8.30.2014

kilas


naundang ang talinis 
nga mga tyabaw sa karaang ihawan 
dihang gibitik sa akong dila ang pag-utnga
sa imong kakulba

nababoy ang taknaan 
ug naugdaw ang kalaay sa isig 
usa ka pagtuaw sumpay sa bikangkang
sa iring nga gaping-it kay nilapaw 
iyang laway tugbang
sa kaugalingong ting-init 

basin matuk-an ang unang tuktogaok  
samtang gilamoy sa atong hagok lakip
ang bahaw nga buwan hangtod 
manghuyatid ug manghimuta 
ang tigtugway og baka

kuyaw ang iyang pagdalikyat
sa atong payag ug pagpahipi 
sa gakitiw niyang kalimutaw nga hait
ang pagbidlisiw diha sa bungbong

pasayloon unta ta niya 
sa iyang pagkagaid sa walay kutas 
nga pagbaid nato sa atong panit nga nagsinaw 
sa atong kaihalas ug dili 
unta ta niya basolon nganong
iyang giguyod ang hiniktan natong kanding 
nga naigwad ug naumod ang bahihi 
dihang gahangos siya pagkabayo 
sa iyang panimalos 


-- MICHAEL U. OBENIETA 
Topeka, Kansas, USA

tungod kay...


(tubag sa balak nga 'Kon Pananglitan Ikaw Mobalik Pagpauli' ni Ric Bastasa)

Sa kadugay
sa imong pagbalik
namatay gyod intaw'n
sa pantawan ang iring 
nga usa ra'y mata
ug kini akong gilubong
sa likod sa balay lakip 
ang akong kahiubos.


-- JONDY M. ARPILLEDA
Tagum, Davao del Norte, Philippines

8.28.2014

uyamot nga panginabuhi


Hinay-sikay
subay sa tulin
nga panahon.
Lakang nunot
sa tikang sa mga takna,
sunod sa aginod 
sa yugto--
mga tiil, kamot,
ikamang sa tag-as 
liko-likong langob
sa mga pangindahay
paingon sa tumong 
padayon sa pagkab-ot…


-- JON R. SAGUBAN 
Iligan City, Philippines

sa akong bugoy


Kagahi sa ulo! Pastilan, dong, kanang 
Imong pagkamatinumanon karon
Sama ra kaniadto-- ginukoray, usa ka oras 
Nga paglibot-libot sa kasagingan hangtod
Sa hagonoyan diin kuwang na lang 
Tawgon tanang santo samtang nangluspad,
Lupig pa'y naasloman, ang ngabil  
Samtang gatyabaw ka lumba sa katalaw.

Kon buhi pa lang unta si Nong Periko
Lakip ang iyang pakang ug orasyon, ay, 
Hagbay ra gyod unta tika gipatuli og utro!


-- ADONIS R. ENRICUSO
Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

8.26.2014

gikahadlokan ko ang kaadlawon


Sa bungbong sa lawak nga akong gipuy-an
sa nagtungha pa ako sa kolehiyo, gisulat 
sa tisas ang linya: I dread the dawn.  
Gikahadlokan ko ang kaadlawon.  Kinutlo 
gikan sa usa ka daang kanta, ang tibuok linya 
nag-ingon: Gikahadlokan ko ang kaadlawon 
kon sa akong paghigmata hipalgan ko 
nga ikaw nahanaw.  Makadaghan
nga ang kaadlawon, uban sa iyang katun-og,
nagdala kanako og kahadlok.  Kahadlok
dili lang niadtong mga mangahanaw
ug di na gyud mamalik, apan kahadlok pod
niadtong mga nagpaabot nga mosugat kanako 
unya kon ang kangitngit banosan sa kahayag
sa lain pang adlaw nga akong atubangon.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

ghazal: kinamatuorang kinabuhi


"Ang kinamatuoran tang kinabuhi mao kanus-a kita nagmata sa atong mga damgo." 
-- Henry David Thoreau

Karong gabii dili na ako mohapit sa Starbuck
Gusto kong matulog magdamgo'g sayo dulog ni Nanak
Sayri kinsa ako ug matuod ba kong Magbabalak


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Micanopy, Florida, USA

8.24.2014

hinanali


dali rang tabonan 
ang kamatayon

igo ra ang pila ka pala 
nga yuta pananglitan
aron papason sa baga nga yuta 
ug sa nakatag nga sagbot 
ang lungon  

ug dayon paresan kini 
sa usa ka dakong bakak 
nga motubo unya sa kilid 
sa lubnganan

usa ka puting bulak 


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

tubag sa imong pangutana


Ngano man kuno nga ang dahon
mosayaw bisa'g wala'y mga tiil, 
ug sama sa hangin motaghoy 
bisa'g wala'y ngabil?

