Sa dili pa
mosidlit ang adlaw, guyoron na nila
ang karabaw
dapit sa pangpang sa Himanglos
sa may kahoy
o puno sa lubi nga nagbarog diin
kini nila
ihigot. Usa-usa nga mangabot ang
silinganan,
mamungko, manikungkong sa
kabatoan,
maghuwat sa matansero. Manabako,
isigdagkot sa
ilang upos, magbalyoanay og
tilad,
"Diay apog, pare, bunga, buyo, maskada."
Magkandaiyag
hikyad og istorya, damgo,
kahiubos,
lansis, yaga-yaga, pakatawa.
Bugnaw ang
adlaw sa sayong kabuntagon ug
may yamog pa
ang sagbot nga iyang gihangrab.
Wa siyay
kahadlok, way kabalaka. Manabsab siya,
maghulat,
sama sa iyang naandan, sa isangong
buluhaton
nianang adlawa. Tingali matingala siya
sa ulhi nganong
gaoran man ang iyang duha ka
sungay og usa
ka putol nga kahoy, tuyokan og
pisi ug
itagkos siyag hugot sa punoan sa lubi.
Apan
gikaandan na niya ang pagtuman. Moabot
ang
matansero, magbitbit og bunal ug sundang
talinis. Moduol
sa mananap nga sa pagkakaron
mobati nag
kabalaka, kay kining tanang nahitabo
kaniya wa na
mahilakip sa iyang naandan.
Kay wala man
siyay pagduda sa tawo, dili ra man
gani siya
molikay inigduol sa matansero. Kalit siyang
bunalan dapit gyod sa alimpulo, bunal, bunal, bunal
ug
makadaghan, kusog, tuyo siayng lipongon,
pamiangan ang
mga tiil, hangtod siya malup-og.
Inigkatumba
na niya, duslakon sa sundang hait ang
liog. Mosirit
ang dugo.
Mag-aningal
ang mananap sa pirmero pa lang
nga bunal,
ikaduha, ikatulo, unya sa pagpiang sa
iyang mga
tiil. Ang tiyabaw sa hayop madungog
ngadto sa
ikapitong tuktok sa Amandewing,
ang iyang
kasakit, kon imo gyong pamation, moguba sa
pito ka tuig
nimong katulogon, kay mora kinig
nangutana sa
mag nag-alirong, "Unsay sala nako
nga inyo man
kining nahimo?" Magkahinay nga
magkahinay
ang iyang unga. Padayon nga
magabanaw ang
init ug lunsay nga dugo. Mangdasok
ang mga tawo,
mag-iyahayg salod sa nagbuhagay
nga dugo.
Kinabuhi kini, sayod sila; ila kining isagol
sa bag-ong
hiwat nga lina, imnon para pabaskog.
Idalit sad
kini nila sa ilang mga asawang masus-an
ug sa ilang
mga bata, sumala sa naandan.
Moundang
nag tiyabaw
ang hayop, ug
mao na lay madungog karon ang
hagurong sa
iyang hingutas nga gininhawa, hangtod
sa mohilom na
gayod. Busbosan ang tiyan, habwaon
ang
gininhawaan ug dad-on sa tubig aron limpyohan.
Putlon ang
ulo, ang duha ka sungay. Buakon ang
bagol-bagol
aron maabot ang utok nga kinaham.
Anitan ang
karabaw. Pikason, tagod-tagoron ang
mga pinikas
aron mabahin-bahin sa mga panimalay
nga
mingdugok, morag mga ulmigas, aron pag-ambit
sa karne.
Ganiha ra may naghaling--sa di
tungol.
Ganiha pa ming-abot ang dang damahan.
Tagay ang
tanan, pati na ang kabataan nga malipayong
magdagan-dagan,
dakop-dakop, manikoy ug karne
nga
manglasik, pira-piraso sa bukog, aron ilang iuli
ug isud-an.
Ang Himanglos nga maoy testigos
aning tanan
padayon sa iyang pagdailos ngadto sa
kadagatan, wa
gyuy ikatug-an. Apan ikaw karon
nga akong
gisuginlan ning akong hibatian, hinaot
imo sang
madungog ang tiyabaw ug agulo sa
natumba ug
samdan nga mananap, unta
maglanog-lanog
sa imong alimpatakan ang kasakit
sa way
dag-anan. Aron unta duna na koy kauban,
duha na ta,
duha na tang magbangotan, bisan intawg
wa gud tay mahimo pagbakwi sa naandan...
-- MERLIE M.
ALUNAN
Tacloban
City, Philippines
No comments:
Post a Comment