8.30.2016

sa kasamtangan


Usa ka lawas ang dakbayan, ug ikaw
nasayod sa kahimtang ini ug sa pagpakasala
nga duna’y hinungdan nga bugtong
iya ra. Ikaw, sama sa inahan,
igo ra sa pagpanghupaw-- hilom

nga mangamuyo. Nagkalapad ang kangitngit
ug nagkagamay ang lawak sa paghunong
ug pagbag-o. Ikaw ug ang dakbayan
usa ra. Ang imong kalag,
iyaha pod-- usa ka paglatagaw

sa lawom nga kagabhion latas
sa gabundak nga ulan ug sa inanay
nga pagpanamilit sa baha. Subaya unya
kon unsa ang nautingkay. Ang hugaw
sa hagbay rang mipanaw

ug sa nagpakabuhi. Gapasad
ang lama sa lapok diha sa kadalanan, daw
gikan kini nanganak. Unsaon pagpadayon?
Imo nang nasinati ang makabungol
nga pag-alipasa sa mga nawad-an

ug nabiyaan. Ang tyabaw sa usa ka bata,
ang agulo sa masakiton, ang mga kulihad,
ang pagpangalot. Sampungi imong ilong.
Langsa ang kahait, walay kamatayon
ang kamatuoran. Unsaon man pagpadayon?

Ikaw nasayod nga wala na’y pagbalik.
Ang imong mapaabot mao na lang ang laing
adlaw sa pagsubang. Ug sa makausa pa,
ang pagbangon ngadto sa lagmit mahitabo pa,
lakip ang paglingiw ug paglimot.


-- ADONIS R. ENRICUSO                                                                                                   Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

pagtugyan


didto sa sagradong lawak-disdisanan
gaalirong silang mga mananambal
sa nagbuy-od gianestisyang linalang

taman gisuhid pag-ayo sa cystoscope
kadtong nadiskitahang bugon sa pantog
unya gidugmok ang nagbugdo gidugmok

siruhano nideklarar: matagbawon
malamposon ang makuting operasyon
nakamatngon nakatuaw ako: Siya
    
diay nagbantay kanakong nangaliya


-- EDFER  C.  RIGODON                                                                                                                 San Fernando, Cebu, Philippines

8.28.2016

ang tubag ug pagtimang sa "ang pagpangumang" ni Neile Genica Mijares


Wala’y pagkutat ang pagpakighalog sa balod
sa nagtighayang lapyahan sa Isla Bulalacao
amang saksi ang nanil-ip mga umang nanglublob

Nalangang hunas paghikyad sa morenang katahom
galangaylangay ang dalindaman sa kilumkilom
inigtak-om sa ngabil liyok sa dilang masuyopon

Hala sulod-gula salom-tunga pagpauraray
sa gihidlaw giuhaw nahipasagdahang sigay
masahiig tapyatapya sa nag-utngang kalipay

-- MELQUIADITO M. ALLEGO                                                                                                    Lake City, Florida, USA

ang pagpangumang


Kon pul-an na ang dagat sa paghalok
sa ngabil sa baybayon sa Isla Bulalacao
manggawas ang mga umang sa balas

Kanunayng gahulat
kanus-a moabot ang hunas
inigtak-om sa kilumkilom

Moikid-ikid pagpangita
sa mga biniyaang sigay
aron sudlan og gagmayng kalipay

-- NEILE  GENICA  D.  MIJARES                                                                                                Cebu City, Philippines

8.26.2016

hubad sa kahilom


Sa kahilom
tinuoray natong nahapuhap
ang kahamis sa damgo
sama sa huyuhoy
nga gihapyod
ang aping sa mga dahon
sa tungang gabii
ug gihapyod bisan na
ang nagduhiraw
nga kalag sa mga dag-om.

Kay magdumili kaha ka
nga tultolon ang nahanaw
nga nasod sa paghanduraw?
Kon matag adlaw nimo
nadungog ang agulo
sa mga engkanto sa lasang?

Ang bakho sa mga ada
nga gibanlas sa baybayon?
Ang uwang sa mga sigbin
sa natagak nga Buwan?
Ug ang haw-ang nga haranas
mga mangloy dungan
sa nangapuwak nga buwakaw?

