8.30.2012

sa ngilit sa kangitngit


Nagkinto ang atong mga tingog.  Ug nagka-
mabaw ang gibilin nilang mga tunob.  Nagka-
hanap usab ang mga nawong sa nahibiling dan-ag
sa kilumkilom. Sa ngilit sa kangitngit, nag- 
langaylangay ako— nagpaabot kon unsa 
ang imong mga itugon— sa di pa ako motikang 
ngadto sa mga ang-ang sa taas nga kagabhion.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

ang rebelde ug ang iyang sundalong hinigugma


Diha sa mga tinagidyot, diha ko magsugod sa pag-ihap
kay sayon ra man sa paghinumdom ini: mga tinagidyot
nga tubag sa garebolusyon kong pangutana. 
Kay sayod ka— may mga kamatuoran nga limtan nalang sa buot
sama nalang sa pag-ihap sa bituon aron kita matulog.
Dinhi sa kagabhion, nadan-agan kita sa susamang langit
apan managlahing sonata ang atong giawit.

Wala nay kaisog pa sa pag-asdang nga tugawon ka
sa imong kahilom. Sangpiton ko ikaw  
sa tinubdan sa akong pulong.  Walay titik ang akong dila.
Walay tingog mosakdap sa akong mga dunggan.
Walay kainit mogula sa nangamig kong palad.  
Hadlaon ko ikaw sa kabalaka sa akong dughan
kon ikaw makahinumdom sa akong pangalan,
kon sa higayon mag-abot ang atong gahom,
kon kang kinsa'ng kabhang sa bala ang unang mahagbong.

Kanako, ang pagpakabuhi mao ang kamatayon. 
Kanimo, ang kamatayon mao ang panginabuhi.  
Nahibalo ka ba kon unsa ang lisod ihapon?
Mga silhigonon nga mga bala ug nangapukan nga dahon.
Subli-sublion ko ikaw sa paghandom
sa mga tinagidyot nga higayon 
nga kita nahiusa
kausa sa gugma.


