5.30.2012

tanka: pagkigsawo sa duha ka bahin sa katugnaw

Tankasakit

Kalit nahawan
ang hangin. Nasangit sa
akong tutonlan—
bukog sa nalagubo
nga tamsi. Nasamdan ko.


Tankalipay

Nadugtang’ unod.
Sa kahilom sa tamsi,
ang mga ulod
ug langaw gasaulog.
Nanug-ab ko, nabusog.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

tupi


Kaniadto, maguba dayon akong nawong
kon tawgon na ko ni Lolo aron tupihan.
Mao ra’g mangambak akong buhok 
sa pagdumili nga maputol sa hait niyang gunting. 
Kurog na man intawon ang matag agi sa iyang hagbas,
ug kabang na ang hagpat sa iyang labaha.

Kusgan kaayo iyang tumong—
dili siya mosugot nga matapos ang adlaw 
nga dili mabagos ang alponsino sa akong pihing nga ulo.
Nakahuna-huna pod nuon ko kon unsaon kog bugal-bugal
sa akong mga kadula inig huma’g tupi.

Ug milabay ang pila ka tuig, nibalik ko
sa balay nilang Lolo. Pagsud-ong palang nako sa pultahan,
akong nalilian ang iyang gamit pangtupi:
nagbisti og abog ang gunting,
nagtapis na’g taya ang labaha.

Wala tuyoa akong nakalot akong ulo, nakahinuktok
sa kahiamgo nga taas na og tubo akong buhok.


--JESSREL E. GILBUENA
Bantayan, Cebu, Philippines

5.28.2012

sulod sa nahabiling budyong sa natun-as nga kamalig sa baling ni anhing lolo dadong ug lola rosing


nanguyamang ang mga umang ug naghunghonganay
ang gadahunog nga barko gikan sa negros
nagyagubyob og kundiman sa pantalan
naghagawhaw ang ayaay nga dagat sa buogong dalunggan sa lapyahan
nakigkulukabildo ang mga talidhay ug kagiki sa mga nanagpiknik
sa huhungihong ug sinagadsad sa mga balod nga nagtamaktamak
sa nibad-ay nga mga kalaberang lumotgapnod
nanguyanap nanukmod ang sulog sa nanglabayng pagbati
sa damgohandurawan nga wadamha sa kasarangang takna
sa kanunay adunay naghuyop og alingawngaw sa panagdungan
o sulagma sa nitaliwang ambihas nga mga kinabuhi
matag duaw ko sa tuburan adunay nagpakang sa bayog sulod sa budyong


 
-- MELQUIADITO M. ALLEGO
 Palm Harbor, Florida, USA

pagpanglaba


Nautingkay nako imong puti nga blouse gabii
dihang nanglimpyo ko sa aparador. Kini gipuy-an na
og mga buling ug abog, labi na sa may liog, bukton, kilid,
ug dughan. Nanglagom na ang kaputi ini. Mao nga
giwaswasan dayon nako ni og makadaghan ug gihumol
sa gabula-bula nga tubig tibuok gabii. Ganinang buntag,
gisabonan nako og maayo ang blouse, giayo nako og kuso,
gibalik-balikan og kuso. Wa gihapon matangtang
ang mantsa ug kalagom. Ako kining gibalikan pagligo
og chlorine, gibalikan og kuso. Dihang wa na pod  madala’g
kuso, gibalik-balikan og brush. Apan wa gihapon misalir
akong pagklorin, pagkuso, ug pagbras sa kamangtas
sa mantsa ug kalagom. Nahinumdom na hinoon ko
sa giingon nimo dihang milakaw ka, gabitbit og maleta:
Dili gyod ko kabalo motangtang og mantsa.


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

5.26.2012

trato-trato


taod-taod na pod ta
nga sakay niining gamay nga bangka
nagbugsay-bugsay
ug ako gihangak na gyod
bisan ganahan pa lagi ko makaagi
sa maanindot nga talan-awon
tadlas sa lawod diin
ingon nila kulbaan gyod ta
sa kalawom
apan ikaw walay sama kataslakan
punay man hinuon nagbugsay
padulong didto sa hunasan
hay dili gyod ta maisbog busa tabi
pangupot diha og maayo
kay mosawom na lang ko