Kon ang irong buang mongislo
sa dili kataw-anan, 
makatubag ba gyod kaha ang tiki 
balos sa pangutana--"Daog o dili?"--
sa swerte nga wala patdi?

Ngano'ng pwede man'g mauhon
ang dili, ug ang sakit 
himuong lami?

Masabtan ba usab kaha nimo
nga sama sa mga butang, ang lisod 
mahimong sayunon ug ang sayop 
dali rang saktohon?

Huna-hunaa: ang masulob-on gani
kaantigo pod mopahiyom.


-- LESLIE S. NUÑEZ
Compostela, Cebu, Philippines    

8.22.2014

tankalamay


labaw sa langit:
binagol nga katam-is
(ngabil gadikit) 
gipikas ang katahom
sa babaye‘ng galuom


-- DENNIS S. SARMIENTO
Baltimore County, Maryland, USA 

sangod


Unsa kaha kining dughan kon wala ko'y madunggan 
nga mga sangod? Suwayi kuno nga di ko nimo tawgon 
og Baby, Love, Langga. Suwayi lang. Tan-awon nako 
kon maantos ba nga di ka mohunghong og 
Tatay. Pastilan, paita palandungon!

Apan kon kini ang pamaagi aron banhawon
ang mga pagbati, aron mobalik sa panumdoman
kadtong mga adlaw nga wa pa kita'y mga sangod,
kaniadtong nailhan ko lamang ikaw sa imong ngalan 
nga Salome, kaniadtong mga higayon nga kinawatan 
ang pag-atang nako sa imong mga pahiyom--

kon kini lamang ang pamaagi, nan, tangtanga 
ang mga sangod sama sa paghubo sa kataposan
nga saplot alang sa buot ila-ilahon sa kahangtoran.


-- PAUL RANDY GUMANAO
Kidapawan City, North Cotabato, Philippines

8.20.2014

pasiuna sa pagkatagak


Duna ko'y nadunggang' buak.
Nilingi ko, ug ang akong nasaksihan
mao ra ang wanang nga nagaksan 
sa tugnaw nga kagabhion. Nilingi ko 
pag-usab apan walay bisan tipak 
nga akong nakit-an. Buot ko unta 
nga hunahuna-on unsa'y matang sa butang
nga natagak ug unsa'y hinungdan
apan nagkabinhod akong utok 
sa talan-awon sa dakbayan.
Sa higayon nga ang salin sa tingog
usa ka awit, mao ba kini ang madunggan
sa kasingkasing nga gitugnaw—
mogahi sama sa T5 nga akong giyarok
ning gabhiona? Inig ka tandog,
wala ba'y mogiya ini gawas sa grasya
sa grabidad? Duna koy nadunggan
nga buak apan nipadayon lang ko.
Sa wala pa nako gitumban ang wanang,
nabati na nako ang gakos sa katugnaw. 


-- TON DAPOSALA
Cagayan de Oro City, Philippines 

kataslak


Duna pa ba'y labing kusog nga uwang 
gawas sa kahilom sa kagabhion
mga mipakagay pagbalik sa mga bukog
sa gilubong nga kagahapon? 
Ang multo nga mikaluha sa pagkahimugso
Mipakita pagbalik diha sulod sa handurawan--
Ang nindot nga kahayag sa Bulan 
gibadlisan sa panganod 
nga gihulagway sa hunahunang mipintal 
sa mga bakak nga masinati duyog sa kulba:
singot nga manggimaw sa buna, liog, bugan, ilok…
sa  kalag nga nalumsan sa kahadlok.


