1.
Matag tuktok nato sa pultahan,
nahibawo kita nga giapil pod nato'g kuot
ang damgo sa mga nahinanok sulod niini.
Gitugaw usab nato ang mga nagtukaw:
mahipugwat ang mga tiking naglambikis
sa kisame diin atong gibitay ang dagon;
maukay ang nagtagong ilaga sa karaang
kaban diin gitipigan nato ang mga baraha
ug libreto sa mga sukdan ug tambalan;
mahikurat ang nagtungok nga anino sa aparador
diin gitakod nato ang usa ka dakong samin:
nag-utlan sa mga katuohan ug di katuohan,
nagdugtong sa mga kutay sa laway
nga hinimos mga kaka sa atong pangandoy,
nagtipig sa mga hinikling dalang gisubay
sa mga hulmigas, kabog ug duwende;
ug manghuy-ab ang wugwog ug bakunawa.
Matag lubag nato sa siradora sa pagkaplag,
gilakip usab nato'g dughit sa panganod
ang mga ngalang gianod sa sulog ug balod:
Maria Cacao sakay sa iyang barkong
bulawan nga nagtakoban sa langob sa Lantoy,
Dagohoy kansang sundang gihunghong
sa budyong nga nakapaukay sa mga prayle
ug piratang gilantaw tumoy sa gipanglumotan
nang balwarte sa atong lapyahan
nga gitukoran na karo'g videoke bar, spa
ug cottages sa pakaron-ingnog pamorikat;
Pedro Calungsod sa balabag sa Kuros Dako
nga nadakin-as lamang sa kada tutunlan
sa mga himantayo'g buyagan sa tubaan;
Tamblot nga nag-ugom sa gahom ug balak:
gitagik sa laag nga puti ug itom nga kabilaw,
giuwang sa sigbin ug saag nga tambaluslos.
2.
Kon atong padayonon ang litaniya sa mga ngalan,
gahom ug kahibulongan, mahidagsa kita
sa kinadul-ang piliw sa gipang-iliw natong
kabilin o, di ba kaha, gustong kalimtan apan
namilit na sa bagulbagol nga handomanan.
Gidagsa sa hunasan ang nasunog nga anino
sa rebulto ug mikagiw ang mga anito.
Nanghupaw ang kataw dihang nanurok
sa isla ang mga higanteng katedral human
nagtagayg dugo'g dugos si Legaspi ug Sikatuna.
Gipatikag bendita ang agtang ni Humabon
ug gipanglugos ang mga diwatang naghamlis
nagkadaiyang takdol sa Kahilyawan
maong giwarawara ang kampilan ni Lapulapu.
Halok ang bugtong sumpa sa gaba kon
mahagbong ang ubi sa Bo-ol. Ug hangtod karon,
padayon gihapon ang ilad sa mga lumad.
Kay kinahanglan pa ba natong balihon ang senina
kon ugaling gilalo kita sa way dagway nga mino?
O itunob ang duha ka lapalapa sa abo
kon gilipat kita sa nagpangidhat nga kilat?
O mag-ihaw ug sabliga'g dugo sa ugis ang agtang
kon giilad kita sa mga gituohang tilimad-on?
O manguros kita'g agiw inig sulod sa balay
kon tibuok adlaw kitang nagtong-its sa haya?
O magpalina'g kamangyan nga gisagola'g
itlog sa tapaytapay, amorsiko, salag
sa tamsi aron suwertehon sa negosyo?
O magdagkot og kandelang itungtong
sa bentana kon mohagtok ang Biyernes
nga mahiatol sa petsa trese sa kalendaryo?
O mag-andam og dose ka nagkalainlaing
prutas, pabutha'g super lolo ang mga demonyo
kon molibkas nang orasan sa bag-ong siglo?
3.
Giukoy na sa mga bakukang ang giilok natong
kahadlok inig daitol sa atong lakang sulod
sa lawak o lasang sa mga bathala.
