4.30.2012

pagdumili sunod sa pagtalikod

dili maihap ug dili
mahikap ang dagway
sa kamingaw

dili masamin
ang iyang katin-aw dungan
ug subay sa aso gikan
sa naabo nga mapa

dili mabuak ang bawod
sa panaw sukad nasiak
ang akong panan-aw

dili ko mopiyong hangtod
matultolan sa langyaw
nga hangin ang kainit
sa akong paglingi


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

himugso


Nagsalimuang ang kulimbang sa lingganay
unang bulikat pa lang gani sa imong pilok
ngadto sa Kabugason mao segurong gitunglo na
sa linog ug baha ang alindasay sa bahikhik
nimong hilak. Kon makasulti pa unta ka,
unsa kahang orasyona sa dila ang iyamyam nimo
sa hangin aron modaitol sa dunggan
sa kilumkilom ang kapakapa sa mga pako
sa kabakaba nga tanghaga? Apan, bugtong mo lang
mahimo ang pagsikad-sikad sa mga tiil.
Ambot lagi’g ngano ug unsa. Gahinam-hinam na
tingali kang sak-on ang mga laaw nimong
damgo nga sagad manuyhakaw sa bangaw.
Igo ra pod ka sa pagkapay-kapay sa gagmitoy
nga mga palad nga mora bag imong gipangdughit
ang nangumbitayng panganod sa mga dahon
diin nangabot ug naghalirong ang mga aninipot
sa ting-init dungan sa pagbati sa imong inahan.

Niining adlawa sa imong pagkahimugso,
nabugto ang awit ni Whitney Houston dungan
sa iyang pagpanaw paingon sa dapit nga wa’y
ngalan diin, tingali, didto usab ikaw gikan.
Gilubong ang iro sa imong ate Yenyen
nga si Pacman kay, matod pa sa mga silingan,
nabuang sa pagpaak sa anak ni Ramona
ug sa paghurot niya’g todas sa sunoy ug inaan
nga nangakha, nanuktok ug nag-upa sa nataran.
Nabuak ang sementong kalsada ug natumpag
ang bukid sa Negros Oriental diin mibuslot
sa huyuhoy ang tiyabaw sa mga ginikanang
nawad-ag anak o mga anak nga nawad-a’g
ginikanan kay, tingali, tanan gilamoy sa yuta
lakip na niini ang garbo, pangandoy, ug gugma.

Apan unsang balaka ang giluwa sa hagwa
samtang gihadla ko ang imong pagtabok gikan
sa islang wa molakra sa mapa sa pagdahom?
Unsay hitad sa pahiyom nga giugom sa dag-om
nga masangit unya sa pagbahad sa banagbanag?
Unsay ngalan ning bahakhak nga napuwak
sa akong tutonlan dungan sa una mong paghilak?
Linog kang mipusgay sa akong gaalindasay nga
kabalaka o miuyog sa tinipigan kong kaisog
o mitay-og bisan na sa layog nga pagakpak
sa mga kabog kong kalibog nganong sumpay
sa mikutay mong pusod ang dako kong kalipay.
Mangatagak diay ang gihay sa mga buwak
apan mobudlot ang udlot sa nasiak nga uwat.


– NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

4.28.2012

diha sa pagpamati


pamatia unĂ¡ ang wa mahikatulog diha kanimo

samahang usa ka alibangbang
puti gamay naglutaw sa hangin
nagapasaringsaring
di kahukom kon asa motugpa

ayaw ayaw gayod og dagpa

pasagdi lamang
paabota kon asa gayod siya
paingon

ayaw biyai
sunda bisag asa siya
tutoki

paglutaw usab sama kaniya
diha sa hangin

pamatia lang ang haganas sa
iyang mga pako

ayaw isulat

sa kadugayan kining hitaboa
morag nagtulo nga tubig nga
maoy makabuak sa atong pagpakahilom

diha sa atong pagtukaw


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

uwan


Uwan, tagak na ug gaksa ko
sa imong kusog. Lumsi ko aron
unya sa imong paglurang, maanod
ug mabanlas akong kahingawa.

Uwan, ayaw pagdinawo
sa imong dugdog aron magupok
akong kahuyang samtang
gakurog akong kaunoran hangtod
dli na gyod ko malup-og.

Uwan, ayaw kuwanga
imong mga kilat aron madan-agan
akong agianan hangtod
dili na ko malukapa.