Timgas sa dunggan
ang sonanoy sa bungol
nga aginod sa busay
sa halayong kabuntagon
ug inanayng mobukhad
sa atong dughan ang pako
sa mga alibangbang.
Ablihan sa mga lusok-yamog
ang ngabil sa piyuros.


-- NOEL P. TUAZON
                                                                                                                                Dauis, Bohol, Philippines

hinganlan


Kon siya ang papilion
tagaan niya og pangalan
ang mga saad nila nga wala natuman.
Matag kausaban, sampiton niya kini
og kawad-on. Tawgon niya og laing pulong
ang mga takna nga wala siya kasabot.
Ang mga hinungdan kon ngano man
hingalan niya og mama ug papa.
Kay sa pag-atubang niya sa kamera
diin wala siya’y sinina, nangutana siya
kon nganong siya ra man ug wala
lagi gihuboan ang iyang munyeka.

Sa kadugayan, gipiyong niya
ang iyang mga tudlo, nitak-om
ang iyang panit. Namuypoy nagtan-aw
ang mga gutling sa bata. Gisapnay
sa iyang dughan ang mga luha, padulong
sa pagkatagak.


-- CINDY VELASQUEZ                                                                                                                              Cebu City, Philippines

8.24.2016

paingon sa yuta


kusog ang ulan
himamaton ko na usab
ang mga dili na
madungog

ganahan ko
nga mahanaw pag-usab
sa tungatunga sa kasikas
sa atop nga gidagandaganan
sa mga lusok sa ulan kuyog
sa sayaw sa nanghagit  
nga hangin

ania na ang orkestra
sa tubig ug hangin
ug gilantaw nako
ang mga panganod
nga nagpakahilom lang
duyog sa mga dahon
nga nangahulog aron 
dakpon na usab kini
sa pagkadugta


-- RIC S. BASTASA                                                                                                                    Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

hudas sa kasingkasing



Mikanaog sa taksing sungayan ang Hudas sa Kasingkasing. Basaon ang dalan sa Nalisoan. Iyang gipangita ang taginting sa tinud-anayng gugma nga gitagoan sa lawom nga balde ni Karing, ang nilalang nga nabundakan sa iyang kahigal ug kapraning. Si Karing labandera nga girespetoan ni Elvis-Tambok, bantogang askal sa Nalisoan.

Sa pultahan sa Fil-Am nga Aretha Pranklin (ang pinangitang magtatambag sa mga magul-anon), nakasab-it ang karatolang nagkanayon: "Ikaw, bisita, isda kang patay nga dugay nang nakigduyog sa sulog sa imong kanhiay nga ilusyon nga ikaw si Clint Eastwood. Sulod ug patagbawa ko sa imong adlaw."

Sa wala pa midayon ang Hudas sa Kasingkasing, iyang nadunggan si Elvis-Tambok nga nagsing-al dungan kaskas sa iyang gitarang gabok: "Ako si Elvis-Tambok! Ako si Elvis-Tambok! Apan dili ko Ang Hari sa Rakenrol nga ang jacket ginama sa cholesterol. Wala ko magpuyo sa Graceland, naa ra ko ninyo matultolan sa Nalisoan. Dili ko hilig mokanta og Heartbreak Hotel, siyaokon lang nako ang Jailhouse Rock ug Hound Dog. Kusog kong mohabhab og hilaw nga hotdog."

Matod pa sa mga nilalang, nagtuo sa ilusyon: 'Askal! Askal! Ang labing ambongang Askal!' Samtang sila nagsiyagit sa akong presensiya, ang akong pagtutok nila tabla ra’g nanimhot nila. Pagkataudtaod, ila nang ipadiwalwal ilang mga dila."

"Elvis-Tambok, amaw sa tanang amaw, maayo kang pakan-on og lamaw!" Matod pa ni Hudas sa Kasingkasing nga nakaamgo nga ang gutling mora’g iring.

Midayon na siya sulod sa kuwarto ni Aretha Pranklin ug si Shakespeare nga naka-sneakers ang misugat niya. Milamano kaniya ang beterano sa soneto: "Dayon, Hudas, dayon. Sa imong pagsulod, ikaw ang momugna sa imong impiyerno."