-- GENALYN G. OMAPAS
Cebu City, Philippines

8.28.2012

ihaw


Sa dili pa mosidlit ang adlaw, guyoron na nila
ang karabaw dapit sa pangpang sa Himanglos
sa may kahoy o puno sa lubi nga nagbarog diin
kini nila ihigot. Usa-usa nga mangabot ang
silinganan, mamungko, manikungkong sa
kabatoan, maghuwat sa matansero. Manabako,
isigdagkot sa ilang upos, magbalyoanay og
tilad, "Diay apog, pare, bunga, buyo, maskada."
Magkandaiyag hikyad og istorya, damgo,
kahiubos, lansis, yaga-yaga, pakatawa.
Bugnaw ang adlaw sa sayong kabuntagon ug
may yamog pa ang sagbot nga iyang gihangrab.
Wa siyay kahadlok, way kabalaka. Manabsab siya,
maghulat, sama sa iyang naandan, sa isangong
buluhaton nianang adlawa. Tingali matingala siya
sa ulhi nganong gaoran man ang iyang duha ka
sungay og usa ka putol nga kahoy, tuyokan og
pisi ug itagkos siyag hugot sa punoan sa lubi.
Apan gikaandan na niya ang pagtuman. Moabot
ang matansero, magbitbit og bunal ug sundang
talinis. Moduol sa mananap nga sa pagkakaron
mobati nag kabalaka, kay kining tanang nahitabo
kaniya wa na mahilakip sa iyang naandan.
Kay wala man siyay pagduda sa tawo, dili ra man
gani siya molikay inigduol sa matansero. Kalit siyang
bunalan dapit gyod sa alimpulo, bunal, bunal, bunal
ug makadaghan, kusog, tuyo siayng lipongon,
pamiangan ang mga tiil, hangtod siya malup-og.
Inigkatumba na niya, duslakon sa sundang hait ang
liog. Mosirit ang dugo.
Mag-aningal ang mananap sa pirmero pa lang
nga bunal, ikaduha, ikatulo, unya sa pagpiang sa
iyang mga tiil. Ang tiyabaw sa hayop madungog
ngadto sa ikapitong tuktok sa Amandewing,
ang iyang kasakit, kon imo gyong pamation, moguba sa
pito ka tuig nimong katulogon, kay mora kinig
nangutana sa mag nag-alirong, "Unsay sala nako
nga inyo man kining nahimo?" Magkahinay nga
magkahinay ang iyang unga. Padayon nga
magabanaw ang init ug lunsay nga dugo. Mangdasok
ang mga tawo, mag-iyahayg salod sa nagbuhagay
nga dugo. Kinabuhi kini, sayod sila; ila kining isagol
sa bag-ong hiwat nga lina, imnon para pabaskog.
Idalit sad kini nila sa ilang mga asawang masus-an
ug sa ilang mga bata, sumala sa naandan.
                                   Moundang nag tiyabaw
ang hayop, ug mao na lay madungog karon ang
hagurong sa iyang hingutas nga gininhawa, hangtod
sa mohilom na gayod. Busbosan ang tiyan, habwaon
ang gininhawaan ug dad-on sa tubig aron limpyohan.
Putlon ang ulo, ang duha ka sungay. Buakon ang
bagol-bagol aron maabot ang utok nga kinaham.
Anitan ang karabaw. Pikason, tagod-tagoron ang
mga pinikas aron mabahin-bahin sa mga panimalay
nga mingdugok, morag mga ulmigas, aron pag-ambit
sa karne. Ganiha ra may naghaling--sa di
tungol. Ganiha pa ming-abot ang dang damahan.
Tagay ang tanan, pati na ang kabataan nga malipayong
magdagan-dagan, dakop-dakop, manikoy ug karne
nga manglasik, pira-piraso sa bukog, aron ilang iuli
ug isud-an.
                Ang Himanglos nga maoy testigos
aning tanan padayon sa iyang pagdailos ngadto sa
kadagatan, wa gyuy ikatug-an. Apan ikaw karon
nga akong gisuginlan ning akong hibatian, hinaot
imo sang madungog ang tiyabaw ug agulo sa
natumba ug samdan nga mananap, unta
maglanog-lanog sa imong alimpatakan ang kasakit
sa way dag-anan. Aron unta duna na koy kauban,
duha na ta, duha na tang magbangotan, bisan intawg
wa gud tay mahimo pagbakwi sa naandan...


-- MERLIE M. ALUNAN
Tacloban City, Philippines

bahin sa mga anghel


Kamo gikuháan sa tanang inyoha: pakò,
sininang puti, apil ang inyong pagkanaa.
Apan ako nagtuo pa kaninyo,
mga tigbutyag.

Kon asa ang kalibotan gibali-bali, didto
sa kalado nga puno sa bituon ug mananap,
kamo nagpasiyu ug nagtandà
sa gisaligang mga tinahì.

Mubo ang inyong pagduaw dinhi,
panagsa sa kaadláwon, kon tin-aw ang langit,
sa huning gisabat sa langgam,
sa kahumot sa mga mansanas inig sawop sa adlaw,
kanus-a ang kakahoyan gisilawan og orasyon.

Matod nila gigamà-gamà lang kamo.
Apan para kanako, dili kini
madanihong pangatarúngan. Gigamà pod ba
sa tawo ang ilang pagkatawo?

Ang tingog—walay duda nga pruyba.
Kini manaa lang sa mga binúhat nga hayag,
walay kabug-at, nagkapakápa—
ug nganong dili?—gibakosan og kilat.

Kanang tingoga nadunggan na nak
ò
kanunay sa akong pagkatulog.
Ug ang kahibudngan, ako makatuhog-tuhog
sa ilang gipulong sa laing sinultihan,
sa ilang súgò kun hangyò:

nagsingabot ang adlaw
ug adlaw pang láin,
buhata ang imong mabuhat.

