unsaon pagdakop og mga tilapia didto sa karsada

(Pagduyog sa mga nangaangin sa bagyo'ng Pedring)

Una, dunay moabot
nga usa o duha
ka dakong bagyo. Kusog
ug way pagkutat nga ulan
nga molunop sa daghang
kalungsoran. Unya
ang mga kadalanan
ug mga tanke sa isda
mangaguba, ug ang
gibuhi’ng mga isda
makaikyas. Ug didto
sa tagahawak nga tubig
sa gilunopang mga karsada
dali rang sikopon
ang nakaikyas nga mga tilapia.
Ug ang buot ko gyod
nga ipasabot ning balaka
mao kini: Nga unta
ang atong gobyerno
makabaton og kasingkasing
aron mopanalipod
sa mga katawhan. Aron kining
talagsaong istorya bahin
sa pagdakop og mga tilapia
sa gilunopang mga karsada
di na unta mahitabo pa
pag-usab.


-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

tatak

ang imong gipatik kanako
molungtad og eternidad

Ang alibangbang
dili molupad
bisan pa gisunog

gikatag ang tinta
ning dughan
ug bisan wala na ako

magpabilin ang tatak
hulma sa kasingkasing mo

(alang sa mahal kong kapikas Maria Thelma)


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

hubad sa duha ka balak ni Miltos Sachtouris

Ang Santos 

Iyang gitutokan og lawom lawom
Paingon sa atabay iyang gilawmon wala’y kataposan 

Niining kinabuhi napanit ang unod ug nangatagak 

Ang mga tipaka unya wala na’y mahabilin 

Apan ang iyang kabukogan 

Nakahukom ko—ingon niya— 

Nahukman na gyod nako sa kataposan 

Manginabuhi ko uban sa mga nangalumos 

Ug uban sa mga sanglahon 

Ang Magbabalak 

Dihang ila kong makit-an sa balabag 

Sa akong kamatayon ang langit sa palibot 

Mopula nga layo kaayo duna unya’y katahap 

Sa dagat ug, gikan sa ibabaw, ]

Karon sa makahadlok nga kangitngit 

Usa ka puting langgam 

ang mosaysay sa akong mga awit. 

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

silhig

Gawas sa inyong balay,
sa imong pagbaktas, lantawa--

ang hilaw nga pahiyom sa bulan,
ang gainom sa may tindahan,
ang iring nga pawot,
ang iro nga nangalkal
uban sa batang bulingit,
ang silhig nga gasandig sa daplin,
ang gaduka nga tindera'g balot,
ang upos sa sigarilyong imong gitumban...

hangtod moabot ka
balik sa inyong balay
ug molahos sa imong lawak
diin pagngon nimo ang suga
ug dayon diha sa pagkatulog
kalimtan tanan nimong nakita.

Sa buntag, pukawon ka
sa kasikas nga gaharos
paghipos sa mga dahong laya
diha sa ugang yuta, ug
kalit nga mahinumdoman
ang imong nakita gabii

apil ang mga adlaw
nga bunalan pa ka
og silhig sa imong mama.


-- GRATIAN PAUL R. TIDOR
Dipolog City, Philippines

pag-ampo sa kuwarenta anyos

Karong adlawa, Ginoo, kuwarenta na ko.
Itugot ngari kanako ang lain pang usa ka dekada
Aron mahimo akong antik.

Mahal ang antik, Ginoo,
busa kon mahimo,
dugangi pa og laing dekada
aron mapahimuslan ko pa
ang gasa sa pagka-antik.

Apan dili ang akong kabubut-on
ang matuman, Ginoo, kon dili ang imo.
Kon buot mo nga kuhaon akog sayo,
ikaw na ang mahibalo.
Mohangyo lang ko, Ginoo, intawon
palihog unaha la'g kuha akong ngipon.


