9.19.2016

au fond


Ang kahimuot sa nagsul-ob sa kwentas
haguka kon itandi
sa garbo sa tuway
nga maoy nag-amona sa perlas.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO                                                                                                        Dhaka, Bangladesh

takna


Wala panumbalinga ang mga butang
nga wa'y sarang gibug-aton.

Nasiplatan ang mga hinubo, hagbay ra
nga naghuwat tagdon diha sa salog:
ang tasa nga giduaw sa mga hulmigas,
ang nag-inusarang isda nga naninguha
pagpadayag sa amang nga hangyo
pinaagi sa iyang tinutokan.

Ikaw lang ang makatabang
sa imong kaugalingon-- ang pagdumdom
sa mga butang nga angay unongan, 
paghapsay sa matag sayop og kapakyasan.

Minghunong taliwala sa dyutayng kalibotan.
Wa' nasayod diin ang suok sa pagsugod,
nakat-onan nimo nga usa usab ka
tanghaga. Busa, mibalik ka paghigda,
minghangad tadlas sa wanang
sa imong handurawan.

Gibalikosan sa kalimot, naglatagaw ang kalag:
nangapkap pagdumdom sa bulawanon
nga dan-ag lahos sa bag-ong dalan.


-- ADONIS R. ENRICUSO                                                                                                        Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

9.17.2016

nunot sa unos


Tungod sa wa’y undang nga uwan
ug gabahis-bahis nga lampurnas
sa hangin, nabali ug natumba sa yuta
ang punoan sa mangga. Apan

Natunaw ra ang mga tibugol
sa kaguol dihang akong nakaplagan
ang luwas nga lawngon, tinakloban
sa mga sanga ug dahon.


-- JONDY M. ARPILLEDA                                                                                                          Tandag City, Surigao del Sur, Philippines

apan wala


Nangita ko og mapasilongan dihang
Mibunok ang uwan apan
Wala. Nangita ko og paril nga mapatungan
Aron dili maanod sa baha apan
Wala. Mao nga nagmantinir na lang ko
Kon unsa’y naa: sidsid sa akong gisul-ob,
Ug sa hinatag mong labakara ug sa bulsa
Sa akong purol apan

Nabanlas gyod ko ug napikaspikas
Paingon sa akong lawak diin
Nidangop ko sa habol ug unlan nga naumog
Sa imong kabugnaw. Gilingi nako
Ang akong kiliran apan
Wala wala wala.

Kadlawng’ dako. Wa’y imik ang kalibotan
Gawas sa tiyabaw sa mga kuting ug mga lamok
Nga giuhaw, wala’y nasupsop sa kamingaw.


-- DONG DOÑOS                                                                                                                            
Catmon, Cebu, Philippines

9.15.2016

kang higaladagang Raul Figues (1979-2016)


kataposan natong panagkita
sa carbon freedom park
namili ka og buwak
kuyog imong kapikas

nakatimaho ka og balik
sa kamatayon, matod mo
apan walay lama
sa kabalaka nga niluta
sa imong mata, migilak
“gibuntog ko na ni, bay.”
opaw ka na niadto

gibalik ko karon, bay,
ang mga laray sa manindahay
og buwak sa carbon
may de-karga sa unahan
nga naghabwa og celosia
anthurium chrysanthemum
orkidyas rosas gerberas
ug uban pa nga presko pang
gisanggi gikan sa bukid sa busay
sirao ug cantipla. nagkalandrakas
ang ilang bulok ug gihunaran
sa ilang alimyon
ang kalangsi sa carbon

gibuntog mo na gyod, bay,
sa hingpit ang kalala sa kagabhion
sa pagsubang sa bag-ong adlaw 
moalisngaw ang bag-ong alimyon
sa bag-ong bulak 
sa bag-ong carbon


-- IOANNES P. ARONG                                                                                                                          Lapu-Lapu, Cebu, Philippines

pagbilar sa hinapos nga mga linya nga gidiktar lahos sa kahangtoran


pagpanahon sa panahon ug

ang kaliring sa singko sentabos
nangidhat sa pagtugdon sa 
unahan (wa nay sumpay)

ang kagilok sa bulbol di maila


-- RAUL M. FIGUES                                                                                                                                   Oslob, Cebu, Philippines

9.13.2016

parkinson’s disease


Ang kimugkimog

sa akong kamot nagsugod sa paghinolhinol paghapyodhapyod ta
sa tubo-tubod sa kabatan-on sa dekada 60 sa teatro Oriente.