(hubad gikan sa balak ni Czeslaw Milosz)

-- JOHN B. LABELLA
New Jersey, USA

8.26.2012

self-portrait 3.7


dunay nakamaohan ang santan
nga maskin ang mga santos di kamao.
kat-oni ang tubig diha sa kabo,
ingog gakat-og tubig sa kalawran.https://mail.google.com/mail/images/cleardot.gif


-- ADONIS G. DURADO
Muscat, Sultanate of Oman

salimuang


Sa obra, dila, ug pensar
Ang sanglitanan: ang kinabuhi
subay sa palad. Lukop saag, tiaw, ug tawag.
Pinalabi ang magkugi sa utok ug kamot.
Ang ngalan sa tawo sumpaya’g kalaki o batasan.
Sa ngalan sa gugma, bahinay sa grasya 
ang diwa sa bangkete. Lakip na ang kaplag sa hangin.
Niini, ang ilogan o kawatan ilhong bayani. Daghan
ang mga tuhod ang mangapilo ug tuyoong mabuta
samtang gasumbong sa alampoanan. Ang pangsangpit
usa ka pamasin. Sama sa  mga butang, malaublaobon
ang pagbatyag. Ang pagbalhin-balhin og kasangpitan
taras usab sa usa ka amang. Matikdi ang pagluom
sa Adlaw sa iyang kahago. Hilom niya kining ipahulay.
Ang pagpalabay sa kahaponon mosangko sa tubaan
nga kon daghan ang mayarok, moawas ang mga pulong.
Manalithi ang magbabalak, diay siya langit.
Apan ikasagmuyo niini ang pagtuang.
Tambok, niwang--- ang pabilo moabot.


-- RAUL M. FIGUES
Oslob, Cebu, Philippines

8.24.2012

pagsupak sa panaad


Di lang kausa, kon dili kadaghan na
nga misaad ko nga dili na—
dili na ko mosuwat og balak
kay dili na ko gustong masakitan
gusto kong monunot na lang sa katawa
samtang gasud-ong sa gakatawang
mga bata nga nanakop og alibangbang.

Apan sa matag higayon nga makakita ko’g
matahom nga sampaguita
moabot nako ang kalibog kon
ako ba kining kutloon ug ihatag
kanimo aron imong lang kumoton
sa imong tampalasang mga kamot
ug batyagon ang giantos sa buwak.

Ah, dili— dili ko kini kutloon;
dili ka takos sa katahom ug kahumot
sa bulak. pasagdan ko kining hagkan
sa hangin, ianod ngadto sa dughang
mapinanggaon.

Bahala’g ingnon ko nimong bakakon
apan suwaton ko kining berso
usa ka higayon sa imong kamaluibon.


-- OMAR KHALID
Metro Manila, Philippines

balakero eskandaloso


Love, ayaw intawon ko biyai, please…please. Kon biyaan ko nimo,
kada bangon nako matag buntag, pastilan, kangitngit na la’y dayag.
Kalimti, palihog, kalimti tong nakita nimo ganiha. Kadtong babaye
nga akong gikayat ibabaw ning atong tayaong kama--
usa ra to siya ka borikat. Kadtong among panaglayog
sama ra sa, kuan… buyog! Sakto, buyog nga nasaag og tugdon sa tai
nga gituohang buwak. Apan…apan ang akong gugma kanimo
sama baya sa langaw nga mibatog sa gumamela sa hardin. Love,
please, pasayloa na lang intawon ko! Kon gusto ka, hala, kulataha,
bun-oga ko. Pasagdan tika: malamian samtang mapigsat ko nimo.


-- KEVIN A. LAGUNDA
Cordova, Mactan, Cebu, Philippines 

8.22.2012

sa akong pagbalik


Nakit-an nako bisan wala pasagdi
Nga natumpag na ang mga haligi
Sa balay nga sa karaang panahon dinhi
Mao’y nahimong bugtong saksi
Sa akong pagmatngon ug pagsusi.