-- JON R. SAGUBAN
Iligan City, Philippines

sa mga higayong sama niini, pinangga

layugon ko sa tumang kahidlaw samtang panid-an ka sa hilom kay niining mga higayona pinaphaan na sa dayan-dayan imong panagway ang imong mga aping nga ganiha nabulit sa make-up karon nagmantika na ang hinipos mong buhok ganiha sa imong paglakaw karon nagkalkag na niining mga higayona dili na sinukod ang imong matag lihok wala gyoy timailhan sa imong pagkahinayon kanang hagok mong sama og bunok sa uwan nga nahagba sa atong atop ug dili sama sa naandan sa mga higayong sama niini yano lang ang imong pamisti sa mga higayong sama niini maanyag ka labaw kanus-a ug sa akong huna-huna labaw kong bulahan kay ako ray imong gitugtan pagsaksi niining tanan 

-- IOANNES P. ARONG 

Lapu-Lapu City, Cebu, Philippines

pasyon sa pagtuon

makighilawas ka
sa mga panid sa libro
tilaan mo ang mga tabon niini
sama sa paa sa imong
hinigugma kaniadto
nga imong gibiyaan
sa inyong mingaw nga baryo

ang matag pulong imong lad-ukon
sama sa mga duga sa gugma
ug bisan sa kaulag lang sa kahumot
sa matag sugilanon
sa matag gutlo
sa imong pagbasa

kay diha sa paglamog mo
sa gugma ug kaulag
mahimo ka nga usa ka pak-an
makamao molupad
usa ka mangangayam
buntag udto gabii
ug hangtod na sa paglatas
sa mga katuigan

dili ka mabuntog
diha sa kakapoy


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

alang sa mga klasmeyt nga English-aksinted

“I will have my serpent’s tongue--my sexual voice, my poet’s voice. I will overcome the tradition of silence.” -- Gloria Anzaldua

Sige, kataw-i lang ko ninyo
Samtang akong gishyir
nga peborit pod nako
ang espagiti. Tuod, bitaw, Bisdak ko.

Gahi ko’g ulo (sama sa gibasa nakong mga balak nilang
Adonis Durado, Michael Obenieta ug Vicente Bandillo
bisan pa’g kasabot pod ko sa mga mugna nilang
Charles Simic, Pablo Neruda ug Michael Collier).

Nganu diay’g mahimung “poor’” ang four,
unya “bitch” na ang beach
ug mautang ang death? Atlist, I can stun
on my pit. I can piss all of you with pride in my
hurt. I can spec! Dili sama ninyo,
maamang kon inyong ngalan
tawagon na ni Mam.


--JESSREL E. GILBUENA
Bantayan, Cebu, Philippines

nganong ang lalaki dili angay kapyot-kapyotan

Matod sa akong bana
Ang lalaki dili bagon
Nga kabyon-kabyonan
Sa babaye kon buot
Molatas sa pikas tampi
Ngadto sa atbang.

Kay ang lalaki kuno
Mao’y puno-an, landong
Nga kapahulayan

Apan malaya ra
Ug mangalagas
Ang mga sanga
Kon wa’y mosandig,
Kon wa’y magpabilin.

Dili mahingpit
Ang haligi kon kapyot-
Kapyotan lang lagpas
Ug duyog sa hinaguros
Sa bugnaw nga hangin.


-- GINA MANTUA-PANES
Cebu City, Philippines

hulagway sa babaye nga wala’y dagway

Sukad sa imong pagkahanaw, gapabilin gihapon
daw gahuwat ang imong panagway. Pasanginlan nako
ang gapanilap nga dagaang sa imong aping
nga labaw pang lab-as sa mga rosas.

Dihang giduaw nako pagbalik ang baybayon,
dili ko na matino ang bulok sa imong mga mata.
Sama adtong idlas nga hangin, di ko kapugngan
ang pagsukit-sukit sa mga balod nganong napapas
ang imong mga pahiyom. Basin nabalhin

ang imong tinutokan didto sa habog nga bukid
nga akong gibaktas usa ka sayo nga buntag
dihang imo kong gipabalik sa patag kuyog sa imong
tugon nga kita magkita pag-usab duyog sa tingtaob.

Sukad sa akong pagkasaag, wala na nako masubay
ang dalan tultol sa dagat. Ug wala na’y kahumanan
kining pagpintal sa imong mga mata, ilong, ug ngabil.
Bisan awop na ang kainit, padayon gihapon
ang pagsaksi sa aso sa pagkasunog sa mga luha.


-- DENNIS S. SARMIENTO
Maryland, USA

talan-awon sa sayong kabuntagon

(yukbo kang Jean Follain)

Nagkalingaw og timpasaw
sa lim-aw
daplin sa kalsada
ang mga tinun-an nga pughaw
ang mga purol
ug nanggitsinelas lang
ang iro nga nagsunod-sunod kanila
wala nay planggana nga kan-anan
tigulang na kini
ilang katalirongan


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Manila, Philippines

kaliring

Ug kalit gapatunga sa karsada ang baka.
Dayon ang kabayo. Dayon ang usa.
Dayon ang duha. Dayon ang tulo.
Upat ka lima. Lima ka unom. Unom ka pito.
Pito sa pulis. Batuta sa pulis. Pusil sa pulis.
Pulis napusilan. Papusil. Pusila. Bang!
Bangga! Nagbinanggaanay sa lubot.
Sampot sa sampotanan. Gakibot-kibot.
Kibol og hunahuna. Pinakigol. Pinakalit.
Ug kalit gapatunga sa karsada ang baka.