-- JON R. SAGUBAN 
Iligan City, Philippines

8.18.2014

hinuktok sa baywalk


ang bahad sa kilumkilom
miagda sa naglumpayat nga balod
ug sa naghaguros nga hangin
nga awiton ang masulob-on 
nga panamilit

ang syagit sa mga langyaw 
nga langgam mikanlat sa langit
ug ang mga pinisik ug bula
niining mga balod daw luha 
nga nag-ilog og pangambak 
sa aping niining lapyahan


-- RODELIO BARELLANO
Caloocan City, Philippines

pabalon sa asawa


Giputos niya
ang paboritong sud-an
sa sundalo nga bana, gitunol

nunot sa gadali nga panguros 
aron wala'y matilawan 
nga katalagman. 

Sa samang paagi, gihipos 
sa bana iyang mga gamit lakip
ang kulba sa iyang asawa 

nga karon, ning ulahing pagbiya,
iyang gipakapinan og
dyutayng pangasaba.


-- ADONIS R. ENRICUSO
Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

8.16.2014

pananglitan, ang kamatayon sa tigpatanod sa mga kabayo


kay gibuka ko ang akong mga mata
diha sa mayam-irong langit 
nan gipili ko ang pagsalikway 
sa pinugngang gininhawa 
nga giputos sa abog nga mihugpa 
sa way-timik nga talad sa kilumkilom 
ang ubang mga hubad sa damgo mitiklop 
daw lawos nga mga palad ug mikagiw
paingon sa kapunawpunawan
hinambin ang tumang pagmahay 
sa paghagtos sa kabaskog ug kabatan-on 
nga gibawian sa bugtong kahigayonan 
nga mapatunhay ang ilang mga pangandoy 
sa kalibotan sa mga buhi 


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dhaka, Bangladesh

sa kilumkilom


Naglakaw ako sa kilumkilom.
Lakang sa kahayag,
lakang sa kangitngit.
Wa nay kalainan sa akong panan-aw
ang mga butang 
nga akong giagian.
Sa usa ka dapit, dunay usa
nga modagkot og kandila o lamparilya
o mopindot sa usa ka switch
aron paghatag og kahayag.
Sa usa ka dapit, dunay usa
nga magsugod na pagpanira
sa mga bintana. Ug ako usab
mosulod ug sama’ng manira.
Likopan sa akong gahin sa kangitngit.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

8.14.2014

haiku: supo nga hukngay sa pasumbingay nga "pathetic fallacy"


Inig pahiyom,
mobawos og buhakhak-- 
lanog sa dag-om.
Wala magbaha
kay nilihay ang ulan
sa imong luha...


-- MICHAEL U. OBENIETA 
Topeka, Kansas, USA

ang gidangatan sa pak-an atol sa pagsalop


ang dahon

nasaypan mo 
nga alibangbang

nawad-an og pagsalig
sa iyang duha ka pako

nagkimpa-kimpa 
sa hunghong sa hangin

nahubsan 
sa pagtuo

nabanlas
lakip sa paghunas


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

8.12.2014

hubad sa balak ni D. Nurkse


ang pagkawa'y-alamag modala kanako lahos sa kataposang mga adlaw
sa nagdilaab naglagiting nga mga dakbayan ibabaw sa parat nga kasapaan
nga gipunsisokan sa mga bukya ug baso-baso sama sa kausang pagdala
kanako sa akong amahan gikan sa sakyanan ngadto sa gisalip-it nga alpombra
hangtod sa puting higdaanan ug kon ugaling napagmata wala akoy hinanawan

(alang ni Robin Williams) 

-- MELQUIADITO M. ALLEGO
White Springs, Florida, USA

ang diyosnong kaluoy


Mokaylap, 
wa'y makababag
bisan hutdon pa'g daob ni Satanas
ang mga kasingkasing

kay kon ang kaluoy na
ang mohuyop 
sa nagdilaab nga kasilag
lakip ang agiw sa pagdumot
mahanaw, motipon 
sa kalimot.