Ang Hudas sa Kasingkasing mingisi ug milingo-lingo: "Dili ko na igsapayan, amigo. Sa sunod, tan-awa imong simod nga naa’y mumho." Si Shakespeare mitubag, "Di diay kugmo?"

Si Aretha Pranklin miduol sa duha. Iyang gihunghungan si Hudas dungan sa pagdailos sa iyang luha: "Ayaw pakigdula sa mga maninistis. Sila ang mohatag kanimo og arthritis. Adtoa si Karing ug paghinulsol sa atubangan sa iyang mga labhanan."

Mituman ang Hudas sa Kasingkasing. Sa pagsulod niya sa kuwarto ni Karing, kalit siyang nalukapa sa dihang gibitad ni Karing ang trapo nga iyang gitumban. Ang Hudas sa Kasingkasing nakuratan.

“Wala kay katungod magbarog sa akong atubangan, Hudas! Akong kaputli imong gibuwad sa langawon nga dapit diin kanunay kang magpainit."

Ang Hudas sa Kasingkasing nanguros: "Day, buot kong mobalik sa imong sabakan, buot kong magpapriso sa imong paraiso."

Si Karing misitsit sa iyang duha ka iro: "Ipaambit ang inyong gugma anang tawhana!" 

Si Hudas mikaratil og dagan gawas palayo sa Nalisoan diin magpabilin si Elvis-Tambok kay manuktok unya siya sa balay sa mayor nga nagsulat og love letter sa usa ka datong burikat kansang kasingkasing transplanted gikan sa boksidor nga namatay human napatiran sa unano ang iyang itlog. Sa iyang kalamposan, ang unano nakabakho ug nakaamgo: “Dagat sa kasingkasing ang luha, amigo.”


-- KEVIN A. LAGUNDA
                                                                                                                         Liloan, Cebu, Philippines

8.22.2016

talaadlawan nga akong napalgan sa lawting


Sa akong pagpakli sa giagup-op nga mga pahina giganoy ako sa mga pulong sa pagmahay paingon sa awaaw nga aping sa kahimatngon diin ang tren sa kahaw-ang mohasmag sa habog ug tig-a nga mga paril sa unibersidad nga miyam-id kanako lusot sa nga klase nga wala ko na tunghaa pauli sa diyotay nga mga imnanan sa sudlonon nga mga eskinita nga sa kanunay walay makatupong sa kamaabiabihon.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO                                                                                                    Dhaka, Bangladesh

kon balak ba kaha ni


Nagtinunto tingali ko
sa akong panaad kaniadto nga dili na
mobalak bahin kanimo.
Nangapapas na ang timailhan
sa dalan nga subayon
paingon sa imong dughan.
Naminhod na ko sa gilok
nga hapyod, mogitik
sa kangitngit. Nangapawong na
ang gilak nga makasukod sa gilay-on
taliwala sa bituon ug aspalto.
Wala na. Wala na gyod unta
apan ngano nga matag atubang nako
sa abohon nga kalibotan, duna gyo’y
sa manglunhaw ug mamuwak
bisan sa damgo ra mokapakapa
ang dulom nga pako sa tanghaga?
Sa pagduhiraw tadlas sa kahilom,
unsaon pagdumili og tagad
sa tanang mga tulukibon
samtang halos giangkon na nimo
ang dakbayan sa akong handurawan?
Inig taligsik, mabati nako ang imong halok
sa matag lusok nga nangatagak
gabagang gabon. Inig bundak sa ulan,
mahimo kong bata nga gasawomsawom
sa baha. Ug sa mga walay-imik nga higayon
diin dayag ang imong kawad-on,
maamang lang intawon ko. Maminghoy
ang palibot sa dili pa ko mohupaw…
Ug tan-awa ra! Imbis giangkon ko na
nga dili ni alang sa imoha. Lakip kini—
kon balak ba kaha ni—sa nadamay nuon
ining matang sa pagtinunto.


-- TON DAPOSALA                                                                                                                    Cagayan de Oro City, Philippines

8.20.2016

serapin


(alang kang Omran Daqneesh)

Tiwason yuna nako kining gibatil nga latik, himuon
nga kinaham nimong dulse. Dinha lang ka,
pagduwa og yuta.

Dia’y gamayng’ tubig ug kabo
nga hulmahan-- paghimo’g nindot ug dako nga balay;
lig-ona pagtukod ang haligi ug atop ha!