--TEA SOLON
Cebu City, Philippines

bagyo

wa ko kaalinggat
sa natigom nga dag-om
sa langit sa dughan sa katuigan
way timailhan sa unos

dihang wa damha kalit mihuros
ang hangin sa kagahapon
kini morag alimpulos nga mikusokuso
sa akong kasingkasing

nangapukling ang akong gitukod
nga kongkretong paril
natay-og ang mga haligi sa damgo
gibanlas ang pagsalig

ug nia ako nagkuray
nagpaabot sa imong paglurang


-- RODELIO BARELLANO
Caloocan City, Philippines

5.24.2012

daklit nga paghisalaag


Mitadlas sa hawan likod sa balay ang hinugas nga tubig gikan sa lababo ug midanaw sa utlanan sa tupad nga lote diin hinayhinay kining miagos paingon sa lupa nga tugkaran sa among silingan. Makalingaw magsud-ong sa dagayday sa tubig labi na kon kini puno sa buwa sa sabon nga giliminan sa gagmitoyng mga bangaw sa walay timik nga kahaponon nga gihugpaan sa alimungaw.  Gayod, daghan na baya kaayong ayohonon ang balay: ang nagtulo nga atop sa kusina, ang bintana nga mokang-a bisan unsaon nimo pagsira, ang mga liki sa salog sa kasilyas diin naay usa nga kon imong sulingon makita nimo ang langob sa ilawom nga gidan-agan sa hanap nga gilaw sa dagat nga, usa ka higayon niana sa gamay pa ko, ginuntan ko lahos ngadto sa usa ka baybayon diin nagkatap ang mga isda, patay na o himatyon pa. Nagpadayon ako sa pagpamidpid hangtod nahidangat ako sa usa ka pantalan nga sa kahimtang niini makita nga dugay na kining wala gamita, apan katingad-an kay dihay nag-inusarang sakayan nga bag-o kaayo, nanimaho pang pintal nga akong nasingo uban sa langsi nga gininhawa sa dagat. Sa akong paglingilingi namatikdan ko nga sa akong likod dihay pangpang nga sa iyang kahabog hayan misangko na sa langit. Unya kalit lang misantop sa akong hunahuna nga adunay kalsada nga gikulit sa kilid niini, sa itaas nga bahin, tingali duha o tulo ra ka dupa ang gilapdon, nga nagdugtong sa lungsod ug siyudad. Ingna kong tumutumoan apan barogan ko ang akong panumdoman nga linaw kong nabati, nga milutaw ibabaw sa taghoy sa huyuhoy, ang daw mabugtoan na sa ginhawa nga ugong sa trak nga gaaginod.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Manila, Philippines 

pagkahuman sa huwaw


Aron masabtan ang akong ipanulti,
kinahanglang handurawon nimo'g maayo
ang mosunod nakong paghulagway.
Gibitay na sa bukid sa Maribojoc ug isla sa Panglao
ang mga baki, tabili, ug karpa.
Di na nimo madungog ang busay sa Antequera.
Hinuon, nanglupad sa nangliking basakan
ang mga pak-ang hantik ug anay.
Bisan gani ang mga gikaintapang sukdan,
tambalan ug buyagan sa Inabanga
naughan na'g laway sa pagtuaw.
Sayong mokapakapa ang mga kabog,
lakip na ang kabakaba sa imong kabalaka. 
Makurat ka sa kalit nga pagdagan sa batang
hugot nga mogakos sa babayeng kaila ka
sa panagway ug kansang ngalan ug talidhay
gilalik na sa kampilan ni Sikatuna.
Madungog nimo ang panuto sa mga tiki
human nila hagki ang huyuhoy, yamog, yuta.
Ug mangapkap ka sa kahilom sa kilumkilom.
Tupad nimong nagbarog ang hukas
nga lawas sa naglaray nga talisay,
nagbarog nga bagalnga, pila ka lugas
nga tugas ug, sa utlanan sa kahayag
ug kangitngit, ang mga undol sa lubi.
Nagkatap, bisan asa ka man motan-aw,
ang nangatagak nga salag nga duna pa'y
balhibo sa mga kuyabog, tipak sa tipaka 
sa balay-buyog ug ligwan, ug mikuyos
nga uhipan kansang ikog naughan na sa daman.
Unya, matingala ka kay nahanaw na sab
ang nagpanon nga hulmigas sa mga bukong.
Paghangad nimo sa langit, nasangit
sa imong pilok ang nangakalabira nga
tabanog sa mga kutay sa kuryente.
Kalit kang' bundakan sa dagkong lusok sa dag-om.
Unya, ibanlas sa gilumotang lim-aw
ang tanan nimong damgo'g paghanduraw
hangtod nga wa nay ibilin nga lama sa huwaw
lakip na ang akong tingog, ngalan, ug anino.


-- NOEL P. TUAZON
Bingag, Dauis, Bohol, Philippines

5.22.2012

talan-awon: kang papa ug mama


Kadaghan na mangutana si Kris Aquino
kon unsa ba gyoy sekreto
sa malampusong pagpuyo
isip minyo.