Ang pagyangoyango paglingolingo sa akong nawong nagpasabot
sa laktod kahimuot wa’y pagsalindot sa pangandoy nga managhiusa

managbugkos sa kasingkasing manimpalad dinhi sa Amerika.
Ang paghimugtok paghinuktok sa akong bayhon nagpabagtok

sa kasinatian kalig-on naagian tang kalisod kahimayaan aduna’y
kahaw-ang tibul-og panud-ong sa galinog nga kalibotan sa kanunay

gakurog, gakurog…


-- MELQUIADITO M. ALLEGO                                                                                                       Lake City, Florida, USA

buntag


1.
Usa ka sulbong
sa pagsugod
ang mahigmata
akong mahingangha
sa kahulogan
sa pagginhawa.
Gaan ug hulimok
ang huyuhoy
sa akong lawas.
Gihapuhap niini
ang nanuksok
nga kahadlok.
Pananglit, kalit kong
mahigmata nga wa
nay hinungdan
ang balak.
Wa nay saysay
ang makighagwa
sa tanghaga.
Way pako ang diwa
aron ilupad ko
ngadto sa tumoy
sa ting-init
ug ting-uwan,
didto sa utlanan
sa mga alibangbang.
Di na pod tingali nako
masud-ong
ang dagway
sa diyos
sa mga lusok
sa uwan samtang
nangagik-ik
ang mga batang
hubo nga nagduwa
sa kalsada.

2.
Mao sad ni ang paghikap
sa dagway sa diyos.
Pamation ang mibukhad
nga kabuntagon sa paagi
kon giunsa pagdagayday
sa hangin sa akong tutunlan
ug kon giunsa paghubo
sa kahayag ang bigot
ug bulok sa kalibotan
lakip na gani ang kasilag,
pangabugho, kakulba
ug gugma. Gihapyod
sa kalimutaw ang dili
malantaw, nadungog
nakong sulti ni Nanay
niadtong miingon
siyang sama sa rosas
mat-an sad ang kasingkasing.
Suwaton ko man
ang timgas nga balak
kinahanglan pa gihapon
nakong mag-abri’g lawak
aron manugid ang tanghaga.
Suwaton ko man ang balak
sa pinulongan sa yamog
sa banagbanag
pasagdan ko pa gihapong
makighagwa ang kabugnaw
niini sa matag piyuros –
sa mga pulong nga giangkon
sa tanaman. Ingon ini
ang kalibotan, matod
ni Mary Oliver. Mao sab ni
akong nakita sa kalibotan.
Kuoton ko man sa duha
ka kamot ang kahayag,
kapkapon didto ang nahibiling
lama sa bathala, o kaplagon
ang kahaw-ang sa anino
sa mga panganod, hangin pa
gihapon ang manghapyod
sa mga espadang dahon.

Gugma ang awit nga gisugdan
sa mga gangis. Pamungon
sa alindanaw ang himnong
gianod sa suba. Mao kini
ang mibukhad nga kabuntagon.
Ingon niini ang buntag.

3.
Unsa man sab ang gugma?

Gamayng awom kaha kini sa aping
sa diyos? Usa ka kapilyang gibukotan
sa abog nga nagbarog kilid
sa estero tupad sa mga barungbarong
nga hinimo sa sin ug playwod?

Bulok lila kaha ang midaylang nga buntag?
Kon di ba kaha, kini ang misteryo
sa tulo ka bagtok sulod sa akong lawak,
o ang dili mahinganlang
tigmo sa hiyog sa numero kuwatro?

Sama sa kabuntagon, unsaon paghapyod
sa gugma? Usa ka gugma nga dunay
bulok, sukod ug hulma. Mas maayo kaha
kon makig-unot ko sa kahilom?
Dunay kuoton ug lilion apan way litokon?

Mao ni pamaagi sa bagtok sulod sa lungag.
Mao ni kinaiya sa orkidya sa gilumotang punoan.

4.
Sa wa pa ang kabuntagon galurat ko sa kangitngit,
gaalindasay kong gahigda sa kama.
Nangamang ang mga multo likod sa akong tangkugo.

Sa wa pa ang gabii, nakighagwa ko sa balak nga gusto
nakong suwaton nga tingali mao na kini ang kataposan.
Nangabugho ang tanghaga labaw pa kaysa hinigugma.

Sa wa pa ang balak, tingog una kining nanghunghog sa pulong
nga mohapyod sa panan-aw samtang misimba ko
sa Baclaran. Samtang wa kini madungog sa kadaghanan.

Sa wa pa ang tingog, kastorya ko ang upat ka rosas sa plorera–
akong napalit sa usa ka bata gawas sa merkado.
Duha ka puwa, usa ka dalag ug usa pod ka puti.

Sa wa pa ang mga rosas, gawatak ang kahayag
sa kabuntagon nga milagbas sa saming bentana.
Mao ni kataposang buntag sa wa pa ning maong kabuntagon.