Nahanaw na intawon ang koral sa payag
Ug ang tugkaran diin akong gipungpong
Ang akong mga kalipay ug kasubo nga dayag
Bawnon unya nako puhon sa akong lubong.

Naguba na ang hagdanan
Nga sa pipila ka higayon
Buot nako nga malaktawan
Ug malikayan sa dayon.

Apan ang karaang punoan
Sa mangga sa kanunay gadayandayan,
Gapabiling saksi ug kauban
Sa akong mga handumanan
Dinhi sa yuta nakong natawhan.


-- MARIA VICTORIA BELTRAN
Cebu City, Philippines

may mga sugilanon nga gibukhad


May mga sugilanon nga gibukhad
ang ulan sa akong pagkatulog,
gitagik diha sa bungbong, sa mga atop sa kabalayan.
Ablihi ang akong kasingkasing
O mga lansang!
Aron masabtan ko kadtong
kinauyokan sa tingog
sa mga tubod nga mibuklad
sa mga eskinita sa dakbayan
sa lagyong mga ulan.
Ang mga hunghong ug gakos
ang mga halok sa akong tabontabon
mga sapa-sapa
nga inanayng midailos
ngadto sa mamingawng mga lawod.


-- ESTER TAPIA
Kathmandu, Nepal 

8.20.2012

digital narcissism


Bisan buot pang tugkaron ang tinubdan,
mobalik gihapon ta sa pangutana: hain
ang kinutoban sa kalipay ug kasakit?

Kaluha ang matag lusok sa luha ug uwan
nga gatagiktik sa bildong bintana. Aduna ba
kaha’y mobunok diha sa kawanangan?

Aduna ba kaha’y molapaw sa dughan?
Ay, kaayong iambak sa giatubang nga busay 
aron mapukaw ang damgo, ug mahiamgo.  


-- DENNIS S. SARMIENTO
Maryland, USA

nasagmuyo nga buwan


Dugay rang gikahimut-an ang kalingin
sa akong aping bisan
ania gahinuktok sa lim-aw nga samin.


-- JIN GARCIANO
Camotes, Cebu, Philippines

8.18.2012

ang dugokan sa akong kabalisa


Ang gusto kong makalimtan nagpunayg apong
bisag unsay akong buhaton, kuyog-baboy,
moluklok sa akong purol, mamanhig, mobutho
sa kangitngit morag tambaloslos nga nagkatawa.

Ang gusto ko mahinumdoman nagpabiling idlas,
gwatsinanggo, naghupohupo sa kalibonan,
mopahipi gyod bisag nagkalisod, morag korek
nga nagpapresyo, ulipon sa maot nga garbo.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Manila, Philippines 

nganong duna'y tunok ang dan-ag sa dughan

midungaw ka
sa akong bintana

nakig-indig ka
sa lamdag nga bulan

gianinag mo ang kalinaw
ug kaaghop sa akong katulogon

mibangon ko
buot moabi-abi kanimo

mitiklop ka sama
sa usa ka udlot sa rosa

gitukob ko sa kangitngit
apan wala na ako matingala

kining tunok sa akong dughan
ugma managhan


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

8.16.2012

bulak sa utot-utot


Nangandoy ako nga motaak og usab 
sa kalibonan sa tanamang utot-utot,
nga kanhi sa akong pagkabata, kadaghan
namo sum-oka sa among dula nga gitawag
og lipatora.  Buot kong akong tumban 
ug hidunggan pag-usab ang pagutpot 
sa pagkapusa sa gagmay’ng mga bunga.  Ah, 
ang yanong kalingawan niadtong mga adlaw
sa akong pagkabata!  Karon, wa nay 
mga kabataang nagdula pa og lipatora, 
wa nay mosum-ok sa tanamang utot-utot.  
Ug wa na usab ang batan-ong kababayen-an 
nga kanhi among kakomedyahan—ingnon
nga amo silang halaran og bulak sa utot-utot.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

ang mekanismo sa pagtubo


ang akong kamingaw
sama sa pagpanalingsing

ang gihatag mong tanom
usa ka libuang paglaom

sama sa pagpanalingsing
sa gihatag mong tanom



-- JONA BRANZUELA BERING
Tuburan, Cebu, Philippines

8.14.2012

talinis


Tunok sa Rosas

usa ka alimungaw ang alimyon
dili maihap ang pagkalarag
dili mapungpong ang mga bituon