-- ADONIS G. DURADO
Monte-carlo, Monaco

usa pa ka dugang nga bakak

Si Rumi misulti kanato bahin
sa napulog duha ka mga bakak.
Human sa mga katuigan
daghan pang dugang nga mga bakak
ang akong ningdunggan.
Usa sa mga bakak mao
kadtong gisulti mo kanako--
nga ikaw ug ako magpabilin
nga way pagkabalhin.

--URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

dugdog, liti, ulan

Nabuak ang bildo sa kahilom, ug mibuhagay
ang udtong tutok. Mikaratil og dagan
ang orasan, gigukod sa bakol nga panahon.

Nagpangusmo ang dugdog duyog sa sa gawiris-
wiris nga liti. Miakob ang dag-om sa nanuyhakaw
nga bungtod lahos sa kahidlaw sa ugang yuta.
Midagayday ang mga lugot ug sapa-sapa,
ug gabulhot ang mga truso sa gahaguros

nga suba. Dili mapugngan: bul-og sa himaya.


-- GENE LARIOSA
San Fernando, Cebu, Philippines

gikan nanginhas ang tiguwang ulay

magkurog siya sa katugnaw samtang manghunaw

ug maaninaw sa tubig ang gakalapok nga gasa gikan sa hunasan
ug motaob ang kaldero nga dunay layag nga aso gapasutoy
ug mahupas ang kahaw-ang sa tiyan inig awas sa panaksan
ug molapaw ang singot nga gisawsawan sa parat nga huyohoy
ug magpaanod dayon sa lantay subay sa lawod lahos sa daman

magkurog siya nga matugaw sa ihi nga magbanaw


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

lisod kaayo kon ang balakera pahilakon

(kang higala-dagang Gee Familgan) 

kuhaon niya kadtong laksot mong hulagway nga inyong kinuptanan ug ipapilit niya sa samin isarado niya ang purtahan sa iyang kasingkasing lakip na ang mga bintana sa iyang huna-huna dayon taoran og itom nga kurtina pawngon niya ang suga ug inanay siyang tukbon sa kangitngit hinay-hinayan niya pagbadbad iyang bisti hangtod manambo iyang kalag gikan sa matag eskinita sa iyang lawas dagkotan niya kadtong kandila nga inyong gigamit niadtong inyong kasumaran ug mogilak gikan niini ang itom nga kahayag dayon atubangon niya ang samin hubo sa iyang pagkababaye yamyamon niya kadtong tanan nimong mga saad samtang mamati ang nagngisi mong hulagway mokitiw iyang dila ug dili mo hisabtan manglugwa ang makalilisang nga mga pasumbingay dayon tugkan og matag tiki ang tinutokan mong gatingsi unya ang lapis didto sa gamay niyang lamesa mangitag kapahungawan ug mosayaw kini ibabaw sa nagkaguliyang nga mga panid dayon gikan dinhi manggawas ang mangtas nga mga mananap nga nasayod sa imong nahimutangan ug hinay-hinayan ka nilag panit sugdan ka nila sa lapa-lapa diin kinaham kaayo nila ang katam-is sa imong kubal nga baga sama sa imong nawong ug tig-a sama sa imong balatian unya isunod nila kanang imong tag-as ug sapsing nga batiis ug mabati mo pa ang kagumkom nga mga bukog nga mangadugmok sa nagkagot nilang mga ngipon moping-it ka sa tumang kasakit hangtod kuyapan ka ug dili mo na mabatyag kon unsaon nila pagguhay-guhay imong ginhawaan hangtod masakpan nilang dunay nagbuto-buto diha sa imong dughan gulgulon nila imong liog supsupon imong mata ug suyopon pagtilok ang nahibilin sa gamay mong utok sa ilang pagbalik didto sa lawak diin sila mingbuswak bitbit nila sulod sa garapon ang gapitik-pitik sa imong dughan dayon kuhaon kini ug mag-ulpot-ulpot sa iyang palad tutukan kini niya atubangan sa samin nga sama sa paghalad sa linudhang diyos apan kini iya dayong kumoton hangtod modan-ag ang palibot sama kasanag sa iyang panagway 