Kon ako pay natumngan
ako gyod siyang suginlan
kon naunsa makausa
dihang naghangos kong mipauli
gikan sa tibuok hapon
nga pagtambay ibabaw sa mga sanga
sa turok-banwang sineguelas. 

Suginlan nako siya sa talan-awon
diin si Papa ug si Mama
nag-atubangay kilid sa tabay
usa ka Domingo sa hapon  
ug sa ilang taliwala
nagtipun-og ang bulingon.


-- IOANNES ARONG
Olango, Lapu-Lapu, Cebu, Philippiness 

mga kudlit sa bildo


sa may bintana natagak
ang kalendaryo

nasangit nakum-ot nagisi

sa ubos mihangad ko
mitutok sa milagapak

nangutana ang wala
naglibog ang tuo

kimay nga relo

misayaw ang lukay
nahanaw ang hangin


-- RYAN LABARDA
Riyadh, Saudi Arabia 

5.20.2012

nganong daghan sa katawhan di gusto sa pagpamalak


Ang hinungdan nganong daghan sa katawhan di gusto 
sa pagpamalak mao nga alang sa kadaghanan, di na maanindot 
ang atong kalibotan. Di na paseyo sa usa ka Victorian nga hardin 

kon di usa ka paglabay sa agianan nga puno sa mga salamin 
diin maoy mogim-aw ang balikong mga nawong.  Wa nay mga gihay 
sa umog nga itom nga sanga ni Ezra Pound.  Sama gihapon ang dugo 

nga nag-agay sa kaugatan sa katawhan.  Apan gibasal na og laing 
mga kasingkasing.  Ang hinungdan nganong daghan sa katawhan 
di gusto sa pagpamalak mao nga ang atong kalibotan karon 

nahimo nang usa ka kalibotan sa bili’ng masangputon, 
ug ang pagpamalak di dako og dayag nga balor.  Usa ka kalibotan 
diin ang tanan kinahanglang sukdon ug hataga’g kantidad, gahina’g 

isip sa sangkap sa mga numero.  Nan, unsaon man pagkwenta ang 
balaknong larawan nga kini di man mapadayag pinaagi 
sa megapixel?  Alang kang Yeats, ang magbabasa sa iyang mga balak 

usa ka edarang mananagat, mabuot ug yano, nga nagsul-ob og daang 
Conemarra jacket.  Apan ang maong mga kaliwatan dugay nang 
miuban sa mga balod.  Ang kalibotan karon puno na og katawhan 

nga nangita’g laing mga dapit diin adto nila hipalgi ang kahulogan 
sa kinabuhi.  Ug maoy nia kanato karon ang batan-ong babaye  
sa balak ni Ted Kooser, nga mihapit sa usa ka baligyaanan  

og mga libro ug mihiling sa iyang mga balak.  Nindot ang mga balak 
ug nakagusto siya niini, apan miisip nga alang anang presyoha,    
mas maayo pang iyang ipalaba sa bulingon niyang kapote. 


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

sa akong pag-abli sa pultahan


Nabuklas ang kangiob.
Ang inyong mga mata mao ra'g dan-ag
sa bulan, nagdayag sa akong pagtim-aw.

Gidali-dali ninyo'g hipos
ang suliyaw sa mga agulo,
giinat ang kunot sa habol,
gipaundo ang lupyak sa unlan
ug gibistihan ang hukas nga higayon.

Sa kahilom,
sa akong pagpirok,
ang lawak nahimong lubnganan
sa tubig nga gibadbad sa akong pagtutok.


-- JESSREL E. GILBUENA
Bantayan, Cebu, Philippines

5.18.2012

di na ko kaagwanta


porbida ining imong panaad nga magpuasa hangtod sa kwarenta diyas
mahilaguso ta niini:  sa unang lugar wa ka mananghid o mokonsulta
kanako nga diha ra sa imong tupad nagluhod nangiliyupo nga unta kita
magmahimsog ug tugahan sa tumang kabaskog sarang ikasugakod
sa mga kombate ning kinabuhi
nalimot ka ba pinangga nga ang pakighilawas maoy usa ka balaanong
higayon kanus-a ang tipik sa langit gaagos ngadto sa nagnganga nga yuta?
paita ini uy di ko katulog di ko mahimutang nag-alindasay ko
sa kahidlaw
maayo pang maghikog sa punoan sa sibuyas
o di ba mangluod molupad ngadto sa Pinas
sa di pa ang banagbanag maghukas