Lansang sa Palad

duha ang dagway sa kaluwasan
gabakho ang mihampak
gatingsi ang samaran


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

nganong di ko katulog kon kusog ang ulan


Kay ang tingog sa ulan diha sa atop

ingon kahait sa syagit
sa amahang nangayo’g tabang,

ingon kakusog sa hagok sa tigulang
nga gilumsan samtang nahinanok,

ingon kataas sa tyabaw sa batang nasab-it
sa poste samtang nanawag sa iyang mama
nga gianod uban sa mga haligi,

ingon kabanha sa yawyaw sa bag-ong buang
sa eskina nga usa sa mga nawad-an og bana
ug lima ka anak sa nilabayng' Disyembre.


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

8.12.2012

unsa’y kalamposan?


Pagkatawa kanunay og taman;
Pagdaog sa pagtahod sa taasalabotan
Nga mga binuhat ug sa pagmahal sa kabataan;
Pag-angkon sa pagdalayeg sa mga makataronganon
Matinud-anong maghuhukngay ug
Pag-antos sa budhi sa mini nga kahigalaan;
Pagdalayeg ug paghimatyag sa kaanyag;
Pagkaplag sa unsa'y labing mahimo sa uban;
Pagtalikod sa maarang-arang nga kalibotan,
Pinaagi sa mahimsog nga bata;
Usa ka luna sa tanaman o nabawi
Nga kahimtang sa katilingban;
Ang pagkahibalo nga bisan usa ka linalang
Nakaginhawa’g luag-luag tungod kay ikaw
Nagapuyo ning kalibotan.

(alang sa suod higaladagang Ernesto Lariosa, gipanaminan
sa Inenglis nga balak ni Bessie Anderson Stanley) 


 -- MELQUIADITO M. ALLEGO, JR.
 Palm Harbor, Florida, USA

hay, gugma!

Matod pa niya
Wa pa ug di gyod

Moabot ang kausaban
Namong duha—karon

Ug kaniadto, bisan pa
Sa paglabay sa katuigan

Ug pito ka mga anak,
Magpabilin sa gihapon

Nga dili maihap—
Kaming duha.


-- MARIA VICTORIA BELTRAN
Cebu City, Philippines

8.10.2012

ardent spring, isla sa camiguin


giunlod ko ang hubo kong lawas
sa gatubod mong kainit

kaanindot ning kagabhion
nga giawitan sa itom
nga kalanggaman

kabugnaw sa mga huni  
sa imong kabungtoran
sa tiilan sa lima ka mga bulkan

ning tungatunga
sa imong lasang
gianinaw ko ang kadahonan

nabanhaw ang kaabtik
sa akong dughan ug ilawom
sa akong tabon-tabon nisaghid

pagbalik ang patay nga
mga sanga sa atong kagahapon


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

open kisame


 alang sa manag-uyab nga ka-boardmate ni Erik Tuban

Bisa’g gipaw'ng pa ninyo ang suga,
Tin-aw gihapon ang lumba
Sa inyong mga utnga.

Bisag gipaw'ng pa ninyo ang suga,
Makita ra gihapon mong duha
Sa sinehan sa akong hunahuna.