-- IOANNES P. ARONG 

Lapu-Lapu City, Cebu, Philippines

nganong wa moabot

ang amtrak train gikan sa chicago wa pa motumaw
sa centralia ug carbondale usa na ka kahang sigarilyo
akong giyatakan sa plataporma sa estasyonan
ang gituok nga aso nanugnib og kahigwaos
samtang ang fox news gabalita sa nadiskaril
nisilaob nga express train didto sa london
adunay terorista nga midiskonektar sa railway tracks
(o simbako car bomb ba) mipito ug misiyaok
ug misamot ang dispatcher nga kabalaka
ang amtrak train wa gyod mopatim-aw


-- MELQUIADITO M. ALLEGO
Palm Harbor, Florida, USA

tinidor

Gikan natagak ang tinidor ni Judelyn,
nakahinumdom siya sa sa giingon
sa iyang iyaan nga ulay:
Duna'y laki’ng mobisita.

Sakto. Nagpaabot pod baya siya
sa iyang ka-eyeball.

Namalihog siya ni Kanor
nga mokuha'g tinidor sa counter.
Padayon siya sa pagkaon, gilamian
gihapon sa piniritong bangus
samtang gamantinir sa nahabilin
nga kutsara.


-- CHARISSE MARI S. FONACIER
Cebu City, Philippines

narkissos

Wa’y yamog ang langit.
Wa'y huwaw ang hangin.

Gapabilin ang kahingangha
sa kahilom. Gapadayon ang aso
gikan sa imong dughan.

Diha’y buwan apan gatakilid
ang anino. Diha’y mga dahon
gapangamay nimo.

Tugkaron sa timba
ang tabay diin ang lumot
dili layo sa damgo.

Gakipat-kipat ang mga bituon
nga natala sa imong pula
nga pajama, ug makab-ot
ang adlaw diha sa imong puti
nga sweater batok sa kabugnaw
nga gipaambit sa kangitngit.

Bisan ang gabon wa’y kagawasan.
Ug ikaw, gapasiplat sa kawanangan,
natanggong gihapon sa bildo
nga bintana sa imong atubangan.


--DENNIS S. SARMIENTO
Maryland, USA

pagpaanod

samtang ang balod manghagit 

iutong nako ang mga kasakit 

andam ko magpaanod kon 

dili ko maunlod 

ilubong ko ikaw sa kalimot 

itidlom ang kahimuot 

iluom ang kaligutgot 

pahulma ko sa inyong katawa 

kay ako ning imaskara 

sa mga bun-og agi sa kulata 

--JONALYN ALMACIN-GOURDON

San Remigio, Cebu, Philippines

pag-inusara

Samtang nahinanok ako
luwan sa sakayan nga nag-utaw-utaw sa lawod
inanay nga mituhop sa akong mga mata
ang mga bituon.


-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO
Manila, Philippines

pagkahanaw

(Gikan ko nitan-aw og salidang tugob sa mga lihok sa pagbiya)

Babaye naglingkod ilawom
sa dakit o akasya?
Nagsapnay og libro.
Matag pakli nagpasiplat siya,
nagkidhat sa kasadpan.
Di madugay bawion na
sa kilumkilom ang palibot.
Giakob niya ang mga panid
sa duha ka palad sama sa
pag-ampo.

Sa iyang paglakaw
magpabilin ang sawumsom,
ang tiunay nga bayhon ug
kurbada sa matag sanga, ang
agi sa mga eskinita tadlas
sa nawong sa matag dahon,
ang nagpadayon nga
kumpas sa kahoy ug sa
huyohoy.


-- JOHN C. BITON
Hồ Chí Minh, Vietnam

si joe, ang batan-on kong higala

Inig ka Domingo, sa misa,
molingi ako sa pikas kilid sa lakwanan
pagtan-aw kon tua ba maglingkod si Joe.
Unya inig kahuman na sa misa
molabang ako aron paglamano kaniya.
Kumosta, okay ka ba Joe?
Of course, motubag siya nga magkatawa,
okay ako sa kanunay. Timan-i,
93 anyos pa lang ang akong panuigon!

