igmata

Diha sa pagpiyong imo kong makit-an

lakip sa kabituonan. Dili nimo panumbalingon

ang gilapdon sa kangitngit. Kining wanang

tadlas sa damgo, dili kaha tulokibon lang

kon magpabiling daman? Ug bisan pa’g tukbon

sa dag-om ug unos ang tibuok kalibotan,

magpadayon pod sa pagtalikod ang adlaw

aron makahangad ta sa mga dan-ag, duhiraw...

-- DENNIS S. SARMIENTO                                                                                                     Baltimore County, Maryland, USA

didto sa layong gingharian ug dinhi sa kamingawan

Sukad nakalingkod ang hari,

ang akong kabuhi wala na gyod maulii--

kay hapit matag gabi-i kong mag-atang;

ug kon unsa man ang akong gihuwat,

bisan gani ako wala masayod.

Sukad nakalingkod ang hari,

magduhaduha na akong bana og pangita’g

panginabuhi kay kuyawan magabhian

labi na kay awaaw kining among dapit,

dali rang dam-okan sa kangitngit

Kuyawan lagi kuno siya—basin unya

kalit lang siyang birahon sa

kaugalingong anino

Sukad nakalingkod ang hari,

ang agianan tungod sa among bintana

mao ra’g baylehan—magkidlap-kidlap

among bintana inig haguros sa sakyanan

nga kanunay wiwiw ra’y tukar.

Sukad nakalingkod ang hari,

kasagaran mingaw na among balay

matag gabii kay hilom na akong bugoy,

basin nangluod kay wa man tagai

sa iyang gipangayo. Kanang

kamay muscovado nga iyang kinaham

isuwa sa tinughong nga kanunay hinatag

sa among silingan tupad sa among payag.

Sukad nakalingkod ang hari,

nanghalang na’g pulaw ang akong kalimutaw

kay upat na ron ka gabii nga wala makauli

akong bana, labi na kay tulo ka adlaw nga

wala mibangon akong bugoy, ug

dili na pod motubag kon sangpiton.

-- ELVIN E. RUIZ                                                                                                                           

Liloan, Cebu, Philippines

apan niini nga kalagmit

Unta mao na kini ang naghinapos.

Usa ka yugto tubag sa pagpanuko.

Human sa napulo ka tuig,

ania gihapon ikaw, namasin

nga modagsa ang liboan ka mga

hangin nga mosapnay kanimo

ngadto sa kinatumyang kaway

sa gipangtipak nga hayag. Usa ka

padpad layo sa naandan. Tim-os

sama sa ugma.

Duol sa imong gitindogan karon

mga kagingking nga ningbalikos

sa panas. Mga sagbot nga nanglipang

gihapon sa huwaw. Ang alimyon

sa kalachuchi taliwala sa kalangsi.

Ang bugtong kabilya nga ningsiwil

gikan sa kinailadmang yuta. Ug

ang nahimugsong pagkakaron nga

galandong sa pultahan.

Walay makasugid kanimo kon nganong

adunay kaabli nga dili mohangtod.

Kon ngano ang matag tunob

mokabad sukwahi nianang naghinapos

nga pahat. Kon nganong mapugsanon

makigharong ang tanang giluom taliwala

sa tanang hayag, sa tanang gihalad.

Imo kining higayon. Karon. Apan,

adunay panaad ang pagpanuko

nga dili ikatugyan sa ugma.

Agay sa gisandayong kagabhion.

Ang bugtong gihambin. Idlas

sama sa hangin. Malungtaron

sama sa mga bituon.

-- CORAZON M. ALMERINO                                                                                                             Los Angeles, California, USA

panamilit

Ania na pod ko

sa imong atubangan, gadagkot.

Nangiyawat nga unta mao na kini

ang kataposan. Dili na nako

mapugngan ang taknaan. Laylay na

ang akong mga bukton sama

niining mga kandila

nga gahulat sa pagkabugto sa

ilang kahayag sukad

gipatindog, nakigtigi bisan

huyang batok sa gaalirong

nga kadulom. Unta,

sa pag-upos niini, inanay pod

ang pag-awop kon unsa’y

gaaso-- kanaas sa katig-a

nga naluyloy na’g pamati niining

mga panghupaw nga gapahipi

sa baba sa kamatayon.