Uwan, ihangad nako kanimo
kining pangandoy nga makakaplag
og mogakos nako padulong
sa pagkahinanok nga molapaw  
sa kahadlok ug katugnaw.

Uwan, ibundak pa imong mga lusok
taman sa pagpanurok sa mga uhong,
mogitib diha kilid sa mga bundo
duol sa duwendi nga gapuk-ong.

Uwan, tagbawa imong pagduyog
sa akong pagkatawa nga uga
ug gahuwat sa bul-og gikan
sa akong mga mata.


--JONALYN ALMACIN
Nantes, France 

4.26.2012

niagara falls: palm sunday, april fools' day


Di tinuyoan ang pagbatog sa taytayan nga bato
diin ang isig ka tumoy sama ra nga gasukod 
sa gilapdon sa kasingkasing. Dinhing dapita bantang 
ang habog nga paghagbong sa busay ug mabati
ang pagpamugnaw sa pinisik sa bul-og didto

sa tiilan. Wa’y sama ang pagsud-ong niadtong
wanang sa dagayday; ang gidak-on taman
sa panan-aw atol sa Adlaw sa Bendita sa Lukay
ug unang adlaw sa Abril nga gihiusa sa bunok 
sa uwan. Ang katugnaw labaw pa sa tunok. Dinhi,

ang kasingkasing tab-ang pa sa tubig nga galanog. 


-- DENNIS S. SARMIENTO
Maryland, USA

pagpangg(ub)a


(alang sa mga nabiktima sa “acid attacks”)

Gikan iyang gitamak-tamakan
ang akong kaputli—tungod kay
dili siya ang tag-iya ning akong dughan—
galungot-lungot ko palayo kaniya apan ako
inyong gikauwaw, gipalayas, gitukmod sa lapok,
gihigtan og tunok ug gigaid.

Tan-awa ko! Kaila pa ba mo nako?

O, inahan! Hikapa ang akong aping
Nga inampingan mo kaniadto:
walay lamok modugpo apan
karon gipahit na sa asido.

O, amahan! Tan-awa ang akong mga mata
nga ingon nila liwat nimo:
buta na ko apan ang imong katawa
dan-ag gihapon sa panumdoman.  

Silingan, kahibalo ko
nga nagpabungol-bungol ka apan
paminawa ang pagngaab sa
akong kaluhang baye ug mga anak nga laki:
Nalanay man tuod akong dunggan apan
akong kasingkasing gisanapan pa og pagpangga.
Gataki-ang ko, gaping-it.

O, mga anak! Gakson ko kamo sa hingpit
ug magkuyog ta, mokagiw sama
sa aso sa asido. Didto, dili mahupas
ang pagpangga hangtod puhon
mahimo na ninyong gub-on ug lanayon
ang katawhan sa inyong bili—
gawasnon, matinahuron, mapinanggaon.

Didto, andamon ko kamo
nga makabaton og katakos
labaw pa sa asido.


--TEA SOLON
Cebu City, Philippines

4.24.2012

ang kulaknit


Sumpaki ning atong kalibotan.  Ang iyang paglupad 
sa dulom nga kagabhion usa ka tabyog sa pendulo 
ngadto sa pikas ngilit nga atong gikahadlokan.
Usa siya ka kumo sa kangitngit nga mosuntok 
sa kutokuto sa atong kalisang.  Sa iyang lubog
nga mga mata daw atong hikit-an 
ang aninag sa pula’ng kalayo sa impyerno.  
Ug unya human mokitkit sa hinog nga bunga 
sa atong mga damgo, ang kulaknit mopauli ngadto 
sa iyang pinuy-anan—sa langob, sa kalukayan, 
sa kisame sa karaang simbahan— diin ang kangitngit 
mao’y iyang kahayag, ug ang adlaw mao’y iyang gabii.
Ug sa iyang pagkawing,  sumpaki ang talan-awon 
nga iyang hikit-an. Kay tuwad man ang iyang pagtan-aw 
kanato ug sa atong kalibotan.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

kon sama niini ang pagpatunhay


Mao kini ang eskina. Usa ka sanga
sa dalan, usa ka kibhang sa kahapunon,
diin ang tanang pangutana kabahin nimo
gitubag sa mga laray sa pagpangihap:
Test Item 1.2: Basal--6 lowest correct
Ceiling--6 highest incorrect. Ang teoriya
mao nga kon kini nga pagsulay
mas hataas pa sa imong abilidad nga
gilatid dinha sa Wscale, ug kon 0.91 
ang median reliability niini (nga ikaw
kinahanglan makalitok og mga pulong 
sigon sa imong pangidaron) ang kawad-on  
o kanipis sa imong kaugalingong
mga pulong mahimong badlis sa imong
agtang: Below Average.

