan de Oro City, Philippines 

gugma

Bisan pa'g makalaway ang kapula sa hitsura,

garbosa kaayo diha sa gasinaw nga kutsara,

nganong makalisang ang iyang postura? 

Ay, adobong baboy!

Apan nganong bisan gidildil sa kawad-on,

bahala na'g bukogon ug bulingit intawon

sa sug-angan, ako gapasalamat gihapon.

Ay, sinugbang buwad-putpot!

Sa laktod, labi'g pus-an og lemonsito'g sili 

ang karaang suka nga gipatisan, ah, kini

mao'y matuod! Dili na isulti.

-- DONZKIE B. ATON 

San Remigio, Cebu, Philippines

sinugdanan sa kahingpitan

ang kataposan mao ra diay 

ang akong pag-inusara

ug karon nga miabot na kini 

wala na kanako 

ang kahadlok

diha diay 

sa pagdawat sa bisan 

unsang moabot magsugod

ang kalipay

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

venus

daw matunaw

ang haring adlaw

nga kanimo naglantaw

ako pa kaha nga, ayay, 

kon duslitan og lankay

daling malanay

-- RODELIO BARELLANO

Caloocan City, Philippines