-- JON R. SAGUBAN 
Iligan City, Philippines

8.10.2014

dominggo


gipalid sa hangin
ang mga kanta ni Frank Sinatra
gikan sa karaang radyo
sa among silingan

kini giduyogan
nilang mama’g papa
sa ilang kusokuso
silong sa mansanitas

sa kasikas
sa silingan
nga nag-andam
sa pagpangaligo og dagat

ug sa bagting
sa kamot dihang milabay
nga nagsambilay og pamaligya
sa adlaw'ng igpapahulay


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

upat ka dagway sa panahon


Ang kinabuhi sa usa ka langyaw
sama sa sinangag nga mani.
Kon buk-on mo kini sa makaduha,
sama kini sa kasingkasing
nga aduna’y upat ka lawak nga lunlon puti.
Dinhi sa Amerika, sama ko sa usa ka mani
nga tabonon ang panit. Kon imong buk-on
ang akong kasingkasing, di ko na kini makita
ilabi na ang upat ka lawak. Di ko sab matino
kon lunlon puti ang matag lawak niini. 
Usa ra ang akong dagway apan aduna’y 
upat ka lawak ang akong kasingkasing.


-- DENNIS S. SARMIENTO
Baltimore County, Maryland, USA 

8.08.2014

nagpuyo ako nga halayo na kanimo


Nagpuyo ako nga halayo na kanimo.
Halayo sa mga dalandalan
ilalom sa kalubihan nga kanhi atong gisubay.
Sa mga balod ug lapyahan
sa dagat nga kanhi atong gilangoylangoyan.
Halayo sa tuktogaok sa mga manok
sa kaadlawon, sa awit sa mga gangis
sa kilomkilom.  Nagpuyo ako nga halayo na
sa kanhi tang mga pasiaw, sa atong mga katawa,
sa atong mga panaglalis, sa atong paglinuoray.  
Halayo na sa kanhi tang kalibotan.
Halayo na sa imong tingog. 


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

bisita


Wala damha ang pagtungha niya sa ganghaan...

Ug iya nang nasubay ang mga suok sa akong pagkatawo
Gikan sa gamayng buling hangtod sa kinadak-ang lama
Iya nang nakita. Nabatian ang hagok. Nasimhotan ang utot.
Diin duna gihapo'y luna nga ikaambit taliwala sa kaguot, 
Gipaninguha gihapon nako sa bisan unsang pamaagi
Nga mahayahay ra iyang pamati bisan sa kaalimuot. 
Mahitungod nako, daghan na ang iyang nasayran.
Apan siya lumalabay lang diay-- dili mahimutang.

Uban sa iyang pagbiya ang mga ngil-ad kong tinagoan.


-- ADONIS R. ENRICUSO
Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

8.06.2014

panaad ni inday


Pramis, sugton tika kon maputi na ang uwak
Ug molupad na ang kuotonon nga tabugok.
Sa kaalaot man ako, Dong, mahitumpawak
Pramis, sugton tika. Kon maputi na ang uwak
Garantisado nga kanang gasinaw mong pahak
Mokidlap gyod og samot sa akong mga halok.
Pramis, sugton tika kon maputi na ang uwak—
Ug molupad na ang kuotonon nga tabugok!


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Dhaka, Bangladesh

pagtino


dili tanang hawanan
agianan
ug dili tanang kasagbotan
tagoanan
sa mga bitin
dili tanang pahiyom
malipayon

adunay hawanan 
nga gibiyaan
adunay kasagbotan
nga tagboanan

aduna sa'y mga luha
nga ang tinubdan
tumang kalipay


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

8.04.2014

mitubolismo


Gipaningot ang mga yugto…
Nanggahi ang mga ugat nga mingbathay…
Mga matang namudlot, namula…
Hapit na moabot ang takna…
Takna nga mohukom sa kalag…
Kalag nga nanggahi, namugnaw…
Nagpas-an sa nagbabag nga mga truso…
Kahakog: lansis sa kasingkasing…
Kananam: tagbawon ang dila…
Kalami: sungkabon ang kalalim…
Katagbawan: langoyon ang langit…
Milagro: way katagbawan nga maangkon…
Pantasya: ang ulo sa tawo, sa hinayhinay…
Nauop, ingon sa milurop….
Nauop ug nauop…
Milurop ug milurop…


-- JON R. SAGUBAN 
Iligan City, Philippines

pagkahuma'g tan-aw sa salida nga 'Synecdoche, NY'


Giguyod nako ang pungpong sa pulong matag adlaw. Mga pulong nga puro walay nawong. Mangtas nga mantra, wa'y bukog pero adunay hait nga kuko, ngipon ug mangtas nga tumong. Kon ingon ani, wa ko kahibaw kon naa pa ba'y padulngan ang matag hulga. Nahadlok ko sa unsa'y pwede nakong mamugna. Pulos ra pulong akong mahuna-hunaan. Dikta, sugo. Usahay, mabati ko na ang pagpangamay sa balaang kamot sa kangitngit.