Apan niining kahapunon dinhi 
sa tugkaran, ang imong mga gagmitoy
nga dalunggan ningtingkag sa huyuhoy 
nga ningsabod sa mga palwa. Ningbukhad
ang imong mga palad sama sa mga biyuos 
sa gladiola nga naglibod niining imong
kabatan-on. Dili ikaw mohunong
og tuyok hangtod imong madungog
ang kaugalingong agik-ik. 

Kining tanan imong gihulip
sa mga iadlas nga pulong. 
Sumbanan kini sa mga agianan 
sulod sa imong ulo. Mga kasikas
nga namuswak sa imong panumduman.

Dili man tuod kini ikalimbong. 
Dili usab kini masukod.


-- CORAZON M. ALMERINO
Los Angeles, California, USA

4.22.2012

blind date: kataposang awit, kataposang sayaw


Na dali, mosadsad kita sa makausa pa
nunot sa nagkiay-kiay nga panamilit--
ugma puhon ikaw ug ako mogikan paingon
sa nagkalain-lain wayngalang destinasyon.
Pamatyagi ang namukway nga dagaang sa awit
sa dalisay panapos kong paggakos kanimo.
Idaitol ta ang dinalidali libo-ka-libo nga kahinugon:
sa kapulihay mag-iyahay kita pagpanggawas
pagtaak pag-agak pakig-abrasa sa buta nga kagabhion.



-- MELQUIADITO M. ALLEGO
 Palm Harbor, Florida, USA

pares

ginhawa sa kahilom
ug mga ginagmay nga gimok
gikan sa imong panit

hinay-hinay nga gisubay
sa akong tudlo
ang imong kahumok

mga linya sa atong kalipay
gipalawom sa mga niaging
kasakit nga atong gisaw-an

kalit gihigop ang hangin
gikan sa akong dughan
sa dihang miliso imong ulo

sa pikas bahin sa unlan
mibunok akong kahiamgo
nga ikaw ra ang gadumala

sa akong kinatibuk-an


-- RYAN LABARDA
Riyadh, Saudi Arabia 

4.20.2012

agta


Mga agta kitang nanagtungtong ibabaw
sa atop ug sanga aron dili makawhatan
sa gapangusmong tubig, lapok, truso
ug bato nga gibahad sa baha samtang
way kutas ang atong pagpaabot kon
anus-a pa kaha mapuwak ang dagon
sa alingagngag sa higanteng buhawi
o ang trabungko sa balikis ni Sendong
hangtod nanagtom ang atong panit
sa pagpangatagak sa Buwan ug uwan
ug mikatayg milating nga pisig bagon
ang balhibo natog buhok ngadto
sa nangabangging taytayan ug kalisang.

Matuod sa atong dungga’g pangdungog
nga ang tingog makapahu’g sa batong
gikapyotan sa mga kabog bisan gani
sa dag-om kon uyogon na sa dugdog
ang alindansay sa lagitom nga panganod.
Ingon usab niini ang atong kabalaka
inig-uwang sa lasang nga nagtipig
sa mga bakho ug anino nga kanunay
atong gipataban sa bahakhak matag
putol sa mga dalid sa kahoy ug suba
o sa matag buga nato sa gapuot nga aso
sa pabrika, tambutsog mga tinustos
nga pagpasagad hangtod kini maupos.

Mapupos usab ang atong panan-aw
sa kangitngit kon tabunan na sa kangiob
ang kahilom sa paglaom nga, alang kanato,
usa kini ka tigmo nga gisumpay sa ikog
sa nangatunaw nga tipaw-o ug santilmo.
Hangtod anus-a kutob ang pagtakoban
nga kita ang gikaintapang anino sa una'g
kataposang takdol kon milubong na
ang atong mga tango sa ngabil ug dila?
O nangatigpod na ang mga ngipog kuko
ug naugdaw na ang daaw sa kalimutaw?
Higante kitang gikusukuso sa bagyo
hangtod malanay ang ngalan sa likido. 


– NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines

paglaom


miawop na ang tanang mga bitoon
misalop na ang buwan

wa kalahutay sa kahayag
sa imong mga mata

nga padayon gihapon sa pagdan-ag
niining ngitngit kong langit


-- RODELIO BARELLANO
Caloocan City, Philippines

4.18.2012

ang habagatan

                                                                                                                                                        Nga gikan sa imong pantaw nakasud-ong ako
sa karaang mga bituon,
gikan sa sandayan sa anino nakasud-ong
niadtong gisabod nga kahayag
nga sa akong kaburong wala ko hisayri
ang mga pangalan o tukmang puwesto sa kalangitan,
nga nakaalinggat sa hagawhaw sa tubig
sa tangke nga tinagoan,
sa alimyon sa hasmin ug antuwanga,
sa kahilom sa nahikatulog nga langgam,
sa arko sa agianan, sa tun-og
—kining mga butanga, kaha, mao ang balak.


(gikan sa Kinatsila ni Jorge Luis Borges)

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Manila, Philippines 

nawong


Ang tanang paglimot sama sa buwan,
matag gabii lahi og nawong. Usahay,
kini mosidlak apan apan wala’y
kangulngol sa kalimutaw. Usahay,
kini sama sa bakunawa diin naglinya
ang kawad-on sa mga niaging tuig.
Apan ang pagpasaylo maglugitom lang
gihapon sa nagdulog nga mga bituon.


-- CINDY VELASQUEZ
Cebu City, Philippines

4.16.2012

ikaw, habog nga bungtod


Nakita ko ang imong panagway, habog nga bungtod--
Habog nga dili matukib ang gitas-on.
Pangahasan ko man ang pagsalpong kanimo,
ingon lang ako sa lawalawa
nga banlason lang pagbalik
ngadto sa imong tiilan sa bul-og sa akong tinguha.

May utlanan ang pinitik
sa akong pagpangahas:
ikaw lubas nga way kataposan.

Nakaambit man ako sa imong panagway,
sa kanunay huyang gihapon ako.

Busa, dungawi lamang kining alaot
ug unya kon molunga na ang pinitik
nga imong gipahulam kanako,
dawata ako bisan na lang taman
sa imong tumbanan.


-- JON R. SAGUBAN
Iligan City, Philippines

pagsukarap


(kadtong gidangatan ni Jessica Sanchez sa American Idol top 7)                              

Gikan naabis ang hakhak sa punoan sa missile sa North Korea 
gipangtugkan og hubag ang mga Pinoy ug Mexicano sa America.                                                        
Gagiyera sa Twitter ug Facebook. Welga na! Syagit sa akong higala: 
Shalan ba si Jessica, mitiurok! Naunsa man tong pagkahitaboa?                                                            
Akong giukoy: Tua ra! nagpahipi sa luyo sa camera 
ang duwa nga di madrowing pero tataw na.                                                                                            
Saon ta man, magmika ang dagan sa bisan unsa
kon walay lagubo ug gamay nga drama--                                                                                             
Siging, siging. Siging, siging. Asa ra ang palina, ba?


-- R.V. ESCATRON 
Cebu City, Philippines

4.14.2012

boardwalk fishing: tybee beach, georgia


Kalit mitaliwan ang mga bunbon. Galumpayat
palayo ang pughaw nga mga buwa tadlas
sa gahaguros nga amihan. Ug diha’y bata
gatungko, basin nangandoy pagbawi sa pinisik

nga handumanan. Unsa’y giasoy sa pasol taliwala
sa wanang atol sa Dominggo sa Pagkabanhaw?
Sa tiilan sa boardwalk, gabagulbol ang mga bawod
alang sa gipaon: tipik sa hiniktan nga manok.


-- DENNIS S. SARMIENTO
Maryland, USA

sa lingkoranan sa fuente


Di ko malimtan katong higayon nga nadakpan ko
ikaw samtang nagduwa ta tuyok ining Fuente.
Labihan nimong katawa daw kataposan na
sa kalibotan. Hugot gyod nakong gikuptan
imong kamot dayon gakos nimo samtang mituyok-
tuyok ta daw mga trumpo nga nagkasugat. Apan

nabuang na ang pagtuyok kay mao ra’g miabot na 
ang kataposan sa kalibotan ug dili na magkatakdo 
atong dalan. Di na gyod tika madakpan. Di na gyod 
makuptan imong mga kamot. Di na gyod tika 
magakos bisan unsa pa kapaspas akong dagan 
tuyok ining Fuente nga imo nang gibiyaan.