-- JEFF DEL ROSARIO
                                                                                                                    Danao City, Cebu, Philippines

gama sa gabii

Hunahunaa niining gabhiona—

Diyes. Baynte syete. Desisayis—

Tunga sa kalibotan natabonan na

sa kangitngit apan ang puti nga kanbas

sa imong atubangan nagpabilin kanimo

sa pagsangkap og kahayag. Gidudo mo

ang limpyo mong tudlo sa bughaw nga pintal

ug gipahid sa luna. Gihulagway mo ang suba

nga nag-uros-uros sa imong paminaw

apan adunay laing kamot nga misundog

sa agay-ay sa dagan sa imong kamot. Busa lampurnas

sa dughan mo na lamang ang madungog.

Ang pintal nagtulo atol sa tibugol mong singot.

Bisan bugnaw ang hangin nga galatay sa imong panit,

ang pula sa imong obra mibanda

sa imong mga aping, ang ubi nga tinta

misaphig apil sa imong simod,

ug ang kahuot sa dughan mo

sama sa mga nagsinukmagay nga bulok

nga sa imong kamot nga gikumot.

Sa pagsabyag niini sa kambas

maingon-ingon usab nga lugapak sa bomba

nga imong dughan lamang ang naigo,

ug ang kahilom sa kangitngit walay nabuhat niini.

“Hapit na mahuman,” tingog nga dili sa tilaok mo

nagikan. Katawa ang mialingawngaw

sa kagabhion… Hunahunaa niining gabhiona—

Diyes. Baynte syete. Desisayis.

Gigama ninyo ang usa ka obra

nga wala’y naandan sa pag-inusara.

Hunahunaa nga niining gabhiona—

Gimugna ninyo ang pinakatsada nga gabii.

-- JAIRAH JAY MANO                                                                                                                  Claveria, Misamis Oriental, Philippines

sa lunhaw nga panan-aw

Pakit-a kuno ta anang bayabas

nga napupo nimo, dong.

Susihon ta’g sakto na ba kana

sa kahinugon. Kon ang kahilaw ma’y
atong hisgotan, dili unta

ang pahiyom, labi na’g masinati

ang kanahot sa tubig sa tinghuwaw.

Sutaon ta kon lig-on ba

Ang pungango sa bunga batok

sa bagyo inig haguros, kon magpabilin ba

ang mga liso bisan pa’g hapakon

ang tukon sa iyang berdeng bukton.

Dili ba kaha niya isul-ob

pagbalik iyang korona nga basin

nadugmok sa imong pagsang-at ini

dinhi sa nipis nga sanga

nga gikabyonan ta.

-- EDWIN A. NUÑEZ                                                                                                                 Cordova-Mactan, Cebu, Philippines                                

gurs refugee camp

nagsiga ang lampara diha sa bintang

ang myrmidons 
naglubong na pod og minatay

sa bato
ang balo naghulat
sa basiyo sa bala

diri
kabkab pa gyod

og labing lalom
igsoon ko
kabkab pa gyod

og labing lalom

ang buslot luag kaayo

hinumdumi ang hardin
ang kahil likod
sa sagidlisan sa imong lolo
ug katong kahayag

(matag bukog nga nagpasad
usa ka handurawan
nga gipaningkamotan nimo’g limot)

kay ang langit
sama gihapon sa tunok

sama gihapon sa uwak

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA                                                                                      Bais City, Negros Oriental, Philippines

kanus-a pa kaha ta mauli-an?

Kini ang pangutana kon naa’y

balak nga mokalit lang og

ambak samtang gapatutoy ko

sa akong inday: Kanus-a pa kaha ko

mauli-an, magsabak na usab

og lain pang mugna?

Paminaw ko

Kanunay kong gigukod og tuldok:

Wala pa gani ko kasugod

gadasok na ang mga pulong,

hapit nang malata

sa akong hunahuna.

-- DANESSA ALINSUG                                                                                                               Bucheon, South Korea

lanog sa dughang tay-og

Miambak ang tasa

sa gisalohan natong kape

sa miaging gabii.

Buntag na apan

padayon sa pagtukaw

ang kagay sa kamingaw.

-- ANGELITO G. NAMBATAC, JR.                                                                                                Iligan City, Philippines

iring-iring

Kon ugaling mobalik pa

si Miming sa akong tugkaran

tagbawon na gyod nako siya

sa akong pag-atiman

kay niadtong ako siyang gibuhian

nahigalam na nuon

sa paksiw sa among silingan.