-- URIAS A. ALMAGRO
New Berlin, Wisconsin, USA

dunay pako ang baboy

Dunay pako ang baboy;
Wa lang ta kabantay.
Ingog wa ta kamatikod
Sa tiil sa bakasi,
O sungay sa manok,
O ikog sa tawo.

Dunay pako ang baboy;
Ug katingad-an dili--
Ingog may bukton
Ang punuan sa kahoy,
May mata ang buwan,
May simod ang takuri.

Dunay pako ang baboy.
Tagulilong lang ugaling--
Maong din-a mahisgotan.
Di ba may pako ang libak?
May pako ang takna?
May pako ang hunahuna?

Dunay pako ang baboy.
Ingog wa ta mahibulong
Nganong taas kinig simod,
Ang atngal napulog-unom,
Ang iwigik layog padulngan
Inig kapakapa sa ihawan.


-- ADONIS G. DURADO
Lucern, Switzerland

laylay alang sa libod-suroy nga gilumsan sa kamot sa taknaan

Bulahan ang lusay sa iyang paglangay
Nga madagsa sa baybayon.

Bulahan ang baybayon sa iyang pagpaabot
Nga makaplagan sa akong mga tunob.

Bulahan ang akong mga tunob
Nga mahiktan sa lusay sa baybayon.


-- MICHAEL U. OBENIETA
Topeka, Kansas, USA

paglantong sa dagat

Gagmayng balod ang mosugat sa nanguyot kong lapa-lapa
Matag taak nako sa bulok-kape nga lapok sa katunggan.
Mogimok ang mga mananap nga mamahit sa katol kong panit;
Giantos ko kini aron may makuha kong takla nga paon sa panagat.

May panahon nga ang dagat magsua’g mga balod ug magkira-kira:
Takna sad kini aron mga isda maglumba sa pagpaniba.
Bawon kong bingwit sa buko-buko gisab-it, mobawog unya
Ngadto sa dagat, magsagitsit. Inig bunlot, masintak dayon ang isda
Nga nasangit sa taga nga dala sa bato nanggunit.

Nagkadaiyang bulok sa isda ang nakuha, may asul, da’g ug lunhaw:
Bantol, kalambiray, pata, labayan, silay, ug katambak.
May misagol nga kasag hastang tamboka sa paak! Mao kini
Ang kalipay nga dili kabayran og sapi: Panagat nga inubanan
Og linigoy aron makalihay sa hugason og bughaunong kahoy.


-- GENE LARIOSA
San Fernando, Cebu, Philippines

pangandoy

ang gahom sa pangandoy
walay utlanan

kon imo kining prisohon
sa imong mga palad

mahimo kining aso
sa usa ka dakong sunog

mahimo kining mga maya
nga bisan og gagmay kaayog mga pako

makaipsot kini sa imong
mga tudlo

makalupad nga kusgan pa
sa hangin


-- RIC S. BASTASA
Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

sugilanon sa ilawom sa naawop nga bulan

Niabot na diay ka.
Wala man intawon ko
Makaalinggat nimo.

Dugay na ra ba unta kong
Nag-atang sa imong awit
Nga ako unyang
Laylayon.

Basin tungod pino
Ang mga dahunog
(Dili kaha to
Mga tiil nimo?)
Nga nagtuhil-tuhil
Sa akong kinahiladman

Kon mahimo unta
Gitambid ko na dayon
Ikaw sa tunga-tunga
Sa kangitngit ug kadanlog
Sa imong kalibotan
Aron dinhi ikaw
Magpabilin.

Unta, wala ka
Nadakin-as ug nibiya…

Miawas, miikyas
Ang imong
Gininhawa palayo
Sa akong gihawaan;
Wa gani nako masawo
Aron masapnay
Ug matisok pagbalik
Sa pag-alima.

Wa ko man lang
Mahapyod
Ug mahalok-halokan
Ang wala pa gani
Mahulma nimong
Mga aping.

Unta, mitidlom pa
Ikaw og taod-taod
Sa sulod ning
Namugnaw
Nga balay-balay
Aron ikaw suginlan
Sa mga parayeg ug uraray
Ni Cinderella ug Snow White
Sa ilang mga prinsipe
Aron ikaw mahinanok pa
Hangtod sa pagsubang
Sa ika-siyam ka bulan.

Anak, saari ko:
Mobalik ka aron paminawon
Ang paglurang
Sa akong tingog.

Sa sunod nga pagsubang
Sa akong bulan.


-- GINA MANTUA-PANES
Cebu City, Philippines