-- MELQUIADITO M. ALLEGO
 Palm Harbor, Florida, USA

habol


gabii
tinayhupan ug hinagkan
sa talisik

tugnaw ug mingaw
ang tukar 
sa mga dahon

nagtikuko ko
nagkupot sa telepono
nagpaabot kanimo

gibukotan ko 
sa kainit 
sa imong tingog 

nga gadala 
sa imong halok ug
sa imong gakos ug tanday

kagaan
sa akong dughan
sa paglurang sa uwan

gatikuko ko
gihabolan
sa kahinanok


--TEA SOLON
Cebu City, Philippines

5.16.2012

kay ang kapakyasan usa ka sakayan


Galayog tibuok gabi ang mga bawod ug
ang baybayon. Nangalunod ang kapupod-an
sa akong kahinanok. Panahon na nga ikaw—
damgo nga wala matuman—akong panimaslan.

Manglimugmog ko, ug balik-balikon nako
ang mga balikas. Lami gihapon ihilam-os  
ang kabugnaw. Mousab gihapon ko bisan
nakatilaw na ko’g tagam. Ay, dili ra ba magsaba
ang gabitay nga awit sa wati nga akong gipaon.
Matuk-an ra ang labing sayo nga langgam.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

ang dakong suba sa unahan

tua ra nagpaabot kanako
ang dakong suba

gamhanan kini

dili nako kini supakon
dili ako makalikay

mahimong iya akong bahaan
mahimong iyang kong lumsan
aron ibanlas sa pikas isla

dili nako kini supakon
dili ako makalikay

gamhanan kini

gibantog ang iyang kahilom
mananghid kini og tarong


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

5.14.2012

perigee moon


Kum-ot ang panganod nga mitadlas
sa garbosong dagway sa buwan.
Diha’y dan-ag, diha’y anino luyo
sa kadahonan. Karon, mahimong
sukdon ang kangitngit.
Padul-i imong hunghong.

Gatawag ko long distance sa Cebu,
gasusi kon ang perigee moon
naa sa ilang’ langit. Wala, mibutyag
ang nakatubag. Basin naniudto.

Kaanugon sa pagpaabot ug pagtukaw.
Basin wala nako dinhi sa sunod duaw.


-- DENNIS S. SARMIENTO
Maryland, USA

pangaliya sa kabuntagon


Basa-basa pa ang bugan sa kaadlawon sa akong paghagpat ning nag-umog nga mga pulong: tuaw sa kalipay sa galamhan, nga nadungog ko pa gihapon ang nagdukang sibya sa mga sunoy. Laing adlaw sa pagpakabuhi.     

Kining mga pulong wala Nimo kinahanglana.
Sayod ako. Dili kini makadugang 
sa Imong kaadunahan,
sa Imong kaambong,
sa Imong kusog,
sa Imong gahom.

Tagawtaw lamang kini
sa daw-bildong ulyap sa akong pulso
nga sa bisan unsang pitik sa taknaan
mahimong huypon sa mapintas nga hangin
ngadto sa lungag sa pagkasalsag
tipon sa mga abog sa kalimot.

Apan kining mga pulonga alang kanako:
pagdugang sa akong pag-ila 
sa talagasaong timaan
nga ania Ikaw nagpitik pa gihapon kanako

karon. Salamat sa kinabuhi...


-- JON R. SAGUBAN
Iligan City, Philippines

5.12.2012

biyahera


Dong, himo-i ko og baruto bi.
Ani-a’y papel—gamita kini.

Dako-a baya ha kay alang na natong duha.
Apan inig suway ikaw lang yuna ang sakay.

Tan-awon pa nako kon asa ra kutob
Atong paglayag tadlas sa taob.


-- JIN GARCIANO
Camotes, Cebu, Philippines

pagkahuman sa bagyo

Paghangad sa Langit

Nakat-on kita’g hangad sa langit sa pamasin nga dili unta matagak,
bisan na lag pila ka tipak, ang buwa’g gutlo nga dugay na natong gihuwat.
Kon modailos sa palad ang mga lusok sa dag-om, mogisi sa tudlo ug kuko
ang mga nagdilaab nga ngipon ug tango sa kilat.

Bisa’g unsa pa’y mahitabo, dili nato ilingiw ang panan-aw sa layong bituon
human kita among-amongi sa nagdahunog nga hangin:
misakmit sa mga palid sa nipa natong atop, mibuak sa karaang banga lakip
 na gani niini ang daaw sa dinagkotang kandela sa altar.