-- KENNETH JOHN CUTAR                                                                                                       Tandag City, Surigao del Sur, Philippines

kon mabati mo ang kahaw-ang

Sa mga higayon nga mabati mo

ang kahaw-ang,

hinumdomi lang tong kagabhion

dihang ang akong ulo nahiluna

sa imong abaga ug ang imong kamot

gitapion sa akong aping. Unya,

ang mga pulong nga nabara

sa tutonloan, nihungaw

duyog sa imong gininhawa--

nipadpad kuyog sa mga kwaknit

nga nagkanaas sa lasang

sa kahiladman.

Nituo gyod ko niadto

nga nasaag ko taliwala sa damgo

ug kamatuoran. Apan sa imong hupaw,

ang kahilom napuno sa huni.

Wala ko’y laing nabuhat gawas

sa paglikos sa akong braso

sa imong dughan.

Sa mga higayon nga madunggan mo

ang kangilo sa pag-inusara, langga,

hunahunaa lang

nga hangtod karon, diha

sa ninglabay nga huyohoy,

gatuliyok gihapon imong hapuhap

sa akong pag-inusara. Sa akong

pagpamalandong sa nabilin nga huni,

pil-on ko ang tanang nabatian

ug itayhop sa awit. Unta pod mapuno

ang kahaw-ang sa tagsa-

tagsa natong kalibotan: puno

sa mga pak-an nga tanghaga

nga naglangas sa kagabhion. Lakip pod

ang mga bituon nga atong nasaksihan.

Gagilak sa kawanangan niadtong

unang higayon sa atong panag-uban.

 (alang kang Jae Mari Magdadaro)

-- TON DAPOSALA                                                                                                                         Cagayan de Oro City, Philippines

dihang gabawod ang mga biniyaan

Tigumon sa dagat

ang tanang sinuka

sa sapa: ang igit sa masakitong kabaw

sa lunangan, ang tinai sa baboyng’

nahikog, ang iro nga nadugta
 lakip

ang puya. Nangaanod:
 luha

sa pinasagdan. Kuyog

sa dagayday ang mga nanimahong’

duga ug kagaw gikan sa mga bukog

ug unod. Walay baw’t ang mga bata nga

mingtugsaw sa tulay sanglit ilang kalipay

tipik sa tinigom nga kasakit.

-- MECHELLE S. CENTURIAS                                                                                                          Cebu City, Philippines

karma sutra

1.

Kawrason sa bilbilon nga iring ang wangkig og kasingkasing. Gahigugma ra 
sa iyang kaugalingon, gibalhiboan ang simod sa gahalok kanunay sa samin.

2.

Dili moaw-aw ang iro inig agik-ik sa demonyo. Nanaghoy ang kawatan dihang 
gisunog ang balay sa 5-6 nga tigpatanto.

3.

Dugokon og hulmigas ang singtonon nga bugan. Tam-is kaayo’g pahiyom ang 
upat ka pinaangkan sa bakakon, ug igwad ang ilang pagtalikod sa iyang lungon.

4.

Kakha-tuka ang halok sa kamatayon. Kadugay nihunong sa mga tuktogaok 
dihang wala na makamata, giurom, ang pulis nga tigtokhang.  

5.

Tugkan og mata’g tiki ang ulok sa uwagan. Pikat ra ang panimawos ni Aura, 
ang bayot nga bugaw, nga iyang gilugos.   

6.

Mga ulod sa samad ang puwang rosas sa mga saad. Nunot sa piniliay, ayay, ping-it 
nga magkamang ang mga gapailad.

7.

Pasagdi ang paghaguros sa mga kwaknit sa kasubo. Bahala na ang kasakit ug 
kaluoy—labaw sa atong yukbo— sukad nabanhaw ang gibitay-lansang sa kahoy.

8.

Ayaw kabay-i ang kabaw kay kini dili baya kabayo. Basin ika’y matuwad 
sa lunangan, maumod sa gaba (giingong dili magsaba).

-- MICHAEL U. OBENIETA                                                                                                        Topeka, Kansas, USA

mga hulma sa panganod

Sa akong pag-inusara ako nanambo sa bentana.

Mihangad ko sa langit sa puting mga panganod.

Ikaw nga nagpahiyom tin-aw nga akong nakita.