-- NOEL P. TUAZON

Dauis, Bohol, Philippines     

9.11.2016

apan pastilan


kristal ang kabugnaw sa tubig
dayag ang asul nga mga isda
ug lunhaw pa ang mga lato

kahapsay sa baybayon ilawom
sa lutaw nga mga panganod apan

kalit lang ko natunok sa tuyom


-- RIC S. BASTASA                                                                                                                   Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

laylay


Liboan ka kilometro baya ang gilay-on nilang duha.
Karon, ang lungon sa ilang inahan ang ilang distansya.

Kon buhi pa lang unta intawon ang tiglaylay nila,
ang kinamanghoran ang mopili sa kolor sa bestida,
ang kinamaguwangan ang maningkamot nga tanang
pahimangno ug panumdoman sa iyang inahan matuman.

Dihang wala nakauyon ang tanan sa kolor sa bestida,
nahanaw kalit ang mga litanya sa kinamaguwangan.
Dihang sayop nga pari ang niwali sa mga misa,
wala nangutana ang kinamanghoran didto sa haya.

Pagkahuman, sa dugay nang panahon ilang gikanta
ang laylay sa ilang pagkabata; wala’y nangutana kinsa
ang unahon paghawok sa ilang inahan nunot sa kanta.


-- CINDY VELASQUEZ                                                                                                                               
   Cebu City, Philippines

9.09.2016

panumdoman


Nagbuto-buto na usab ang mga pusil
Sa akong yutang natawhan
Ug ang nagsagol nga baho sa luha
ug dugo nangalisngaw tadlas
sa kadalanan, nitapot sa hangin,
Nisuksok luyo sa atong tinutokan.

Ug samtang napuno ang mga lubnganan
Sa mga nabaling bukog-- nilanog
Ang tingog sa pinalanggang diktador,
Gipalibotan sa amang nga mga kandila--
Makabungog usab ang mga pakpak

Ug mga dasig nga katawa gikan
Sa iyang palasyo ug sa iyang ginsakopan
Nga nagpakabuta bungol: ang baho
Sa mga gaagas ug gatulo
Usahay motapot sa lanog   

Padulong sa uga nga mga lawas
Nga bag-ong gilubong,
Apan wala’y nakakita sa bakho
Nga lakip sa usa ka liso, natagak
Ilawom sa alimpatakan hangtod
Sa iyang pagkabanhaw.

Ug dinhi, bisan sa kangitngit,
Ang natisok hinay-hinay lang
Sa iyang pagkatay, molabong sa matag
Huyop sa hangin nga nalukop
Sa luha, dugo, ug katawa.

Bisan sa giluom nga kahilom,
Moabot ra gihapon ang panahon nga
Mapuno, moawas, ug maghaguros kining
Atong lunhaw nga panumdoman.


-- MARIA VICTORIA BELTRAN                                                                                                               
Cebu City, Philippines
 

sa namomba sa davao


Mobuto ang inyong apdo!
Malanay ang inyong atay!
Mapulpog ang inyong bukog!

Mapus-ag ang inyong itlog!


-- ANIJUN MUDAN-UDAN                                                                                                                      Malaybalay, Bukidnon, Philippines

9.07.2016

kabalaka


motunga kon wa damha
sa luyo sa imong katawa
sa imong pagkatulog
manuok tungatunga sa kahinanok
o sa damgo adisir ka mobangon

kanunayng mopahinumdom
sa umaabot o nagpaabot

electric fan nga nalimtan og palong
bayrunon nga nagkadaghan
utang nga angay’ng bayran
pagpangsaba sa asawa
anak nga wa pa mipauli

tigulang nga nagtinga
sulod sa imong hunahuna


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR                                                                                                      Dipolog City,  Zambonga del Norte, Philippines

sa akong paglangoy


Mibukal ang hilumong dagat sa akong pag-ambak
Ang malinawong tubig nalusno sa akong kabug-at
Sa hugot nga pagkapay-kapay sa akong mga bukton
Kusog milabyog-labyog ang kamot sa mga gutling
Sa akong pagtindak-tindak sa duha ko ka mga tiil
Daling namatid-patid sad ang bagtak sa mga gutlo.

Sa kusog nga paghanoy sa akong lawas sa unahan
Usa ka panahon ang miampad sa akong paglangoy
'Pan sa paghangad ko pa sa asulong nawong sa langit
Ako naapsan sa Adlaw sa dagko niyang mga lakang
Daw buot mopahilayo tadlas ning puting baybayon
Di man unta siya makab-ot sa akong mga damgo

Bisan sa mga sablig sa kusganon kong mga balod!