Ay, ayaw na gani’g kabalaka nako! Wala ra ning dugo
nga gatulo ug gadaligdig nga singot.
Tiwason ko ning galapot na. 

Na hala, ayaw na lang panumbalinga kanang gabuto.

Padayon dinha sa imong pagduwa.
Ayaw’g kahadlok.
 Kantahi, taghoyi lang.

Basin pa diay malubong
 ang mga ping-it ug syagit
sa gawas. Dinha ka lang, padayon sa imong pagduwa
ug pagpalanog sa arangkar nimong awit.


-- TEA SOLON
                                                                                                                                         Cebu City, Philippines

saksi ako niini


Saksi ako niini:
Gikan sa simbahan ang bag-ong kasal
Nihapit sa painitan sa lungsod
Siya sa iyang puti lace nga boda ug ang lalaki
Sa iyang krema nga barong tagalog.
Naghinungitay sila sa budbod ug sikwate
Kay walay laing kutsarita ang tindera,
Ug pagkahuman gilatas nila ang lapokong merkado
Ug gitunob niya ang iyang puting sapatos
Nga gipiskan ug abohong lapok sa bunok sa uwan,
Iyang giisa ang sidsid sa sapot
Ug nagkatawa sila samtang gipayongan sa lalaki
And iyang bag-ong asawa sa paglakaw nila
Ngadto sa jeep nga naghuwat daplin sa karsada
Aron dad on sila pauli sa bukid
Nga giyongyongan ug daghan pang itom ug bug-at nga mga panganod
Sa ting-ulan nga gikan sa panahon sa paglalik sa kalibotan,
Ako nga dalagita pa,
Nisaad sa akong kaugalingon og kasal nga ingon niadto
Puting boda ug sapatos, ulan, lapok, jeep, panon sa panganod , ug tinabonang                bukid.


-- ESTER TAPIA                                                                                                                                 Kathmandu, Nepal

8.18.2016

didto sa isla sa camiguin


Dugay nang gahilom ang namakwit didto taliwa
sa lawod. Dili nako madunggan ang ilang kahinanok,
gawas lang sa mga timaan. Daw mga aninipot
ang mga dumuduong, gapunay’g pahulagway
uban sa krus ibabaw sa bawod. Kahagkot sa hangin!
Gakamang ang bugtong panganod atol sa pagpamaybay.
Saksi ang kahilom nga langyaw ko niining isla
nga sa katuigan wala mahigmata sukad gilamoy
sa dagat ang mga kalag daplin ning baybayon—
dinhi diin ang ngabil sa bulkan labaw pang habog
niining kahidlaw: ang kabugnaw sa mga laylay ni lola…
Kon ugaling makabalik, unta dili lumsan pag-usab
ang kabukogan nga nalubong diha sa kahiladman.  


-- DENNIS S. SARMIENTO                                                                                                                Baltimore County, Maryland, USA

bilar


Sa gawas, lanog pa sa videokehan ni Bador
ang tingog sa mga nagdulag tong-its ug mahjong.
Ang ubang kalalakin-an nga nag-inom sa daplin
nagpalabwanay sa ilang mga hambog.
Sa sala, gamug-ot ang dalaga nga tighatag
sa kape kay giilogan kini sa mga bata ug ang sopas
tagsa-tagsa nilang gipangsulod sa bulsa.
Wa pod palupig sa kabanha ang mga kababayen-an
nga nagtapok sa lingkoranan, nagsumsom
sa namatay, ang lima niining gagmay pang mga bata,
ug ang iyang kapikas nga way laing gisaligan.
Atbang sa lungon, gabakho ang apohan
nga gialam-alaman sa ilang kabanay ug silangan
apan wala’y bisan usa nila ang nasayod
nga gabitay sulod sa lawak sa magtiayon
ang kangiob, naglabyog ang gibug-aton.