Gidupa na sa mga tangang puwa'g ikog
ang utlanan sa milagro'g garbo lakip na
ang pangagho ni Madya-as ug tuaw ni Kulas
Kusgan ngadto sa layong Kanlaon.
Padayong gipas-an ni Dangaway ang kahayag
nga modan-ag unya sa atong kalimutaw
kon mosangko na kita sa paglatagaw
kay kanunay man gyod natong dangawon
ang gilay-on sa damgo ug gipaugdaw
sa kalayo ni Guguran ang Sumpoy
o Suinuron natong kasilag kon mapakyas:
nasayod niina si Alunsina, bisan gani
ang mga engkanto'g ada sa Corella.
4.
Inigpunit nato
sa mangatagak nga mga dagon,
giapil pod nato'g hakgom ang inayran
ug sagad nakalimtan kay gipalabi
ang matilapan, masimhot, madungog,
mahanduraw ug mahapyod.
Sama pananglit
sa asoy sa ihalas nga suhong ilawom
sa mga libgos ug uhong nga karon
giilisan nag MP3, MTV ug youtube
ang Dandansoy sa ilang hudyaka
nalanay ang higyaw ni Kanaway.
Gihubad na karon
ang kalami sa aninikad, kinampay
ug balanghoy ngadto sa dayo
nga dila nga dunay gitaghoy nga recipe,
gilanlan nga teyorya, panukiduki
sa alingagngag ug menu sa timpla.
Nangapuwak na
ang alimyon sa ilang-ilang ngadto
sa kinahiladmang garapa nga gihapnig
sa mga dagkong mall imbes
kurawon kining dugos sa nagbukal
nga kawa sa mga meriko sa langob.
Di na molabtik
ang hapuhap sa imahinasyong
nagluklok sa libro'g tanghaga
kay gadaylang na man sa atong
kalimutaw ang bulok ug eskrima
sa gilantaw natong hilas nga lilas.
Atong gisalikway
ang mga lansiyang sa ilang dasok
nga punsisok batog sa mga sanga
sa akasya ug lukay sa lubi kay
nalingla kita sa pamiga ug pangigat
sa Friendster, Facebook ug sa chatroom.
Wa na'y lumay
ang lunok sa nahibilin tang bahakhak
kon awkon sa mga buwakaw
ang gabii sa nag-anagong anino
tungod kay giligaw naman ang atong
kahingawa sa Hollywood ug soap opera.
Amang ang nigo
nga naghanduraw'g tahop human
ang unang subang sa pananggi
ug padayon ang banwag sa santilmo
sa mga gipanglubong nga kabilin:
gibalikosan na sa gamot ug kalimot.
5.
Masiplit pa kaha ang tango
nga gihabak ni Habagat
kon nasangit sa kada
nato ka kilay ang kapa
ni Superman ug Batman?
Labing ngilngig kon kanunay
nga hugyoan sa paghot
ni Scooby-doo
ang atong dunggan?
Bisan gani ang alingagngag
sa tambaluslos gibayan
na ma'g kiyot sa langyaw
nga panghupaw.
Unsa kaha'g hilam-osan
ang namilit nga lapok
sa atong aping ug ngabil.
Tapokon nato'g balik
ang kabhang nga binilin
sa mga umang.
Hapyoron ang himbis
sa galuno nga uhipan
libod ug baksan
nga nakalimtan lamang
kilid sa mga busay.
Kawsa'g tubig-atabay
ang wa'y sulod nga tagyaw
ug sigaan ang sug-ang
sa kasingkasing.
Pagkahuman, silhigan nato'g
abog ang hagdanan,
halingan ang mga layang
dahon sa nataran,
hilom nga sud-ongon
ang mga aligatong
ilupad sa huyuhoy.
Unya, gakson ang kilumkilom.
Hagkan ang kabugason.
-- NOEL P. TUAZON
Dauis, Bohol, Philippines