-- ERNESTO D. LARIOSA                                                                                                                  San Fernando, Cebu, Philippines

9.05.2016

ngadto sa sidlakan


(alang kang Milson Silab, sa iyang pagtaliwan)

Makamao mahigugma ang anino.
Nahimuot gani nga galantaw ang kilumkilom--
Tulo ka bisiklita ug usa ka karaang lingkoranan
Nga bugnaw pa sa hangin diin nakulit ang mga letra:
Baltimore: The Greatest City in America.

Makamao sab mohilak ang anino.
Di ko lang kini makita kay taliabot ang kagabhion.
Apan nasayod ko sa gihunghong sa mga gangis:
Mobanaw ang mga bituon matag tidlom sa adlaw.

Dili nako mabasa ang tumong sa panganod apan
Diha sa landong gapabilin ang galantaw sa bisiklita,
Gahandom. Matuman ra ang tanan. Sama sa nakulit
Sa kahoy nga lingkoranan, gahuwat ang banagbanag. 


-- DENNIS S. SARMIENTO                                                                                                              Baltimore County, Maryland, USA

sunflower sa bilar


Susama sa mga nahibilin didto sa umahan kining sunflower

dako ug may mga lapad nga bidlisiw nga dalag

sa tunga usa ka lingin sa itom nga mga liso,

usa ka bakanteng mata nga wala'y kalimutaw

nihunong na kini karon ug tan-aw sa kalibotan

nangita kini sa iyang anino sa mga bukas nga dapit 

apan mao'y iyang hipalgan 

kining dili mabahinbahin nga bulok sa kangitngit,

dili na niya makita ang mga umahan 

busa nagtan-aw na lang siya karon sa iyang kaugalingon

nagtan-aw na lang siya karon sa mga imahen sa iyang katulogon

naminaw siya sa mga sugilanon sa katulogon 

kabahin og mga bidlisiw, og bulok nga dalag,

mga liso nga nangatagak sa mga tambok nga yuta.


-- ESTER TAPIA                                                                                                                                Kathmandu, Nepal

9.03.2016

dugay ra gilangkat


kining akong kasingkasing
gikan
sa nabugto nga hayhayan

dinhi sa lapad nga wanang

galakaw ko nga haw-ang sama

sa mga inahan igsuon asawa anak

nga gibombahan

galanog-lanog ang mga hinungdan

labaw sa paglaom kalipay kaugmaon
ug nagpabilin nga nagsilaub

kining
mga luyloy nga tiil
hinayhinay nga nagguroy nako
palayo dinhi diin padayon
ang gubat kon kinsay tinuod

nga ginoo-- langyaw sama
sa saag nga kalinaw


-- TEA SOLON
                                                                                                                                        Cebu City, Philippines

damgo sulod sa damgo


Sa akong paghigawas sa langob sa mga damgo nabatyagan ko nga ang akong lawas naputos sa itom nga mga alibangbang. Gikan sa akong tiilan tagsa-tagsa silang mialibwag ug dagit ang gisul-ob kong anino inanay silang natunaw sa kahayag. Gibiyaan nila ako nga dili makapanalipod sa kaugalingon: dili makalihok, dili makasulti, walay pangalan, walay gibati nga kalipay o kasakit.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO                                                                                                     Dhaka, Bangladesh

9.01.2016

napulo ka sugo sa berdugo


1. Supsopa ang dila sa mananabtan nga gatalidhay labaw sa tanan.
2. Dili nimo sangpiton si Nyor Digong inig higop nimo sa bilahan nga giregla.
3. Pangilo og mga panid sa kalendaryo.
4. Moyukbo ka sa imong liwat nga namatid sa iyang apohan.
5. Dili ka mananom.
6. Dili ka motaghoy duyog sa mga buyog.
7. Dili ka modalit og pakigsawo.
8. Dili ka mag-inamang inig limugmog nimo sa imong igit. 
9. Dili ka lud-on sa imong asawa samtang iyang gitilaan ang kigol sa inyong silingan.
10. Dili nimo ihikaw sa kaugalingon ang kahigayonan nga managhan ka.


-- MICHAEL U. OBENIETA                                                                                                                  Topeka, Kansas, USA

unsa ang labing lamian?


Gabukal-bukal pa
kining akong gilung-ag.
Andama dayon, Doy  
ang atong luwag!
  
Sandoka unya ug pun-a 
ang imong panaksan.

Kon dili ka pa matagbaw, hala,
hutda! Imo nang tanan.

Basta unya puhon,
iniglugdang sa aliwaros
sa imong kahinam
sultii lang ko sa matuod, Doy,
ug padungga pod si Allan
kon unsa gyod ang labing lamian—

Ang akong arroz caldo
O, ang iyang embutido?


-- JONDY M. ARPILLEDA                                                                                                         Tandag City, Surigao del Sur, Philippines

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.