-- JONDY M. ARPILLEDA                                                                                                           Tandag City, Surigao del Sur, Philippines

8.16.2016

samtang gapulipuli’g hingut-anay ang mananabang ug mananabtan


Makalibat ang ilang libak. Ubos sa udtong tutok, gahaguros tadlas sa nangalisngaw nilang laway ang lumbaanay sa buyog ug lagong. Bisa’g gitabaghak ang dunggan sa nabaniog nga tiglabni sa kalipay— gapangiyod ug wa’y pili sa iyang pahayangon ug patuwaron— ang galambod nga dila sa kaluhang tiguwang mao ra’y iyang huni. Mosupsop kini, lapos sa bukog, sa iyang gaagas nga kabugnaw. Sila ra’y makabitik sa iyang utog. Igo ra nilang ilimugmog ang gabukal niyang kauhaw. Dili siya, bisan sa iyang kamangtas, ang labing kusgan. Sila ra’y mobutyag sa iyang bakak hangtod magsiga ang imong  mata, maabo. Busa, panabi sa imong pag-agi tali sa gatuyok nilang satsat sumpay sa uha ug sa makapungil-sa-pustiso nga bakho. Kon  mapangahason ka nga mohapit sa landong ilawom sa ilang hagdan, ilhon ka nilang labing bagsik. Labi na’g susihon nimo ang kakatol sa ilang nasayran, ug wa’y lipudlipod nga mopalanog sa ilang gipaambit. Bahala’g padayon ka nga magduko. Kidhati ang ilang agik-ik.


-- MICHAEL U. OBENIETA                                                                                                                  Topeka, Kansas, USA

liwas


Gidapit sa hangin
Ang mga handuraw
Nga gipadpad sa panahon.

Sila ra’y ming-unong
Sa akong pag-inusara. Sila
Ug ang kama ang misapwang

Sa akong paghinuklog. Wala’y
Makapugong— bisan usa ka
Hinigugma— sa akong panaw

Ngadto sa paglutaw, sa kagaan
Nga gigaid sa yuta. Ingon niini
Ang salin sa imong hulagway

Ug tingog. Wala’y katagbawan
Sa dughan sama sa pagtamak
Ngadto sa wanang.


-- ADONIS R. ENRICUSO                                                                                                   Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

8.14.2016

hunahuna


Ang hunahuna usa ka dakbayan
Diin nanubo ang habog nga bilding
Sa kabalaka, kalibog, kagul-anan.
Sa nagsanga-sangang kadalanan,
Nagpunsisok ang lain-laing gimbuhaton,
Obligasyon, pangandoy, kapakyasan.
Pagkaalingasa ning dakbayan.
Nag-alindasay ang nagkondenar nga mga kalag
Ug ang bagang panon sa katawhan
Nga daw wala’y kalahian.
Makasaag ang gidak-on ning lasang
Diin hagbay ko rang gipangita
Ang nag-inusarang kahoy nga labong og dahon
Ug nangugat pag-ayo sa yuta.
Buot ra unta kong magpalandong ning kahoya
Aron maminaw sa hangin
Ug sa awit sa lumalabayng langgam,
Sa kanaas sa mga dahon,
Sa laylay sa kahilom.


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR                                                                                                    Dipolog City,  Zambonga del Norte, Philippines

sa akong pagbiya


Tuhogon nako ang mga mumho
sa imong pagtagad aron bawnon sa akong
pagkagiw. Subay-subayon unya nako
ang mga muhon diha sa handurawan. Adto ko
magsyatong. Ligwaton nako ang mga hapuhap,
mga pik-pik, mga laylay, mga inutnga
sa gipanghupaw mong kaduka. Maghaphap ta
ilawom sa sayal sa kagabhion, ug kon
magunitan na ko nimo, ayaw intawon ko
buhii. Dili pod nako buhi-an
ang mga kusi sa akong bugan,
ang mga kasaba gumikan sa akong kakiatan,
ang mga lagpak sa akung lubot, ug ang kabanha
sa wala mo pagpalit nako og bubot.
Mao ra unya ko’g minyat tadlas
sa akong mga alimungaw. Dakpon nako
ang matag talidhay, isulod dayon sa mga basiyo
nga garapon sa kaong aron atong ibahog 
unya inig matimplahan ang kinabuhi
og kagul-anan. Inig uli unya nako, ako na pod
ang mohapuhap, mopik-pik, molaylay,
ug makigduwa sa kaduka sa dili pa
mohapit pagdagkot og tulo ka kandila, Ma.


-- ELVIN E. RUIZ                                                                                                                           Liloan, Cebu, Philippines

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.