Sulod sa kasingkasing, nahibawo kitang labing ngilngig nga katalagman—
ang pagkapusgay unya sa paghandom ug paglaom.
Bisan og giduwa-duwaan kita sa kalisang,
gisungog sa gahulga nga unos: unahon og siak ang atong katino,

tinagoang katawa, ug mokunis-kunis nato ngadto sa pita ug kahadlok.
Kumoton nato’g maayo ang matag bato sa rosaryohan nga mora ba’g mao ra
kini ang kataposang makapyotan sa dili pa kita mangaanod. 


Paglili sa mga Timailhan

Kanunay kitang gipasindan-an sa pagduha-duha kon angayan na ba
nga ilisdan og bag-o ang natuklap nga pligo sa bungbong,
dasagan ang nabaling haligi sa balay, sungkipan ang gilupad nga nipa.

Way hunong ang pagbaod kanato sa kahadlok nga
aninawon sa panganod ang signos sa umaabot nga laing katalagman.
Mao nga uyogon nato ang nagtungok nga mga dahon sa pamasin

nga mangatagak ang nangapyot pang unos, panid-an sa kakognan
kon mobahad ba sa matag putngay ang tuliyok sa alimpulos ug,
labawng kuyaw, kon pag-adto nato sa busay gisuyop na sa buhawi
ang tubig nga maghaguros usab paingon sa langit ang atong pangagho,
tiyabaw, danguyngoy. Nangalangkat na ang panid  sa tinipigan ta
nga pangadye, ug giugkat na nato gikan sa lapok ang duha ka pako

sa arkanghel, nagbitbit og timbangan, nga mora ba’g gituali sa hangin
ang tanang namilit sa iyang ngalan. 


-- NOEL P. TUAZON
Bingag, Dauis, Bohol, Philippines

5.10.2012

suite

Sa dili pa ta mangatulog,
buot ko mosulod diha sa kangitngit
diin ikaw gibistihan.

Sundon nako balik ang sangpit
sa gahunghong nga kanaway
aron dili ko masaag og suroy

sa mga liko-an paingon
sa bugtong dapit nga angay
tawgon nga puluy-anan.

Ug pag-andam na daan
inig-abot ko sa tikanganan.
Pagpansak nako ning yabi

sa pultahan, puwason nako
akong kurbata. Unya mosutoy ko 
diha nimo—sa dapit

nga gibistahan sa kangitngit
nga bugtong buot nakong ulian.


-- TON DAPOSALA
Cagayan de Oro City, Philippines

duha ka tinagutlo

paghigwaos

nanginhas sa katunggan
ang manyak nga gikabay-an
sa mga bukto og pasayan

pamalikas

nilurang na ang kabanha
gikan sa langob nga gabaha
sukad gakilat ang dila 


--JONALYN ALMACIN
Nantes, France 

5.08.2012

hypochondria


Sa matag gutlo, bation og
linog ang akong kalawasan.
Bugnaw nga singot daw
kanunay gipanuhot.
Sa akong paminaw:
                        Tugnaw nga igang.
                        Igang nga tugnaw.
Lanog ang matag pitik
sa akong kasingkasing— paspas.
Ingon kapaspas sa akong kanunay
nga pag-apas sa matag ginhawa.

Sa matag gutlo, bation og 
linog ang akong hunahuna—
sangko sa langit akong kabalaka.

Hangtod sa akong pagtulog,
manuktok ang kahadlok. 
Anaa gihapon sa akong kiliran 
ang anino sa kamatayon.

  
-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

hulagway

lapok
gihinol gisimhot
gikaon gitulon

basin sa lapok moturok ang bulawan
basin sa lapok may pako nga pinutlan

maglisod ba kaha ta og
ginhawa kon walay lapok

tutoki ang mata
sa masulob-on
nga anino


-- RYAN LABARDA
Riyadh, Saudi Arabia 

5.06.2012

tabliya sa sakripisyo ug panaghigala


(tubag kang compañero Ury Almagro)

Nasiplatan ko ang mga tabliya nga gipanghulma sa talad sa langit
ug gikutaw sa batirol sa mga latagak sa ulan sa akong paggikan
niadtong naghabuhabong kagabhion. Matay pa, latason ko
ang bisag unsang gilay-on aron lamang maduaw ang bililhong lunod-
patay higaladagang.  Bahala nag maaberiya sa Alligator Alley ug
kuninitan sa mga banghitaw sa handurawang paghandom.
Importante ang mga cacao tang gigikanan. Cheers sa kinaham 
sikwate sa atong pag-abot ug pagtalikod dinhi ning buluniyo 
sa lumalabay nga pagtagamtam sa naoktabang piging!


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
 Palm Harbor, Florida, USA

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.