May sakayang linayagan gipadpad sa hunahuna

Gipulihan sa mga kabayong kusog nanaglumba.

Sa akong pag-inusara ako nanambo sa bentana.

May dakong langgam misakdap sa tunga-tunga

Sa sakayang may layag ug sa tuling mga kabayo.

Ikaw nga nagpahiyom tin-aw nga akong nakita.

Nakita ko si Kupido nga nagdala sa iyang pana

Nangita sa kasingkasing nga ahaw sa gugma.

Sa akong pag-inusara ako nanambo sa bentana.

Daghang butang sa puting panganod namugna

Lakip na ang mga anino sa mga tawong naglakaw.

Ikaw nga nagpahiyom tin-aw nga akong nakita.

Di ko mahimong hikalimtan ang imong larawan

Nga nahimutang na sa pedestal ning handurawan.

Sa akong pag-inusara ako nanambo sa bentana;

Ikaw nga nagpahiyom tin-aw nga akong nakita.

-- LAMBERTO G. CEBALLOS                                                                                                     Dalaguete, Cebu, Philippines

‘persistence of memory’

Sa gapnod sa wala’y ngalan nga baybayon nasagbay ang sidsiran sa kahaponon. Mga ulod paingon sa damgo, mga abo, mga balhibo. Nianang sanga nga wa’y dahon, ang kaigang sama sa ngabil nga naughan sa ting-init. Ayaw kalisang, kupot lang sa puntirohan sa lanay nga mga taknaan.

-- OMAR KHALID                                                                                                                              Metro Manila, Philippines

lawas

I. Pagkabata

Kini mao’y yuta sa dihang gakamang pa

ang mga katuigan-- panumdoman

sa sinugdanan sa pagbuhat og mga ugat

sa kinalawman. Dinhi, ang matag moturok  

mahimo unyang kalasangan nga sud-ongon

sa tanang moamuma niya. Sayop gani

ang matanom, lisod na unyang putlon

puhon: kuyaw kon pait ang bunga.

II. Pagkadalaga

Inig abot sa iyang regla, molungtad

ang kalayo nga gigahin sulod kaniya.

Mahimamat ang pagdagsa sa kalangitan

ug kalisang sa makahilos nga katuigan.

Subayon ang kinaiya sa paghigugma,

makatagamtam ang yugto sa paghidlawas.

Ang tingog sa kalayo ug ang kaisog sa aso

mao unya’y pitik sa iyang kasingkasing.

III. Pagka-inahan

Magpaanod ka sulod og balik sa sulog

nga bugnaw. Sama sa puya, kita tanan

mobalik paglangoy sa tubig: unya ra ka

moawas og gugma kon ikaw mobalik pod

sa imong inahan. Imong pag-ampo:

               “Unta ako ug ang tubig maghiusa, tilawan

               og balik ang kalihom sulod sa panimalay,

               diin dugay-dugay na kong wala kabisita.”

IV. Pagkatigulang

Hinay-hinay nga gihulma ang imong mga pako.

Dad-on ni nimo sa pagpauli didto sa hangin.

Lupad, lupad, lupad lang padung sa kawanangan.

Duyog  sa imong mga gigikanan, sugata

ang kamot sa manulunda, gidala ang kinatumyan

sa  imong sugilanon. Niluspad na ang huyuhoy.

Karong gabii, tayhopon ang mga dahong laya,

molawig, molawig, molawig, ipadpad sa ulan.

-- CINDY VELASQUEZ                                                                                                                      Cebu City, Philippines

mga kulongo

Nag-abot nang mga ungo sa slot machine

Mga purdoy sa engkantohanong paggani

Utang kon baylo dibuynas namasinbasin

Giprindang kaugmaon damgong gimatuto

Kampiyon sa poker adis-adis dimalas

Sa aso drogalak gimino naglaguto

-- MELQUIADITO M. ALLEGO                                                                                                       Lake City, Florida, USA    

pagbuak sa kahilom

Iasoy nako pinaagi sa mga balak

tanang buot nakong iasoy kanimo.

Iasoy nako tanang wala malitok

sukad ko naamang sa imong pagbiya.

Palihog lang, basaha tagsa-tagsa.

Paminawa kining tipik sa kamingaw:

mga lanog sa imong pagkabungol. 

-- MANUEL M. AVENIDO, JR.                                                                                                     Talibon, Bohol, Philippines