-- KEVIN A. LAGUNDA
Mandaue City, Cebu

8.08.2012

sa akto sa kapikal


"A man known for his enormous penis was stopped by security at San Francisco International Airport and questioned about the bulge in his pants. Jonah Falcon, 41, has an organ which is 9.5 inches long when flaccid and 13 inches erect, according to Rolling Stone magazine. He has featured in a number of documentaries about the world's biggest penises." – kinutlo sa usa ka balita sa Yahoo


Ayaw angkona ang tanang yamog sa kagabhion
Ang kangitngit nanag-iya sab sa ngiyaw ug hadla
Dili tablado sa hambog ang katigson sa pus-on
Kay daghan nang mingdagan sa tinustos sa agta
Bisan pag magbuntag tag paugat sa kaisog
Timan-i: daghang gitetanus sa kagingking natunok
Yamat, tan-awon tag di ba mobahag imong ikog
Kon kakita kag linarang/sinugbang tabugok!
Uy, kanahan, ayaw lagi hagita ang mga Bisaya
Kay wa ka pa mahibawo sa kagahi sa ilang dila!


-- OMAR KHALID
Metro Manila, Philippines

brownout


Samtang nagpaabot ta
kon anus-a mobalik ang suga

nahapinan ang kagabhion
sa dag-om. Wala ta’y laing
nabatian gawas sa hangin

ug alimuot nga galikos
sa palibot. Ug samtang
gihapuhap nako

ang imong aping
nga gidayanan sa ngiob,
niawop ang dag-om.

Napadpad akong hunahuna
ngadto sa mga panganod.
Saksi ang kagabihon

sa bulan, nahimudlay
sa akong palad.


-- TON DAPOSALA
Cagayan de Oro City, Philippines

8.06.2012

wala ako maghingapin sa kamaayo o sa kadaotan


Wala ako maghingapin sa kamaayo.
Wala ako maghingapin.
Wala ako.
Wala.

Wala ako maghingapin sa kamaayo
aron maingon nga adunay bililhong kadaogan
nga angay kong matagamtam.

Wala.
Wala ako.
Wala ako maghingapin.
Wala ako maghingapin sa kadaotan.

Wala ako maghingapin sa kadaotan
aron maingon nga angay akong bawian
sa gugma ko sa mga butang
nga sa mata sa katilingban
binuang, binata, walay bili, dili hinungdanon, hiwi, makauuwaw.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Manila, Philippines 

ang konsepto sa oras


"You're wasting time!" Ug nahingangha ko
sa imong giingon. Ang pagsud-ong ba diay
sa kaanyag sa akong tinanom nga sabila
usa ka pag-usik-usik? Sultii kuno ko, apo—
sa imong kalinghod nga wala baya’y kalainan
sa akong sabila—mahimo ba diayng’ usik-usikan
ang oras nga wa’y sinugdanan, wa'y kataposan? 


-- JONA BRANZUELA BERING
Tuburan, Cebu, Philippines

8.04.2012

ang hara


Dinhi sa akong lagwerta
Walay sagbot
Nga makalusot
Gawas lang kon pagbuot
Sa usa ka hara.
Inig talidhay sa adlaw
Magpahayahay ko
Dinhi sa akong trono
Diin ako ang ampay
Sa mga gangis nga gatagawtaw.
Ang kalabasa nga gakamang
Usahay gahi og ulo
Dili gayod motuo
Nga ang iyang mga liso
Dili mosanay ning lasang—
Magpahiyom sab kanako
Ang bulak sa Kakawati
Sa panahon sa kilumkilom
Aron mahinumdom ko
Sa katam-is ug kaaslom
Samtang ang mga alibangbang
Dinhi nakigdula sa kahoy
Gatagbaw lang og panguykoy.
Ay, kasingkasing hawoy!

Gitigbas dayon nako
Ang amorsiko nga gakanaas
Lakip sa gakamang nga halas
Kay dinhi sa akong lagwerta
Mao ra ko’g si Bathala
Samtang ang sampaguita
Niusbong diha-diha dayon
Uyon sa mando ning dughan:

Gibuboan sa ulan,
Gihagkan sa bulan.


-- MARIA VICTORIA BELTRAN
Cebu City, Philippines

talimatyon

sanga
sa talimatyon
nga kahoy
gabitay

hinog
nga buwan
kutloon
sa kaadlawon


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.