-- ROMEO NICOLAS BONSOCAN
Carcar, Cebu, Philippines

4.12.2012

kinsa man si Juan De La Cruz?


Bisag kadaghan na nato gamita
ug dali tang hisayran kon kinsa man
ang gipasabot inig litok sa iyang ngalan, 
sa pagkatinuod kita wa makaila
kon kinsa man gyod si Juan de la Cruz.
Mahimong mobalik kita
ngadto sa panahon 
sa nagbahag nga mga tribo
uban sa ilang mga taming ug hait
nga mga bangkaw, ngadto 
sa pinintalang mga nawong
ug puno-sa-patik nga mga lawas, 
ngadto sa paghugpa sa langyaw’ng 
buhilaman, ngadto sa nagbalhin-
balhing mga urog, apan di ta gyod
masuta ang tinuod niyang hitsura 
ug kanus-a man magsugod ang iyang 
pagkatawo. Karon, human 
ning mga katuigan, tingali’g mahimong 
ato siyang hiilhan—kon kita moatubang 
sa usa ka salamin ug atong sud-ungon 
ang kaugalingon tang mga nawong.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

palawan: sa sapa sa puerto princesa

Lunhaw ang bulok
Sa imong lamurok nga aping.
Samtang minghuyatid pa ang kalibotan,
Miabi-abi na ang mga bukton 
Sa imong kalasangan.

Ang hapuhap sa imong tubig
Mao ray akong pangitaon
Inig suong na unya
Sa langob sa mga kwaknit ug
Pag-inusara. Didto
Sa agay-ay sa mga lusparon
Nga kabatohan mahabilin
Ang akong kahingangha.

Mopauli ako nga adunahan.
Mopanaw ako nga magbaguod
Pagbitbit og hipos sa hayag
Nga tipaka sa imong kaanyag


-- GINA MANTUA-PANES
Cebu City, Philippines

4.10.2012

kahipokrito sa mga engkanto


Giimbargo sa mga engkanto
Ang akong gidalan’g tawsho.
Wala gyod nila pasaylo-a
Bisan og usa na lang ka lata.

Lami ra ba unta kadtong
Isagol sa humba kuyog sa
Binuwad nga bulak sa azucena.

Ang kaparat og baho sa mawos
Nga ginamos nga itom nga mga
Lugas sa batong maghatag og
Talagsa-ong timpla ug gunas
Sa dila, may pagkakatol-katol
Panimbang sa kaparat sa patis
Katam-is sa kamay, ug kaaslom
Sa suka—ilata sa mga hiniwa
Uban sa dinukdok nga ahos,
Mga dahon sa panakot ug liso
Sa paminta.

Ang gahumoy-humoy nga tambok—
Sa tunga-tunga sa daw nalanay,
Nahapnoy nga panit ug nalulot,
Kabungkagon nga unod sa baboy —
Ikumot sa kan-on binahugan
Sa naitos nga sabaw nga bisa’g
Galasa-lasa sa mantika. Pwera butod,
Walay bidli ang kalami!

Tinu-od kaha ang tuo-tuo:
Ang asin sumpa kuno batok
Sa mga dili ingon nato?

Tungod kaha kay sobra ra
Kaparat ang akong tawsho
Mao nga kini ilang giimbargo?

Magmantinir na lang ko’g abli ani
Og usa ka lata nga Spam.*


*On average, 3.8 cans are consumed every second in the United States - The guide to United States popular culture.


-- JOHN K. ZABALA
Baltimore, Maryland, USA

taghoy sa siloy

matag banagbanag
mamukaw manugdon magsalag
nanganaykanay mong awit
nanamilit nangaliya sa kangitngit
miabi-abi sa migitib nga kahayag

wa ka mabati ni John Keats
o Shakespeare imong gitagana
kanamo ang imong kaidlas
kanindot katam-is katahom
bukidnong taghoy ul-ogi

ang pagaw kiwaw namong tingog
matagbaw ang kamingaw kahidlaw
ikay tubag kahayag sa saag
laag namo nga kalag


-- RODELIO BARELLANO
Caloocan City, Philippines 

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.