Die.

Wala'y ingon ana nga ganghaan sa langit. Mas sayon mag-sud-ong sa katag nga mga mando. Sa way kasigurohan. Gusto kong idunol akong kamot alang sa unsa mang ungoa ang gahuwat diha sa daplin. 

If there's anything I have discovered lately, that is ang kaguol makadasig sa tawo nga magbuhat og katingalahang katahom-- mga butang nga lahi, perpekto sa kalahi. 

A man like that must be very, very lonely. Why do they allow him/her to make movies?

Lugiton ko ang kinaham nga kasakit. Kulitugon ang mga pasabot sa daghang kasinatian mahitungod sa kinabuhi. Bahala'g di ko man kini mahipos. Di kini akoa para malilong. Basin, tingali, moabot ra ang panahon madawat na nakong pasagdahan akong kaugalingon. Maybe this body's sick before my soul got in here. It's also a matter of biology and chemistry. Pero karon, nahadlok lang gyod ko sa unsa'y pwede nakong makaplaag ilawom ning suok sa akong utok, hingpit nga nalisang ko sa unsa'y pwede nakong uyonan. Dili yano. Dili nako gusto. Pero mao ra'y maayo.


-- NEA LABRA
Adlaon, Cebu City, Philippines

8.02.2014

tadlas sa pagpaabot


Laya na ang mga dahon sa kawayan. Apan ang sugilanon
sa ilang pagkapukan daw bundo diha sa imong atubangan.
Ug bisan dinhi gipilo sa makaupat ang kinabuhi. Gapabilin 
imong kahilom taliwa sa landong. Ikasamin mo ang kamingaw.

Samtang hanginon ang udtong tutok ibabaw sa kadahonan, 
bugnaw ang gasulirap nga anino sama sa mga bukton-- usa 
ka pagpangga nga di mo ikabaylo sa kadasig sa hinayhay: 
Taman sa uyokan sa ting-init ang talagsaon nimong kagawasan.

Gapabilin nga muonong diha sa yuta ang napukan nga kalunhaw
nga karon usa na ka bundo tadlas sa lima ka tuig nga pagpaabot.
Kon unsa ang gibug-aton sa matag lusok sa uwan nga nahagbong,
mao sab ang kainit nga nabati ubos sa mapailobon nga tapok.


-- DENNIS S. SARMIENTO
Baltimore County, Maryland, USA 

ang babayeng gatadtad og karots sa akong kilid


Samtang gatadtad ka 
og karots sa akong kilid
nangutana ko kon nganong
kinahanglan pang panitan
kining gikumkom kong
mga lagutmon.

Duha ka patatas, humot, lingin
ug kalaming ipaligid-ligid
sa akong mga aping. 
Apan kalit mong pamadlong,
"Ngano gud intawng sige  
kag duwa anang patatas, 
wala pa ka matagbaw? 
Paniti kuno na?"

Ug tuod man, giayo kog palot
ang duha ka patatas, inanay
tagsa-tagsa, aron walay mausik 
nga duga-unod nga moam-am
sa gadaguok nga ginhawaan.

Gisunod ko ang mga panakot, 
sibuyas, ahus, luy-a, 
karon ang panganghit di malalis, 
apan inig gisa kalit motam-is 
ang kahumot makalisang, 
kausabang kahibulongan
sama sa mga gahing pulong 
nga mahimong awit kon yamyamon.

Panit, tadtad, panit, tadtad, 
Nagpatuyang tag padayon 
niining ritwal nga daw walay 
kahumanan, daw walay padulngan,
ug diin ang atoa lang madunggan
kay ang kaalingasa
sa nagpungasing mantika.

Andam na ang tanan,
labi na ang karots.

Apan ikaw, 
kayong kaawpon,
bagang naang-ang,
ambot lang.


-- NOEL VILLAFLOR
Mandaue City, Cebu, Philippines

Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.